Tema: Titanik
Shiko Postimin Tek
Vjetėr 27-07-11, 20:02   #4
Zero Cool
Administratorėt
 
Avatari i Zero Cool
 
Anėtarėsuar: 18-03-03
Vendndodhja: Netherland
Postime: 24,987
Zero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Titanik

vijimi

Rastėsi banale?

Njerėzit e shkencės sigurisht qė e kanė vlerėsuar shumė ftesėn e Gardnerit pėr tė pėrdorur logjikėn dhe racionalizmin gjatė ekzaminimit tė koinēidencave tė habitshme midis Titanit dhe Titanikut. Nė analizėn e fakteve, nė asnjė mėnyrė nuk mund tė shpėrfillen principet e pėrllogaritjeve tė probabilitetit dhe nuk mund tė transportohesh emocionalisht nga historia mahnitėse e shkrimarit me aftėsi parashikuese tė fatit dhe nė kėtė rast tė tersit.

Megjithatė, do tė ishte gjithashtu gabim t’i japėsh njė fuqi kaq tė madhe ligjeve tė statistikės sė probabilitetit. Nėse njė majmun arrin qė duke shtypur rastėsisht shkronjat nė tastierė tė formojė fjalėn “tani”, nuk mund tė ēuditemi. Ka shumė probabilitet qė tė shtypėsh katėr shkronja rastėsisht dhe tė formosh njė fjalė qė ka kuptim. Por, nėse majmuni arrin tė shkruajė “tani kam uri”, do tė ishte mėse e ēuditshme, pasi probabiliteti qė duke shtypur shkronja tė rastėsishme nė tastierė, tė formohet njė sekuencė ose njė fjali qė ka kuptim, atėherė kjo do tė ishte gati e pamundur.

Duke pėrdorur kėtė analogji me romanin e Robertson, duhet tė pranohet ideja se njė numėr kaq i madh koinēidencash nuk mund tė jetė thjesht produkt i rastėsisė. Megjithatė, Gardner nė librin e tij na fton qė tė analizojmė jo vetėm rastėsinė, por edhe arsyetimin logjik tė ndjekur nga shkrimtari.

Ndoshta gjithēka ėshtė shumė e logjikshme, e megjithatė nuk ka mundėsi qė autori, gjatė shkrimit tė romanit tė gjendej pėrballė njė sėrė zgjedhjesh dhe taktikave logjike pa patur asnjė alternativė tjetėr. Titani i tij mund tė ishte pėrplasur me njė anije tjetėr, ose mund tė kishte shpėrthyer si pasojė e problemeve teknike tė saj, ose madje tė ishte pėrplasur me njė shkėmb tė pashėnuar nė hartė. Pėrplasja me ajzbergun nuk ėshtė e vetmja mundėsi.

Pėrsa i pėrket serisė sė ēuditshme tė koinēidencave nė karakteristikat teknike tė dy anijeve, Gardner insiston se autori i romanit mund tė kishte lexuar fare mirė artikullin e “New York Times”, nė tė cilin flitet pėr ndėrtimin e anijes mė tė madhe tė asaj kohė tė emėrtuar “Gigantic”, projekt i cili nuk u realizua kurrė. Por, sa ngjashmėri ka Titani me Gigantic?

John Paul Eaton ėshtė personi qė ka ndjekur studimet e mėdha rreth Titanikut. Ka shkruar libra rreth kėtij argumenti dhe gjithashtu ėshtė kėshilltar i Shoqėrisė National Geographic dhe i dy muzeumeve detarė. Ky studioz i mirėnjohur ka arritur nė pėrfundimin se detajet teknike dhe shifrat e deklaruara pėr ndėrtimin e Gigantic nuk janė tė ngjashme me ato tė pėrdorura nga Robertson pėr ndėrtimin e anijes sė tij imagjinare. Titani dhe Gigantic ngjajnė vetėm nė shpejtėsinė e tyre dhe nė numrin e elikave, ndėrsa gjatėsia, kuajt fuqi dhe emrat e tyre janė tė ndryshme.

Nė kėtė mėnyrė, Eaton ka hedhur poshtė teorinė se Robertson ka pėrdorur artikullin e famshėm tė “New York Times” dhe informacionet teknike qė lidheshin me ndėrtimin e Gigantic. Tė dhėnat tregojnė se Titani ėshtė shumė herė mė i ngjashėm me Titanikun se sa me Gigantic e megjithatė, Gardner insiston se ka mundėsi qė nė kohėn kur Robertson ka shkruar romanin, kompania “White Star” tė kishte bėrė publik emrin dhe projektin e ndėrtimit tė Titanikut.

Natyrisht, ky ėshtė njė dyshim qė mund t’i vijė shumė njerėzve, por eksperti J.P Eaton nuk ka ndenjur pa e shprehur skepticizmin e tij rreth kėsaj hipoteze, duke thėnė se emri i anijes sė re, pra Titanik, ėshtė bėrė publik nė vitin 1907, ndėrsa romani ėshtė publikuar nė vitin 1898 dhe sigurisht ėshtė nisur tė shkruhet kohė mė parė.

Por, a ka mundėsi qė ndonjė informacion tė jetė pėrhapur fshehurazi para deklaratės zyrtare tė kompanisė “White Star”? Edhe sikur kjo hipotezė tė ishte e vėrtetė, pėrhapja e fshehtė e informacionit nuk do tė mund tė mbėrrinte kurrė nė veshin e Robertson, pasi nė kohėn kur ai shkroi romanin e tij, Titaniku as nuk ishte ideuar dhe as projektuar. Eaton deklaron se ideja pėr realizimin e Titanikut pėrkon me tė njėjtin vit kur ėshtė bėrė publik emri dhe projekti i tij: viti 1907.

Pikėrisht nė atė vit u bė edhe takimi historik mes J. Bruce Ismay, president i “White Star” dhe Lord Pirrie, president i sipėrmarrjes sė ndėrtimeve “Harland” dhe “Wolff”.

Me gjithė studimet dhe ekzaminimet e shumta, shkencėtarėt nuk kanė dashur tė shprehin njė opinion konkret rreth ēėshtjes Titan-Titanik, nė mėnyrė qė studimet e tyre tė mos bėhen pre e spekullimeve dhe legjendave urbane.

Sigurisht qė Gardner mund tė ketė patur tė drejtė pėr arsyetimet e tij e megjithatė ėshtė gjithashtu e ēuditshme se si njė shkrimtar i tetėqindės ka arritur tė shkruajė njė libėr me kaq shumė koinēidenca me ngjarjen reale dhe me detajet teknike tė ndėrtimit tė anijes. Janė shkruar shumė libra mbi katastrofa imagjinare qė mund tė kenė koinēiduar rastėsisht me ndonjė reale.

Por, a mund tė ketė ngjashmėri aksidentale kaq tė saktė nė detaje? Pyetja vazhdon tė qėndrojė e hapur…
__________________
Asgjė nuk ėshtė e pamundur. Pamundėsinė apsolute e shkakton mosdija jonė reale.
Zero Cool Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė