Konstantini i Madh

[Zero Cool]

Konstantini i Madh (324-37) dhe Justiniani (527-65) ishin vetëm disa nga emrat e perandorëve romakë me origjinë ilire.






Hoxhaj: Konstantini i Madh, simbol i rrënjëve tona evropiane



Prishtinë, 04.09.2013

Ministri i Punëve të Jashtme i Republikës së Kosovës, Enver Hoxhaj ka hapur sot punimet e ditës së dytë të simpoziumit “Edikti i Milanos- Kostantini i Madh”, i organizuar nga Ipeshkvia e Kosovës, Instituti i Historisë, Instituti Albanologjik, Universiteti i Prishtinës “Hasan Prishtina” dhe Instituti i Arkeologjisë.

Para pjesëmarrësve të shumtë në simpoziumin e organizuar me rastin e 1700-vjetorit të Ediktit të Milanos, ministri Hoxhaj ka folur për trashëgiminë historike, kulturore, shpirtërore, dhe fetare, të Konstantinit të Madh, e cila, siç tha ai, paraqet një pasuri dhe vlerë të përbotshme për njerëzimin, për mënyrën se si e përmbushi rolin e tij historik dhe ndikimin e tij në periudhat e mëvonshme.

Në hapjen e ditës së dytë të simpoziumit, morën pjesë përfaqësuesit më të lartë të klerit të besimeve fetare në Kosovë, përfaqësues të lartë shtetëror, delegati Apostolik i Vatikanit për Republikën e Kosovës, Juliusz Janusz si dhe studiues e personalitete të tjera akademike.

Ministri Hoxhaj në fjalën e tij ndër të tjera tha se trashëgimia historike e Konstatinit të Madh dhe e Edikti të Milanos janë të rëndësishme për kujtesën historike të Kosovës dhe për identitetin evropian të saj.

“Së pari duhet ta kemi parasysh gjeografinë e Konstatinit të Madh që ishte Dardania antike. Ne frymëzohemi nga fakti i vendlindjes së tij, Dardanisë antike, por krenohemi që gjeografia që e ka përcaktuar Kosovën në qendër të Ballkanit dhe Evropës, e bën Kosovën vend evropian”, tha Hoxhaj.

Ai po ashtu theksoi se fakti që Konstantini i Madh ishte me origjinë nga Dardania dhe mendimi shkencor perëndimor për prejardhjen tonë ilire, si një ndër popujt më të vjetër në Evropë, e bënë Konstantinin e Madh pjesë të vetëdijes historike të qytetarëve të Kosovës dhe të shqiptarëve kudo që jetojnë.

“Gjuha e tij, ishte gjuha latine. Është një fakt i pamohueshëm historik që në Kosovë deri në shekullin e 18 është shkruar në dy gjuhë, është shkruar në gjuhën shqipe dhe në gjuhën latine. Ne sot krenohemi me alfabetin latin që e përdorim historikisht në këto troje për disa mijëra vjet, dhe i cili alfabet flet për orientimin tonë evropian”, tha Hoxhaj.

Ministri i Jashtëm i Kosovës duke iu referuar faktit se Konstantini i Madh dhe Edikti i tij i Milanos ishin koncepti dhe ideator të lirisë, vlerësoi se edhe populli i Kosovës për një kohë të gjatë lirinë e ka pasur të vetmen aspiratë.

Duke folur për dimensionin e tolerancës ndërfetare që promovoi Edikti i Milanos, Hoxhaj tha se simpoziumit në Prishtinë ia shton peshën pjesëmarrja e spektrit të gjerë të përfaqësuesve të klerit fetar të besimeve të ndryshme në Kosovë.

“Edikti i Milanos 1700 vjet më parë e shpalli krishterimin fe të barabartë, por të gjithë ne në këtë sallë dhe dihet botërisht që krishterimi është përhapur përpara se të bëhet fe zyrtare në trojet ilire dhe në territorin e Kosovës. Katedralja në mes të Prishtinës është dëshmi e lashtësisë së krishterimit në Kosovë, është dëshmi e fuqisë së tij”, tha ai.

Të gjitha këto elemente, sipas Hoxhaj, janë përcaktues të kujtesës historike, dhe flasin që Republika e Kosovës i takon qytetërimit perëndimor, dhe se vetëdija historike është element kryesor që përcakton pozitën e një shoqërie, brenda dimensionit kohor dhe hapësinor.




Edikti i Milanos -1700 vjet më parë






Para 1700 vitesht liria fetare u sanksionua me dekret perandorak. Me hyrjen në fuqi të atij që historia e njeh si ediktin e Milanos askush nuk do të kishtë më frikë të deklaronte besimin e tij fetar. Dekreti u shpall në një kohë luftrash të egra, në vitin 313 nga perandori i Romës Konstantini i madh. Një sërë konferencash do të mbahen në shtete të ndryshme si homazh për këtë akt. Një simpozium shkencor u mbajt dhe në Shqipëri.

Shqiptarët kanë më shumë arsye për t’u ndjerë krenare.

Ashtu sikundër krenar do të ndihej edhe Konstantini i madh për vendin e origjinës së tij.

Edikti i Milanos është aktual edhe sot pas 1700 vitesh nga firmosja e tij. Sipas referuesve në konferencën shkencore bota duhet të vijojë të gjejë frymëzim tek ky dekret i Konstantinit dhe Liciniusit, dhe popujt të mos përfshihen nga luftra që shpallen prej atyer që keqinterpretojnë librat e shenjtë.

[Zero Cool]

KOSTANDINI I MADH, PERANDORI ILIR QE NDRYSHOI HISTORINE



Mbas Krishtit, Budes dhe profetit Muhamet, Kostandini i Madh konsiderohet njeriu me me ndikim ne tere historine.


Flav Valer Kostandini, mbiquajtur i Madhi, ishte nje nga perandoret e famshem te Romes, me origjine ilire. Lindi ne Nais Nishi i sotem, ne vitin 274 mbas Krishtit. Pervecse si nje perandor i madh, ai njihet si themelues i Kostandinopojes, kryeqendres se perandorise se mevonshme te Bizantit, por mbi te gjitha ai njihet si perandori i pare i krishtere.

Akti i konvertimit te Kostandinit nga pagan ne te krishtere, perben nji akt historik jo vetem pse shembulli i tij u ndoq nga nji numur i madh nenshtetasish te perandorise, por dhe sepse me kete rast, mbas tre shekujsh perndjekjeje ne perandorine romake, krishterimi nis te marre fryme lirisht. Ne epoken e sundimit te tij mori fund nje here e mire persekutimi i te krishtereve.

