[lirik]

Po më dridhet zemra sa here që po më bie ndërmend Kabashi. Po pse e bënë plojën në Kabash shkijet?! Kabashi përfshin një territor malor në alpet shqiptare, mes për mes maleve e ndan kanioni, përposht gjarpëron lumi Kabash që ka një thellësi afërsisht rreth shtatëqind metra, në verilindje jetonte lagjja e Gurit - Ahmetajt, ndërsa në juglindje lagjja Zenelaj, por që të gjithë të fisit kabash, përpos maleve të larta ndodhët ultësira e Rrafshit të Dukagjinit, porse rrënzë maleve shtrihet fshati Korish. Në këtë pjesë gjeografike gravitojnë fshatrat Muzlak dhe Grejkoc, që janë në krahun e lagjës së Gurit. Ndërsa fshati Lugishtë ndodhet në krahun e lagjës Zenelaj. Fshati Grejkoc administrohet nga Komuna e Therandës, ndërsa gjith të tjerat administrohen nga komuna e Prizrenit. Kabashi në historinë tonë kombëtare, mbetet territor i qëndresës që secilit pushtues i rezistoi me pushkë e pendë. Emri Kabash u shtinte frikën armiqëve, popthuaja si Drenica e përflakur. Pushteti serb e konsideronte Kabashin si vend të rrezikshëm dhe parashikonte zhdukjen dhe shpërnguljen e këtij fisi shqiptar. Perandoria turke u bë arenë ngjarjesh dramatike që qoi në krizën ndërkombëtare e njohur si “Kriza Lindore”, ku Turqia mbajti qëndrim armiqësor ndaj kryengritjeve shqiptare 1908 - 1912. Serbia, Mali i Zi, dhe Bullgaria, u krijuan shtete të reja në coptimin e trojeve shqiptare. Në fillim të nëntorit 1912 kryeministri serb Nikolla Pashiqi, i dha intervistë gazettes parisiene ”Taimps”, ku me intriga, pa argumente, për qëllime tendencioze, ngritej haptaz kundër formimit të shtetit shqiptar. Gjithashtu që në dhjetor punohej për ndasi fetare. Legata serbe në Cetinë mundohet ta bind Marka Gjonin që të shpall “autonominë e Mirditës”, si kundërpeshë e Qeverisë së Vlorës. Në Mirditë vepronte Damjan Isajlloviqi (professor i Bogosllavisë në Prizren) në minimin e pavarësisë shqiptare, njejtë vepronin edhe mitropliti në Durrës Jakov një grek nga Izmiri, të gjitha udhëzimet antishqiptare i jepte publicisti rus, Bashmakovi, i cili ishte në Cetinë, pos tjerash kërkohej një “Shqipëri e vogël” nga të krishterë në krye me agjentin konfidencial të francës Prenk Bibë Doda. Serbia dhe Mali i Zi, pushtuan tokat tona sidomos gjatë viteve 1912 - 1913, ku njihej si lufta ballkanike. Aradhat malaziase po marshonin drejt Dukagjinit nën komandën e majorit Ostoiq me 30 tetor 1912 hyri në Prizren, po trupat e kësaj aradhe ishin të brishta deri në depërtimin e Divizionit të Shumadisë i cili po dëpërtonte nga Ferizaji për në Sharr. Në bjeshkët e Kabashit këtij Divizioni ju bënë rezistencë të madhe burrat e Kabashit të udhëhequr nga Imer e Sahit Uka, e të tjerë. Kjo rezistencë ka qenë shkaku i mjaftueshëm për të marrë ekspedita ndëshkuese ndaj Kabashit dhe Korishës.
Në fillim të marsit 1913 Divizioni i Shumadisë i bëri rrethim të hekurt të dy fshatrave dhe popullatës i jep ultimatum, të gjithë burrat nga tetëmdhjetë vjet e tutje që të shkonin në konakun e Manastirit në Kabash deri në 0ra 12 të datës 16 mars, për të marrë dokument identiteti për levizje të lirë, në të kundërtën kush zihet pa dokument identifikimi do të pushkatohet. Ata burra që nuk i besuan fjalës së shkieve duke menduar se shkau besë nuk ka, nuk shkuan në Manastir po u arratisën maleve dhe u bashkuan me çetat e Levizjes Kaçake. Burrat që shkuan dhunshëm ushtarët serb ua lidhën duart mbrapa dhe gojën me shami e i futën në podrume e ahuret e Manastirit. Faktet historike flasin për 120 burra të prerë me sakic, kurse rapsodi popullor flet për nëntëdhjetë. Masakrën e kishte bërë Spirrë Kapetani me çetnikët e vjetër të tij, dhe të gjithëve ua kishte prerë kokat duke i hedhur pastaj në kërshet e malit, çetnikët ja afronin njerëzit me duar e gojë të lidhur te cungu i arrës dy degësh dhe ai Spirroja u mëshonte me sopatë në kokë dhe i hidhte tutje. Populli rrëfen se Spirroja ishte veshur me pështjellak të grave, se nuk donte t’i përlyente rrobat me gjakun e shqiptarit, gjithashtu i kish përvjelur mëngët e xhaketës ushtarake si kasap… Ushtria serbe bëri plojën në Kabash, që solli zi e dhembje në gjithë Shqipërinë. Sa lot e gjak u derdhën, pikëllim e vrerë të grumbulluar në shpirtrat e familjeve kabashe. Nënat e mbetura me duar në gji, shumë motra mbetën pa u martuar nga hidhërimi e zemra e ndarë përgjysmë, shumë nuse u kthyen në familjet e veta, shumë gra të mbetura shtatëzëna, e shumë gra të veja, shumë fëmijë jetima pa njërin prind, disa familje e mbyllën për gjithmonë derën me therra… familje të tëra i mbështolli zia, nëna, nuse e motra të futura, në vend se t’i gëzoheshin pranëverës që po vinte, tek kishin kaluar një dimër të rëndë që merr nëpër malësi me skamje e një mijë halle të malësorëve, mbi ta rëndoi pasha e rendë e robërisë së re, Ku populli shprehet: Shkoi Jonuzi, erdhi Domuzi. Kjo ishte golgotë e vërtetë.
Pas çdo krimi të organizuar mbi shfarosjen e popullit shqiptar, ekzekutorët e këtyre masakrave gradoheshin nga udhëheqësit e tyre në Beograd. Po më kujtohet kënga e rapsodit popullor, kur lavdërohej Spirrë Dobrosavlejeviçi apo siç njihej me nofkën, (Delloci - Kapetani) kish përvjelur mangët e këmishës dhe kish veshur kanac të grave, kur i kishte prerë me sakic burrat e Kabashit.
Ja si e ka kënduar rapsodi popullor masakren në Kabash: