Skënder luarasi - Page 2

petrol · 12-12-11, 23:05

Skënder Luarasi

Skënderbeu në letërsinë angleze.

Shekulli XV është shekulli i Arbërit, shekulli i heroit tonë kombëtar Gjergj Kastrioti-Skënderbeu. Shqipëria në atë kohë u bë fushë betejash titanike dhe Kruja çerdhe e lirisë për njëqind vjet me radhë. Në historinë e njerëzimit rrallë gjen shembuj të tillë heroizmi dhe vetëmohimi si në historinë e popullit shqiptar të epokës së Skënderbeut. Mijra volume historike dhe qindra vepra letrare artistike kanë përjetësuar me shkronja të arta timëritë e stërgjyshërve tanë dhe emri i Skënderbeut është bërë sinonim i virtuteve morale dhe i therorisë eprore, kur është puna për të mbrojtur gjer në fund vlerat më të shtrenjta të njerëzimit: njerinë dhe nderin e lirinë e tij, atdhenë, pavarësinë e tij dhe qytetërimin evropian.
Edhe në gjuhën e Shekspirit janë hartuar poema, novela, romane, drama për Skënderbenë, emri i heroit tonë kombëtar është përmendur me zërin e lëvdatës prej njerëzve nga më të shquarit që nxori historia e Anglisë. Figura e Skënderbeut ka zënë një vend të dukur e të merituar në historinë dhe letërsinë angleze. Në hyrjen e veprës së tij për Skënderbeun dramaturgu Tomas Uinkop (Th. Whincop) shkruan: ‘’Turqit erdhën në kontakt armiqësor me shqiptarët në fund të shek.XIV. Tre çerekë shekulli ata luftuan për të ruajtur indipendencën e tyre: njëzet e pesë vjet të tjerë të kësaj lufte nën Skënderbenë bëjnë apogjenë e heroizmit të tyre për pavarësi kombëtare’’.
Skënderbeu është mysafir i vonuar në gostinë e letrave angleze për heronjtë e botës. Ç’e ka shkaktuar këtë vonesë? Gjeografikisht ishujt britanikë shtrihen në pika krejt të kundërta me Evropën Juglindore . Por nuk është vetëm udha fort e gjatë nga Kruja gjer në Londër që e mënoi ardhjen me kohë të heroit arbër në qytetin anës Tamesit. Gjer më 1453, lufta 100 vjeçare vazhdoi me tërbim në kontinentin evropian. Atë vit kur Eduardi III u nis me ekspeditën e tij rjepacake për në Francë, për të grabitur një kurorë mbretërore, populli shqiptar hyri në luftë të pabarabartë, për jetë a vdekje, me otomanët që të mbronte atdhenë dhe pavarësinë e tij. Kostandinopoja, kryeqyteti i Perandorisë Bizantine, ra më 1453 në duart e Sulltan Mehmetit II. Ushtritë turke patën vënë nën thundër Ballkanin dhe i kërcënoheshin Evropës gjatë Danubit. Papa po bëhej gati ta braktiste kryeqytetin e krishterimit. Evropa po nënshtrohej. Dy vjet pas mbarimit të luftës 100 vjeçare në Angli filluan luftrat e Trëndafilave. Për shkak të këtyre luftrave të pandërprera popullit anglez i patën rënë shumë andralla mbi krye në shtëpi të vet e nuk pati nge të interesohej për atë që po ndodhte atje tutje në malet e Shqipërisë. Megjithatë, pikërisht gjatë këtyre ditëve të vështira, si për Anglinë, si për Shqipërinë, figura e Skënderbeut u bë e njohur për publikun anglez.
Cilat qenë rrugët nëpër të cilat u njohën në Angli me figurën e heroit tonë dhe me luftat e tij fitimtare kundër otomanëve?
Në lidhje me betejën e përgjakshme të Albulenës, ku nga të 80.000 ushtarët turq 30.000 u vranë a ranë rob, lexojmë në një letër të kardinalit Pikolomini, që më vonë u bë Papa Pius II, këtë shënim:
‘’Në këto beteja kundër turqve, në verë dhe në vjeshtë të motit 1457, një kalorës anglez Xhon of Njuport (John of Newport) mori pjesë duke komanduar një togë shigjetarësh. Në shoqëri të një ambasadori të Skënderbeut, duke u kthyer nga Napoli, erdhi në Romë për të kërkuar ndihmë për prijsin shqiptar, që ende është në rrezik prej turqve’’ 1)
Xhon of Njuport si dëshmitar i epokës së madhe heroike të shqiptarëve, i bëri asaj një vlerësim shumë të lartë duke u shprehur kështu: ‘’Invazioni i Evropës është i sigurtë, sepse nuk ka fuqi tjetër që mund t’i bëjë këtë rezistencë, po të bjerë kështjella shqiptare. 2)
S’ka dyshim se bashkë me vullnetarët që erdhën në Shqipëri në atë kohë, edhe publiku anglez mësoi për heroin tonë kombëtar që e habiti botën me heroizmin dhe burrërinë e tij.
Me sa duket, burim tjetër që u shërbeu anglezëve për t’u njohur me luanin e Krujës qe vepra e historianit frëng Zh. Lavardenit (J.Lavardin) ‘’Historia e Gjergj Kastriotit, mbiemëruar Skenderbej’’ përkthyer anglisht më 1596 prej Z.J., inicialet duket ishin të Zachary Jones.
Pas kësaj kohe shohim që figura e Sënderbeut të tërheqë vëmendjen e mjeft historianëve, burrave të shtetit, publicistëve dhe filologëve anglezë.
Prej veprave që u botuan më vonë dhe që bëjnë fjalë për heroin tonë kombëtar, përmendim ‘’Historinë e Turqve’’ prej Knolles ( 1603) dhe veprën anonime ‘’Scanderbeg redivivus’’( Skënderbeu i ringjallur), botuar më 1684. Kjo e fundit ka rëndësi për rethanat në të cilat u shkruajt. Tmerri që shkaktoi rrethimi i parë i Vjenës më 1529 i lemerisi popujt e Evropës Qendrore më 1693 kur turqit e rrethuan këtë qytet për të dytën herë. Njerëzit liridashës kujtuan kohën epike të Gjergj Kastriotit dhe i zuri malli për një kryetrim si Skënderbeu.
Ushtritë gjermano-poloneze e ruso-veneciane, të bashkuara prej rrezikut, i erdhë në ndihmë Austrisë. Forcat e Jan Sobieskit nuk e lanë Vjenën të bjerë në duart e rrethonjësve. Në fakt, vepra letrare-historike ‘’Scanderbeg redivivus’’ (‘’Skënderbeu i ringjallur’’) bën fjalë për Janin III të Polonisë dhe ka brendinë ‘’në ç’mënyrë t’i zbojmë turqit prej Evropës brenda tre vjetëve’’
Në shekujt XVII dhe XVIII burrat e shtetit dhe ushtarakë të njohur , si U.Tempëll (W.Temple) dhe Xh. Ullf (J.Wolfe) studjojnë artin që Skënderbeu zbatoi në luftrat e tij kundër pushtuesve otomanë. Sipas Ullfit, ‘’Skënderbeu i tejkaloi gjithë oficerët, të moçmit e të soçmit, nën udhëheqjen e një ushtrie të vogël mbrojtëse. 3)
S.Artur Bollduin (A.Balldwin), në sprovën e tij për Skënderbenë, me titull ‘’Mbret i pakurorëzuar’’, përmblodhi mendimin e të gjithë mendimtarëve , kritikëve, burrave të shtetit dhe shkrimtarëve anglezë, që vlerësuan Skënderbenë, kur shkroi: ‘’Skënderbeu luftoi jo vetëm për populli e tij, por për gjithë Evropën’’. 4)

Krahas veprave me karakter historik e politik në Angli pati edhe vepra letrare-artistike kushtuar Skënderbeut, ose ku përmendet emri i tij. Por përpara se të hidhemi e të shikojmë se si u shpreh figura e heroit shqiptar në letërsinë angleze, po themi dy fjalë si forca e tij fizike, guximi e burrëria e shqiptarëve hynë në gjuhën angleze dhe u bënë proverbiale. Ose nga bashkëluftëtarët e Xhon of Njuport që ktheheshin gjallë në atdhe të veshur me petkun shqiptar të asaj kohe, ose nga vetë kalorësit e Skënderbeut, që më vonë lanë atdhenë e robëruar dhe i ofruan shërbimet e tyre ushtarake mbretëreshës Elizabeta, poeti Edmund Spencer ( 1552-1599) u njoh me kostumin kombëtar të arbëreshëve e kështu shkroi në poemën e tij alegorike ‘’Mbretëresha e Zanave (1590) për ‘’mëngë që varen në mënyrë arbërore’’.
Në gjuhën angleze, për një veprim që nuk kishte rezultatin e dëshëruar, sepse i mungonte forca e brendëshme, ishte bërë zakon të thuhej : ‘’Scanderbeg’s sworth must have Scanderbeg’s arm’’. Kështu duke komentuar në veprën e vet ’’Jeta e poetëve’’ replikën e fuqishme që i bën shkrimtari Kongriv (Congreve) kritikës së ashpër të Kollierit Collier) një kritik i njohur i kohës, Samuel Xhonson (Samuel Johnson) thotë për Kongrivin: ‘’He has the sworth without the arm of Scanderbeg. (E ka shpatën, por nuk ka edhe krahun e Skënderbeut). 5)
Veprat e para letrare të autorëve anglezë për Skënderbeun i gjejmë qysh herët.
Poeti i madh i Rilindjes angleze, Edmund Spencer(*), për të cilin folëm më sipër, shkruan një sonet mbi Skënderbenë, me të cilin përcolli botimin e veprës së Lavardenit në gjuhën angleze.

Pse mburret kot e Lashta kaqë fort
Me monumentet e moçëm burrash trima,
Heronj që përmes veprave pa mort
Mahnitën botën, dhe në prallë e rima
Çdo foshnjë i nxën? Njerzim’ i admiron
Statujat e tyre, kolose të larta
E beret triumfore q’i përshkon
E bukura me madhështit’ e narta.

Ja Një, që koha von’e nxor në dritë,
Ndër të mëdhenjtë krah më të madhit shkon:
I madh në zë, pushtet e në vetitë,
Triumfe të vërtetë meriton.
Kamzhik për turqit, për armiqtë rrufe-
Ky libër flet për Ty, o Skënderbe!

------------
(*) Edmund Spenser (1552-1599) shquhet nder më te madhenjte poete epike te Rilindjes Angleze.Ai cilësohet ''poeti më i madh anglez i eres Elisabetiane. .(The world book encyclopedy,1993)
Ky sonet u permend më 1596 nga Zachary Jones kur botoi anglisht përkthimin e historianit frëng J.Lavardin’’Historia e Gjergj Kastriotit, të mbiemëruar Skënderbe’’.Botimin anglisht të këtij libri , Jones e përcolli me një sonet për Skënderbenë prej Edmund Spenser i cili edhe në kryeveprën e tij’’Faerie Queene’’(Mbretëresha e zanave), në këngën e tretë, kreu XII, vargu i 10-të, e vesh mbretëreshën Elisabeta me fustan ‘’që mëngët i varen në mënyrë arbëreshe (Sleeves dependant albanese iyse).
Këtë sonet të vyer mbi Heroin Kombetar S.Luarasi e ka bërë të njohur për here të pare ne studimin e tij ''Skenderbeu ne letersine angleze'' ndërsa përkthimin e publikoi më 16 janar 1977 (Gazeta Drita, f.12)
Njohja e këtij soneti paraqet një rëndësi të veçantë për lidhjet kulturore anglo-shqiptare, ndaj po e japim edhe origjinalin anglisht:

Iherefore doth vain Antiquity so vaunt
Her ancient monuments of mighty peers
And hold heroes, ihich their iorld did daunt
Iith their great deeds and filled their children’s cares.
Iho rapt iith ionder of their famous praise
Admire their statues and Collossoes great
Their triumphal arcs ihich they did raise,
Their huge pyramids, iho do heaven threat.
Lo One, ihom later age hath brought to light,
Matchable to the greatest of those great:
Great both by name and great in poier and might
And meriting a mere triumphal feat.
The scourge of Turks and plague of infidels,
Thy acts, o Scanderbeg, this volume tells

(Vijon)

petrol · 12-12-11, 23:07

Skënder Luarasi
Skënderbeu në letërsinë angleze.

Për Kristofor Marloun ( Christofor Marlowe, 1564-1593), dramaturgun e njohur anglez, paraardhësin e Shekspirit, thuhet se qe autori i dramës ‘’Historia e vërtetë e Gjergj Kastriotit’’, e cila u luajt në teatrin e Londrës më 3 korrik 1601. Humbja e dorëshkrimit të dramës është një fatkeqësi për letërsinë rreth heroit shqiptar. Porse, në qoftë e vërtetë sa thuhet prej kritikëve, se Marlou cilësitë e Skënderbeut ia veshi Tamurlanit në dramën e tij të parë që pati shumë sukses ‘’Tamurlani i madh’’ (rreth vitit 1587), atëherë mund të themi se autori i ‘’Doktor Faustit’’ dhe i ‘’Jahudiut të Maltës’’ do të kishte pasë krijuar në figurën e Skënderbeut shëmbëlltyrën e mbinjeriut.

Vetë Shekspiri vetëm sa e përmend Shqipërinë me emrin e saj të lashtë Iliria në komendinë ‘’Nata e Dymbëdhjetë‘’ dhe Durrësin me emrin Durrachium në ‘’ Komendinë e gabimeve’’.
Në shek. XVIII në letërsinë angleze shtohet interesi për figurën dhe epokën e Skënderbeut. Prej kësaj periudhe kemi tri tragjedi. Njëra me titull ‘’Scanderbeg’’ u shkrua prej U.Havardit (W.Haward) dhe u shfaq më parë se të tjerat më 1733 në teatrin Gudmes Fieds.

Havardi e nis dramën përpara luftës së Nishit. Kur Skënderbeu ishte thirrur nga patriotët dhe bëri përgatitje për t’u kthyer në atdhe, ai bie në konflikt me Muratin dhe nis luftën kundër tij në afërsitë midis Edrenesë dhe Kostantinopojës. Skënderbeu që posa është kthyer nga Azia jep urdhër të lirohen skllevërit të cilët i solli nga lufta ngadhnjimtare:
Jo; do të rrojnë! I lajmëroi se janë
Të falur e të lirë; vojtën tepër
Në burgje e në vargonj. Po vetëdija
Munduar prej së keqes që kanë bërë
Është dënim i mjaftë. Të lirohen!
Lirimin e robërve të luftës, Skënderbeu e arrin me një fjalë, por jo edhe lirimin e princeshës së tyre, Deamirës. Atë do ta shpëtojë prej kthetrave të sulltanit pas një lufte të rreptë. Sulltani me cmir të madh bërtet:
Skënderbeu lindi për ngadhnjim të botës:
Burrat i mund dhe gratë atij i binden.
Në aktin e dytë, skena XV, gjejmë krahasimin e fortë midis Muratit që qërton Skënderbenë se ka ambicje të duket i madh sa sulltani dhe Skënderbeu i përgjigjet:
Sa për meritën të jem një si ti
Nga kjo heq dorë - e s’mund ta quaj mburrje
Që të mendoj se unë jam më lart
Nga më i madhi burrë i lik i botës.
Në skenën e tretë të aktit të pestë, Skënderbeu, duke folur me adjutantin e tij, para luftës shpreh mendimin e vet mbi vdekjen:
Vërtet, pasojë e jetës është vdekja:
E rëndësishme s’është që do vdesim.
E rëndësishme është si do vdesim.
Në fund , kur sulltani vdes i çmëndur, drama mbaron me fjalët e Skënderbeut:
Le të vendoset trashëgimtar i tij
Me çfarëdo pushtet; kurora jonë
Qoftë e virtutit dhe e dashurisë.
Dhe me këtë medim autori na le të mendojmë se Skënderbeu niset për Shqipëri.
Siç del, kjo dramë ishte tepër sentimentale dhe pak historike.
Nga data e botimit e dyta tragjedi për Skënderbenë është ‘’Heroi i krishterë‘’ prej Xh.Llillos (George Lillo). Kjo vepër, që është më e forta për Skënderbenë, u shfaq herën e parë më 1734 në teatrin Druri Lane.

Ky djalosh argjendpunues nuk është ndonjë shkrimtar i ndormë dhe i rëndomtë. Me të katër dramat në prozë e me temë nga shtresa qytetare, ai solli element të ri në dramën e asaj kohe dhe ndikoi në krijimtarinë e disa talenteve të fortë si encilkopedisti frëng Didero dhe shkrimtari e kritiku gjerman Lesing. Në veprën e tij të pestë me temë shqiptare, Lillo kthehet në tragjedinë konvencionale: shegerti londinez bëhet heroi fetar, mbreti - patriot e Londra bëhet Krujë.