Ky perandor i madh ishte i biri i Kostanc Klorit, i cili ne kohen kur lindet Kostandini ishte nje komandant i thjesht, dhe i Elenes (e cila me vone do te konsiderohej shenjtore dhe do te permendet si pelegrinia e pare ne token e shenjte te Jeruzalemit, prej ku dhe pati sjelle ne Kostandinopoje Kryqin e Vertete). Kostandini e kaloi rinine ne oborrin e perandorit Dioklecian, i cili edhe ai ishte ilir, nga Dioklea Dukla (Mal i Zi).

Ne vitin 305, fale sistemit te ri politik, Tetrarkise, vendosur nga Diokleciani, i cili pak vite me vone do te abdikoje, babai i Konstandinit, Kostanc Klori behet nje nga perandoret, ndersa Kostandini, i cili kishte treguar talent te vecante ushtarak ne Lndje, shkon mbas te atit ne Britani. Ne vitin 306 i ati, Kostanc Klori vdes dhe Kostandini proklamohet perandor fale mbeshtetjes se legjionareve te Eburakumit, ne Britani –pjesa me e madhe e te cileve ishin gjermane dhe kelte. Ne njezet vitet e ardhshme ai u detyrua te luftonte kunder metuesve te tjere per fron, qe ishin: Maksimiani, Masenci, Licini, Galeri e Maksimin Daia. Ai arrin te shpallet perandor vetem ne vitin 324.

Kur me 312 Galeri e Maksimiani vdesin, Kostandini ripushton Italine, lidh aleance me Licinin per me teper duke i dhene per grua te motren nga babai, Kostancen dhe i kundervihet Masencit. Simbas legjendes, ne prag te betejes se Saxa Rubra s, Kostandinit i shfaqet ne enderr Jezusi, i cili i kerkon te shkruaje dy germat e para te emrit te tij, ne greqisht XP, mbi shqytet e legjionareve.

Thuhet se ne diten qe pasoi, Kostandini pa diellin te shfaqej ne formen e nje kryqi, dhe ne qiell pa te shkruara keto fjale: "In hoc signo vinces" ("Me kete shenje ti do te fitosh"). Kjo ndodhí profetike shenoi fillimin e dilemes se tij per t’u konvertuar ne te krishtere.

Dhe vertete, diten e neserme ai e derrmoi Masencin ne rrethinat e Romes dhe senati e njohu ligjerisht si fitimtar, duke i dhene titullin august. Keshtu Kostandini hipi ne fronin e perandorise romake te Perendimit, duke u vene krahas Licinit, i cili tashme qe proklamuar august dhe perandor i Lindjes qysh ne vitin 308. Ne vitin 313 Kostandini i Madh nenshkroi ediktin e Milanos, nepermjet te cilit ai i dha fund persekutimeve qe i qene bere deri atehere te krishtereve ne perandorine romake.

Sapo Maksimin Daia mposhtet nga rivali i tij Licini, shume shpejt antagonizmat me dy augusteve, Kostandinit dhe Licinit shtohen, derisa shperthen nje lufte e vertete per pushtet. Te dy betejat qe keta perandore zhvilluan mes tyre, beteja e Adrianopolit dhe ajo e Krisopolit, perfunduan me fitoren e Kostandinit, i cili ne vitin 324 behet i vetmi perandor per Lindjen dhe Perendimin.

Tetrarkia dhe Kostandini perandor
Totius orbis imperator (perandor i vetem)

Ne vitin 293, perandori Dioklecian e kishte ndare perandorine per lehtesi qeverisjeje ne kater pjese, sistem ky qe u quajt tetrarki, duke mbajtur per vete Lindjen dhe duke ua besuar pjeset e tjera Maksimianit, Galerit dhe Kostanc Klorit, babait te Kostandinit. Sistemi i ri funksionoi deri ne vitin 305, kohe kur Diokleciani abdikoi nga froni, duke e detyruar edhe kolegun e tij te bente te njejten gje.

Galeri e Kostanc Klori u emeruan auguste gjate nje ekspedite ne Britani. Me 26 qershor 306, Kostanc Klori vdiq. Legjonaret e te atit shpallen august Kostandinin, por meqe ky gjest nuk u njoh zyrtarisht, u detyrua te qeveriste ne ate vend te larget deri ne vitin 311, kohe kur Galeri vdiq ne Sirmio.

Tashme kishin mbetur tre persona qe ndanin mes tyre pushtetin suprem: Licini qe sundonte Ilirine, Trakine e Provincat e Danubit, Maksimini qe kishte pjesen lindore te perandorise, e Kostandini, por edhe Masenci, qe edhe pse nuk ishte i veshur me pushtet zyrtar merrte pjese aktivisht ne luften per pushtet.

Beteja e Saxa Rubra s perfundoi ne favor te Kostandinit, i cili behet zoti i plotfuqishem i tere Europes. Perpara se te nisej per ne Rome, ai i dhuroi papa Melkiadit pallatin antik te familjes se Lateraneve dhe ndertoi me shpenzimet e veta baziliken e pare te Romes, Shen Gjoni i Lateranos. Ne ditet e para te janarit te vitit 313, Kostandini u largua nga Roma per t’u takuar me Licinin. Mandej dy perandoret permes ediktit te Milanos shpallen: “NE, KOSTANDIN AUGUSTI, E NE, LICIN AUGUSTI, kemi vendosur te garantojme respektimin e kultit hyjnor, t’u sigurojme te krishtereve e gjithe te tjereve qe te ndjekin lirisht cdolloj forme besimi qe t’u pelqeje, me qellim qe cdo hyjni qe banon ne qiej te na ndihmoje ne e te gjithe ata qe jane nen pushtetin tone”.

Dy perandoret mbeten miq per nje kohe te shkurter, sepse me 314 mes tyre shpertheu lufta, e cila do te zgjaste plot nente vjet, per te perfunduar ne vitin 323 me betejen e famshme te Krisopolit (Uskudar) ku Licini u kap i gjalle, u gjykua dhe u egzekutua. Tashme Kostandini ishte perandori i vetem Totius orbis imperator.

Gjate luftes civile Kostandini u afrua perhere e me shume ndaj Zotit te kristianeve, duke i shtuar ligjet ne dobi te tyre, por ai nuk i persekutoi asnjehere as dhe paganet, duke i ndenjur besnik ediktit te Milanos, te vitit 313.


Reformat e Kostandinit te Madh

Me politiken e tij energjike Kostandini arriti ta bashkonte nje perandori te troshitur, packa se ne te vertete hendeku i thelle kulturor mes Lindjes dhe Perendimit mbeti dicka e pasherueshme. Pervec absolutizmit te padiskutueshem shteteror, Kostandini ua ben te qarte te gjitheve se personi i tij perfaqeson nje gjykates suprem pa kurrfare mundesie apelimi ne te gjitha ceshtjet: juridike, ushtarake, politike dhe ekonomike.

