[Zero Cool]

Dasma vazhdoi kështu e gëzueshme gjer ndaj të gdhirë. Ndodhnin ca incidente të vogla, por fatmirësisht ato harroheshin aty për aty. Ndërsa po kërceja, më zunë sytë në një nga tryezat shokun tim të kursit, Minush Jeron, autorin e dramës “Njollat e murrme”, që do ta çonte atë pas ca kohësh në burg. Atë çast, ai po grindej me poetin militant Luan Qafëzezi. Në mosmarrëveshjen e përgjithshme, ata e kishin kapur njëri-tjetrin nga fyti dhe ndërsa Minushi thoshte “Megjithëse emrin e ke Luan, në letërsi nuk je veçse një kec”… Luani përgjigjej: “Kopuk liberal, gjynah që s’e kam koburen, po do ta shihje!”.
Në një rast tjetër, kjo gjë do të më tmerronte, por ngaqë isha si në re, ia plasa të qeshurit dhe po kërkoja me sy Is, për t’i treguar se ç’po ndodhte. Në të vërtetë kishin ndodhur plot gjëra të tjera gjatë dasmës. Një nga ngjarjet ishte njohja dhe afrimi midis shoqes sime të kursit, Sadije Kecit dhe Dritëro Agollit, që do të bëhej më vonë burri i saj. Aty nga ora 5 e mëngjesit, njerëzit nisën të largoheshin. Një pjesë zbrisnin shkallët dhe ktheheshin prapë, i binin derës dhe kërkonin të thoshin dhe ndonjë mendim që u kishte mbetur pa thënë. Më në fund, mezi ikën dhe ne mbetëm vetëm, të lumtur dhe të dëshiruar për njëri-tjetrin.
Jeta jonë në çift shkonte më së miri dhe pa probleme. Dy-tri tërheqje të përkohshme të Is pas ndonjë vajze apo gruaje të re kishin kaluar pa gjurmë. Këto gjëra kishin ndodhur kur unë, për shkak të Gresës, kaloja disa ditë në muaj në Elbasan tek prindërit. Is i mbante sa i mbante të fshehta këto gjëra, por pastaj vinte gjithmonë dita që nga ndonjë pakujdesi e tij zbuloheshin.
Një incident i rëndë ndërkaq ndodhi në dhjetor të vitit 1969, në ditëlindjen e Gresës. Në apartamentin tonë kishim ftuar, përveç familjarëve, shumë miq të njohur. Bëheshin rreth 40 veta. Megjithëse vendi ishte shumë i ngushtë, ishte bukur. Hajet e pijet i kishim shtruar në dy tryeza të mëdha në dhomën tonë të gjumit, që e kishim boshatisur nga mobiliet dhe në gjysmën tjetër të apartamentit, njerëzit vërtiteshin e vallëzonin.
Aty pas mesnate, fare rastësisht vura re fytyrën e nënës sime tepër të shqetësuar. E pyeta ç’kishte, por ajo nuk m’u përgjigj. Kërkova me sy Is, që e kisha humbur nga sytë për njëfarë kohe, gjersa e gjeta në një kënd të aneksit të kuzhinës, që bënte sikur vallëzonte me një vajzë, por në të vërtetë ishin përqafuar e po putheshin. Tronditja ishte e jashtëzakonshme. I hoqa sytë dhe u largova tutje, nga tmerri se mos e gjente njeri në atë gjendje. E gjeta nënën, por s’kisha nevojë t’ia thosha ç’kisha parë, se ajo ma preu fjalën: Lëre, lëre. E pashë dhe unë, m’u nxi jeta.
Is e kishte lënë më në fund këndin ku ishte dhe qe futur bashkë me partneren midis të tjerëve. Ai vallëzonte zakonisht bukur, por s’më kishte qëlluar të shihja një partnere që t’i përshtatej aq mirë. Me bisht të syrit u përpoqa të gjej se ç’qe ajo vajzë apo grua, që, te këndi i kuzhinës, ndriçuar vetëm nga një abazhur vënë përdhe, nuk e kisha dalluar dot. Vajza ishte një bionde simpatike, elegante dhe krejtësisht e panjohur.
Më erdhi të thërrisja: nga kishte mbirë kjo femër, kush e kishte ftuar dhe si guxonte të sillej ashtu?
Im vëlla, Berti, që gjithashtu kishte vënë re sjelljen e Is, më tërhoqi mënjanë.
-Është një balerinë e Teatrit të Operës, më tha. E ka sjellë me vete ai tutkuni, shoku im, Xhelali. Xhelati, balerin dhe ai, në Teatrin e Operës, ishte shok i vjetër i tim vëllai. Besnik, i sjellshëm dhe fjalëmbël si rrallëkush. Edhe ai u përpoq të shfajësohej dhe ta zhdramatizonte gjendjen.
- E mi goc, foli tirançe, si zakonisht, mos e boj kaq të madhe. Ka kthy tjetri dy gota dhe ka ardhë në qejf.
- Ik, more horr, i thashë në një mënyrë të vrazhdë, siç s’kisha folur kurrë ndonjëherë. Nuk e gjeja dot nëse të tjerët e kishin vënë re se ç’kishte ndodhur. Fyerja më dukej e padurueshme. Pas pak pashë Is. Kaloi përbri me ca sy si i verbër.
-Mbaje një çikë veten, i thashë.
Ai m’u kthye si i habitur.
-Çfarë?
-Mbaje një çikë veten, përsërita, dhe mos bëj marrëzira. -S’të marr vesh, tha dhe vuri dorën te tëmthi, siç bëjnë njerëzit kur duan të thonë: mos ke luajtur?
Kjo m’u duk kulmi i poshtërsisë. Nuk mund ta prisja kurrë një sjellje të tillë prej tij. I vetmi justifikim ishte po të qe i dehur. E keqja ishte se Is e duronte shumë pijen. Edhe kur dehej, gjë që kishte qëlluar shumë rrallë, nuk kuptohej fare. Nuk i merreshin këmbët, as goja.
-Ç’ishte ajo femër? Thashë sapo mbetëm vetëm.
Ai bëri sikur nuk e kuptonte ku e kisha fjalën.
-Mor mashtrues, i thashë, duke u dridhur nga zemërimi i qëndrimit të tij. Unë të pashë me sytë e mi kur po putheshe me të.
-S’është e vërtetë, më tha, në mënyrën më të pafytyrë që mund të bëhej.
E shava me ca fjalë, që nuk besoja kurrë se do të përdoreshin në shtëpinë tonë. Për çudi, atij nuk i bënin asnjë përshtypje. I thashë prapë se i kisha parë me sytë e mi te këndi i aneksit të kuzhinës kur po putheshin.
-Mashtrues, i thirra prapë. Si kujton se mund të ma hedhësh me këto profka?
Por ai ngulte këmbë si mushka. Sipas tij, ai s’kishte asnjë faj. Ishte ajo që e kishte përqafuar gjatë vallëzimit dhe e kishte puthur. Kështu që ai s’kishte ç’të bënte. O Zot, mendoja, si kishte mundësi që ky njeri të ishte vërtet kaq i pafytyrë? Ku e gjente këtë gjakftohtësi e këtë cinizëm të mbrapshtë?!…
I thashë që le t’ia hidhte ndonjë tjetri ato dokrra. Ai m’u përgjigj se unë s’kuptoja asgjë nga bota dhe s’do mend, ashtu do të ndodhte gjersa shoqërohesha me ca gra, që e kishin mendjen të shkurtër. Kjo fyerje për shoqet e mia, fyerje që përsëritej prej vitesh, tani m’u duk se kishte arritur në kulmin e abuzimit… Ngrita dorën ta qëlloj, por, e pamësuar me këtë, nuk e mata si duhet dhe goditja më shkoi huq. Ai qëndroi si i ngrirë. Në çast u tmerrova dhe kujtova se do të më godiste dhe ai. Me aq sa e njihja, kisha bindjen se nuk do ta kishte të vështirë të ma kthente. Por, për çudinë time, nuk lëvizi fare. U largua në dhomën tjetër dhe grindja u mbyll. Të nesërmen, pa pritur që të zgjohej, mora vajzën, mora dhe një valixhe me plaçka dhe u nisa në Elbasan…
Në shtëpi nuk pata nevojë të jepja shpjegime. Çdo gjë ishte e qartë. Sapo nëna më pa, iu mbushën sytë me lot. Gjatë drekës u bë veç kjo bisedë. Babai dhe vëllai ishin pikë e vrer. Vura re se po flisnin si për një gjë që s’kishte riparim…
Kaluan dy ditë kështu. Të tretën erdhi një telegram në farmacinë e babait: “Pres Helenën të kthehet. Is”.