Llillo që në prolog shënon: ‘’Sonte këndojmë për Gjergj Kastriotin, heroin besnik e mbretin atdhetar; natyra atë e lindi të dënojë ambicjen dhe të mbrojë njerëzimin’’
Në epilog, duke frushkulluar ata oborrtarë që kur flasin për të mirën e popullit kanë ndër mend të mirën e vet, poeti pyet: ‘’Po a ka të atillë që i shërbejnë atdheut dhe të mos e bëjnë këtë gjë për fitim të vetin?’’ Dhe i përgjigjet pyetjes: ‘’Posi jo! Gjergj Kastrioti qe një burrë I tillë!’’

Helena, e bija e sulltanit që e dashuron Skënderbenë, pasi përshkruan vetijat e princit arbër të pashoq në burrëri, në bukuri, në mençuri, në ëmbëlsi, i tmerrshëm e i rreptë në luftë por dhe i drejtë në gjykime, i mëshirshëm dhe i përmbajtur, thotë për Skënderbenë:
Kush të njeh ty, dhe nuk të don, tregon
Se është cmirëzi dhe e përçmon virtutin.

Në aktin e katërt vdes e bija e Muratit në krahët e Skënderbeut, të cilin e ka lajmëruar të ruhet prej tradhëtarit Hamzë. Duke vdekur i lutet Skënderbeut të mos ia vrasë tanë, po ta zërë rob. Dhe vërtet në aktin e pestë hyn Skënderbeu bashkë me Arianitin dhe të bijën etij të liruar. Sjellin edhe sulltanin rob të lidhur me hekura. Skënderbeu urdhëron ta zgjidhin dhe ta lenë të lirë. ‘’Helena, e bija plot virtute, e denjë për një mbarim më të mirë, ma shpëtoi jetën mua’’. Në këtë skenë vdes sulltan Murati me porosi për të birin që t’ia marrë hakun.
Fjalët e fundit janë të Skënderbeut: ‘’Që jeni të gëzuar e të lirë, kjo më bën të gëzuar mua. Ndë e kreva drejt detyrën jam shpërblyer’’. Dhe populli i përgjigjet:
Ju duam si duhet: si polem i lirë
Duhet të dojë mbretin patriot.
Në tragjedinë e Llillos gjejmë Arianitin dhe të bijën Althea të zënë rob. Qndrimi i Arianitit përballë sulltanit, edhe në Llillon, është i një burri të fortë. I thotë sulltani Arianitit: ‘’Po të mendonin mbretrit e krishterë kështu si ti dhe Kastrioti, vallë a do t’ju linin të lëftonit vetëm?’ I përgjigjet Arianiti:
O poshtërsi! o turp që s’lahet kurrë!
Po të bashkoheshin, Evropa e gjorë
Nuk do t’rënkonte nën zgjedhën tënde,
Dhe të vajtonte humbjen e lirisë.
Tragjedia e tretë ‘’Skënderbeu ose Liri dhe Dashuri’’ (Scanderbeg or Love and Liberty), prej Tomas Uinkop (Thomas Wincop), u shkrua më herët, përpara motit 1730, por u botua më 1747.
Emrin e Uinkopit, i cili shkroi për heroin tonë kombëtar këtë vepër entuziaste, nuk e përmendin as Enciklopedia britanike dhe as tekstet e historiesë së letërsisë angleze.
Tomas Uinkopi jetoi në një epokë kalimtare.(*)
Xhon Drajden, përfaqësuesi i letërsisë së restauracionit që e ka përmendur emrin e Skënderbeut në letrën që u dërgoi Uigëve, vdiq më 1700.
Epoka u pagëzua prej kritikëve me aq emra sa pati edhe tendenca letrare; shekulli Augustian, i Ndriçimit, i Arsyes, i Artë. Në këtë shekull jetuan dhe shkruan veprat e tyre të pavdekshme Daniel Defo, Xhonatan Svift (Jonatan Suift) Xhozef Edison (Josef Adison) i cili e ka vlerësuar Skënderbenë në ‘’De Koverli Pepers’’; dhe më i riu ndër gjigantët Samuel Xhonson. Me këtë të fundit që lindi më 1709, Tomas Uinkopi do të ketë qenë vërsnik.
Uinkopi, si mik e shok më i ri i shkrimtarit të përmendur klasik Aleksandër Pope (A.Poup), e shkroi veprën nën ndikimin e asaj rryme letrare që kritikët e quajnë neoklaciste . Dhe si i ri që ishte, hartoi një dramë lirike, ku ndjenja e dashurisë së Skënderbeut del në pah disi e tepruar; por heroi shquan nga ndjenjat e larta të patriotizmit dhe nga ndjenjat e bukura të humanizmit të Rilindjes. Ndër personat e tjerë të dramës është Arianiti dhe e bija e tij Arianisa. Në gjuhën e zjarrtë të iluministit autori e vesh Arianitin me virtutet e popullit arbër, me besë, nder e burrëri dhe Arianisa, e dashura e Skënderbeut, është personifikimi i vetë Shqipërisë në qëndresën e saj të patundur kundër turqve.
Drama përcillet me një përshkrim historik shtatëmbëdhjetë faqesh të Shqipërisë së Skënderbeut të bazuar në historinë e Barletit. Për dramën autori zgjodhi një çast të rëndësishëm, rrethimin e Krujës më 1451 prej sultan Muratit, i cili sipas versionit të disa historianëve vdiq në afërsit eë Krujës dhe jo në Edrene. Këtë mot ndodhi edhe martesa e eSkënderbeut me Donikën, të cilën autori, për licencë poetike e quan Arianisa, sikundër po ashtu e quan edhe Mamicën me emrin Amisa, e cila qe martuar me Topinë që më 1445.
Uinkopi e nxjerr Skënderbenë si hero që e mbuloi veten me famën e luftëtarit të patrembur dhe guximtar për çlirimin e atdheut të vet. Fjalët që thotë autori për Skënderbenë përmes Arianit janë të denja të qëndrojnë në faqen kryesore të monumentit të Skënderbeut:
Sa kohë të përmendet Arbëria
Në faqe t’Historis’ e ndër shekuj
Atdheu ynë q’e shpëtove ti,
Ka për të ngritur shtyllë triumfale
Me lavd që s’do njohin vdekje kurrë,
Në emrin tënd, o Skënderbe, që mposhte
Krenin’ e vrazhdë të fuqis otomane.

(Vijon)

petrol · 12-12-11, 23:10

Skënder Luarasi
Skënderbeu në letërsinë angleze.

(vijon)
Në dramën ‘’Skënderbeu’’, T.Uinkopi u ngre një përmendore të bukur edhe dy shokëve të Skënderbeut, plakut Uran dhe djaloshit Topia, të cilët njeri pas tjetrit qëndruan të patundur në tre rrethimet e Krujës, i pari duke e mbrojtur kundër sulltan Muratit dhe i dyti kundër sulltan Mehmetit.(*)
-------------------
(Shtesë)
Thomas Whincop (1709 ? -1730) poet e dramaturg anglez.
Drama Skënderbeu ,eshte me e mira veper e Uinkopit ku,siç shkruan një miku i tij:’’Muzën poetit ia frymëzoi liria/Mendimet më të flakta –dashuria.
Ajo u botua më 1747, pas vdekjes ,në moshë të re, të poetit.
Kjo vepër e vyer për shqiptarët u shqipërua nga S.Luarasi që më 1920 kur studjonte në Sh.B.A (shih Revista Studenti,janar 1920 dhe u botua më 1967 me rastin e 500-vjetorit të vdekjes së Heroit Kombëtar
Kjo dramë në vargje, për kohën kur u shkrua paraqet vlera të madhe.

(Fragment)
Tomas Uinkop
Skënderbeu: Dashuri dhe liri (*)

Skënderbeu

Këtu qëndroni trima t'Arbërit,
Të lindur n'Atmen e luftarit Piro:
Miq, vëllezër,shokë lufte të pandarë,
Një grimë vetëm ndalnit'ju them shkakun,
Të rëndësishmin, që ju grish në luftë.
Ja fusha e armikut guximtar
I cili nga vonesa jonë e paqa,
Si tepër gjatë po vazhdon të mburret,
Po na krekoset e kërkon të dalë
Ngadhnjimtar mbi trimërinë tuaj.
Pret çastin e volitshëm të na bjerë.
Atdheu juaj, gratë, kalamajt
Ju luten të përdorni armët sot,
Të mbroni jetën dhe lirinë e tyre.
Në daltë fitimtar sulltani turk,
Në daltë zot armiku gjakatar,
Dhe ta fitojë luftën egërsira
Mendoni, miq, se ç'fat e pret atdhenë:
C'zezonë e dëshpërim e pret polemin!
Në fushë e mal mbizotërojnë flakët;
Pallate e tempuj bëhen shkrumb e hi;
Cdo gjë e bukur kthehet në gërmadhë.
Nga prush'i tyre ka për t'avulluar
Gjaku i qytetarëve të therur.
Ja baba plak që kot po lyp të falur,
Shih vajzën e rrëmbyer e të vrarë
Përpara sysh të prindërve të saj.
Dhe foshnjë e gjirit që në qesh pa faj,
Edhe ajo s'do gjejë dhimsuri.
O pamje e zezë! Që mos ngjaftë kurrë!
Me trimërinë tuaj do ta ndalni.
Miq, ja qyteti i Krujës prapa nesh;
Përbrenda ledheve të tij qëndron
Cdo gjë që ju e quani të shtrenjtë;
Kaluam jashtë portave të tij:
I mbyllën-ja, u kyçën-hyrja prapë
Lejohet vetëm për ngadhënjimtarin.
Dhe kush do t'jetë ngadhënjimtari sot-
Do ta vendosin këto shpatat tona!

Shqipëroi Skënder Luarasi
(Shtesë nga Petro Luarasi)
-----------------------------------
Edhe në veprën e Bajronit, për të cilën Shqipëria qe një temë e dashur, shohim të flitet për Skënderbenë. Në poemë e tij ‘’Çajlld Harold’’ poeti i madh anglez e përshëndet atdheun tonë me këto vargje:
O Shqipëri, ku lindi Iskanderi –
Këngë e rinisë, fanar i t’urtëve! –
Dhe Iskënderi tjetër, që i dërrmoi
Përherë armiqt me pallën e tij kreshnike;
Sipas autoriteteve që përdori historiani anglez Knolles ‘’Skënderbeu gjithmonë luftonte kundër turqve me krahun llërëpërveshur dhe qëllonte me aq forcë sa shpesh i pëlciste gjaku nga buzët. 6)
Në djalërinë e tij, Bajronit, sikundër Samuel Xhonsonit, i pëlqente shumë të lexonte ’’Historinë e Turqve’’ prej Knolles, dhe romantiku i famshëm do të ketë patur këtë pikturë të Skënderbeut në mendje kur përshkroi Alpin në ‘’Rrethimin e Korinthit’’:
Krahun e ka çveshur.
Kështu është edhe tehu i shpatës së tij;
Përveshur llërën gjer në bryl, valvit
Acarin hekur në të katër anët;
Kështu në luftë e njohin kurdoherë.
Kudo që duket ai krah i fuqishëm,
Edhe më trimat shtangen para atij.

Henri U. Longfellou (Henry W. Longfelow) pasi lexoi ‘’Kronikat Turke’’ të shkruara hebraisht prej Joshua Ben Joshua Ben Merit, botoi më 1873 në ‘’Tregime te një han afër udhës’’ poemën ‘’Skënderbe’’ e cila e shqipëruar në mënyrë mjeshtërore prej Fan SNolit, ndihmoi shumë në edukimin patriotik të rinisë sonë.
Poema nis me luftën e Nishit dhe përshkruan kthimin e heroit shqiptar në Krujë. Ç’mall atdhetar vloi në atë zemër të madhe:
Kur u gdhi, e n’agullim
Pa kështjellën Ak Hisar,
Krujën, ah atë qytet,
Rreth me mur e me hendek
Tek u lind e tek u rrit,
Yll i mëngjezit mbi të ndrit.

Ajo mbaron me vargjet:

Ja kështu Skënderbeu trim
Mori Krujën me rrëmbim:
Edhe lajmi u përhap
Sin jë flakë e sin jë zjarr
Kur fryn era në behar.
Dhe qytetet afër e larg –
Thotë Ben Isa Ben Miri
Në qitap të tij fakiri –
Binin me aqë lehtësi
Sa zë burri veshn’ e tij.

Xhejms M.Lludllou (James M.Ludlow) shkroi më 1887 romanin ‘’Kapedani i Jeniçerëve’’. Nga sa dihet, është i dyti roman për Skënderbenë, pas atij të Bentlejt. Qysh në kapitullin e parë të ‘’Kapedanit të Jeniçerëve’’, që kur Heroi është ende në Bruse, në kryeqytetin e vjetër të osmanëve, njihemi edhe me figurën e madhërishme të tij edhe me mendimet e ndjenjat që i vlojnë përbrenda. Ushtarët atje pranë po tallen me një memec. Kur afrohet, ushtarët për respekt largohen dhe kapedani dhe memeci mbeten vetëm. Këtij i çelet goja: ‘’Po të sjell lajm nga Moisi Golemi, nga gjithë viset e Shqipërisë, nga çdo luginë e nga çdo zemër.’’
‘’O fol, se kam mall edhe për gurët e drurët e Shqipërisë së dashur’’. Dhe Skënderbeu dëgjoi i tronditur, tragjedinë e shtëpisë së tij, tragjedinë e popullit të tij
‘’Jepi të falat e mia Moisi Golemit dhe thuaji se Gjergj Kastrioti do t’ia nderojë besimin më mirë me punë se me fjalë…Thuaji se Kastrioti betohet për mjekrën e Moisiut që do të vijnë ditë më të ndritura për Shqipërinë edhe nd’u dashtë ta shkrepin atë shkëlqim nga shpatat tona. Lamtumirë!’’
Me gjithë të metat që mund të ketë aty-këtu, në përgjithësi romani na jep një panoramë interesante të trembëdhjetë vjetëve që pushton, dhe ka përshkrime vende-vende që janë të mrekullueshme. ‘’Për mjekrën e Moisiut!’’ u bë parrullë e kryengritësve kundër turqve; vetë Moisiu u bë një nga figurat më të shquara, por tok me atë të Hamzës edhe më patetikja. Skënderbeu shkëlqen si njeri shembullor dhe hero i vërtetë.
Mendimtarët anglezë e kuptuan fare mirë rëndësinë e luftrave të Skënderbeut. Ndërsa princat anglezë në kohën e Skënderbeut po hanin kokën e njëri-tjetrit në luftrat e Trëndafilave, populli shqiptar nën udhëheqjen e heroit kombëtar luftoi për të mbrojtur edhe atdhenë, por tërthorazi edhe djepin e Renesancës, siç quhej Italia e atëhershme, ku shkollarët anglezë erdhën të pajiseshin me kulturë e të lindnin gjeninj si Shekspiri dhe Marlou. Me admirimin dhe mirënjohjen e tyre ata frymëzuan gjeneratat e reja të Anglisë për Skënderbenë, ‘’se pak luftëtarë’’, thotë historiani Torez, ‘’ kanë lënë prapa tyre një fjalë aq të përjetshme dhe një admirim aq entuziast sa atë me të cilin ky hero ende përfillet prej bashkatdhetarëve të tij’’
Skënderbeu jetoi dhe veproi në pragun e dy botëve: të asaj së mirës që shpinte drejt agimit të rilindjes evropiane dhe të asaj së keqes që shpinte drejt shekujve më të zes të mesjetës. Në këto dy botë të kundërta në ndeshje për të shembur njëra-tjetrën Skënderbeu ndihmoi që të triumfonte e mbara mbi të praptën.(*)

1) C. Marinesco, Alphons V, e l’Albania de Scanderbeg, Paris, 1923, f.130
2) Historia e Shqipërisë
3) F.S.Noli, Georg Castrioti, Scanderbeg, New York, 1945
4) Yll’ I mëngjezit, volI, Nr.7, f.1
5) J.M.Manly, English Prose and Poetry, f.302
6) Edward Creesy, History of the Turks

(*)S.Luarasi, Skënderbeu në letërsinë angleze, Studime filologjike, Nr.4, 1967, f.121-128)
(Studim i botuar me rastin e 50-vjetorit të vdekjes së Heroit Kombëtar Gjergj Kastrioti-Skënderbeu.)

-----------------------
Korespondencë

Shoqëria anglo-shqiptare The Albanian society’’
7 gusht 1968

I dashur z.Luarasi
Ju falem nderit që më dërguat përkthimin tuaj të vargjeve të Spenderit.
Unë mendoj se do të jeni i interesuar të dëgjoni se artikulli juaj në ‘’Studime filologjike’’, ’’Skënderbeu në literaturën angleze’’, është përdorur në Londër si bazë për mbrëmje letrare dhe si pjesë e programit të aktiviteteve përkujtimor të organizuara nga shoqëria Skënderbeg, me poema e pjesë të lexuara nga anëtarët dhe punonjësit e teatrit të Londrës.
U provua se kjo ishte e suksesshme.
Referencat tuaja për Xhon Njuport ngjallin një interes të madh dhe unë jam përpjekur të zbuloj më shumë rreth kësaj figure. Kjo gjë nuk ka qenë e lehtë, meqë ai nuk ka luajtur rol të rëndësishëm në historinë e Anglisë dhe të dhënat tona nga shekulli XV janë të mangëta. Megjithatë unë kam zbuluar në arkivat e shtetit këtu disa dokumenta mbi John Newport të cilat mendoj se për ju do të kenë interes të veçantë. Unë do të kryej fotografimin e tyre dhe përshtatjen në gjuhën moderne dhe do t’ua dëgoj së shpejti. Këtë javë do të udhëtoj në qendrën e familjes Newport të marr disa foto dhe ndonjë regjistrim.
Me këtë rast, kam patur vështirësi në dy pika:
1. Letra e Kardinalit Piccolomini referuar Newport;
Unë kam lexuar koleksionin e letrave të Piccolominit dy herë dhe nuk kam mundut të gjej referencën
2. Burimi i atributeve shtetërore të Newportit në paragrafin 4 të faqes 122 të artikullit tuaj në invazionin e Evropës.
Në rast se do të keni mirësinë të më dërgoni këto dy referenca do t’ju jem shumë mirënjohës.
Me përshëndetjet më të mira
Juaj sinqerisht
W.B.Bland
Sekretar

(Dërguar Skënder Luarasit,
Instituti i Historisë dhe i Letërsisë, Tiranë)

petrol · 12-12-11, 23:27

Uollt Uitman, Fije Bari (Walt Whitman: Leaves of Grass)
Shqipëroi nga origjinali: Skënder Luarasi (Translated by: Skender Luarasi)

Henri David Thoro: Bibla e Demokracisë ‘’Fije bari’’
Henri David Thoro pasi lexoi kryeveprën e Uitmanit ''Fije Bari'' dhe e vizitoi autorin më 1855, ka shkruar:‘’Uitman siç duket është demokrati më i madh që ka parë bota. Sigurisht në mes të poetëve demokratë nuk ka figurë tjetër si ai’’.
''Fije Bari'', biografët e Uitmanit, Beks dhe Burrefs, e kanë shpallur si ''Bibla e Demokracisë'' ndërsa vetë Uitmani e quan ''Bibla e Re''. Pavarësisht nga shkalla e vlerësimeve, pranohet nga të gjithë se ''Fije Bari'' është krijimtaria që ndryshon jetën.

Uitman dhe kryevepra “Fije bari”
Walt Whitman(1819-1892) cilësohet poeti lirik i demokracisë amerikane, një nga poetët më të lexuar të letërsisë amerikane .
“Fije Bari”, kryevepra e Uitmanit, u botua më 1885 dhe përbën një nga arritjet më të mëdha të letërsisë botërore.
Skënder Luarasi e shqipëroi kryeveprën ‘’Fije Bari ‘’ dhe e botoi ne vitin 1956 me rastin e 100-vjetorit të botimit të saj nga Uitmani, duke ia bërë të njohur lexuesit të gjerë shqiptar këtë poet amerikan ‘’simbol i çlirimit dhe i vëllazërimit’’. Terrori diktatorial që ushqente servilizmin, hipokrizinë dhe injorancën imponoi një heshtje të thellë për këtë ngjarje të madhe në kulturën shqiptare. Qenë jo të paktë ata që për shkak të titullit e kompozimit të kapakut e ngatërronin kryeveprën e demokracisë për libër agronomie. Libri mbeti i strukur nëpër qoshkat e pluhurosura të magazinave dhe librarive. Ndërkohë që botimi i kryeveprës në Kosovë pati sukses të dukshëm.
‘’Fije bari’’ u ribotua në Shqipëri më 1997 me përkushtimin e z.Mehmet Gëzhilli, botues i Argeta LMG : ‘’ me rastin e 75-vjetorit të vendosjes së marrëdhënieve diplomatike midis Shqipërisë dhe ShBA, në përkujtim të 105 vjetorit të vdekjes së poetit Uollt Uitman si dhe 15 vjetorit të vdekjes së shqipëruesit Skënder Luarasi.'' Tirazhi me 2000 kopje u shit relativisht shpejt. ''Fije Bari'' u ribotua me një paraqitje dinjitoze nga z.Bardhyl Guda botues i Infbotues e EDFA.
Opinione mbi shqiperimin e Skender Luarasit: Kryevepra "Fije bari" e Whitman-it

Poeti i mirenjohur Skender Buçpapaj: “Metrika ishte shndërruar në një formë të mirëfilltë të censurës e sidomos të vetëcensurës. Nga metrika e ngurtë unë kam hequr dorë përfundimisht pasi kam lexuar "Fijet e barit" të Uollt Uitmanit. Në vitet Shtatëdhjetë poetë më me përvojë të kohës na thoshin ne të rinjve se Uitmani nuk është i tillë në origjinal si në përkthim. Më vonë unë e kam lexuar në origjinal Uitmanin dhe kam parë se përkthimi i Skënder Luarasit është i përkryer. Plot të tjerë kanë përkthyer pas tij Uitmanin, ndër ta kam provuar edhe unë, por nuk ia kalon asnjëri përkthimit që ka bërë Skënder Luarasi.”
Studjuesi Anton Papleka: “Në vitin 1956 Uollt Uitmani foli shqip e këtë e bëri të mundur një nga mjeshtrit e shqipërimit Skënder Luarasi.Tek meditoj këtë ngjarje letrare, më vjen në mendje kjo pyetje: çfarë do ta ketë shtyrë këtë njohës të letërsisë botërore, këtë intelektual shqiptar, të përkthejë poetin e Manhatanit? Dëshira për të botuar një vepër që do ta përpinin lexuesit? Sigurisht që jo! U deshën vite të tëra që të shitej tirazhi I përmbledhjes ‘’Fije bari’, në një kohë kur libra me vargëzime të autorëve vendas apo të përkthyer, reklamoheshin me të madhe të ishin shujat e parapëlqyera të shumicës së lexuesve.
Po atëhere cila do të ketë qenë shtysa e vërtetë ?
E çmund të ketë qenë tjetër , përveç se synimit për t’i dhënë publikut shqiptar një kryevepër të letërsisë botërore, Biblën e poezisë moderne?Nuk ka dyshim se këtij synimi i ka paraprirë diçka më intime , më e thellë :lidhja midis frymës antikonformiste , demokratike të poezisë uitmaniane dhe shpirtit të Skënder Luarasit, që i ngjiste një lumi të vrullshëm , një rrebeshi, të cilit, siç thotë poeti Xh.Spahiu, ia mbylli gojën vetëm vdekja. Për të vërtetuar se për këtë intelektual sypatrembur në fillim ishte liria, pastaj vinin gjithë të tjerat, do të mjaftonte të përmendnim vetëm dy fakte domethënëse: pjesëmarjen e tij në luftën e Spanjës dhe botimin e përmbledhjes ‘’Fije bari’’ Ky botim më 1956 që donte të thoshte shumëçka.Uitmani kishte qenë ikonoklasti që kishte shkelur mbi tabu mijëvjeçare: politike, racore, etike dhe estetike. Ai kishte qenë bardi i madh i Demokracisë. Në thelb e në instancë të fundit: i demokracisë shpirtërore.
Uitmani kishte bërë një revolucion të vërtetë në letërsinë botërore: poezinë e shterpëzuar e të sklerotizuar nga akademizmi, e kishte çliruar nga prangat e konvencioneve dhe e kishte çuar të pinte në dy burime rigjeneruese: te Zanafillat, atje ku ishin ngjizur Bibla dhe poemat e lashta dhe te Jeta Moderne.
Skënder Luarasi shqipëroi përmbledhjen ‘’Fije bari’’ në një kohë kur të shkruaje me varg të lirë rrezikoje kokën, sepse mund të bije viktimë e pseudopoetëve, të cilët kishin vetëm një amballazh poetik: vargëzimin dhe rimën. Në poemat e këtij libri ,elementi thelbësor nuk është vargëzimi, teknika, por poeticiteti. Tërë krijimet sillen rreth një strumbullari aq të thjeshtë dhe njëherësh aq universal: të voglave fije bari. Për këtë symbol, Roger Asselineau thotë: ‘’Për të, bari simbolizon së toku universalitetin dhe amëshimin e jetës’’.
Dua tëtheksoj se përmendja e këtij shqipërimi nuk ka aspak karakter përkujtimor, por aktual, të mprehtë, për disa çështje themelore. Në poezinë uitmaniane, demokracia nuk është një koncept I vagëlluar, eterik apo ezoterik: ‘’Libri I tij është shprehje e dashurisë së zjarrtë për të gjitha parimet, mbi të cilat mbështetet demokracia: liri, barazi, vëllazëri’’ Demokracia është ballafaqim me pushtetin e pushtetmbajtësit, një betejë e pandërprerë që duhet fituar përditë. Thelbi I demokracisë mishërohet në vargun profetik: Kundërshtoni shumë, binduni pakë‘’. Bindja e verbër, konformizmi epidemik janë antipodi I demokracisë.Shqipërimi I ‘’Fije bari’’ është një ndër ata modele që duhet të kenë parasysh përkthyesit e sotëm, për të mos lënë që veprat e mëdhatë përmbyten nga mediokritetet dhe përkthimi të uzurpohet nga zanatçinjtë.
Studjuesi Moikom Zeqo:
Vështirë se mund të gjesh në poezinë botërore një emër kaq emblematic dhe origjinal sa Uollt Uitmani. Që nga Homeri e këtej, Uimani paraqitet si një formulë poetike e jashtëzakonshme e njeriut dhe university, e demokracisë dhe ankthit ekzistencial. Në jetën time nuk më ka bërë përshtypje ndonjë poet aq sa më ka bërë Uitmani I madh. Uitmani është një patriark dhe përherë një fëmijë I demokracisë amerikane. Statuja e Lirisë, ky totem I kohërave moderne , fare mirë do të mbante në dorën e ngritur së bashku me pishtarin dhe librin epokal të papërsëritshëm, të jashtëzakonshëm, të quajtur thjeshtësisht ‘’Fije bari’’.Kultura demokratike amerikane me emrin e Uitmanit krijoi një entitet të pashembullt. Me vargun e tij të lirë ai ka ndikuar në poezinë moderne ndoshta më shumë se të gjithë paraprijësit e mëdhenj. Poezia e Uitmanit na dëlirëson dhe na qetëson, pa harruar se shqetësimi I tij I shenjtë është një shëndet moral I pazëvendësueshëm.
Dua të tërheq vëmendjen për një fakt kulturor të klasit të parë.Në 1956 një figurë e shkëlqyer e kulturës shqiptare,Skënder Luarasi përktheu dhe botoi librin ‘’Fije bari’’ të Uitmanit. Ky libër ishte një çudi për kohën, madje mund të themi një paradoks.. Në vitet ’50, poezia shqipe ishte në mjerim. Shumë poetë mediokër krijonin të politizuar të ashtuquajturën poezi të realizmit socialist, një karikaturë të artit në diktaturë. Luarasi ky disident trim dhe njeri I vërtetë I kulturës bëri sfidën e tij të çuditshme nëpërmjet botimit të Uitmanit.Ishte kjo si një hedhje doreze dueli për tërë mediokritetin letrar të kohës.Një analizë akribike do të vërtetonte se’’Fije bari’’ ka ndikuar në poezinë moderne shqiptare dhe ka qenë një lëndë radioactive artistike.Uitmani është I pari poet I madh I demokracisë amerikane dhe I pari poet I poezisë urbane. Éshtë një mrekulli e vërtetë që miqësia midis populit shqiptar e amerikan të ketë një ndërmjetës dhe interpret kaq të madh siç është emri i Uollt Uitmanit’’. Poetët janë profetë të popujve dhe të lirisë‘’
Botuesi Mehmet Gëzhilli: "Isha fare i ri, nxënës në Shkollën Pedagogjike’’Petro Nini Luarasi’’ (babai i Skënderit), kur një ditë, në fillim të viteve ’60-të do të blija ‘’Fije bari’’në një librari të Korçës, aty afër ku ndodhet Luftëtari Kombëtar. Kur e lexoja dhe e rilexoja në fillimshumë gjëra nuk i kuptoja, a më mirë të them nuk ‘’ i bluaja’’dot, por sa më shumë kalonin vitet aq më shumë m’u bë i dashur ky libërdhe nuk m’u nda për gjithë jetën. Tani them se jeta ka befasira nga më të çuditshmet. Nuk më kishte shkuar kurrë ndër mend se një ditë do të isha botues i tij. Jam i lumtur, tepër i lumtur dhe e ndjej si një privilegj të veçantë të botoj ‘’Fije bari’’në përvjetorin e vdekjes së Uitmanit që është një nderim edhe për shqipëruesin S.Luarasi i cili nuk përktheu thjesht vargjet e Uitmanit, por ju dha edhe shpirtin dhe talentin e vet. Dhe këtë e bëri kur në Shqipëri, në fshatin tim, e kam lexuar Uitmanin, jo nën dritën elektrike, nën dritën e zbehtë të një llampe vajguri."
Agim Bacelli: Whitman e shkroi dhe rishkroi disa here vellimin poetik "Fije bari" (Leaves of Grass), duke e persosur dhe duke e bere nje nga librat me te kerkuar jo vetem ne Amerike por ne tere boten, madje, ky liber u perkthye edhe ne shqip nga mjeshtri i letersise Skender Luarasi. Une kam patur fatin ta kem librin tim.
Tè gjithè atyre qè nuk kanè patur mundèsi ta lexonin kryeveprèn "Fije bari" te Whitman-it tè pèrkthyer nga Skènder Luarasi, u drejtohemi:

Ti lexues
Ti lexues, ke zemrèn plot jetè, kreni, dashuri, si vetè;
Prandaj, pèr ty kèto kèngè

Për ty,Demokraci- një këngë
Ej, do ta bëj kontinentin Një të pandarë;
Do bëj më të shkëlqyeshmen racë që pa dielli;
Do bëj vise hyjnore magnetike,
Me dashurin e shokëve;
Me dashurin jetëgjatë të shokëve.

Do mbiell vllezëri tok si pemët gjatë gjithë lumenjve
t’Amerikës e buzë liqejve të mëdhenj e tejpërtej gjithë padeve.
Do t’i bëj qytetet të papërçarë, me krahët e tyre përqafe njëri-tjetrit;
Për dashurin e shokëve,
Për dashurin burrnore të shokëve.

Këto për ty, Demokraci, prej meje! Urdhro, ma femme!
Për ty! për ty ligjëroj këto këngë
Në dashurin e shokëve
Në dashurin e lartë të shokëve.

Një këngëtareje
Na, prano këtë dhuratë!
E ruajma për ndonjë hero, orator, a gjeneral,
Ndonjë q’i shërben çështjes së shenjtë,
Idealit, Mbarësis’ e liris’ së njerëzimit;
Për kundërshtarin e despotërvet - rebelin trim;
Po shoh se ç’pata vluar për ata, të përket ty aq fort sa kujdo tjetri.

Mendime
Për bindje, besë dhe besnikëri;
Rri mënjanë e vë re dhe diçka më çudit thellësisht:
Që turma njerës venë pas disave të cilët nuk besojnë në
njerës.

petrol · 13-12-11, 13:43

Petro Luarasi

SKËNDER LUARASI. JETA DHE VEPRA

1. Biografi
Skënder Petro Luarasi u lind në Luaras të rrethit të Kolonjës, më 19 janar 1900. Kreu arsimin fillor në mësonjëtoret shqipe të drejtuara nga i ati, Petro Nini Luarasi, në Korçë (1909) e Negovan (1910-1911). Në vitin 1912, me rekomandim të shoqërisë atdhetare “Përparimi”, nisi studimet në Robert Kolegj, Stamboll-Turqi me bursë nga Fondacioni amerikan Charles Crane. Pas një viti u kthye në atdhe për të ndihmuar familjen që po përndiqej nga forcat pushtuese greke dhe i ndërpreu studimet pasi autoritetet greke ia mohuan lejen e kalimit. Më 1916 emigroi në Sh.B.A ku studjoi në “Easton Academy” dhe “American International College”-Springfield Mass, në Sh.B.A, deri në vitin 1920. Në këtë periudhë u dallua si veprimtar atdhetar, qe inisiator e një nga themeluesit e shoqërisë Lidhja e Studenteve Shqiptarë (1918) dhe editor i organit të saj, Studenti (1920) ku botoi disa artikuj. Së bashku me të vëllanë, Dhimitrin, iu përgjigj thirrjes së Kongresit të Lushnjës për të kontribuar në Shqipëri. Për dy vjet punoi si sekretar e mësues në shkollat e Kryqit të Kuq të Rinisë Amerikane në Elbasan. Me bursë të shtetit shqiptar studjoi në Austri në Gjimnazin Klasik, Fraishtadt (1922-1926) dhe u diplomuar në Fakultetin e Filozofisë të Vjenës (1930) në degën Letërsi Moderne.
Skënder Luarasi qe përkrahës i bindjeve politike të Fan Nolit. Së bashku me të vëllanë iu gjendën me armë në dorë në ditët e fundit të qeverisjes dhe e përcollën kur u largua përgjithnjë nga vendi.
Në vitet 1926-1927 ai u zgjodh kryetar i shoqërinë “Albania” të studentëve shqiptarë në Austri dhe editor i organit të saj, “Djalëria”. Për shkak të qëndrimit politik, një artikulli që botoi më 28 nëntor 1927 në revistën “Djalëria” dhe protestës ndaj shpalljes së Shqipërisë monarki, iu pre bursa nga shteti shqiptar dhe më pas u arrestua.
Pasi përfundoi studimet, ministri i arsimit Hilë Mosi e ndihmoi të punësohej si arsimtar në Shkollën Teknike Amerikane (1930-1931). Për shkak të pikëpamjeve e veprimtarisë së tij “të padëshiruar” e transferuan në disa shkolla të mesme: në Institutin Tregëtar të Vlorës (1931-1933), në gjimnazin e Tiranës (1933-1934), në gjimnazin e Shkodrës (1934-1935), ku drejtoi edhe konviktin e saj “Malet tona” si dhe sërish në gjimnazin e Tiranës (1936). Në këtë periudhë kreu një veprimtarisë të gjerë social-kulturore e emancipuese me nisma, eskursione dhe grupe teatrale rinore, kontribuoi për zhvillimin e arsimit në frymë kombëtare, laike, demokratike e antifashiste dhe ndihmoi në organizimin e disa shoqatave dhe revistave progresive. Skënder Luarasi konsiderohej një nga përfaqësuesit më elitarë të inteligjencies së re shqiptare, i cili u vu nën shënjestrën e agjenturës fashiste dhe u persekutua nga regjimi që e burgosi tri herë: në janar 1928, në janar 1931 dhe në gusht 1935. Ndonëse gjendej në kushte të vështira, i ndaluar dhe i censuruar, u dallua në krijimtarinë letrare: në publicistikë, dramaturgji dhe përkthime.
Në 14 dhjetor 1936, Skënder Luarasi u nis vullnetarisht për të mbrojtur Republikën Spanjolle në luftë kundër intervencionit nazi-fashist. Nga dokumentat arkivore provohet që ai është i pari antifashist që u nis drejtpërdrejt nga Shqipëria për në Spanjë duke u bërë shembull për disa nga nxënësit, shokët e një shoqe, Justina Shkupin, të cilët e pasuan. Duke vlerësuar personalitetin e tij, shtabi i Brigadave Ndërkombëtare i besoi detyra të rëndësishme si përgjegjës i vullnetarëve shqiptarë në Shtabin Ballkanik, shef i propagandës dhe i censurës, redaktimin dhe botimin e revistës “Vullnetari i Lirisë” në gjuhën shqipe (për daktilografimin e materialeve dhe si gazetar kontribuoi Petro Marko). Ndërkohë ai përgatiti dhe transmetoi disa emisionet radiofonike në gjuhën shqipe nga radiot Valencia, Madrid e Barcelona. Ato janë të parat programe shqip në historinë e radiodifuzionit shqiptar dhe me platformë antifashiste.
Në këtë periudhë, shkroi disa artikuj në revistën “Vullnetari i Lirisë” dhe në organe të tjera.
Mbas marrëveshjes për largimin e forcave të Brigadave Ndërkombëtare, në 13shkurt 1939, Skënder Luarasi u largua nga Spanja për në Francë, ku vuajti persekutimin në kampet e përqëndrimit në St.Cuprien, Gurs, Vernet dhe Bordo. Dashuria dhe malli për atdheun e familjen, dëshira për të kontribuar sa më shumë për Shqipërinë e lirë, bëri që përkundër kërkesës së vëllait dhe Fan Nolit, në vend të SHBA të zgjidhte riatdhesimin.Pas nëntë vitesh lufte e vuajtjesh në Spanjë e Francë, më 13 qershor 1945, Skënder Luarasi u kthye në Shqipëri. Në fillim u mirëprit nga personalitetet më të larta të qeverisë, u zgjodh përfaqësues i Kolonjës në Kongresin e Parë të Frontit Demokratik dhe deputet i Kolonjës për një legjislaturë. Gradualisht u përball me realitetin antidemokratik, me presionet dhe interesat joparimore të disa klaneve të përkrahura nga kreu i diktaturës me të cilin që në takimin e parë pati mospërputhje mendimesh.. Për pasojë, edhe ndaj Skënder Luarasit u zbatua principi “ Ose me ne, ose kundër nesh. Rrugë të mesme s’ka!”
Skënder Luarasi punoi kryesisht si arsimtar në shkollat e mesme të Tiranës: në liceun e Tiranës dhe Teknikumin Financiar (1946-1948), në Institutin e Shkencave (1949-1954), në Ndërmarrjen e Botimeve Shtetërore (1954), në shkollën pedagogjike, në Institutin e Gjuhësisë dhe të Historisë dhe në Universitetin e Tiranës. Më 1960 kontribuoi në çeljen e degës së gjuhës angleze, të cilën e drejtoi për disa vjet. Në vitin 1967 e nxorën në pension. Luarasi qe në grupin nismëtar të themelimit të Lidhjes së Shkrimtarëve.
Në mbledhjen themeluese mbajti fjalimin programatik që u diskutua në dy ditë dhe drejtoi një seancë të mbledhjes.Gjithashtu u zgjodh për disa muaj anëtar i bordit të botimit të organit të lidhjes së shkrimtarëve, ku botoi disa artikuj e përkthime. Për shkak se kundërshtoi metodat antidemokratike të udhëheqjes dhe përkrahu Sejfulla Malëshovën e përjashtuan si anëtar nga lidhja e shkrimtarëve. Më pas përballoi përndjekje të gjerë, ia hoqën të drejtën e botimit dhe ia fshinë emrin nga tekstet shkollore dhe botimet e ndryshme. Edhe pas ripranimit në Lidhjen e Shkrimtarëve, në vitin 1954, ndonëse për fasadë respektohej, iu kufizuan përgjithnjë të drejtat e botimit pasi etiketohej shkrimtar borgjez, i cili nuk pajtohej me normat e realizmit socialist. Në këtë periudhë botoi kryesisht përkthime, biografi historike, një dramë dhe artikuj studimorë e me tematikë historike Shpesh veprat e shkrimet nuk i botoheshin, i përgjysmoheshin, madje në disa raste edhe i shtrembëroheshin qëllimisht duke i shtuar paragrafe te papërshtatshme. Nën këto kushte të vështira, Skënder Luarasi arriti të botojë një pjesë të krijimtarisë së tij deri sa u nda nga jeta më 27 prill 1982.
Deri në vitin 1990 krijimtaria e tij në monografi, publicistikë, drama, studime letrare e historike, nuk analizohej shkencërisht dhe nuk përmendej në botimet shkollore e akademike
Mbas rrëzimit të sistemit totalitar, personaliteti i Skënder Luarasit është nderuar e rivlerësuar në Shqipëri dhe në Kosovë.
Krahas vlerësimit si “Qytetar nderi i Ersekës” dhe dekorimit me “Urdhërin e Flamurit” e “Nderi i Kombit”, mban emrin e tij biblioteka e qytetit të Ersekës, shkolla e mesme teknike në Therandë-Kosovë, një shkollë 8-vjeçare në Tiranë, disa rrugë në qytete të Kosovës e në Tiranë. Tashmë ai zë vend në fjalorin enciklopedik shqiptar dhe në botimet akademike.
Por, sikurse përmendë, ndihen mungesa e një biografie serioze, bibliografia e veprës së tij apo studime të mirëfillta shkencore mbi krijimtarinë e tij që vazhdon të zbulohet e botohet.

2. Bibliografi
Kontributin e Skënder Luarasit në lëmin letrar do ta paraqesim në periudhat : 1917-1944 dhe 1945-1982 – (2011) .. pasi vazhdon botimi i veprës së tij.
Në periudhën 1917-1944 kontribuoi në:
- Publicistikë. Shkroi me dhjetra artikuj: studime letrare e historike, reportazhe, portrete, esse, kritikë e satirë, në organe të rëndësishme brenda e jashtë Shqipërisë.
Ndër artikujt më të rëndësishmit përmendim: “Letërsia moderne në Shqipëri”, “25 vjet indipendencë”, “Naim Frashëri”, “Lasgush Poradeci-Vija themeltare”, “Popullsia e Kosovës”
- Dramaturgji: Shkroi dramat “Agimi i Lirisë” dhe “Liria”.
Përkthime: Botoi disa vepra të njohura të letërsisë botërore si : “Vilhelm Teli” nga Schiler, “Sakuntala” nga Kalidasa, “Enoh Arden” nga Tennyson, “Përralla” nga Oscar Wilde ndërsa “ Lirika” nga Li Taj Pe dhe “Prometeu” i lidhur “nga Percy Shelley kanë “humbur”.
- Biografi: Botoi biografinë e shkurtër “Kolonel Tomson”
Ai gjithashtu qe editor i revistave “Studenti” (1920), “Dialëria” (1926-1928) dhe përgjegjës për redaktimin dhe botimin e revistës “Vullnetari i Lirisë” (1937).
Në periudhën 1945-1990 kontribuoi në :
- Publicistikë. Shkroi me dhjetra artikuj: studime letrare e historike, reportazhe, portrete, esse, kritikë e satirë. Ndër më të rëndësishmit përmendim: “Kongresi i Dytë i Manastirit”, “Skënderbeu në letërsinë angleze”, “Bajroni në Shqipëri”, “Shileri në Shqipëri”, “Fletë nga historia e shkollave të para shqipe”, “ Publicistika e motrave Qiriazi”.
- Përmbledhja me artikuj “Fjala shqipe”
- Dramaturgji: Botoi dramën “Stuhi në Prill”
- Përkthime: Shkroi mbi tridhjetë kryevepra të letërsisë botërore si “Fausti” nga Goethe, “Gëci i Berlihingenit” nga Goethe, “Fije bari” nga Whitman, “Mbreti Lir” nga Shakespeare
- Biografi: Shkroi biografitë e rilindasve Ismail Qemali, Isa Boletini, Petro Luarasi, Gjerasim Qiriazi, Sevasti Qiriazit ndërsa ajo për Fan Nolin “humbi”
Mbas ndarjes së tij nga jeta, në periudhën e viteve 1990 - 2010 janë botuar në:
- Publicistikë. Janë botuar për herë të parë disa shkrime të Skënder Luarasit
me kujtime, studime letrare e historike, korespondenca , ndër më të rëndësishmit përmendim: “Ditari i Skënder Luarasit: Si u likuiduam. Debatet që fshehu diktatura”, “Ambasadori amerikan, miku ynë i besës : Herman Bernstein“, “Komplotonjësit e heshtjes" “Mbylle gojën Skënder Luarasi!-kujtime”, “Ata që nuk më deshën në Lidhjen e Shkrimtarëve”: kujtime.
U botuan për herë të parë, i plotë, sipas variantit në dorëshkrim “Fausti” nga Goethe, “Vajza e Orleansit” nga Schiller, “Si ta doni” nga Shakespeare, “Zgjimi kombëtar shqiptar” nga Stavro Skëndi si dhe libri “Në brigadat Internacionale në Spanjë : Kujtime”
Janë ende të pabotuara librat: Skënder Luarasi: ‘’Ç'kam parë e ç'kam dëgjuar : Kujtime”, F.Reshpja: “Albanian Rhapsody” (përkthim në anglisht), Schiller: “Don Karlos”, Aleksandr S. Gribojedov: “Mjerë kush ka mend”, Rodrigues. “Këtu fjeti një perëndi”, Morton F.Eden: “Shqipëria: Pakënaqësitë e saj dhe origjina e tyre” etj. Konsiderohen “të humbura” (nuk gjenden njësi fizike) librat “Fan Noli: Jeta dhe vepra” dhe “Sevasti Qiriazi-Dako”; përkthimet: Percy Shelley: “Prometheu i lidhur”, Li Tai Pe: “Lirika” dhe dispencat: “A people history of England” (1963) dhe “English Literature” (1963) etj.

Ky material është marrë nga studimi
Petro Luarasi. SKËNDER LUARASI: PERSONALITETI, VEPRIMTARIA DHE VEPRA

petrol · 13-12-11, 13:54

Petro Luarasi

I Vepra të botuara të Skënder Luarasit
Monografi, drama, publicistikë, përmbledhje, tekste mësimore.