Ai behet perandor edhe per ceshtjet religjioze, eshte zot dhe kryeprift, e ne te njejten kohe perandor dhe pape. Kostandini i Madh beri reforma shume te rendesishme administrative: riorganizoi ushtrine dhe e shpalli veten komandant suprem, plotesoi edhe me ndarjen mes autoriteteve civile dhe atyre ushtarake, ide kjo e filluar nga paraardhesi i tij Diokleciani. Gjithe duke ndjekur shembullin e Dioklecianit, Kostandini e ndau perandorine ne kater prefektura, por gjithe duke mbetur ai vete perandori absolut.

Ai krijoi nje keshill te Kurores, te njohur me emrin sacrum consistorium, perbere nga antare te perhershem. Sa per senatin e Romes dhe ate te Bizantit, ato u shnderruan ne keshille te zakonshem qytetare. Urdheroi prerjen e monedhave te reja te arit, te cilat mbeten baza e kembimit deri ne renien e perandorise bizantine me 1453. Ne vitin 326 urdheroi fillimin e punimeve per ndertimin e Kostandinopojes, aty ku kishte qene qyteti antik grek i Bizantit, ku vendosi edhe kryeqytetin e perandorise.

Arsye pse Kostandini i madh e zhvendosi kryeqytetin e perandorise ne Bosfor, ishte sepse Roma nuk e pasqyronte me realitetin e perandorise se re kristiane, por edhe sepse nga pikpamja ekonomike Lindja ishte me e lulezuar dhe shume me premtuese per te ardhmen. Vec kesaj, edhe rreziqet me te medha perandorise i vinin nga Lindja.

Ne vitin 332, i biri, Kostanci derrmoi gotet. Nderkohe mbreti i persise, Shapur, ngriti pretendime per disa provinca te perandorise. Kostandini u vu ne krye te nje ushtrie dhe marrshoi kunder persianeve, por me te arritur prane Nikomedise, e kuptoi se casti i tij i fundit kishte ardhur. Para se te jepte frymen e fundit, ai pranoi te pagezohej nga peshkopi Euzebio i Nikomedise. Vdiq ne mesditen e 22 majit te vitit 337. Simbas porosise se tij, funerali ishte madheshtor. Sot jane tri kisha qe e quajne Kostandinin te shenjte: Kisha greke, Kisha ruse dhe Kisha armene.

Kostandini, i pameshirshem dhe ndertues bazilikash

Kostandini qe nje perandor i vertete romak, cinik dhe i pameshirshem. Rruga e tij drejt pushtetit ishte e pandalshme, dhe per te realizuar qellimin e tij luftonte dhe hiqte qafe cdo lloj pengese qe i dilte perpara.

Ne Koncilin e Nikeas viti 325 ku denohet arianizmi, Kostandini s’e ka per gje te egzekutoje filozofin neoplatonik Sopater, qe per me teper kishte qene edhe miku i tij me i ngushte. Me shume se per gjithcka, ai e ben kete per te deshmuar se nuk eshte me pagan. Pas kesaj, nuk heziton te vrase edhe filozofin Kanonaris, vetem se ky e akuzon qe ka neperkembur traditat e te pareve.

Ne fillim te janarit te vitit 326, Kostandini shkon ne Rome per te ndaluar lojerat qe beheshin me rastin e njezetvjetorit te sundimit te tij. Gjate rruges, ai urdheron vrasjen e tere familjes se vet, mes te cileve gruan e tij Fausten dhe te birin, Krispin.

E beri per xhelozi apo si rezultat i thashethemeve, kjo nuk dihet ende sot. Arritja e tij ne Rome u perputh me vrasjen e familjes, gje qe e demtoi figuren e Kostandinit Kryeqyteti i ri qe po ndertohej ne Bosfor, problemi i rrenjeve republikane gjithnje i gjalle ne Qytetin e Pejetshem, imazhi i ketij perandori teper Oriental e qe nuk perputhet me ate te nje Perandori romak, e mandej religjioni kristian dhe Roma ende teper pagane per ta pranuar kete, ndikuan ne perkeqesimin e marredhenieve te Kostandinit me romaket.

Megjithate, perandori dhuroi edhe nje tjeter bazilike, bazilika e sotme e Shen Palit, prane varrit te apostullit, dhe nje tjeter bazilike, Shen Sebastianin ne rrugen Apia, por me e rendesishmja e te gjithave eshte ajo qe u ngrit mbi vendin ku mendohej te ishte varrosur Shen Pjetri. Mandej Kostandini u nis per ne Lindje, ku me ne fund pa te realizohej endrra e tij e madhe: Kostandinopoja.

Ky kryeqytet i ri dhe i madherishem i perandorise u perurua me 11 maj 330, me festime te jashtezakonshme. Per ndertimin e ketij qyteti qene plackitur te gjitha qytetet e tjera te Perandorise, por ky kryeqytet i mrekullueshem do mbetej qendra e botes edhe per shume kohe.


Mendime mbi Kostandinin

Ka mendime se Flav Valer Kostandini ka qene perandori me largpames i tere historise romake, perfshire edhe ate te Lindjes. Qe nje gjeneral i madh, nje luftetar i madh. Ai e kuptoi se Krishterimi ishte tashme nje religjion qe mund ta perdorte per qellimet e veta; duke qeverisur mendjet e njerezve ai mund te arrinte te kontrollonte drejtperdrejt popullsine e vet.

Nuk ishte rastesi qe ai i mbajti funksionet religjioze ne grushtin e vet. Ishte i pari perandor i krishtere, dhe i pari qe nderfuti doktrinen e re te quajtur Cezaropapizem; e ne te vertete ai e mbajti per sa ishte gjalle postin e kryepriftit papes. Ka qene i pari perandor i Perandorise Romake te Lindjes, qe, duke ndertuar nje kryeqytet te ri ne Bosfor, kryeqytet i cili mori emrin e tij, i dha rruge krijimit te nji perandorie te re qe do jetonte shekuj te tere, deri me 1453.

John Julius Noreich thote: "Kostandini I, perandori i Romes. Askush nuk e ka merituar titullin “i Madh”, sa ky sovran qe brenda pesembedhjete vitesh mori dy vendime epokale, sejcila e afte per te ndryshuar historine: pershtatja e kristianizmit si religjion zyrtar i Perandorise, dhe transferimi i kryeqytetit te Perandorise nga Roma ne nje qytet te ri, ndertuar mbi themelet e qytetit antik te Bizantit..