Zemra m’u çlirua aty për aty, por nuk e bëra veten. Në shtëpi kjo u mor si një fitore mbi kundërshtarin. Por atmosfera vazhdonte të ishte si më parë, tërë tension kundër tij…
Pas dy ditësh erdhi edhe një telegram tjetër, me të njëjtat fjalë. Prapë nuk u përgjigja, por më kapi edhe shqetësimi: mos po e teproja? Kaluan dy ditë. Befas, pasdite, babai dërgoi në shtëpi një farmacist të ri, për të lajmëruar nënën të përgatiste darkën, ngaqë do vinte me një mik me rëndësi. Na u duk pak si e habitshme kjo. Pas një ore, erdhi Berti dhe na sqaroi se babai kishte dy orë që rrinte në kafene me Sabri Godon, që kishte ardhur nga Tirana “për të sqaruar atë problemin”. Do të vinte për darkë. Sabri Godon e kishim njohur përmes Todi Lubonjës, me të cilin kishim miqësi që nga koha e luftës… në darkë, babai erdhi me Sabri Godon. Nëna me vëllain s’donin të bënin lëshim. E akuzuan Is për atë që kishte bërë, por mënyra se si i formulonin mendimet (njeriu për një nder jeton etj.) ishte e tillë, që mua, e mësuar tashmë me një tjetër frymë, më dukeshin këto si gjëra të kapërcyera. Nëna zuri në gojë prapë brengën e saj që Is ishte i ftohtë si njeri ndaj tyre, që asaj i ishte djegur zemra ta priste e ta përcillte, si gjithë nënat e tjera në botë, për dreka e për darka në shtëpi, ashtu siç priteshin gjithë dhëndurët, aq më tepër që ai ishte dhëndri i vajzës së vetme që kishte.
Sabriu përgjigjej ngadalshëm, me atë stilin e tij “burrë zakoni” që ishte. “Po dale moj zonjë, i drejtohej nënës sime, më dëgjo dhe mua një çikë”. Pastaj përdorte proverba, që i thoshin zakonisht burrat e vjetër, si “shtëpi e sherr”, për të thënë se s’kishte familje pa ngatërresa të këtij lloji etj. Ai bënte sikur e kritikonte Is, sikur të ishte në një mendje me ta në këtë shqetësim, por, në të vërtetë, tërthorazi e lavdëronte “Ashtu është, siç thua zotrote, i drejtohej tim eti, por të jesh shkrimtar aq i shquar në moshën e tij, s’i thonë shaka. Të lot tepeleku i kokës”. U bë dhe një acarim i fundit, gjatë të cilit Sabriu iu drejtua prapë tim eti: “Unë e kuptoj zemërimin tuaj, por dua t’ju them: bëhet sherr me një kontinent?”.
Ky ishte kulmi. Vonë hyra edhe unë në bisedë, për të thënë se nuk kisha ndër mend ta zgjasja këtë grindje dhe i thashë Godos të lajmëronte Is se do kthehesha.

HELENA KADARE