1932
1. Agimi i Lirisë: Dramë me pesë akte / Skënder Luarasi
Vlorë : Instituti Tregtar i Vlorës, 1932. - 67 f.
[Tekst i shaptilografuar]
1934
2. Kolonel Thomson [L.W.J.K. Thomson] / Skënder Luarasi.
Botim i dytë. -Tiranë : Gutenberg, 1934.- 16 f.
1957
3. Migjeni : Veprat / Millosh Gjergj Nikolla; Mbledh. dhe redakt. nga Skënder Luarasi. Tiranë : Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve, 1957. - 223 f.: me il.; [5] f. dorëshkrime.
Hyrje f. 5-6; Shënime f. [220];
Botuar nën kujdesin e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve
[Migjeni pseudonim i autorit Millosh Gjergj Nikolla]
1958
4. Petro Luarasi : Jeta dhe vepra / Petro N. Luarasi; Mbledh. dhe redakt. nga Skënder Luarasi. - Tiranë : Naim Frashëri, 1958. - 280 f.: me il.
1961
5. Fjala shqipe / Skënder Luarasi; Red.Andrea Varfi
Tiranë : Naim Frashëri, 1961.- 200 f.
Parathënie: nga Andrea Varfi (3-13).
I.Në vend të parafjalës: Fjala shqipe (17-19).
II.Shkrime të rinisë: Vdekja heroike e Paros (20-23); Kundër çpifjeve greke (24-26); Dita e Flamurit (27-28); Rëndësia e Motit të Ri (29-30).
III.Politiko-letrare: Kryedita e çdo viti shqiptar (31-34); Gruaja shqiptare (35-37); Mbi popullsinë e Kosovës (38-39); Një gjyq me rëndësi (40-42); Shqipëria shtet i ri (Neuland Albanien) (43-46); Letër Mehdi bej Frashërit (47-48), Ahmet Zogu var shokët e tij (49-53); Në gjurmat e patriotëve (54-57); 2 Dhjetor 1945 (58-61); Në fushë përqëndrimi në Francë (62-63); Ne jemi Partia (64-68).
Ne kujtojmë edhe punën tuaj (emisione për shqiptarët e Amerikës.Radio Tirana): Për 28 Nëntor 1958 (69-73); Urim për motin e Ri (74-76); Për 7 prill (77-81).
IV.Portrete letrare: Këngët e Naimit do t’ushtojnë përjetë (82-84); Ismail Qemal Vlora (85-89); Për komb e flamur (90-93); Trimi me fletë (94-97); Heroi i Fuente del Ebro (98-99); Qemali nxënës (100-102); Gjerasim Qiriazi (103-104); Nga jeta e tim eti -“Kujtime” (105-109).
Gra të shquara shqiptare: Nusja e Azem Galicës (110); Zekie Shaqir Krasta (111-112); Katerina Grigor Cilka (113-114).
Aleksandër Moisiu (115-120); Shileri në Shqipëri (121-128); Lenini (129-132);
V. Shënime kritike: Ta begatojmë gjuhën e kombin me kulturë e qytetërim (133-141); Prometheu (142-144); Kalidasa dhe vepra e tij Sakuntala (145-153); Aleksandër Pushkin (154-156); Vdekja e poetit: Migjeni (157-158); Qenkemi miq (159);
VI - Lufta e Spanjës: Njëzet e pesë vjet indipendencë (160-166);Vullnetarët shqiptarë në brigadat internacionale (167-170); Vullnetar nga më të parët (171-172); Tirana në tym e terr të tiranit (173-174); Letër vëllait të Asim Vokshit (175-176); Një kujtim nga Spanja (177-178); Ditët e fundit të Republikës (179-182); Spanja-vatra e vëllazërimit të popujve (183-187).
VII. Shkolla shqipe: Fletë nga historia e shkollave të para shqipe (188-191); Abetarja shqipe është shkruar me gjak (192-197).
Pasqyra e lëndës: (198).
6. Migjeni : Veprat / Millosh Gjergj Nikolla; Mbledhur dhe redaktuar nga Skënder Luarasi. -Botimi i dytë. - Tiranë : Naim Frashëri, 1961. - 263 f.: me il.
Bibliografia e Migjenit (1934-1961) : f. 241-259
[Migjeni pseudonim i autorit Millosh Gjergj Nikolla]
1962
7. Gjerasim Qiriazi : Jeta dhe vepra / Gjerasim Qiriazi; Mbledh. e paraqit. nga Skënder Luarasi. - Tiranë : Naim Frashër , 1962.- 197 f.: me il
( Të njohim Rilindasit tanë )
8. Ismail Qemali : Jeta dhe vepra / Skënder Luarasi
Tiranë : Naim Frashëri, 1962. - 93p.: me il.
9. Les soeuers Qiriasi / Skënder Luarasi. - Tirana : [s.n.], 1962. - 36f.
Hommage a l’occasion du 50e anniverasire de la Proclamation de l’independance de l’Albanie (1912-1962)
10. Migjeni : Poesie e prose / Millosh Gjergj Nikolla; Raccolte e redatte dal Skënder Laurasi; Traduzione dal testo originale albanese a cura di Iolanda Kodra. - Tirana : [s.n], 1962. 186 f.: me il.
Millosh Gjergj Nikolla- Migjeni / Skënder Luarasi f. 5-12
[Migjeni pseudonim i autorit Millosh Gjergj Nikolla]
11. Motrat Qiriazi / Skënder Luarasi. - Tirana : [s.n.], 1962. - 36 f.
12. The Kyrias sisters / Skënder Luarasi. - Tirana: [s.n.], 1962.- f.32
1963
13. English anthology / compilled by Skënder Luarasi
Tiranë : Dega e Botimeve të Universitetit, 1963
Part.1.- f.135
14. English anthology / compilled by Skënder Luarasi
Tiranë : Dega e Botimeve të Universitetit, 1963
Part.2.- f.136-288
1970
15. Stuhi në Prill [7 Prilli] : Dramë me pesë akte / Skënder Luarasi
Në: Teatri.- Tiranë, Nr.4, 1972 .- f. 8-52
1971
16. Isa Boletini : (Jetëshkrim i shkurtër) / Skënder Luarasi. - Tiranë : Naim Frashëri, 1971. - 237 f. : me il.
17. Ismail Qemali / Skënder Luarasi. Prishtinë : Rilindja, 1971. - 134 f.: me il.
Biblioteka : Portrete-Monografi
1972
18. Isa Boletini : Jetëshkrim i shkurtër / Skënder Luarasi
Prishtinë : Rilindja, 1972 .- 220 f.: me il.
Biblioteka: Portrete - monografi
19. Ismail Qemali : Jeta dhe vepra / Skënder Luarasi. - Botim i dytë.- Tiranë : Shtëpia Botuese e Librit Politik, 1972. - 117 f.:me il; Parafjalë: f. 115-117
1996
20. Në Brigadat Internacionale në Spanjë / Skënder Luarasi; Red. Irena Toçi.
Tiranë : Toena, 1996. -94 f. : me il.
Dy fjalë për lexuesin : f. 4. Parafjalë : f. 9-11. Në kopërtinë fotografia e autorit. Bibliogr. Bio-Bibliografi : f.5-8.
2002
21. Migjeni : Vepra / Millosh Gjergj Nikolla; Skënder Luarasi; Mbledh. dhe redakt. nga Skënder Luarasi; Përg. për bot.Angjelina Ceka. -Tiranë : CETIS, Tiranë, 2002 .-268 f.
Jeta : f. VII-XXV. Pasthënie/ Angjelina Ceka: f.263-267
ISBN 99927-801-0-X
[Migjeni pseudonim i autorit Millosh Gjergj Nikolla]
2006
22. Migjeni. Vargjet e lira dhe novelat e qytetit të veriut : për nxënësit e shkollave / Millosh Gjergj Nikolla; Mblodhi dhe redakt.Skënder Luarasi; Përg. për bot. Angjelina Ceka Tiranë : Migjeni, 2006 .- XX, 171 f. : me foto.
Jeta dhe vepra e aut. f.VII-XVI.
ISBN 99943-672-9-3
[Migjeni pseudonim i autorit Millosh Gjergj Nikolla]
2007
23. Tri jetë : Koloneli Tomson, Ismail Qemali, Isa Boletini / Skënder Luarasi; Përg. për bot. Angjelina Ceka.-Tiranë : Migjeni, 2007. -351 f. : me il.
Parathënie / Angjelina Ceka (Luarasi) : f. 7-8. Skënder Luarasi : f. 347-349. Bibliografia e autorit : f. 350-351.
2009
24. Migjeni. Vargjet e lira dhe novelat e qytetit të veriut : botim për nxënësit e shkollave / Millosh Gjergj Nikolla; mbledh. dhe redakt. nga Skënder Luarasi; përg. për bot. Angjelina Ceka. - Tiranë : Migjeni, 2009.- 171 f. : me il.
[Migjeni pseudonim i autorit Millosh Gjergj Nikolla]

Ky material është marrë nga studimi
Petro Luarasi. SKËNDER LUARASI: PERSONALITETI, VEPRIMTARIA DHE VEPRA

petrol · 13-12-11, 14:34

Petro Luarasi

Vepra të botuara të përkthyera nga Skënder P. Luarasi

1933
1. Kalidasa. Sakuntala : dramë indiane / Kalidasa; Përkthyer prej Skënder Luarasit. -Vlorë : Vlora, 1933. - VI, 64 f.
2. Tennyson, Alfred. Enoch Arden / Alfred Tenison; përkthyer prej Skender Luarasit. -Tiranë : [s.n.], shtyp.Gutenberg, 1933.- IV, 39f.
1934
3. Schiller, Friedrich von . Wilhelm Telli / Friedrich von Schiller; Përkthyer prej Skender Luarasit. - Tiranë : [s.n], 1934.- [V]-XII, 118 f.
4. Wilde, Oscar. Përralla të zgjedhura / Oskar Uajlld; Përktheu nga anglishtja Skënder Luarasi. - Tiranë: Argus, 1934. - 64 f.
1936
5. Schiller, Friedrich von. Wilhelm Telli / Friedrich von Schiller; Përkthyer prej Skender Luarasit. Durrës : [s.n.], 1936 [V]-XIII, 121 f.
6. Tennyson, Alfred. Enoch Arden / Alfred Tenison; përkthyer nga Skender Luarasit. Botim i dytë. - Tiranë : [s.n.], Shtyp.Tirana, 1936.- 32 f.
1949
7. Engels, Friedrich. Origjina e familjes, pronës private dhe shtetit / Frederik Engels; [Përkth. Skënder Luarasi]. - Tiranë : Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve dhe e Shpërndarjes, 1949. - XXIII, 193 f.
8. Pushkin, Aleksandr S. Boris Godunovi / Aleksander S. Pushkin; Përkth. prej Skënder Luarasit. - Tiranë : Botim i shoqër. për lidhjet kulturale midis RPSH-BRSS, 1949. - 104 f.
1952
9. Schiller, Friedrich von. Vilhelm Telli / Friderik Shiler; Përkth. nga gjermanishtja prej Skender Luarasit. - Prishtinë : Mustafa Bakija, 1952.- 184 f.
1955
10. Ostrovski, Aleksandër. Shtërgata, dramë me pesë akte/ Aleksandër N. Ostrovski; Shqipëruar prej Skënder Luarasit.- Tiranë : NSHB, 1955, 76f.
11. Schiller, Friedrich von. Intrigë e dashuri. Dramë në pesë akte / Frederik Shiler;
E shqipëroi nga origjinali Skënder Luarasi.- Tiranë : N.SH.B.,1955.- 90f.
12. Shakespeare, William. Tregtari i Venedikut / Uiliam Shekspir; Shqipëruar prej Skënder Luarasit.- Tiranë : Instituti i shkencave, 1955.- 76f.
1956
13. Byron, George Gordon. Çajld Harold / Xhorxh G. Bajron; Shqip.Skënder Luarasi .-Tiranë : Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve, 1956.-159 f.
14. Vega, Lope de. Fuenteovehuna: (Burimi i dhënve) / Lope de Vega; Shqipëroi nga spanjishtja Skënder Luarasi .- Tiranë : NSHB, 1956 .- 80 f.: me il.
15. Whitman, Walt. Fije bari : [Poezi] / Uollt Uitman; E përktheu nga origjinali Skënder Luarasi.- Tiranë: N.SH.B., 1956. -158 f.
Tit. i origj.: Leaves of Grass / Walt Whitman
1957
16. Dickens, Charles. Oliver Tuisti / Çarls Dikens; Përkth.Skënder Luarasi
Tiranë : Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve, 1957.- 407 f.: me il.
Tit. i origj.: The adventures of Oliver Twist / Charles Dickens
17. Goethe, Johann Wolfgang von. Fausti / Johan Gëte; Përkth. Skënder Luarasi
Tiranë : Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve, 1957 .-V.1 .- 206 f.: me il.
1958
18. Kalidasa. Sakuntala : dramë / Kalidasa; E përktheu prej anglishtes Skënder Laurasi.- Tiranë : Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve, 1958.- 125 f.; Shënime : f. 122-125
19. Schiller, Fridrih von. Dramat në prozë / Friderik Shiler; I përktheu Skënder Luarasi
Tiranë : "Naim Frashëri", 1958. - 346 f.
Në këtë vëllim janë përfshirë këto drama: Hajdutët. Përbetimi i Fjeskos. Intrigë dhe dashuri.
1959
20. Goethe, Johann Wolfgang von. Gëci i Berlihingenit / Johan Gëte; Përkth. Skënder Luarasi.- Tiranë : Naim Frashëri, 1959 .-128 f.
196 0
21. Longfellow, Henry W. Kënga e Hajavathës / Henri Longfello; Përkth. Skënder Luarasi. Tiranë : “Naim Frashëri”, 1960.- 188 f.
22. Shakespeare, William. Mbreti Lir. Dramë me pesë akte / Uiliam Shekspir ; E përktheu Skënder Luarasi. - Tiranë : Naim Frashëri, 1960. - 138 f.
1962
23. Lessing Gotthold Ephraim. Emilia Galoti: Tragjedi me pesë akte/ Gotold Efraim Lesing; E përktheu Skënder Luarasi.- Tiranë, “Naim Frashëri”, 1962. -87f.
24. Schiller, Fridrih von. Vilhelm Teli: Dramë në pesë akte / Frederik Shiler; E përktheu nga gjermanishtja Skender Luarasi. Tiranë : “Naim Frashëri”,, 1962.- 180f.
25.Shakespeare, William. Rikardi i tretë : tragjedi / Uiliam Shekspir ; E përktheu Skënder Luarasi. - Tiranë : "Naim Frashëri", 1962.- 199 f.
26.Vega, Lope de. Fuenteovehuna (Burimi i dhënve) / Lope de Vega; Shqipër. nga spanjishtja. Skënder Luarasi .- Tiranë : N.SH.B.N.,1962. - 87 f.: me il.
1963
27. Milton, John. Komusi dhe Samsoni / Xhon Milton; Përkth. prej Skënder Luarasi.
Tiranë: Dega e botimeve të Universitetit,1963. - 31 f.
[Dispensë e shaptilografuar]
1964
28. Goethe, Johan Wolfgang. Fausti / Johan Gëte ; Përktheu Skënder Luarasi.
Prishtinë : Rilindja, 1964.- 241 f.
1967
29. Wincop, Thomas. Skenderbeu: Tragjedi / Tomas Uinkop; Përkth. nga origjinali Skënder Luarasi. - Tiranë: "Naim Frashëri", 1967.- 100 f.
Titulli në origjinal: Scanderbeg or love and liberty / Thomas Wincop. London,1747
1968
30. Shakespeare, William. Mbreti Lir / Uiliam Shekspir; Përkth. Skënder Luarasi
Prishtinë : Rilindja, 1968. -147 f.: me il.
31.Shakespeare, William. Rikardi III / Uiliam Shekspir ; Përktheu Skënder Luarasi. - Prishtinë : Rilindja, 1968. - 211 f.: me il.
32.Shakespeare, William. Tregtari i Venedikut / Uiliam Shekspir ; E përktheu Skënder Luarasi. - Prishtinë : Rilindja, 1968. -131 f.
1970
33. Kalidasa . Sakuntala : dramë indiane / Kalidasa; E përktheu Skënder Laurasi.- Prishtinë : Rilindja, 1970. -141 f.
1971
34. Goethe, Johann Wolfgang von. Gëci i Berlihingenit / Johann Wolfgang von Goethe; Përkth. Skënder Luarasi .- Prishtinë : Rilindja, 1971.-123 f.
35. Whitman, Walt. Fije bari : pjesë të zgjedhura / Uollt Uitman ; Përktheu Skënder Luarasi. Prishtinë : Rilindja, 1971. -157 f.
1973
36. Byron, George Gordon. Çajld Harold / Xhorxh G. Bajron; Shqip.Skënder Luarasi
Tiranë : “Naim Frashëri”, 1973.- 222 f.
37. Byron, George Gordon. Çajld Harold / Xhorxh G. Bajron; Shqip.Skënder Luarasi
Prishtinë : Rilindja, 1973.-183 f.: me il.
1974
38. Schiller, Friedrich von. Intrigë e dashuri : dramë në pesë akte / Frederik Shiler; Shqip. Skënder Luarasi .- Prishtinë : Rilindja, 1974.-124 f.
1975
39. Schiller, Friedrich von. Vilhelm Teli : Dramë në pesë akte / Frederik Shiler; E përktheu nga gjermanishtja Skender Luarasi.- T.: “Naim Frashëri”,1975
197 6
40. Shakespeare, William. Mbreti Lir / Uiliam Shekspir ; përkth. Skënder Luarasi.
Tiranë : “Naim Frashëri”, 1976.- 178 f.
197 7
41. Byron, George Gordon. Çajld Harold / Xhorxh G. Bajron; Shqip. Skënder Luarasi.
Bot. i 2-të .- Prishtinë : Rilindja, 1977.-180 f.
42. Schiller, Friedrich von. Dramat në prozë / Frederik Shiler; Përkth.Skënder Luarasi. Botimi i dytë.- Tiranë : “Naim Frashëri”,,1977.- 400 f.
1978
43. Schiller, Friedrich von. Vilhelm Teli : dramë në pesë akte / Frederik Shiler; përkth. Skënder Laurasi. - Botim i dytë.- Prishtinë : Rilindja, 1978. - 200 f.
1979
44. Ostrovski, Aleksandër N. Shtrëngata: Dramë me pesë akte / Aleksandër N. Ostrovski; Shqipëruar prej Skënder Luarasit
Në: Drama / Aleksandër N. Ostrovski.- Tiranë : “Naim Frashëri”, 1979.- f.11-84
1980
45. Vega, Lope de. Fuenteovehuna (Burimi i dhënve) / Lope de Vega; Shqipër. nga spanjishtja. prej Skënder Luarasit.- Prishtinë: Rilindja,1980.-110 f.
1981
46. Shakespeare, William. Mbreti Lir / Uiliam Shekspir; E përktheu Skënder Luarasi.
Prishtinë : Rilindja, 1981.-148 f.
47. Shakespeare, William. Mbreti Lir / Uiliam Shekspir; E përkth. nga origj.Skënder Luarasi. .-Tiranë : “Naim Frashëri”, 1981. - f. 422-623.
48. Shakespeare, William. Rikardi II / Uiliam Shekspir; E përktheu nga origjinali Skënder Luarasi.-Tiranë : "Naim Frashëri", 1982.- f.13-140.
49. Shakespeare, William. Rikardi III / Uiliam Shekspir ; E përkth. Skënder Luarasi.
Prishtinë : Rilindja, 1981.- 210 f.
50. Shakespeare, William. Rikardi III / Uiliam Shekspir; E përkth. nga origj. Skënder Luarasi. - Tiranë : “Naim Frashëri”, 1981.- f.16-215.
51. Shakespeare, William. Tregtari i Venedikut / Uiliam Shekspir; E përktheu Skënder Luarasi.- Prishtinë : Rilindja, 1981. 131 f.,
1982
53. Shakespeare, William. Komedia e keqkuptimeve / Uiliam Shekspir ; E përktheu nga origjinali Skënder Luarasi.- Tiranë : "Naim Frashëri", 1982
Titulli i origjinalit: The Comedy of errors / William Shakespeare.
54. Shakespeare, William. Tregtari i Venedikut / Uiliam Shekspir; E përktheu nga origjinali Skënder Luarasi.- Tiranë : "Naim Frashëri", 1982
1986
55. Schiller, Friedrich von. Vilhelm Teli : dramë në pesë akte / Friderik Shiler;
E përkth. Skënder Luarasi. - Botimi i tretë.- Prishtinë : Rilindja, 1986.- 200 f.
1987
56. Goethe, Johann Wolfgang von. Fausti / Johan V.Gëte; Përkth. nga origjinali Skënder Luarasi. - Tiranë : “Naim Frashëri”, 1987.- 634 f. : me il.
1988
57. Goethe, Johann Wolfgang von. Fausti / Johan V.Gëte; Përkth. nga origjinali Skënder Luarasi .- Prishtinë : Rilindja, 1988.
58. Goethe, Johann Wolfgang von. Gëci i Berlihingenit / Johan V.Gëte; Përkth. nga origjinali Skënder Luarasi.- Prishtinë : Rilindja, 1988.
1994
59. Whitman, Walt. Fije bari : pjesë të zgjedhura / Uolt Uitman ; Përkthyes Skënder Luarasi. Shkup : Flaka e vëllazërimit, 1994.- 138 f.
1997
60. Whitman, Walt . Fije bari : poezi / Uollt Uitman ; shqipëroi Skënder Luarasi ; Përgatiti për botim Mehmet Gëzhilli. Ribotim Tiranë : Argeta LMG, 1997.- 318 f.
1999
61. Byron, George Gordon. Çajld Harold / Xhorxh Gordon Bajron; Shqip. nga Skënder Luarasi.- Tiranë: Onufri, 1999.- XII, 183 f.
62. Goethe, Johann Wolfgang von. Fausti / Johan V.Gëte; Shqipëroi Skënder Luarasi.-
Tiranë : Argeta-LMG, 1999.-558 f..
63. Goethe, Johann Wolfgang von. Gëci i Berlihingenit / Johan V.Gëte; Përkth. Skënder Luarasi.- Tiranë : Toena, 1999.-136 f.
2000
64. Dickens, Charles.Oliver Tuist : roman / Çarls Dikens: Përktheu nga origjinali Skënder Luarasi .-Botim i dytë .- Tiranë: Mësonjëtorja e parë, 2000.- 518 f.
65. Schiller, Friedrich von. Dramat në prozë / Friderik Shiler; Përkth.Skënder Luarasi..-Tiranë : Mësonjëtorja e parë, 2000.-XII, 388 f.
66. Skëndi, Stavro Zgjimi kombëtar shqiptar: 1878-1912 / Stavro Skëndi; përkth.Skënder Luarasi, përkth.Nestor Nepravishta. - Tiranë : Phoenix, 2000.- 442 f.
Tit. i origj.: The Albanian national awakening 1878-1912. - Bibliogr.: f.427-441.
67. Shakespeare, William.Rikardi II. Rikardi III / Uiliam Shekspir; Përkth. nga origj.Skënder Luarasi .-Tiranë : Mësonjëtorja e parë, 2000.- 380 f.
68. Shakespeare, William. Tregtari i Venedikut. Komedia e keqkuptimeve / Uiliam Shekspir; Përkth. nga origj.Skënder Luarasi .-Tiranë : Mësonjëtorja e parë, 2000f.285.
2003
69. Pushkin, Aleksandr S. Boris Godunovi: dramë / Aleksandr S. Pushkin; Shqip.Skënder Luarasi .-Bot. i dytë.-Tiranë : Onufri, 2003.-145 f.
2004
700. Byron, George Gordon. Çajld Haroldi: poemë / Xhorxh Gordon Bajron; Shqip.nga origjinali Skënder Luarasi .- Bot. i gjashtë.- Tiranë : Onufri, 2004.- 231f.
71. Goethe, Johann Wolfgang von. Fausti / Johan V.Gëte; Shqip. Skënder Luarasi; Përg. për bot.Petro S. Luarasi.- Ribot.- Tiranë : Infbotues, 2004.- 564 f.
72. Schiller, Friedrich von. Vilhelm Teli : dramë / Friderik Shiler; Shqip. nga origj.Skënder Luarasi .- Bot. i pestë.- Tiranë : Onufri, 2004.-240 f.
73. Shakespeare, William. Mbreti Lir : dramë / Uiliam Shekspir; Përkth.nga origj. Skënder Luarasi .- Bot. i gjashtë .-Tiranë : Infbotues, 2004 .-218 f.
74. Whitman, Walt. Fije bari : poezi / Walt Whitman; Përkth.Skënder Luarasi
Bot. i tretë.- Tiranë : Infbotues, 2004 .-275 f.
2005
75. Longfellow, Henry W. Kënga e Hajavathës / Henri Longfello; Përkth. Skënder Luarasi .-Tiranë : Migjeni, 2005 .-208 f. : me il.
2007
76. Schiller, Friedrich von. Vajza e Orleansit : tragjedi romantike / Friderik Shiler; Shqip. nga origj.Skënder Luarasi .- Tiranë : Infbotues, 2007.-211 f.
Tit. i origj. : Die Jungfrau von Orleans / Friedrich von Schiller
77. Shakespeare, William. Si ta doni : komedi / Uiliam Shekspir; Shqip. Skënder Luarasi
Tiranë : Onufri, 2007 .-176 f.
Tit. i origj.: As You like it / William Shakespeare
2011
78. Eden, Morton Frederick. Shqipëria: Pakënaqësitë e saj dhe origjina e tyre / Morton Frederick. Eden.- Shqip. nga origj.Skënder Luarasi .- Tiranë : Infbotues, 2011.-58 f.
Tit. i origj. : Albania: Its discontents and their origin / Morton Frederick. Eden

