Jeta Katolike Revistë e Komunitetit Katolik Shqiptar pranë Kishës "Zoja e Shkodrës",

[Zana_ch]

Revista “Jeta Katolike” (1966) një shtyllë e fortë e fesë dhe atdhetarizmit të kulluar shqiptar


nga Klajd Kapinova

“Shekujt e parë letrarë shqiptarë, apo e thënë ndryshe, faza pararendëse e kulturës së shkruar shqipe, dallohet për një prani të gjithëpushtetëshme të autorëve klerikë katolikë… Në gjysmën e parë të shekullit të kaluar, nga 294 autorë që botuan të paktën një libër, 205 prej tyre ishin pjesëtarë rë komunitetit të krishterë shqiptarë…” (Prof. Dr. Stefan Çapaliku “Krishtërimi ndër shqiptarë”, Tiranë, 1999 f. 440 - 441).


Happy Birthday "Jeta Katolike"

BRONX, New York. Në restorantin “Maestro’s”, u festua me Darke e Akademi përkujtimore 40-vjetori i revistës shqiptaro–amerikane informative, fetare e kulturore “Jeta Katolike”. Darka e ditëlindjes, u përgatit prej komisionit të përbërë nga Z. Gjergj Simolacaj kryetar, Z.Gjon Chota, Z. Palok Rudaj. 150 pjesëmarrësit duatrokitën fjalën hyrëse përshëndetëse të drejtuesit Z.Marjan Cubi Kryetar i Këshillit të Kishës “Zoja e Shkodrës” Harsdale New York. Ai bëri hapjen e darkës me akadami festive. Aktivisti i palodhur ish-Kryetari i Kishës Katolike, publicisti veteran, dhe një ndër bashkëthemeluesit e buletinit shqiptar “Jeta Katholike Shqiptare” në New York Z. Tonin Mirakaj, mbajti kumtesën kryesore të mbeshtetur në fakte historike e kujtime të viteve të paharruara. Më pas folën, famullitari i Kishës Katolike “Zoja e Shkodrës” i përndershmi Don Pjetër Popaj, kryeredaktori prej shumë vitësh i revistës Z. Mark K. Shkreli, n/Kryetar i Federatës Panshqiptare “VATRA” (1912) Dr. Gjon Buçaj.
Pjesa e muzikës argëtuese me valle tradicionale popullore u dhurua me kënaqësi nga grupi muzikor "RINORA4", këngëtarët Vjollca Luka e Gjovani. Editori aktual Z. Mark K. Shkreli, falënderoi të pranishmit për pjesëmarrjen, përkrahjen e vazhdueshme të revistës, Don Pjetër Popajn, për punën e palodhshme, si dhe antarët e Këshillit Botues, mëparshëm e tanishëm, të cilët, vazhdimisht bashkëpunojnë pa asnjë shpërblim material. Editori Shkreli, përcolli “Një falënderim të posaçëm për një njeri, që sonte s'është me ne, të ndjerin Msgr. Zef Oroshin (1913 –1989), cili, na la para 19 vjetesh. Ai, para 40 vjetësh, me një komunitet shumë të vogël themeloi shtypin që kemi sot. Ai falënderoi bashkëatdhetarët e vet, duke thenë se revista pa përkrahjen tuaj nuk do të ekzistonte. Kur ai e botonte organin në fjalë, nuk kishte kompjutera, por çdo gjë u bënte me dorë, punë kjo jo e lehtë. Falë Msgr. Zef Oroshit, ne sot, duke shfletuar koleksionin e vjetër të “Jetës Katolike”, mësojmë historinë e mërgatës katolike e gjithshqiptare në New York me rrethe. Duke vijuar botimin e saj, ne jemi të vetëdijshëm, se jemi duke shkruar historinë për brezat e ardhshëm.” Në mbyllje editori Shkreli, kërkoj si edhe më përpara bashkëpunim e perkrahje me para për zërin e komunitetit tonë, mbasi” “Kur “Jeta Katolike", kur nuk lexohet është njësoj sikur të flasësh e askush s’të dëgjon". Vatristi Dr. Gjon Bucaj në emër të Federatës “Vatra”, i përshendeti të pranishmit, e tha, se botimi i një reviste në shqip prej komunitetit katolik, është e vetmja në Amerikë. Në faqet e saj, gjejmë shkrime nga persona të njohur të mërgatës si, prozatorit modern Prof. Ernest Koliqi, Prof. Zef Nekaj, Prof. Rexhep Krasniqi, studiuesit Idriz Lamaj, etj. Famullitari Don Pjeter Popaj, foli për rendësinë e Jetës Katolike, duke e quajtur atë, jo revistë, por Jetë, Jetë Katolike, etj.

Me pendë dhe gjok kundër barbarizmave të huaja dhe servilizmit

Është thënë e shkruar gjithnjë, se Shtypi Katolik mbarëshqiptar, ka qenë ndër shekuj shtyllë e atdhedashurisë dhe jo më pak kulture kudo. Këtë e dëshmojnë objektet e panumërta arkeologjike: skulpturë, pikturë, letrare, vepra të ndryshme arti të shpërndara anekend vendlindjes; dhe këtë e dëshmon në veçanti një histori e larë me gjakun e tij në shekuj. Ai iu kundërvu me pendë dhe gjoks barbarizmave të huaja dhe servilizmave të opurtunistëve të brendshëm në trojet shqiptare. Kjo ka qenë në shekuj dhe dekadat e porsakaluara arsyeja që Kleri katolik, u gjet i pari në shenjestrën e të pazotëve, që poshtëruan vendin tonë dhe e kthyen atë, sikurse benë edhe osmanët, nga një kopsht i lulëzuar feje dhe kulture në një gërmadhë rrënojash fizike e shpërtërore, gërmadhë vuajtesh dhe mjerimi. “Për të ripërtërirë lulëzimin e humbur, do të duhen dekada të tëra mundi dhe djerse, sepse brenda kësaj gërmadhe tragjike e do të thoja katastrofike, gjendet rinia e jonë e ikur në vendet e huaja, ndoshta për të mos u kthyer më.” (Don Ndoc Nogaj, “Shtypi Katolik Shqiptar 1991 nëntor 2001”, Shkodër, 2001, f. 6) Të sjellësh ndër mend dhe të rreshtosh figurat e mëdha jo vetëm kulturore fetare, pot edhe morale, jo vetëm klerikale, por thjeshtë katolike, të kulturës së një vendi shumë të lartë është imperativi i çdo njeriu, që ka për zemër brumosjen e botës shpirtërore të fëmijëve e të rinjve tanë, ku Kisha me shtypin e saj ka qenë një fanar drite, jo vetëm në lëmin fetar por edhe atë kulturor e atdhetar. Kjo gjë duket e kjartë sapo të hapësh një antologji letërsie, qysh prej viteve 1934-1944, 1945-1990, të cilët kanë lënë gjurmë të pashlyeshme diturie ndër shekuj, por edhe brymosën tokën e shenjtë në vendlindje me gjakun e tyre martir. Janë pikërisht Urdhëri i Jezuitëve, ata që zënë një vend nderi në publicistikën shqiptare. Qysh në ditët e para ata u ndeshën me Perandorinë e “pathyeshme” Turke, duke ndërtuar Seminarin dhe Kolegjen Saveriane në Shkodër më 1870, sollën në qytet, pa përfunduar ende mirë insitutet e mësipërme, një Shtypshkronjë “E Zojës së papërlyeme”, duke filluar pas pak edhe botimin e së përkohshmes “Elçija e Zemrës së Krishtit” (mars, 1891), me shpenzimet e vetë kuvendit. Etërit Françeskan, hapën Shtypshkronjën “At Gjergj Fishta”, që filloi botimet (fletore e libra) e veta me 1916, Shtypshkronja “Nikaj” (1910) e klerikut Don Ndoc Nikaj (1864-1951).
Më pas do të dalin organet e njohura, si: “Laimtari i Shcypenies” (Roma, 1904, L’Araldo d’Albania), “Shcyptari” (Napoli, 1904-1906), “Kalendari i Soknise “Dija” (Ëien, 1907, 1908, 1910), “Dasamiri”(Trieste, 1908), “Koha” (Shkodër, 1910), “Bashkimi” (Shkodër, 1910), “Kalendari i Pjesëshem” (Shkodër, 1910), “Kalendari i Vjetës-Vepra Pijore” (Shkodër, 1912-1927), “Fjala e T’in’ Zoti”, Hora e t’Arbareshavet (1912), “Zani i Shna Ndout” (Shkodër, 1912), “Besa Shqyptare” (Shkodër, 1913), “Shqypnia e Re” (Shkodër, 1913), “Hylli i Dritës” (Shkodër, 1913- 1944-1993), “Taraboshi” (Shkodër, 1913), “Lajmtari i Zemers T’J. Krishtit” (Shkodër, 1914), “Perparimi” (Shkodër, 1914), “Greethi” (Shkodër, 1914), Kalendari “Shqypja” (1915), “Zani i Shkoders” (1915), “Posta e Shqypniës” (Shkodër, 1916), “Zoja e Shkoders Drita e Shqypniës” (Shkodër, 1917), “Grueja Shqyptare” (Shkodër, 1920), “Shkolla e Re” (Shkodër, 1921), “”Vjeti Shkolluer” (Shkodër, 1921-1925), “Fletorja Zyrtare e Klerit katolik të Shqypnis” (Shkodër, 1923), “Ora e Maleve” (Shkodër, 1923), “Brezi i Ri” (Shkodër, 1925) “Zani i Popullit” (Shkodër, 1925), “Gazeta e Sportit” (Shkodër, 1925), “Jehu i Sh’Luigjit” (Shkodër, 1926), “Fjala e Zotit” (Shkodër, 1928), “Ora e Shqypnisë” (Ëien, 1928), “Shqypnija e Ilustrueme” (Shkodër, 1928), “L.E.K.A.” (Shkodër, 1929-1944), “Kalendari per të gjith” (Shkodër, 1932-1933), “Bija Katolike” (Shkodër, 1934), “Zgjimi Djelmnis” (Shkodër, 1934), “Aurora Consurgens” (Shkodër, 1936), “Cirka” (Shkodër, 1936), “Drita” (Tiranë, 1936), “Zani i Shkodres” (Shkodër, 1937), “Kalendar” (Shkodër, 1937), “Kumbona e së Diellës” (Shkodër, 1938, 1992), “Fjala e Shenjtë” (Durrës, 1938), “Nën Hije të Shën Pjetrit” (Tiranë, 1939), “”Hylli” (Prizrend, 1939), “Rrezja e Rrethit” (Shkodër, 1939), “Kalendari Meterologjik Mujuer për vjetin perishtup 1940” (Shkodër, 1940), “Shkëndija” (Tiranë, 1940), “Ascendere” (Tiranë, 1940), “Avdiuvante Ipso” (Shkodër, 1941), “Kalendari Dioçezan i Sapës” (Shkodër, 1944), “Shejzat” (Roma, 1957), “Jeta Katholike Shqiptare” (New York, 1966), “Albanian Catholic Bulletin” (Santa Clara, Califonia USA, 1980-1994), “Drita” (Ferizaj, Kosovë) “Lidhja” (Cosenza, Itali, 1980), “”Mbas Teje” (Shkodër, 1991), “Rrezja e Jonë” (Shkodër, 1991), “Informailalbania” (Bari, 1998), “Jehona e së Diellës” (Shkodër, 1991), “E Ardhmja” (Tiranë, 1992), “Drejt Jetës” (Shkodër, 1993), “Familja e Krishterë” (Shkodër, 1993), “Shpresa” (Prishtinë, 1993), “Rrezja” (Bishtazhin, Kosovë, 1994), “Acta Provinci/e S. Annuntiationis B.V.M. in Albania” (Shkodër, 1995), “Konopi” (Itali, 1996), “Kisha dhe Jeta” (Tiranë, 1996), “Zani i Katundeve” (Sheldi, Shkodër, 1997), “Phoenix” (Shkodër, 1997), “Fjala e Paqes” (Shkodër, 1999), “Lajmëtari i Paqes” (Shkodër, 1999), “Edhe një hap për Paqe” (Shkodër, 2000), “Zani i Shna Ndout” (Tuz, 2000), “Shpresa” (Shkodër, 2001), “Rrezja e Dritës” (Shkodër, 1996).