Aq te rendesishme qene rrjedhojat e ketyre dy vendimeve, sa Kostandini, me perjashtim te Krishtit, Budes dhe profetit Muhamet , mund te pretendoje ne menyre te ligjshme qe te konsiderohet njeriu me me ndikim ne tere historine e njerezimit.”

[Zero Cool]

Kostandini i Madh shkoi në Bizant me flamur e simbol të ilirëve, shqiponjën me dy krerë


Agim Shehu


Tanimë e di gjithë bota se Kostandini i Madh kish tre shekuj që kish vdekur kur erdhën sllavët aty ku janë mes shqiptarëve dardano- ilirë.

Hollivudi po bën filmin e bujshëm për Kostandinin e Madh që e jep si serb. Ekranizohet sipas romanit «Udhëkryqi i Kostandinit» të shkrimtarit serb Dejan Stojkoviç, me nxitjen e Universitetit serb mbi 100 milionë dollarë. A e dinë serbët se Kostandini i Madh qe shqiptar (ilir)!? Sigurisht kanë aq mënd sa ta dinë të paktën ata me kulturë, sadoqë kultura u ka zënë myk të pashërueshëm manastiresh ortodokse (s’është dëshmi kryesore, megjithatë s’di nëse serbët kanë emër ‘Kostandin’)?!







Paradokset e kosntatimeve serbe!

Tanimë e di gjithë bota se Kostandini i Madh kish tre shekuj që kish vdekur kur erdhën sllavët aty ku janë mes shqiptarëve dardano- ilirë. Mirëpo, sipas prejardhjes së tyre, grabitësit i ngjajnë ariut të Uralit që thotë për gorricat në dimër: «Janë pjekur se më hahen mua»! I ngjajnë po ashtu luanit grabitës në ndarjen e gjërave: «Kjo më takon mua se unë jam luani»! Tani ky ari e luan serb doli dhe majë Hollivudit të legalizojë botërisht orekset jashtë çdo të vërtete dhe etike qytetërimi. Sllavët si vëllezërit ortodoksë të tyre, grekët e dinë që edhe pse kanë shpërbërë shumë te e drejta etnike e shqiptarëve, i shuan e i dëbuan nga shtëpitë e veta, pushtimi i trojeve sidoqoftë mbetet i lëvizëshëm nga e drejta historike (izraelitët u kthyen në vatrat e tyre pas mëse 2000 vjetësh dhe nga Shtetet e Bashkuara shteti i tyre u njoh brënda 20 minutash). Historia ka çudirat e paradokset e saj. Athina ngul këmbë që Shkupi zyrtar ta heqë emërtimin ‘Maqedoni’ pasi në një të ardhme që mund ta sjellë befas historia, i rrezikohet Maqedonia e saj!

Këtu qëndrojnë dhe pushtuesit shembullorë sllavë. Ata duan ta sigurojnë dhe të drejtën historike kinse është me ta qoftë për trojet e pushtuara, qoftë për ëndërat që të pushtojnë pjesë të tjera nga fqinji më i dobët (gjeografinë e pushtuar ta betonojnë me historinë e tjetërsuar).

Skenaristët serbë e dinë se s’ka asnjë dokument bindës a gjykim dijetarësh të çdo kohe që Kostandinin e Madh ta quajnë serb. Këtë ngushtësi argumentimi e shprehin saktë qoftë dhe pa dashje te gazeta Blic: «Ky Perandor lindi në qytetin Nish e kjo është një mundësi e shkëlqyer për të promovuar trashëgiminë kulturore serbe në mbarë botën». Pra, vetëm pse lindi në Nish të cilin sot e kanë serbët, Perandori i Madh është serb(!) Mirëpo me këtë logjikë do bëhej kërdia në transferimin e personaliteteve të historisë nga një komb në tjetrin. Filozofi gjenial, Kanti lindi në Konigsberg, qytet historikisht gjerman (duke parë synimin e Carëve drejt Bosforit, Bismarku tha: «Rusinë, po zuri Stambollin nesër prite në Konigsberg»! Megjithatë edhe pse s’e mori dot Stambollin, ajo doli aty dhe qyteti sot quhet Kaliningrad). Me logjikën serbe të filmit, Kanti është rus! Don Kishoti nuk do kish guxuar të bënte këtë marrëzi arsyetimi!
Në vazhdim të kësaj logjike ne do na përmbyseshin maja historie: De Rada që lindi në Itali s’do quajtur shqiptar! Mirëpo La Martini i thotë me vlerësim të lartë si poet dhe shqiptar se ‘poezia ka lindur në brigjet tuaja (Shqipëri) dhe atje duhet të kthehet’. Papa Klement Albani lindi në Itali, por ai e pohon veten arbër, siç mban dhe zyrtarisht e apostolik mbiemrin ‘Albani’ dhe emrin ‘Kelmendi’. Po ashtu e mbante veten kryeministri i Italisë, Francesko Krispi. Mid’hat Frashëri lindi në Stamboll, por kush guxon të thotë se ai nuk është ndër të mëdhenjtë e shqiptarëve!..Vëndlindja e Konicës sot ndodhet në Greqi, por kush mund ta bëjë grek dijetarin e madh shqiptar?!

Nishi ka qenë vatër ilire

Nishi ka qënë vatër ilire e banuar nga ilirë që në kohët që s’mbahen mënd. Kostandini i Madh qe nga ky qytet e sadoqë qe Perandor në Romë, për të mendoi si bir i pashkëputur prej tij. Si bëri guximin e madh duke zyrtarizuar Krishterimin, në rjetin e intrigave pa fund sa vrau birin e pafaj, pastaj të shoqen e re fajtore, vendosi të largohej, të krijonte një Romë të Dytë. Me këtë bënte dhe aktin e madh human në histori, ndante fenë nga shteti (qendra e fesë rrinte në Romë, shteti me atë përfaqësues shkonte gjetkë). Në fillim Perandorinë e Re deshi ta themelonte në vëndlindjen e tij, Naissus (Nish). Por gjykoi si vizionar i madh se ngulimi i ri perandorak duhej të qe në një pikë strategjike nga të gjitha kërkesat për qytetërimin botëror. Dhe zgjodhi Bizantin në udhëkryqin më të çmuar mesdhetar.

Perandorët e parë të Romës mbanin për flamur shqiponjën me një kokë. Perandorët ilirë e zëvendësuan me shqiponjën me dy kokë, zëdhënësen e kryeperëndisë së tyre, Zeusit (me kohë, nga simbol fetar shqiponja u bë simbol kombëtar i shqiptarëve). Kostandini i Madh kur shkoi në Bizant me vete mori si flamur dhe simbolin e ilirëve, Shqiponjën me dy krerë. Ky fakt domethënës s’i shpëton as Dante Aligherit që te «Parajsa» e Komedisë Hyjnore thotë: «Shqiponjën Kostantini e riktheu/ kundër rymës së Qiellit (nga lindja në perëndim-a.sh)…Shpendi hyjnor (shkoi)/ pranë malesh nga kish dalë në fillim». Noli Kostantinin e Madh e jep si të lindur nga shqiponja e këtij Flamuri kur shkruan për të: «Flamur, që lind Shën Kostantinë/ bashkon Islamnë me Krishterimnë…». Të parët e serbëve veshur në lëkurë kafshësh vazhdonin gjuajtjet me kallamë në moçalet e stepave lindore. Kurse Nishi qytetar Birit të madh i ngrinte statujën bronz (ajo u gjënd më 1898 nga arkeologu sllav Vasiç dhe ndodhet në Muzeun e Beogradit tok me thesare e dokumente pa fund të Kosovës). Tani duan të vjedhin dhe historinë, mirëpo për të huajin historia është si magjia, ndjehet po nuk kapet dot.

Nishi i sotëm dikur quhej Naissus

Sllavët erdhën në sh. 6 e lart, në fillim si shërbëtorë të barbarëve, pastaj vetë si barbarë, pa asnjë ngjashmëri me Perandorët humanë ilirë të Romës. Historiani R. Jenkin te «Bizanti e bizantinizmi» thotë: «Sllavët e uritur për tokë e me sy nga Iliria qenë grumbulluar gjatë disa 10 vjeçarëve në mizëri të panumurueshme përtej Danubit». Tunman shkruan: «Sllavët më 548 dogjën e përvëluan Ilirinë gjer në Dyrrachium». Pr. Fromer: «Trysnia sllave solli një ndrydhje të ilirëve me çvendosje drejt jugut…Hapsira dalmate ilire u rrezikua shumë…Aty gjëndej njëlloj parku kombëtar ilir ku u ruajtën të paprekura prej shekujsh zakonet e doket e lashta të tyre». E famëshmja Enciklopedia Didero-D’Alamber më 1778 përcakton shtrirjen historike të Shqipërisë: «Në Perëndim nga gjiri i Venecias, në veri nga Dalmacia e Bosnja, në lindje nga Maqedonia…» (gjëkundi për sllavët, as «Nish» as copë me mish»)!

Në Perandorinë Osmane me regjistra tepër të sakta siç ua donte qeverisja, Nishi hynte në Vilajetin e Kosovës. Sot Nishin në Vojvodinë e ka Serbia e cila për të ka të ‘drejtën’ pushtuese por jo të drejtën historike. Dijetari N. Syme thotë se «Naissus qe një nga tri kryeqëndrat e qytetëruara të Dardanisë paraantike dhe antike». Dijetari hungarez Jeno Fitz shton se «Mezia Qendrore merret si vëndlindja e atit të Kostandinit të Madh, Konstanciu Klori (Verdhani), e kjo banohej nga ilirë dardanë kurse vetëm pjesa veriore kish fise trakase si dhe ‘mesët’». Te «Historia e Romës» historiani francez Viktor Dyruit thotë për pelazgo-ilirët se «Këta shtriheshin nga Azia Perëndimore në Sardenjë e mbase më larg, në Spanjë…». Laruss e v. 1993 thotë për Perandorinë e Romës së vonë: «Dinastia e re Perandorake u themelua nga bijtë e ‘Danubit, ilirët e Dalmacisë e të Paonisë, njerëz tër ashpër, të papërshtatur sa duhet me përdredhjet e Romës, por luftëtarë si ata, të mbrujtur me një atdhetarizëm të zjarrtë». Historiani anglez R. Makmulen, Aurelianin, Perandori i ndritur ilir, e fut në ‘Shtëpinë Dardano-Kostandiniene’ dhe zgjerohet: «Tërë vija e familjes së Kostantinit të Madh dhe Valentienit pas tij i përkiste grupit kulmor - personalitete ilirë ardhur nga hapsira e sotme e ish Jugosllavisë dhe Hungarisë e po të përdorim emërtimin e lashtë, atdheu i tyre qe Iliria…Ilirianët e shkrinë talentin e tyre të vrazhdë dhe vitalitetin gjigand fizik të tyre për shpëtimin e Romës».

vijon

[Zero Cool]

vijimi



Kostandini i Madh shkoi në Bizant me flamur e simbol të ilirëve, shqiponjën me dy krerë


Agim Shehu





Serbët duke vjedhur Kostantinin e Madh duan të lartësojnë shtatin liliput

I ati i Kostantinit të Madh, Kostanc Klori shkoi si Perandor gjer në Angli ku luftoi grabitësit pushtues të saj. Aty i takoi të japë shpirt para të birit të madh të cilit i dha dhe porositë e fundit prej Perandori. Populli anglez e varrosi si shpëtimtar në një shpellë që ruhej e i ndizej qiri gjer vonë. Nisur dhe nga kjo sigurisht, Çurçilli thotë me vlerësim se «Perandorët nga më të aftët e Romës qenë ilirë» (hollësi të shumta të gjera jep dhe libri shumë i çmuar «Perandorët e Romës» të studjuesit Qazim Lleshi).
Bashkautorët ushtarakë Bishop e Kulston flasin për «vise danubiane e transdanubiane si Iliri » (Pushkini kur shkoi në Vllahi tha se «ishte në Iliri»). Historiani i lashtësisë, U. Sestonin thotë: «Një numur i madh senatorësh qenë me prejardhje ilire e duke nisur nga gjysma e dytë e sh. 3 Perandori qe gjithmonë nga Iliria». Studjuesi S. Uiliams thotë: «Komandantët ilirë vërshuan vrullshëm gjer në majat më të larta të pushtetit perandorak kështuqë kurora e Perandorisë mbeti pothuaj ‘pasuri’ në duart e kësaj kaste». Jozef Bidez, jetëshkruesi i shquar i Perandorit ilir, Julienit, në Hyrjen e veprës për të shkruan se «15 shekuj më parë arbërorët kishin themeluar bërthamën e legjioneve të Danubit, e brez pas brezi këta bij barinjsh e bujqish mbronin kufinjtë e Perandorisë duke i dhënë kësaj dhe komandantë me famë». Studjuesi Zh. Zeiller shkruan se raca e herët ilire përfaqësues më të saktë sot ka ‘albanët apo skipetarët’ e shton: «Kur Perandorisë (së Romës) i dukej fundi i pashmangshëm pas 30 vjet tiranie të fundit, ajo u mbajt, fitoi dhe gjallëri të re me një rimëkëmbje të fuqishme për mëse një shekull, pikërisht se mori përtëritje iliriane të shtetit perandorak». Historiani danez E. Kristiensen duke folur për Historinë e Romës shkruan: «Trashëgimia thuajse në vijimësi e fronit perandorak nga ana e prijësve të shquar ushtarakë ilirë, si në gjysmën II të sh. 3 e pothuaj në tërë sh. 4 qe kushtëzuar nga një gjëndje e padurueshme rrokopuje, e krizës më të thellë nëpër të cilën po kalonte Perandoria e Romës që prej krijimit të saj në agimin e Mijëvjeçarit të I të Erës së Re». Studjuesi anglez Kris Skarr thotë: «Kundër çdo parashikimi, Perandoria dalëngadalë u rifreskua falë sundimit të njëpasnjëshëm të perandorëve ushtarakë me prejardhje nga Ballkani, perandorëve ilirë. Klodi II mundi gotët (e u mbiquajt «Goticus»); Aureliani mposhti mbretërit e Galisë e Palmirës e u u bë Reformator i Madh i Unitetit të Perandorisë. Karusi mposhti dallgët barbare të persëve»…Historiani i shquar Vasiliev duke shkruar për Perandorët ilirë të Bizantit (familjes Justinian) përmënd «listën e gjatë të Perandorëve romakë që lindi Siujdhesa e Europës Juglindore e që falë energjisë së tyre të tejzakontë në çastin më kritik të historisë së Romës, u shfaqën të aftë t’i rikthejnë asaj paqen dhe njëshmërinë si Perandori». Nobelisti T. Momsen shkruan: «Shqiptarët luajtën një rol të veçantë e të gjatë në Perandorinë Osmane, ashtu si të parët e tyre të lashtë (ilirët) për Perandorinë e Romës kur kjo u ndodh në të njejtën gjëndje të shthurjes e barbarisë». Perandorët ilirë qenë sa trima po aq të zgjuar e atdhetarë të kombit të vet. Andre Piganjol, historian i lashtësisë, thotë: «Perandorët ilirë e adhuronin Romën duke qënë të bindur se tek mbronin atë, mbronin njëkohësisht Atdheun e tyre ballkanik kundër vërshimeve të paprera barbare».

Nga vetë të huaj asnjanës mund të sillen argumente pa fund mbi përkatësinë iliro-shqiptare të Kostandinit të Madh. Pushtuesit serbë për shekuj me radhë kanë shumë gjak shqiptarësh në duar e këtë kërkojnë ta lajnë me emra të shquar shqiptarësh duke i përvetësuar. 400 vjet më parë historiani sllav Tomas Maranoviç e bënte Skënderbeun sllav e Frang Bardhi iu përgjigj me studimin shkatërrues «Apologjia e Skënderbeut». Figurat e shquara janë piedestali mbi të cilin ngrihet lartësia e vetë popullit. Dante thotë: «O rrënja ime që aq lart arrin»! Serbët duke vjedhur Kostantinin e Madh duan të lartësojnë shtatin liliput të së shkuarës së largët të tyre.

Lartësia gjeografike e një vëndi matet te majat e maleve. Lartësitë e historisë - te figurat e shquara. Çabej gjykon: «Historia e një vëndi është historia e personaliteteve». E shkuara me figura të shquara është «çek» banke me të cilën nxirren fitime të ditës nga historia. Jo kot gazeta greke Nea Ellas shkruante: «Jemi popull i zgjedhur i botës, jemi të zotët t’u bëjmë ballë gjithë kombeve të vegjël se kemi volumin dhe nderin e emrit»! Këtë logjikë e mbështet fjala që deputeti italian Laurenziano tha në Parlament më 1904: «Francezët që në Paris mendojnë se Epiri i duhet dhënë Greqisë për hir të Sokratit a e dinë se Diokleciani, babai i sistemit juridik botëror qe shqiptar»!? Profesori amerikan Bollduin thotë bukur se «Heronjtë janë majat më të larta ku janë drejtuar sytë e popujve. Tregoni heronjtë e një kombi t’ju them se me ç’komb ke të bësh»! Është e njohur ngjarja: Përfaqësuesi i një vëndi të padëgjuar e pyet Margaret Thaçer se si të dëgjohej dhe vëndi i tij, e ajo iu përgjegj: «Nxirrni një gjeni, ndiqeni pas dhe dëgjojani këshillat»!

Shqipëria, një vend i vogël ku mund të takosh njerëz të mëdhenj

Shqipëria është komb i ngushtuar, por personalitetet e pakundërshtueshëm të tij ngrënë ballin sipër mjegullës dhe mbi trojet e pushtuara duke pohuar të vërtetën e kombit të tyre. Ata pohojnë gjykimin e Hygoit se madhështia e një vëndi nuk matet me sasinë e popullsisë por me vlerat e tij, e Carmen Moier thotë për Shqipërinë: «Një vënd i vogël ku mund të takosh njerëz të mëdhenj».

Serbët i kanë vënë syrin grabitës jo pak, por Perandorit-Shenjtor të njerëzimit, Kostantinit të Madh. Përmëndim Revistën Europa siç e citon Kamarda më 1884: «Një komb që ka nxjerrë atë kryevepër të gjallë si Princeshën Dora D’Istria, ai komb nuk mund të quhet i vdekur, as të dënohet me çdukje». E më tej për shqiptarët: «Dhe ju, të cilëve me të drejtë ju takojnë këto fjalë keni nxjerrë në çdo kohë, edhe pas të pavdekshmit Skënderbe, njerëz shumë të shquar të cilët Europa, me padrejtësi jo të zakontë i kalon pothuaj në heshtje, ose i vuri pak në dukje»!

Është mbresëlënës gjykimi në një vijë i Dora D’Istries për Kostantinin e Madh, siç i shkruante De Radës: «Do vijë koha kur populli do t’i ngrerë lirisht Monumentin birit të Madh të tij». Barleti te Historia e Skënderbeut, duke u dalë përpara dhe mashtruesve të historisë shkruan në Parathënie: «Të hesht për të vërtetën e Atdheut do bëja tradhëti ndaj tij».

Ka kohë që shovenët fqinjë janë vënë në garë duke na vjedhur hapur si ‘mall’ pa zot figurat e shquara si Aleksandrin e Madh, Pirron e Epirit, Skënderbeun, Kukuzelin, Nënë Terezën…e tani së fundi dhe Kostantinin e Madh. Mirë shteti, por si hesht Akademia! Çfarë emri ka ahere kjo ‘heshtje’ e tyre! Paradoksi - Akademitë sllave e greke s’kanë turp që të shpifin e grabisin, tanët s’kanë turp që heshtin! Sami Frashëri porosiste «Gjënë e tjetrit s’e duam, por as tonën s’e japim».