Ky material është marrë nga studimi
Petro Luarasi. SKËNDER LUARASI: PERSONALITETI, VEPRIMTARIA DHE VEPRA . Bibliografi e reduktuar

petrol · 13-12-11, 14:44

Petro Luarasi

I Vepra të botuara të Skënder Luarasit
Monografi, drama, publicistikë, përmbledhje, tekste mësimore.

1932
1. Agimi i Lirisë: Dramë me pesë akte / Skënder Luarasi
Vlorë : Instituti Tregtar i Vlorës, 1932. - 67 f.
[Tekst i shaptilografuar]
1934
2. Kolonel Thomson [L.W.J.K. Thomson] / Skënder Luarasi.
Botim i dytë. -Tiranë : Gutenberg, 1934.- 16 f.
1957
3. Migjeni : Veprat / Millosh Gjergj Nikolla; Mbledh. dhe redakt. nga Skënder Luarasi. Tiranë : Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve, 1957. - 223 f.: me il.; [5] f. dorëshkrime.
Hyrje f. 5-6; Shënime f. [220];
Botuar nën kujdesin e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve
[Migjeni pseudonim i autorit Millosh Gjergj Nikolla]
1958
4. Petro Luarasi : Jeta dhe vepra / Petro N. Luarasi; Mbledh. dhe redakt. nga Skënder Luarasi. - Tiranë : Naim Frashëri, 1958. - 280 f.: me il.
1961
5. Fjala shqipe / Skënder Luarasi; Red.Andrea Varfi
Tiranë : Naim Frashëri, 1961.- 200 f.
Parathënie: nga Andrea Varfi (3-13).
I.Në vend të parafjalës: Fjala shqipe (17-19).
II.Shkrime të rinisë: Vdekja heroike e Paros (20-23); Kundër çpifjeve greke (24-26); Dita e Flamurit (27-28); Rëndësia e Motit të Ri (29-30).
III.Politiko-letrare: Kryedita e çdo viti shqiptar (31-34); Gruaja shqiptare (35-37); Mbi popullsinë e Kosovës (38-39); Një gjyq me rëndësi (40-42); Shqipëria shtet i ri (Neuland Albanien) (43-46); Letër Mehdi bej Frashërit (47-48), Ahmet Zogu var shokët e tij (49-53); Në gjurmat e patriotëve (54-57); 2 Dhjetor 1945 (58-61); Në fushë përqëndrimi në Francë (62-63); Ne jemi Partia (64-68).
Ne kujtojmë edhe punën tuaj (emisione për shqiptarët e Amerikës.Radio Tirana): Për 28 Nëntor 1958 (69-73); Urim për motin e Ri (74-76); Për 7 prill (77-81).
IV.Portrete letrare: Këngët e Naimit do t’ushtojnë përjetë (82-84); Ismail Qemal Vlora (85-89); Për komb e flamur (90-93); Trimi me fletë (94-97); Heroi i Fuente del Ebro (98-99); Qemali nxënës (100-102); Gjerasim Qiriazi (103-104); Nga jeta e tim eti -“Kujtime” (105-109).
Gra të shquara shqiptare: Nusja e Azem Galicës (110); Zekie Shaqir Krasta (111-112); Katerina Grigor Cilka (113-114).
Aleksandër Moisiu (115-120); Shileri në Shqipëri (121-128); Lenini (129-132);
V. Shënime kritike: Ta begatojmë gjuhën e kombin me kulturë e qytetërim (133-141); Prometheu (142-144); Kalidasa dhe vepra e tij Sakuntala (145-153); Aleksandër Pushkin (154-156); Vdekja e poetit: Migjeni (157-158); Qenkemi miq (159);
VI - Lufta e Spanjës: Njëzet e pesë vjet indipendencë (160-166);Vullnetarët shqiptarë në brigadat internacionale (167-170); Vullnetar nga më të parët (171-172); Tirana në tym e terr të tiranit (173-174); Letër vëllait të Asim Vokshit (175-176); Një kujtim nga Spanja (177-178); Ditët e fundit të Republikës (179-182); Spanja-vatra e vëllazërimit të popujve (183-187).
VII. Shkolla shqipe: Fletë nga historia e shkollave të para shqipe (188-191); Abetarja shqipe është shkruar me gjak (192-197).
Pasqyra e lëndës: (198).
6. Migjeni : Veprat / Millosh Gjergj Nikolla; Mbledhur dhe redaktuar nga Skënder Luarasi. -Botimi i dytë. - Tiranë : Naim Frashëri, 1961. - 263 f.: me il.
Bibliografia e Migjenit (1934-1961) : f. 241-259
[Migjeni pseudonim i autorit Millosh Gjergj Nikolla]
1962
7. Gjerasim Qiriazi : Jeta dhe vepra / Gjerasim Qiriazi; Mbledh. e paraqit. nga Skënder Luarasi. - Tiranë : Naim Frashër , 1962.- 197 f.: me il
( Të njohim Rilindasit tanë )
8. Ismail Qemali : Jeta dhe vepra / Skënder Luarasi
Tiranë : Naim Frashëri, 1962. - 93p.: me il.
9. Les soeuers Qiriasi / Skënder Luarasi. - Tirana : [s.n.], 1962. - 36f.
Hommage a l’occasion du 50e anniverasire de la Proclamation de l’independance de l’Albanie (1912-1962)
10. Migjeni : Poesie e prose / Millosh Gjergj Nikolla; Raccolte e redatte dal Skënder Laurasi; Traduzione dal testo originale albanese a cura di Iolanda Kodra. - Tirana : [s.n], 1962. 186 f.: me il.
Millosh Gjergj Nikolla- Migjeni / Skënder Luarasi f. 5-12
[Migjeni pseudonim i autorit Millosh Gjergj Nikolla]
11. Motrat Qiriazi / Skënder Luarasi. - Tirana : [s.n.], 1962. - 36 f.
12. The Kyrias sisters / Skënder Luarasi. - Tirana: [s.n.], 1962.- f.32
1963
13. English anthology / compilled by Skënder Luarasi
Tiranë : Dega e Botimeve të Universitetit, 1963
Part.1.- f.135
14. English anthology / compilled by Skënder Luarasi
Tiranë : Dega e Botimeve të Universitetit, 1963
Part.2.- f.136-288
1970
15. Stuhi në Prill [7 Prilli] : Dramë me pesë akte / Skënder Luarasi
Në: Teatri.- Tiranë, Nr.4, 1972 .- f. 8-52
1971
16. Isa Boletini : (Jetëshkrim i shkurtër) / Skënder Luarasi. - Tiranë : Naim Frashëri, 1971. - 237 f. : me il.
17. Ismail Qemali / Skënder Luarasi. Prishtinë : Rilindja, 1971. - 134 f.: me il.
Biblioteka : Portrete-Monografi
1972
18. Isa Boletini : Jetëshkrim i shkurtër / Skënder Luarasi
Prishtinë : Rilindja, 1972 .- 220 f.: me il.
Biblioteka: Portrete - monografi
19. Ismail Qemali : Jeta dhe vepra / Skënder Luarasi. - Botim i dytë.- Tiranë : Shtëpia Botuese e Librit Politik, 1972. - 117 f.:me il; Parafjalë: f. 115-117
1996
20. Në Brigadat Internacionale në Spanjë / Skënder Luarasi; Red. Irena Toçi.
Tiranë : Toena, 1996. -94 f. : me il.
Dy fjalë për lexuesin : f. 4. Parafjalë : f. 9-11. Në kopërtinë fotografia e autorit. Bibliogr. Bio-Bibliografi : f.5-8.
2002
21. Migjeni : Vepra / Millosh Gjergj Nikolla; Skënder Luarasi; Mbledh. dhe redakt. nga Skënder Luarasi; Përg. për bot.Angjelina Ceka. -Tiranë : CETIS, Tiranë, 2002 .-268 f.
Jeta : f. VII-XXV. Pasthënie/ Angjelina Ceka: f.263-267
ISBN 99927-801-0-X
[Migjeni pseudonim i autorit Millosh Gjergj Nikolla]
2006
22. Migjeni. Vargjet e lira dhe novelat e qytetit të veriut : për nxënësit e shkollave / Millosh Gjergj Nikolla; Mblodhi dhe redakt.Skënder Luarasi; Përg. për bot. Angjelina Ceka Tiranë : Migjeni, 2006 .- XX, 171 f. : me foto.
Jeta dhe vepra e aut. f.VII-XVI.
ISBN 99943-672-9-3
[Migjeni pseudonim i autorit Millosh Gjergj Nikolla]
2007
23. Tri jetë : Koloneli Tomson, Ismail Qemali, Isa Boletini / Skënder Luarasi; Përg. për bot. Angjelina Ceka.-Tiranë : Migjeni, 2007. -351 f. : me il.
Parathënie / Angjelina Ceka (Luarasi) : f. 7-8. Skënder Luarasi : f. 347-349. Bibliografia e autorit : f. 350-351.
2009
24. Migjeni. Vargjet e lira dhe novelat e qytetit të veriut : botim për nxënësit e shkollave / Millosh Gjergj Nikolla; mbledh. dhe redakt. nga Skënder Luarasi; përg. për bot. Angjelina Ceka. - Tiranë : Migjeni, 2009.- 171 f. : me il.
[Migjeni pseudonim i autorit Millosh Gjergj Nikolla]

petrol · 13-12-11, 14:48

Petro Luarasi

Vepra të botuara të përkthyera nga Skënder P. Luarasi

1933
1. Kalidasa. Sakuntala : dramë indiane / Kalidasa; Përkthyer prej Skënder Luarasit. -Vlorë : Vlora, 1933. - VI, 64 f.
2. Tennyson, Alfred. Enoch Arden / Alfred Tenison; përkthyer prej Skender Luarasit. -Tiranë : [s.n.], shtyp.Gutenberg, 1933.- IV, 39f.
1934
3. Schiller, Friedrich von . Wilhelm Telli / Friedrich von Schiller; Përkthyer prej Skender Luarasit. - Tiranë : [s.n], 1934.- [V]-XII, 118 f.
4. Wilde, Oscar. Përralla të zgjedhura / Oskar Uajlld; Përktheu nga anglishtja Skënder Luarasi. - Tiranë: Argus, 1934. - 64 f.
1936
5. Schiller, Friedrich von. Wilhelm Telli / Friedrich von Schiller; Përkthyer prej Skender Luarasit. Durrës : [s.n.], 1936 [V]-XIII, 121 f.
6. Tennyson, Alfred. Enoch Arden / Alfred Tenison; përkthyer nga Skender Luarasit. Botim i dytë. - Tiranë : [s.n.], Shtyp.Tirana, 1936.- 32 f.
1949
7. Engels, Friedrich. Origjina e familjes, pronës private dhe shtetit / Frederik Engels; [Përkth. Skënder Luarasi]. - Tiranë : Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve dhe e Shpërndarjes, 1949. - XXIII, 193 f.
8. Pushkin, Aleksandr S. Boris Godunovi / Aleksander S. Pushkin; Përkth. prej Skënder Luarasit. - Tiranë : Botim i shoqër. për lidhjet kulturale midis RPSH-BRSS, 1949. - 104 f.
1952
9. Schiller, Friedrich von. Vilhelm Telli / Friderik Shiler; Përkth. nga gjermanishtja prej Skender Luarasit. - Prishtinë : Mustafa Bakija, 1952.- 184 f.
1955
10. Ostrovski, Aleksandër. Shtërgata, dramë me pesë akte/ Aleksandër N. Ostrovski; Shqipëruar prej Skënder Luarasit.- Tiranë : NSHB, 1955, 76f.
11. Schiller, Friedrich von. Intrigë e dashuri. Dramë në pesë akte / Frederik Shiler;
E shqipëroi nga origjinali Skënder Luarasi.- Tiranë : N.SH.B.,1955.- 90f.
12. Shakespeare, William. Tregtari i Venedikut / Uiliam Shekspir; Shqipëruar prej Skënder Luarasit.- Tiranë : Instituti i shkencave, 1955.- 76f.
1956
13. Byron, George Gordon. Çajld Harold / Xhorxh G. Bajron; Shqip.Skënder Luarasi .-Tiranë : Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve, 1956.-159 f.
14. Vega, Lope de. Fuenteovehuna: (Burimi i dhënve) / Lope de Vega; Shqipëroi nga spanjishtja Skënder Luarasi .- Tiranë : NSHB, 1956 .- 80 f.: me il.
15. Whitman, Walt. Fije bari : [Poezi] / Uollt Uitman; E përktheu nga origjinali Skënder Luarasi.- Tiranë: N.SH.B., 1956. -158 f.
Tit. i origj.: Leaves of Grass / Walt Whitman
1957
16. Dickens, Charles. Oliver Tuisti / Çarls Dikens; Përkth.Skënder Luarasi
Tiranë : Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve, 1957.- 407 f.: me il.
Tit. i origj.: The adventures of Oliver Twist / Charles Dickens
17. Goethe, Johann Wolfgang von. Fausti / Johan Gëte; Përkth. Skënder Luarasi
Tiranë : Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve, 1957 .-V.1 .- 206 f.: me il.
1958
18. Kalidasa. Sakuntala : dramë / Kalidasa; E përktheu prej anglishtes Skënder Laurasi.- Tiranë : Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve, 1958.- 125 f.; Shënime : f. 122-125
19. Schiller, Fridrih von. Dramat në prozë / Friderik Shiler; I përktheu Skënder Luarasi
Tiranë : "Naim Frashëri", 1958. - 346 f.
Në këtë vëllim janë përfshirë këto drama: Hajdutët. Përbetimi i Fjeskos. Intrigë dhe dashuri.
1959
20. Goethe, Johann Wolfgang von. Gëci i Berlihingenit / Johan Gëte; Përkth. Skënder Luarasi.- Tiranë : Naim Frashëri, 1959 .-128 f.
196 0
21. Longfellow, Henry W. Kënga e Hajavathës / Henri Longfello; Përkth. Skënder Luarasi. Tiranë : “Naim Frashëri”, 1960.- 188 f.
22. Shakespeare, William. Mbreti Lir. Dramë me pesë akte / Uiliam Shekspir ; E përktheu Skënder Luarasi. - Tiranë : Naim Frashëri, 1960. - 138 f.
1962
23. Lessing Gotthold Ephraim. Emilia Galoti: Tragjedi me pesë akte/ Gotold Efraim Lesing; E përktheu Skënder Luarasi.- Tiranë, “Naim Frashëri”, 1962. -87f.
24. Schiller, Fridrih von. Vilhelm Teli: Dramë në pesë akte / Frederik Shiler; E përktheu nga gjermanishtja Skender Luarasi. Tiranë : “Naim Frashëri”,, 1962.- 180f.
25.Shakespeare, William. Rikardi i tretë : tragjedi / Uiliam Shekspir ; E përktheu Skënder Luarasi. - Tiranë : "Naim Frashëri", 1962.- 199 f.
26.Vega, Lope de. Fuenteovehuna (Burimi i dhënve) / Lope de Vega; Shqipër. nga spanjishtja. Skënder Luarasi .- Tiranë : N.SH.B.N.,1962. - 87 f.: me il.
1963
27. Milton, John. Komusi dhe Samsoni / Xhon Milton; Përkth. prej Skënder Luarasi.
Tiranë: Dega e botimeve të Universitetit,1963. - 31 f.
[Dispensë e shaptilografuar]
1964
28. Goethe, Johan Wolfgang. Fausti / Johan Gëte ; Përktheu Skënder Luarasi.
Prishtinë : Rilindja, 1964.- 241 f.
1967
29. Wincop, Thomas. Skenderbeu: Tragjedi / Tomas Uinkop; Përkth. nga origjinali Skënder Luarasi. - Tiranë: "Naim Frashëri", 1967.- 100 f.
Titulli në origjinal: Scanderbeg or love and liberty / Thomas Wincop. London,1747
1968
30. Shakespeare, William. Mbreti Lir / Uiliam Shekspir; Përkth. Skënder Luarasi
Prishtinë : Rilindja, 1968. -147 f.: me il.
31.Shakespeare, William. Rikardi III / Uiliam Shekspir ; Përktheu Skënder Luarasi. - Prishtinë : Rilindja, 1968. - 211 f.: me il.
32.Shakespeare, William. Tregtari i Venedikut / Uiliam Shekspir ; E përktheu Skënder Luarasi. - Prishtinë : Rilindja, 1968. -131 f.
1970
33. Kalidasa . Sakuntala : dramë indiane / Kalidasa; E përktheu Skënder Laurasi.- Prishtinë : Rilindja, 1970. -141 f.
1971
34. Goethe, Johann Wolfgang von. Gëci i Berlihingenit / Johann Wolfgang von Goethe; Përkth. Skënder Luarasi .- Prishtinë : Rilindja, 1971.-123 f.
35. Whitman, Walt. Fije bari : pjesë të zgjedhura / Uollt Uitman ; Përktheu Skënder Luarasi. Prishtinë : Rilindja, 1971. -157 f.
1973
36. Byron, George Gordon. Çajld Harold / Xhorxh G. Bajron; Shqip.Skënder Luarasi
Tiranë : “Naim Frashëri”, 1973.- 222 f.
37. Byron, George Gordon. Çajld Harold / Xhorxh G. Bajron; Shqip.Skënder Luarasi
Prishtinë : Rilindja, 1973.-183 f.: me il.
1974
38. Schiller, Friedrich von. Intrigë e dashuri : dramë në pesë akte / Frederik Shiler; Shqip. Skënder Luarasi .- Prishtinë : Rilindja, 1974.-124 f.
1975
39. Schiller, Friedrich von. Vilhelm Teli : Dramë në pesë akte / Frederik Shiler; E përktheu nga gjermanishtja Skender Luarasi.- T.: “Naim Frashëri”,1975
197 6
40. Shakespeare, William. Mbreti Lir / Uiliam Shekspir ; përkth. Skënder Luarasi.
Tiranë : “Naim Frashëri”, 1976.- 178 f.
197 7
41. Byron, George Gordon. Çajld Harold / Xhorxh G. Bajron; Shqip. Skënder Luarasi.
Bot. i 2-të .- Prishtinë : Rilindja, 1977.-180 f.
42. Schiller, Friedrich von. Dramat në prozë / Frederik Shiler; Përkth.Skënder Luarasi. Botimi i dytë.- Tiranë : “Naim Frashëri”,,1977.- 400 f.
1978
43. Schiller, Friedrich von. Vilhelm Teli : dramë në pesë akte / Frederik Shiler; përkth. Skënder Laurasi. - Botim i dytë.- Prishtinë : Rilindja, 1978. - 200 f.
1979
44. Ostrovski, Aleksandër N. Shtrëngata: Dramë me pesë akte / Aleksandër N. Ostrovski; Shqipëruar prej Skënder Luarasit
Në: Drama / Aleksandër N. Ostrovski.- Tiranë : “Naim Frashëri”, 1979.- f.11-84
1980
45. Vega, Lope de. Fuenteovehuna (Burimi i dhënve) / Lope de Vega; Shqipër. nga spanjishtja. prej Skënder Luarasit.- Prishtinë: Rilindja,1980.-110 f.
1981
46. Shakespeare, William. Mbreti Lir / Uiliam Shekspir; E përktheu Skënder Luarasi.
Prishtinë : Rilindja, 1981.-148 f.
47. Shakespeare, William. Mbreti Lir / Uiliam Shekspir; E përkth. nga origj.Skënder Luarasi. .-Tiranë : “Naim Frashëri”, 1981. - f. 422-623.
48. Shakespeare, William. Rikardi II / Uiliam Shekspir; E përktheu nga origjinali Skënder Luarasi.-Tiranë : "Naim Frashëri", 1982.- f.13-140.
49. Shakespeare, William. Rikardi III / Uiliam Shekspir ; E përkth. Skënder Luarasi.
Prishtinë : Rilindja, 1981.- 210 f.
50. Shakespeare, William. Rikardi III / Uiliam Shekspir; E përkth. nga origj. Skënder Luarasi. - Tiranë : “Naim Frashëri”, 1981.- f.16-215.
51. Shakespeare, William. Tregtari i Venedikut / Uiliam Shekspir; E përktheu Skënder Luarasi.- Prishtinë : Rilindja, 1981. 131 f.,
1982
53. Shakespeare, William. Komedia e keqkuptimeve / Uiliam Shekspir ; E përktheu nga origjinali Skënder Luarasi.- Tiranë : "Naim Frashëri", 1982
Titulli i origjinalit: The Comedy of errors / William Shakespeare.
54. Shakespeare, William. Tregtari i Venedikut / Uiliam Shekspir; E përktheu nga origjinali Skënder Luarasi.- Tiranë : "Naim Frashëri", 1982
1986
55. Schiller, Friedrich von. Vilhelm Teli : dramë në pesë akte / Friderik Shiler;
E përkth. Skënder Luarasi. - Botimi i tretë.- Prishtinë : Rilindja, 1986.- 200 f.
1987
56. Goethe, Johann Wolfgang von. Fausti / Johan V.Gëte; Përkth. nga origjinali Skënder Luarasi. - Tiranë : “Naim Frashëri”, 1987.- 634 f. : me il.
1988
57. Goethe, Johann Wolfgang von. Fausti / Johan V.Gëte; Përkth. nga origjinali Skënder Luarasi .- Prishtinë : Rilindja, 1988.
58. Goethe, Johann Wolfgang von. Gëci i Berlihingenit / Johan V.Gëte; Përkth. nga origjinali Skënder Luarasi.- Prishtinë : Rilindja, 1988.
1994
59. Whitman, Walt. Fije bari : pjesë të zgjedhura / Uolt Uitman ; Përkthyes Skënder Luarasi. Shkup : Flaka e vëllazërimit, 1994.- 138 f.
1997
60. Whitman, Walt . Fije bari : poezi / Uollt Uitman ; shqipëroi Skënder Luarasi ; Përgatiti për botim Mehmet Gëzhilli. Ribotim Tiranë : Argeta LMG, 1997.- 318 f.
1999
61. Byron, George Gordon. Çajld Harold / Xhorxh Gordon Bajron; Shqip. nga Skënder Luarasi.- Tiranë: Onufri, 1999.- XII, 183 f.
62. Goethe, Johann Wolfgang von. Fausti / Johan V.Gëte; Shqipëroi Skënder Luarasi.-
Tiranë : Argeta-LMG, 1999.-558 f..
63. Goethe, Johann Wolfgang von. Gëci i Berlihingenit / Johan V.Gëte; Përkth. Skënder Luarasi.- Tiranë : Toena, 1999.-136 f.
2000
64. Dickens, Charles.Oliver Tuist : roman / Çarls Dikens: Përktheu nga origjinali Skënder Luarasi .-Botim i dytë .- Tiranë: Mësonjëtorja e parë, 2000.- 518 f.
65. Schiller, Friedrich von. Dramat në prozë / Friderik Shiler; Përkth.Skënder Luarasi..-Tiranë : Mësonjëtorja e parë, 2000.-XII, 388 f.
66. Skëndi, Stavro Zgjimi kombëtar shqiptar: 1878-1912 / Stavro Skëndi; përkth.Skënder Luarasi, përkth.Nestor Nepravishta. - Tiranë : Phoenix, 2000.- 442 f.
Tit. i origj.: The Albanian national awakening 1878-1912. - Bibliogr.: f.427-441.
67. Shakespeare, William.Rikardi II. Rikardi III / Uiliam Shekspir; Përkth. nga origj.Skënder Luarasi .-Tiranë : Mësonjëtorja e parë, 2000.- 380 f.
68. Shakespeare, William. Tregtari i Venedikut. Komedia e keqkuptimeve / Uiliam Shekspir; Përkth. nga origj.Skënder Luarasi .-Tiranë : Mësonjëtorja e parë, 2000f.285.
2003
69. Pushkin, Aleksandr S. Boris Godunovi: dramë / Aleksandr S. Pushkin; Shqip.Skënder Luarasi .-Bot. i dytë.-Tiranë : Onufri, 2003.-145 f.
2004
700. Byron, George Gordon. Çajld Haroldi: poemë / Xhorxh Gordon Bajron; Shqip.nga origjinali Skënder Luarasi .- Bot. i gjashtë.- Tiranë : Onufri, 2004.- 231f.
71. Goethe, Johann Wolfgang von. Fausti / Johan V.Gëte; Shqip. Skënder Luarasi; Përg. për bot.Petro S. Luarasi.- Ribot.- Tiranë : Infbotues, 2004.- 564 f.
72. Schiller, Friedrich von. Vilhelm Teli : dramë / Friderik Shiler; Shqip. nga origj.Skënder Luarasi .- Bot. i pestë.- Tiranë : Onufri, 2004.-240 f.
73. Shakespeare, William. Mbreti Lir : dramë / Uiliam Shekspir; Përkth.nga origj. Skënder Luarasi .- Bot. i gjashtë .-Tiranë : Infbotues, 2004 .-218 f.
74. Whitman, Walt. Fije bari : poezi / Walt Whitman; Përkth.Skënder Luarasi
Bot. i tretë.- Tiranë : Infbotues, 2004 .-275 f.
2005
75. Longfellow, Henry W. Kënga e Hajavathës / Henri Longfello; Përkth. Skënder Luarasi .-Tiranë : Migjeni, 2005 .-208 f. : me il.
2007
76. Schiller, Friedrich von. Vajza e Orleansit : tragjedi romantike / Friderik Shiler; Shqip. nga origj.Skënder Luarasi .- Tiranë : Infbotues, 2007.-211 f.
Tit. i origj. : Die Jungfrau von Orleans / Friedrich von Schiller
77. Shakespeare, William. Si ta doni : komedi / Uiliam Shekspir; Shqip. Skënder Luarasi
Tiranë : Onufri, 2007 .-176 f.
Tit. i origj.: As You like it / William Shakespeare
2011
78. Eden, Morton Frederick. Shqipëria: Pakënaqësitë e saj dhe origjina e tyre / Morton Frederick. Eden.- Shqip. nga origj.Skënder Luarasi .- Tiranë : Infbotues, 2011.-58 f.
Tit. i origj. : Albania: Its discontents and their origin / Morton Frederick. Eden

Ky material është Bibliografi e reduktuar, e pergatitur nga Petro Luarasi

petrol · 14-12-11, 12:33

Xhorxh Gordon Bajron : ''Shtegtimi i Çajld Haroldit''(George G. Byron: Child Harold’s Pilgrimage)
Shqipëroi nga origjinali: Skënder Luarasi (Translated by: Skender Luarasi)

Tamburxhiu
Tamburxhi! Tamburxhi! thirrja jote ushton;
U ngjall trimave shpresën; për luftë na fton
Gjithë djemt' e malsisë i thërret anëmbanë
Himariotët, Ilirët, Suliotët zeshkanë,

E kush është aqë trim sa Sulioti zeshkan,
Me fustane të bardhë e të zi tallagan?
Ja le tufën shqiponjës e bishës e zbret
Poshtë fushës me sulm si rrëkeja në det.

Të bijt' e Himarës që s'falin as mikun,
Si mundet ta lënë të gjallë armikun?
Si s'markan dot gjak me pushkat besnike,
Ka shenj' më të bukur se zemra armike?

Maqedhoni dërgon bijt' e tij fitimtarë
Lenë gjahun në pyll në gjak për të larë
Mandilet e kuqe, t'i skuqin më shumë
Në gjakun e luftës që rjedh posi lumë.

Kusarët e Pargës i ka deti shokë;
I zënë rob frëngjtë, i zbresin në tokë,
I shpien në burg, atje të kuptojnë
Se ç'janë vargonjt' e sa rëndë rëndojnë.

Të dobëtit blejnë, u duhen paratë;
Fitoj, çdo gëzim që dua, me shpatë;
Prej s'ëmës rrëmbej të bijën truphedhur,
Mar nusen e re, me flokët e derdhur.

E dua fytyrën e bukur si lule.
Që shpirtin ma deh me këngë e pekule,
Pa silljani lirën prej odës së vet
E këngës t'ia thotë për vdekjen e tet.

Kujtoni Prevezën, në dorë kur shtimë,
Armiqtë vajtuan por ne brohorimë;
Shtëpira që dogjëm, e plaçkë që ndamë-
Zengjinët i therrëm, të bukrat s'i ngamë.

Ne frikën s'e njohim, s'e njohim mëshirën,
Këto nuk i njeh kush lufton për Vezirin;
Që kur leu Profeti, s'ka parë Gjysmëhëna
Një trim kaq të madh sa Ali Tepelena.

I biri Myftari drejt Tunës po nget,
Gjaurët leshverdhë ta dinë ç'i pret;
Kur turren Delinjtë mbi lumin me gjak,
Të gjallë Moskovit i kthehen fort pak!

Silihtar! zhveshe kordhën e të Parit tonë;
Tamburxhi, kushtrimi ne shpresën na shton;
Ju male, që shihni si zbresin në zall,
Ja kthehemi mundës, ja nuk vimë gjallë.

petrol · 14-12-11, 12:47

Xhorxh Gordon Bajron : ''Shtegtimi i Çajld Haroldit''(George G. Byron: Child Harold’s Pilgrimage)
Shqipëroi nga origjinali: Skënder Luarasi (Translated by: Skender Luarasi)(*)

Lamtumirë, Atdheu im

O lamtumirë! Atdheu im
Po zhduket dalngadalë:
Gjëmon stuhia me tërbim,
Çaçri gërhet mbi valë;
Pas diellit që po flakëron,
Po nisemi të lirë;
Dhe ty, si atij që perëndon,
Atdhe, Natën e Mirë!

Kur nesër rishtaz ai diell
Do lindë me shkëlqim,
Do përshëndesim det e qiell
Po jo atdhenë tim,
Në vatrën time nuk ka zjarr,
Nëpër avllit' e forta
Të kullës sime rritet bar,
Im qen po leh te porta.

"Ti pazh i vogël, pa m'u qas!
Pse qan e po vajton?
Mos të tremb deti me tallaz,
A shqota të tmerron?
Pa fshiji lotët; anija jonë
E shpejtë është dhe e fortë:
Nuk ka skifter që fluturon
Më shpejt e më gazplotë".

"Le të kanosen erë e det,
Nuk trembem nga asnjë shqotë;
Po, zoti Çajld, mos u çudit
Që po më rrjedhin lotë;
Prej babës e prej nënës ik,
U ndava prej shtëpisë;
Tani s'më mbetet asnjë mik,
Veç teje e perëndisë.

T'im at' e pashë që duron,
Kur më bekoi me mall;
Po nënën kush m'a ngushullon
Gjer sa të kthehem gjallë!"-
"Pusho, pusho ti djal' i mirë!
Të kanë hije lott;
Po të isha vetë zemërdlirë,
Nuk do t'i mbaja dot.

"M'u qas, m'u qas, ti trim besnik;
Përse më qenke zverdhur?
Mos trembesh nga një frëng armik,
Apo nga det' i ndezur?" -
"Sër Çajld, nuk jam aq frikacak.
As zverdhur jam prej frike;
Po kur kujtova gruan larg
M'u zbeh faqja besnike.

Rron ime shoqe me tim bijë
Në kullë te këneta:
Nd'e pyeçin ç'u bë babai,
Ç't'u thotë nënë-shkreta?" -
"Pusho, trimi im, të mora vesh,
Ta njoha brengën tënde;
Por unë zemërlehti qesh
Që shkoj nga këta vënde".

Kush u beson psherëtimave
Të femrës që mbush sytë?
Ia than lotët qepallave
Ndonjë dashnor i dytë.
S'qaj për gëzimet që humbas,
Rrezikun që më vjen;
Po vetëm qaj se nuk lë pas
Asnjë që lotn' e vlen.

Në botë mbeta fill i mjerë,
Në detin pa kufi;
Përse të qaj pra për të tjerë-
Për mua s'qau njeri.
Do t'angullijë ndoshta sot
Im qen gjer sa të gjejë
Ushqim nga ndonjë tjetër zot;
N' u kthefsha do më shqejë.

Pra, mermë, o lundër, dhe vrapo
Në detin plot buçim;
Dhe shpjermë në çdo vend që do,
Veç jo në vendin tim!
Të falem det i kaltr' i zi!
Dhe kur të shkel i lirë
Në dhé, të falem, shkretëti!
Atdhe, Natën e Mirë!

---------
George Gordon Byron(1788-1824) cilësohet si poeti romantik anglez më i larmishëm. (The world book encyclopedy,1993).
Ai nderohet ndër shqiptarët si një nga miqtë më të sinqertë.
(*) Shtegtimi i Çajld Haroldit u botua i plotë në katër vëllime gjatë periudhës 1812-18. Atje përshkruhen mbresat e udhërtimeve të Bajronit në Greqi, Shqipëri, Spanjë, Itali e Zvicër. Në të skaliten edhe vlerat e shqipëtarëve: traditat, trimëria, fisnikëria e mikpritja.
Shqipërimi u botua më 1956. Skënder Luarasi është cilësuar si themelues i bajronizmit në Shqipëri.

petrol · 14-12-11, 12:54

Johan V. Gëte. 'Fausti' (Johan V. Goethe : ''Faust'')
Shqipëroi nga origjinali: Skënder Luarasi (Translated by: Skender Luarasi)

Nga Fausti (*)

Kushtim

Sërish m’afrohi, hije luhatore,
Që në rini iu shfaqët syrit tim.
A të përpiqem tash t’ju ndal përdore?
Prap më qan zemra për atë vegim?
Po grahni! Mirë! Me fore urdhrore
Rreth meje çohi tymit n’agullim;
Dhe ma trondit si në kërthi krahrorin
Fryma magjike që ju ndriçon korin.

Sillni fytyra motesh të gëzuar,
Hije të dhëmshura me çmallin synë;
Si një përrallë e vjetër gjysmë e shuar,
Vjen dashuri e parë me miqësinë.
Përtrihet dhimbja, ngjallet gjëmë e shkuar
E jetës nëpër shteg plot labirinte
Dhe grish të mirët që, për aq orë hareje
Të rrejtur fatit, vanë para meje.

Shpirtrat, q’u kam kënduar më së pari,
Këngët e ra s’po m’i dëgjojnë dot;
Sa miq që pata tash i mbulon varri,
Jehonë e tyre ushton e mekur sot;
Turmës së huaj i ligjëroj së qari,
Edhe lëvdat’ e saj më duket kot;
Dhe sish që kënga m’i gëzoi më parë,
Ndë rrojnë, harbojnë botës së përndarë.

Një mall që e pata zvjerdhur më zë prapë
Për shpirtrat që po heshtin n’amëshim,
Piptimë e këngës sime, si nga nj’arpë
Eljane, e shkretëz endet pa caktim.
Më rrjedhin lot’ e drithma më ka kapë,
E rrepta zemër rreh me mallëngjim:
Atë q’e kam e shoh si në përrallë,
Dhe ç’ishte e zhdukur po më del e gjallë.

Kënga e pleshtit

Dikur një mbret jetonte
Që kish një goxha plesht;
Të birin sa e donte,
Dhe pleshtin aq e desht.
Prestarit i dha urdhër
T’i bënte në jelek,
Ta vishte pleshtin bukur
Me setr’e benevrek.

Dhe pleshti bukur veshur,
Me kadife e kaftan,
Me jetullat i ngjeshur,
Në gjoks var një nishan.
Na u bë kryeministër,
Vëllezër e motra ftoi;
Gjithë erdhën varg e vistër,
N’ofiq të lart’i çoi.

Mbretresha dhe princeshat,
Zotrinjt politikanë
Pickoheshin nga pleshtat -
T’i vrasin, frikë kanë!
Kruheshin, po s’i kapnin,
S’u bënin dot asgjë.
Por ne me vrap e vrasim,
Kur na pickon ndonjë.

----------------
Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) poet, novelist , dramaturg e dijetar, figurë qëndrore e letërsisë klasike e romantike gjermane.Ai rradhitet ndër shkrimtarët më të rëndësishëm e më ndikues në letërsinë moderne evropiane. (The world book encyclopedy,1993)

(*) Fausti, kryevepra botërore e Gëtes u shkrua gjatë periudhës (1808-1832) duke u përfunduar
pak muaj para se ai të ndahej nga jeta. Fausti konsiderohet si një nga veprat dramatike më të vështira për tu kuptuar e përkthyer.
Shqipërimi i Faustit nga S.Luarasi për ''konjuktura politike'' u botua i copëzuar (Pjesa e parë më 1957, vepra e plotë ''me redaktime'' më 1987)
Botimi i plotë i shqipërimit të Faustit sipas dorëshkrimit të Skënder Luarasit u realizua më 1999 nga Shtëpia Botuese Argeta LMG, e më pas nga INFBotues, përbën një ngjarje të shënuar për kulturën shqiptare dhe kurorëzon vlerat e shqipëruesit.

petrol · 14-12-11, 12:57

Fridrih Shiler Vilhelm Teli ( Friedrich von Schiller. Wilhelm Tell
Shqipëroi nga origjinali: Skënder Luarasi (Translated by: Skender Luarasi)(*)

(Fragmente)

Antinghauseni

A paska pasur aq guxim fshatari,
Me mjet të vet, pa ndihmë të bujarve?
Kur paska kaq besim në vetvete,
Nuk ka nevojë, jo, për forcën tonë;
Shkujdesur mund të zbresim ne në varr,
Duke menduar që fuqi të ra
Do rritin madhërin e njerëzisë.
(Vë duart mbi krye të djalit, i cili qëndron më gjunjë para tij.)
Prej kësaj koke, ku vendosën mollën,
Liri e re më e mirë do blerojë;
E vjetra shembet, kohët po ndryshojnë,
Një jetë e re po lulëzon gërmadhash.

………………………………………

Antinghauseni

Djal' njihe mir' kët' popull prej barinjsh!
E njoh unë q'e udhëheq n'luftë;
Unë e kam parë qysh luftoi në Favenc.
Po le të vijnë e të na vënë zgjedhë;
Ne s'do ta mbajmë kurrë atë zgjedhë.
- Im nip, mëso të dish prej ç'fisi je!
Mos flak margaritarët e vërtetë
Për hir të një shkëlqimi të gënjeshtërt.
Ji prijës i një populli të lirë,
Që të bën veten fli nga dashuria
Dhe qëndron tok me ty në luft' e vdekje;
Kjo qoftë bujaria që të mburr.
Forco cilsit' e trashëguara t'gjakut;
Atdheut besnik shiko t'i rrish më pranë
E ta pushtosh me gjithë zemrën tënde;
Këtu ësht' e forta rrënjë e forcës sate;
Atje, në vend të huaj, qëndron vetëm,
Si i dobëti kallam q'e thyen shqota…

----------
Johann Christoph Friedrich von Schiller (1759-1805) cilësohet si dramaturgu më i shquar gjerman dhe i dyti pas Gëtes si figurë udhëheqëse e letërsisë gjermane.(The world book encyclopedy,1993)
(*)Vilhelm Teli u botua më 1804 dhe dramatizon luftën e popullit zvicerian për liri.
Shqipërimi u botua më 1934 e u prit me entuziazëm. Drama u shfaq nga rinia progresiste edhe gjatë luftës nacionalçlirimtare.
Fragmentet ''E vjetra shembet,kohët po ndryshojnë…'', ''Atdheut, besnik shiko ti rrish më pranë…'',etj. mësuesi i shqipes S.Luarasi i dha si temë hartimi në gjimnazin e Shkodrës më 1935, ku shumë nxënësit Qemal Stafa, Vasil Llazari, Arshi Pipa, Xhemal Broja, etj. shkruan hartime të shquara.
Skënder Luarasi është cilësuar si themelues i shilerizmit dhe njohësi më i thellë i tij në Shqipëri. Ai ka shqipëruar nga dramaturgu i shquar veprat : Vilhelm Teli (1934), Intrigë e dashuri (1955), Hajdutët (1958), Fiesko(1958), Don Karlos (e pa botuar), Vajza e Orleansit (e pa botuar).

petrol · 14-12-11, 12:59

Mihail Lermontov. Vdekja e Poetit(*)
Shqipëroi nga origjinali: Skënder Luarasi

Vdekja e Poetit

U vra poeti! - Rob i nderit -
E mposhtën shpifja e thashethemet,
Me plumb në gjoks, me et’ për shpagë,
E uli kokën e lavdishme…
Shpirti i poetit nuk duroi
Njollën e njerëzve cipëplasur.
U çua kundër botës keqe
I vetëm, si më parë…E u vra!

…………………………….
…………………………….

Dhe vdiq me et’ të kotë për shpagim,
Me ankth të fshehtë shpresash të dështuara.
Pushuan tingujt e magjepsur,
S’do t’i dëgjojmë kurrë më.
Strehë e poetit mbeti shkretë,
Te buzët e tij po çlodhet heshtja.
Po ju, trashëgimtarë faqenxirë,
Pjellë etërsh famëkëqinj për poshtërsitë e tyre,
Me duf skllavi kini shkelur drudhet
E fiseve të varfëruar nga lodrat e fatit -
Ju krrusi rrotull fronit me epshe të pangopur,
Xhelatë të Liris, Gjenis e të Lavdisë!
Po, fshihuni nën hijen e kanunit,
Përpara jush e drejta s’mund të flasë!
Por ka një gjyq hyjnor, o band’ e zvetënuar!
Gjyqtari i rreptë po ju pret:
Ai nuk blihet me flori.
Dhe jua paranjeh si veprat dhe mendimet
Ahere kot do ta përdorni ju gënjeshtrën;
Ajo nuk ju ndihmon dot më,
Ju nuk e lani dot me gjakun tuaj pisë
Gjakun e shenjtë të poetit!

------------
Mikhail Jureviç Lermontov (1814-1841) shkrimtar i shquar rus i shek. të 19-të.
(*)Kjo vjershë (vetëm fillimi e fundi shpëtoi nga censura) e cila qarkulloi e kopjuar dorë më dorë në të gjithë Petersburgun përnjëherësh pas vdekjes së Pushkinit , shprehu më së miri zemërimin e përgjithshëm të popullit kundër xhelatëve të gjeniut kombëtar rus. Me t'u zbuluar autori i saj, Mihal Lermontovi, u hodh në gjyq.Vetëm për hir të ndërhyrjes së miqve të fortë u dënua veç me internim në Kaukaz.
Shqipërimi (mbi bazën e tekstit të censuruar) u botua më 1949 në përmbledhjen ''Lirikat''-A.S.Pushkin

petrol · 14-12-11, 13:04

Poezi nga Shandor Petëf (*)
Shqipëroi : Skënder Luarasi

Ti nuk do t’ishe

Ti nuk do t’ishe i aftë as për akçi,
Atdheu im i dashur ,Hungari.
Në nj’anë mishin do ta kishe djegur,
Në tjetrën do ta lije të papjekur.

Kurse këtu të lumturit banojnë
Që mënd u çahet barku nga teprija,
Në tjetër vend të varfërit lëngojnë
Dhe s’kanë veç të vdesin nga urija.

Moj tokë

Moj tokë ,ç’paske ngrën’ashtu?
Ç’po ndjen aq et të madh në bark?
Përse po pin, moj, kaq shumë lot-
Dhe kaqë shumë gjak

-------------------------------------
Shandor Petöf (1823-1849), poet i shquar hungarez, hero i luftës revolucionare patriotike.
Shqipërimet u botua më 1949 në 100-vjetorin e vdekjes së poetit (Revista Literatura Jonë, shtator 1949, f.43)