Me rrėfime suksesi - kundėr klisheve pėr "shqiptarėt e kėqinj"
Mė 24 nėntor, televizioni publik i Zvicrės SF1 emeton filmin dokumentar "Shqiptarėt e mirė emigrantėt e suksesshėm nė Zvicėr"
Nė rrethanat kur shqiptarėt nė Zvicėr janė bėrė viktimė e klisheve nga mė tė ndryshmet, nuk mungojnė as pėrpjekjet pėr tė paraqitur ata nė njė dritė tjetėr, mė reale dhe mė pozitive. Filmi dokumentar i televizionit publik i Zvicrės SF1 nė gjuhėn gjermane "Shqiptarėt e mirė emigrantėt e suksesshėm nė Zvicėr" ėshtė nė mesin e pėpjekjeve tė tilla.
Ky film bėn portretimin e katėr personaliteteve tė suksesshme shqiptare qė jetojnė nė Zvicėr.
Shqiptarėt, sipas perceptimit mė tė pėrhapur nė opinionin zviceran konsiderohen mė shpesh si "ngasės tė shpejtė tė automobilave, trafikantė tė drogės, provokatorė: Shqiptarėt janė grupi i dytė mė i madh i tė huajve nė Zvicėr dhe ata pėrballen me njė imazh shumė tė keq. Kur flitet pėr ta publikisht, nė shumicėn e rasteve vihen nė lidhje me kriminalitet, keqpėrdorim tė ndihmave sociale, dhunė dhe me sjelljeve maēoiste". Kjo ėshtė hyrja e njoftimit mbi filmin dokumentar tė autorit Béla Batthyany "Shqiptarėt e mirė emigrantėt e suksesshėm nė Zvicėr".
Dhe, pikėrisht kėtė stereotip autori dėshiron ta pėrgėnjeshtrojė. Pėr kėtė ai ka marrė katėr personalitetet tė suksesshme shqiptare nė Zvicėr. "Njė sportist, njė bankier, njė politikane dhe njė mjek - DOK i ka portretuar katėr shqiptarė tė cilėt janė shumė tė suksesshėm.
Megjithatė nuk dėshirojnė tė konsiderohen si pėrjashtime ose diēka tė veēantė. Sepse ka shume shqiptarė tė suksesshėm nė Zvicėr, vetėm se ata duhet tė perceptohen si tė tillė..."
Shqiptarėt, vazhdon prezantimi i filmit, vuajnė pa tė drejtė nėn paragjykimet e shkaktuara nga njė numėr i vogėl i bashkatdhetarėve tė tyre qė kryejnė vepra tė dėnueshme.
Derisa mė shumė flitet pėr shqiptarėt sesa me ata, nuk mund t'i largojmė njollosjet e "Deles sė zezė". Pėr integrim duhet kohė.
Por, sipas autorit tė filmit, "njė gjė ėshtė e qartė: Edhe shqiptarėt njė ditė do tė jenė pjesė e vetėkuptueshme e Zvicrės. Dhe pastaj ndoshta do tė shtrohet pyetja; a ka pranė shqiptarėve tė mirė, shqiptarė jo tė mirė".
Filmi ofron po kėshtu tė dhėnat elementare mbi shqiptarėt nė Zvicėr, kohėn e ardhjes sė tyre kėtu, shtetet e prejardhjes etj.
Filmi, qė zgjat 53 minuta, shfaqet mė 24 nėntor, e enjte, me fillim nė orėn 20.00, nė televizionin publik tė Zvicrės SF1 nė gjuhėn gjermane.