Akademia jonë tek hesht në vijëmësi për kaq raste, duke shitur historinë shet atdheun. Çdo Akademi dinjitoze rastin e filmit përsllav të Hollivudit do ta quante dhunim të Atdheut përmes vjedhjes së historisë, e do njoftonte së pari autorët e filmit. Më tej dhe gjykimin ndërkombëtar. «Qui tacet, consentire videtur» (kush hesht e miraton të keqen) thonë latinët.

[Zero Cool]

Konstantini ynë








Me gjithë tentimet për ta sllavizuar Konstantinin e Madh ai mbetët ilir. Kjo u pohua nga studiuesit dhe historianët në tribunën kushtuar këtij perandori të Romës.

Lajmi se një universitet privat në Serbi pritet të financojë një film hollivudian, i cili flet për Konstantinin e Madh dhe e portretizon atë si serb, i ka shkundur shqiptarët dhe i ka zgjuar ata nga gjumi. Për të demantuar serbët dhe për të dëshmuar se Konstantini i Madh ka qenë iliro-dardan, katër asociacione të ndryshme u bënë bashkë dhe e organizuan një tribunë kulturo-shkencore.

Asociacioni për Zhvillim të Galabit ‘Galabri’, Shoqata Kulturore e Kosovës ‘Anton Pashku’, Shoqata ‘Miqtë e Amerikës’ dhe Unioni i Letrarëve të Kryeqytetit të Kosovës, të hënën, organizuan në Bibliotekën Kombëtare dhe Universitare të Kosovës tribunën kushtuar këtij perandori, në të cilën u paraqiten gjashtë kumtesa.

Kjo tribunë, sipas organizatorëve, shënon edhe fillimin e jubileut të 1700-vjetorit të ‘Ediktit të Milanos’, të mbajtur në vitin 313, kur Konstantini i Madh e kishte legalizuar krishterimin në botë.

Në këtë tribunë u lexuan gjashtë kumtesa dhe u zhvillua një debat lidhur me figurën e Konstantinit të Madh.

Në kumtesën e tij, shkrimtari dhe botuesi Frrok Kristaj u shpreh se Evropa duhet t’u jetë mirënjohës ilirëve, dardanëve, arbërve dhe shqiptarëve për rolin e jashtëzakonshëm të disa shenjtorëve të gjakut tonë, si Shën Konstantini i Madh, Shën Justiniani i Madh, Shën Jeronimi, Shën Niketa, e deri te e lumja Nëna Tereze.

“Mirëpo, me porosi të Serbisë Hollivudi po bën filmin për Konstantinin e Madh, që e trajton serb, sipas romanit ‘Udhëkryqi i Konstandinit’ të serbit Dejan Stojkoviq. Për këtë Serbia ka ndarë mbi 100 milionë dollarë. Por a e dinë serbët se Konstandini i Madh ishte dardan, paraardhës i shqiptarëve, përkatësisht se serbët duhet të nisen nga fakti se ndër emrat serb asanjëherë nuk kanë pas Konstandin”, shtroi pyetjen Kristaj.

Ai shtoi se skenaristët serbë e dinë se s’ka asnjë dokument bindës të cilësdo kohë që Konstantinin e Madh e trajton serb. Kristaj tha se vetëm pse u lind në Nish, të cilin sot e kanë serbët, kjo nuk do të thotë se Perandori i Madh na qenka serb.

“Sipas kësaj logjikë do të mund të bëhej kërdia në transferimin e personaliteteve të historisë nga një komb në tjetrin, sepse edhe Kanti, u lind në Konigsberg, por kjo nuk e bënë atë rus. Pra, sipas kësaj logjike do të na përmbyseshin maja e historisë, sepse De Rada, që u lind në Itali, a duhet quajtur italian, përkatësisht Papa Klement Albani u lind në Itali, por ai e pohon veten arbër, siç mban dhe zyrtarisht mbiemrin ‘Albani’ dhe emrin ‘Kelmendi’. Mid’hat Frashëri u lind në Stamboll, por ai është ndër të mëdhenjtë e shqiptarëve. Vendlindja e Konicës sot ndodhet në Greqi, por kush mund ta bëjë grek dijetarin e madh shqiptar?”, u shpreh Kristaj.

Për ta dëshmuar prejardhjen iliro-dardane të Konstantinit të Madh, Kristaj citoi shumë historianë botërorë, të cilët në veprat e tyre theksojnë se Konstantini i Madh ka qenë ilir e jo sllav. Një pjesë të fajit, sipas tij, e kanë edhe institucionet tona shtetërore, kulturore dhe shkencore, të cilat rrinë në gjumë.
“Të dy shtetet shqiptare heshtin, sikur që heshtin edhe akademitë tona, kurse akademitë sllave e greke s’kanë turp të shpifin e të grabisin, ndërkaq tanët s’kanë turp të heshtin!”, u shpreh Kristaj.
Studiuesi Besim Morina foli për legalizimin e krishterimit nga ana e Konstantinit të Madh. Ai gjithashtu i kundërshtoi pohimet se krishterimi te ilirët është imponuar nga pushtuesit romakë.

“Mendimi se krishterimi tek ilirët ishte i imponuar nga pushtuesit romakë nuk ka të bëjë me të vërtetën, kur dihet se në fillim të krishterët ishin të përndjekur nga ana e Perandorisë Romake”, theksoi Morina.
Historiani Arben Hajdari foli për portretin e Konstantinit në prerjet monetare romake, ndërsa historiani tjetër Arben Arifi foli për jetën e Konstantinit.

Dy studiuesit e letërsisë, Ramadan Musliu dhe Prend Buzhala u morën me paraqitjen dhe portretizimin e Konstantinit të Madh në letërsinë shqipe.

Musliu në qendër të kumtesës së tij i pati dy romane të dy autorëve shqiptarë që si personazh e kanë Konstantinin e Madh, ndërsa Buzhala theksoi se figura e Shën Konstantinit na vjen e zgjuar nga lashtësia dhe vjen në kohën tonë si njëri ndër personalitetet qendrore të krishterimit, të kulturës e të qytetërimit europian, nga njëra anë dhe si personalitet, veprimtaria historike, politike e ushtarake e të cilit bën pjesë edhe në botën shqiptare.

[Zero Cool]

Shkijet njejte si greket, hajdutet me te medhenje te historise !

