[Ylli-1]

vazhdimi...


Çfarë e rrit rezistencën në Shqipëri?

Dy faktorë mund ta rrisin rezistencën e Shqipërisë kundër fuqive të Boshtit. E para, sigurisht, është ndihma ushtarake, qoftë me anë të një invazioni aleat, ose nëpërmjet të njëjtave kanale me të cilat sot po ndihmohen forcat e gjeneralit Mihajlloviç. Por stimul edhe më i rëndësishëm në këtë aspekt mund të gjendet në sferën politike. Lufta politike që Kombet e Bashkuara tashmë po zhvillojnë në përpjekjet e tyre për të ngritur popujt e vendeve të pushtuara, duhet të drejtohet në këtë front. Një deklaratë zyrtare dhe e veçantë nga ana e Lidhjes së Kombeve që thekson organizimin e një Lige Ballkanike, në të cilën Shqipërisë i duhet siguruar pjesëmarrja me status të barabartë me fqinjët e saj, do të sillte një entuziazëm revolucionar në radhët e këtyre luftëtarëve. Për pesëdhjetë vjet, elementët socialistë dhe demokratë në Europën Juglindore, kanë bërë thirrje për një Lidhje të Kombeve Ballkanike. Kjo kërkesë është penguar nga interesat dinastike dhe intrigat e fuqive të mëdha. Por nuk është bërë aspak pjesë e shpresave të masave popullore. Tashmë është koha që t’u thuhet njerëzve të këtyre vendeve se aspiratat e tyre do të mund të përmbushen. Nëse Kombet e Bashkuara do të deklaronin qartazi se në riorganizimin e përgjithshëm të Pasluftës do të ngrihet një federatë në të cilën të garantohen të drejtat e minoriteteve që do të përballen me problemet ekonomike të shteteve të veçanta dhe të rajonit si i tërë, dhe që do të prodhojnë një trupë legjislative e ekzekutive përfaqësuese të çdo kombi, ky akt do të ishte shumë kontribuues për të bindur shqiptarët, ndër të tjerë kombe, se kontradiktat e moçme me vendet fqinje do të eliminoheshin dhe se ata, në fund të procesit do të gjenin bazën e shumëshpresuar të zhvillimit të ekzistencës së tyre nacionale. 200,000 burrat në moshë aktive për të mbajtur armë që janë të përgatitur për të vazhduar luftën ndaj forcave pushtuese të Aksit, duhet të arrihen prej aparatit të propagandës, që fatkeqësisht akoma nuk ekziston.

Shqipëria dhe Lidhja Ballkanike

Slogani “Autonomi e Shqipërisë brenda Lidhjes Ballkanike”, duhet të depërtojë në çdo fshat për të koordinuar forcat rebele në një komb të bashkuar rreth një qëllimi të njohur. Në këtë akt, SHBA duhet të marrin një vend të veçantë, pasi ato, madje edhe në fiset e prapambetura malësore në aspektin politik, gëzojnë prestigjin më të madh dhe besimin më të lartë. Unë kam një ilustrim të qartë të këtij përfytyrimi nga vjeshta e vitit 1932 kur unë isha, siç kisha qenë shpesh edhe më parë, një mik i maleve të thepisura të Alpeve Shqiptare. Ne ndodheshim nën shoqërinë e një dashi të pjekur, duke ndenjur ulur, rrethuar nga pushkët e xhandarëve të Zogut. Shishe me raki qarkullonin në sofër; xhandarët flisnin me entuziazëm për luftë ndaj Serbisë; dhe madje edhe malësorët jepnin dakordësinë e tyre për këtë. Unë e ndjeva frymëmarrjen helmuese të propagandës fashiste dhe u përpoqa t’u tregoja këtyre bijve të natyrës rreth terrorit të luftës moderne. “Aeroplanë bombardues do të fluturojnë mbi luginat tuaja dhe do të qëllojnë mbi bagëtitë tuaja”, i paralajmërova unë. Ata u bënë tok e më siguruan ndershmërisht se Amerika nuk do të lejonte kurrë, nuk do ta toleronte kurrë një masakër të tillë.

Për shqiptarët, Amerika një Perëndi

Për ta, Amerika ishte diçka që mbartte gjithçka të mirë e gjithçka të fuqishme – dhe kjo është e vërtetë sot më shumë se kurrë më parë. Pas Pearl Harbour-it, kur Mustafa Kruja bëri deklaratën se vendi i tij ishte në luftë me SHBA (i urdhëruar nga Roma), ka pasur demonstrata spontane pro-amerikane në disa qytete shqiptare. Nëse SHBA, duke folur në emër të Kombeve të Bashkuara, do të evokonin një Ligë Ballkanike me pjesëmarrjen e Shqipërisë, plani do të pranohej menjëherë nga populli. Do të mposhtte fërkimet shqiptaro-jugosllave, të cilat rrethanat tashmë i kanë bërë të mundura; do të bënte të mundur që i gjithë bregdeti Adriatik të bëhej miqësor ndaj invazionit të armëve aleate; dhe do të sillte në këtë front menjëherë mijëra trupa të Boshtit, të cilat Hitleri do të dëshironte t’i përdorte gjetkë.

Kush ishte autori?

Robert Groetsch (10.3.1882 – 6.3.1946) ishte një gazetar e shkrimtar gjerman i gjysmës së parë të shekullit ’20, i angazhuar herët në lëvizjet majtiste e socialdemokrate të kohës, duke provuar edhe emigracionin, ku edhe vdiq pas Luftës së Dytë Botërore në Nju Jork. Në vitin 1919, ai u bë kryeredaktori i “Dresdner Volkszeitung”, funksion të cilin ai e ushtroi deri në mbylljen e saj në vitin 1933, kur në fuqi erdhën nazistët dhe ai për shkak të përndjekjeve u desh të merrte arratinë e të shkonte në ekzil. Artikujt e vet ai i publikonte nën pseudonimin Bruno Brandy. Më 23.3.1938, atij së bashku me të shoqen iu hoq nënshtetësia gjermane dhe u zhvendos për në Paris ku drejtoi një organ socialdemokrat “Neuer Vorwärts”. Me fillimin e Luftës së Dytë Botërore, ai u deportua në një kamp përqendrimi francez. Lirohet dhe merr rrugën drejt Francës Jugore, para mbërritjes së trupave gjermane atje, ku takohet me të shoqen. Përshkon Pirenejtë, duke kaluar në Spanjë e Portugali më pas prej Lisbonës arrin në SHBA në janar 1941. Në Nju Jork punon si hidraulik, para se të bëhej bashkëpunëtor i gazetës së emigrantëve të majtë gjermanë “Neue Volkszeitung”. Por emri i tij lidhet edhe me një sërë veprash letrare, të cilat kanë një vlerë modeste në pikëpamje të përgjithshme, por vlerësohen pozitivisht në rrethet e kritikëve të kohës që jetoi./gazeta-shqip