Perandori Romak me prejardhje Ilire, Konstantini i Madh festohet ne Nish/Serbi







Autoritetet Serbe jane ne pregaditje te festes se 1700 vjetorit te Konstantinit te Madh te Perandorit Romak me prejardhje Ilire. Me kete rast ata ngriten permendore memoriale per prejardhjen e tij nga Nishi. Perderisa autoritetet Serbe jane duke punuar vazhdimisht ne pervetesimin e figurave botereore, institucionet e Kosoves rrijne karshi dhe duarkryq duke mos bere as perpjektet minimale per festa te tilla me ndikim nderkombetar.

Per prejardhjen ilire te Konstantinit te Madh mund te lexoni edhe ketu.

[Zero Cool]

BESA E KONSTANDINIT TË MADH E SOLLI PËRSËRI DORUNTINËN NË NAISSUSIN DARDAN



Shkruan: Reshat AVDIU * Preshevë, Qershor 2013




Tash e shumë vite më parë ndër popullatën shqiptare në këtë pjesë të Dardanisë Lindore flitet për Besën e Madhe të Konstandinit nga Nishi, që ia kishte dhënë motrës së tij Doruntina Naissusit. Të cilën e kishte martuar shtatë konaqe larg nga Nishi. Duke e pajtuar dhe ngushlluar se për ç’do motmot do të shkonte dhe merrte motrën e vet dhe sillte në gjirin e saj familjar.

Luftëra dhe hata të mëdha kishin ra atëbotë mbi trojet dardane nga të huajt. Në njërën nga ato beteja të shumta kishte ra edhe vet Konstantin i Madh. E për Doruntinën kishin filluar të zgjateshin, e të zgjateshin, pa kufi stinat dhe motet e mërzisë dhe brengës për vëllanë, nënën për ato fusha dhe lendina të blerta në Naissusin e saj të lindjes.

Ç’do mëngjes pranveror ajo dilte tek ata dy lisat e mëdhenj mbi kodrinë për ta pritur vëllain e saj se mos po i vinte atje nga Dardania e largët me kalin e tij të shpejt si shiqeta. Kot vëllai i saj nuk vinte se nuk vinte dot, pastaj së beshku me qyqet e malit ia fillonte vajit dhe kujës për Konstandinin dhe nënën Helenë e mbetur edhe ajo si qyqe në rrem në fronin e të birit të saj në Mediana*** të Naissusit. Edhe nëna e saj e priste të bijën e vet se mos po i vinte sa për ta parë dhe ngushlluar për Konstandinin e Madh. Sytë iu kishin verbuar nga vetmia dhe lotët e ditëve dhe nëtëve në vijim.

Një ditë si zakonisht përsëri Doruntina kishte dalë tek ata dy lisat e mëdhenj për ta pritur vëllanë e saj. E diku atje larg përtej fushës së gjërë dhe katër maleve shqiptare dukej si nëpër mjegull një kalorës që e ngiste kalin e tij si shiqeta ai sa vinte ofrohej e ofrohej. Hej! Zemra e motrës së shkretë filloi t’i rrihte, e t’i rrihte, vrullshëm e më vrullshëm saqë donti t’i dilte nga kraharori. Vallë a mos do të jetë vëllai i motrës?! Po, po Konstandini ishte vet, ishte ngritur nga varri dhe kishte ardhur për ta marrë motrën e tij, dhe për ta çuar në vend Besën e Madhe Shqiptare. Doruntina e kishte kuptuar se me vëllain e saj nuk ishte diçka në rregull, sishte më ai Kostandini i fuqishëm që kur qëllonte me topuzin e tij të madh bënte që edhe bjeshka të dridhej! I vinte erë dheu, sytë i kishte të shteruar dhe të venitur, fytyra e tij dyllë e verdhë, flokët e gjata e të shpupurishura, duart e ftohta si akulli, plisi dhe guna e tij e baltosur me opinga të grisura. Kështu dukej kalorsi nga Dardania e largët.

Koha ishte të niseshin për ate rrugë të largët të Egnatias për në Naissus. Kur po i afroheshin shtëpisë së vjetër, Konstandini i thotë motrës së tij, hec motra ime, hec përpara, sa ta lidhi gjokun për trungun e Mollës së Kuqe! Nga ai moment Konstandini i motrës, së bashku me erën e fortë që kishte filluar të fryente, e të fryente ate pranverë të vonuar, humbi dhe nuk u duk më!

Doruntina si një verkë mbi valët e detit të tërbuar drejtohet për në votrën e nënës Helenë. Ate të shkretë e gjeti të ulur skaj oxhakut duke vajtuar për të bijën e saj Doruntinën dhe djalin Konstandin Naissusin i vrarë ndër beteja të shumta me bajlozët dhe invadorët huaj që vinin atje përtej detit për t’i mësyer këto trojet tona dardane.

Nënë, nënë, jam bija yte Doruntina! O Zot, a mos jam në ëndërr, a mos po tallet ndokush me mua plakën e shkretë dhe të verbër. Jo moj nënë, jo, Konstandini, Konstandini… vëllai i motrës erdhi dhe më morri e më solli këtu! Mbeti pak larg shtëpisë sa për ta lidhur kalin për trungun e Mollës së Kuqe të Naissusit.

Jo, e shkreta moj bijë! Konstandini vëllai yt, ka vite që ka vdekur edhe varri tij gjer më tani është rrafshuar për tokë nga stina dhe moti. Ah, moj e gjora nënë, Besën e Madhe Shqiptare që nga Troja jonë e lashtë e gjer më sot nuk po e treti dot dheu as nuk po e thanë dot dielli dhe as nuk po e merr dot dallga e detit… . Ajo është ngulitur thellë në mendjen dhe shpirtin e ç’do shqiptari, pra edhe Besa, e Konstandin Nassusit do të jetojë, e do të jetojë ndër mote… !


P.S.

*** Në vitin 330 e.s., Mbretëresha Helenë vdes dhe varroset në Mediana të Nassusit, në Fronin e të birit të saj, Shën Kostandit të Madh. Ky vendbanim Iliro-Dardan, gjendet sot mes Nishit dhe Banjës së Nishit, gjegjësisht Ilixhës së Nishit. Helena ishte e një shtrese shumë të ulët, e cila u martua me Konstancë Klorin. Pas kësaj ai u nda nga Helena, pasi u detyrua ta merrte për grua vajzën e Maksimilianit, Teodorën. Kostandini ishte pak i shkolluar dhe ishte peng te Diokleciani dhe Galeri në kohën e sundimit të tyre ai luftoi me trimëri.


Autori është i burgosur politikë, njëherit edhe kryetar i “Shoqatës së
Muhaxhirëve” për Kosovën Lindore me seli në Preshevë.