Urdhërimi për të mirën dhe ndalimi prej të keqes

[Pause_Print_Scroll]

E KEQJA DUHET TË PËRBALLET ME TË MIRËN


Për këtë arsye, besimtarët janë urdhëruar që veprat e këqija t’i përballin me të kundërtën e tyre, mu ashtu siç mjeku i kundërvihet sëmundjes me të kundërtën e saj. Pra, besimtari është i urdhëruar që ta reformojë veten, dhe kjo bëhet me anë të dy gjërave: bërjes së veprave të mira, dhe shmangien nga veprat e këqija. Dhe kjo përkundër forcave dhe motivuesve të cilat e kundërshtojnë bërjen e së mirës dhe e inkurajojnë bërjen e së keqes, dhe të dyjat këto janë katër llojesh, siç kemi thënë.

Besimtari po ashtu është i urdhëruar që t’i reformojë të tjerët me të gjithë këta katër motivues sipas mundësive të tija të fuqisë dhe aftësisë. Allahu thotë:

Pasha kalimin e kohës* Vërtet, njeriu është në një humbje të mjerë* Përveç atyre që besojnë dhe bëjnë vepra të mira* Dhe e përkujtojnë njëri-tjetrin për të vërtetën, dhe e këshillojnë njëri-tjetrin që të kenë durim. (Kur’an 103)

Është transmetuar se Imam Shafi’i ka thënë:

“Sikur të gjithë njerëzit të mendonin për Suren el-Asr, kjo do t’u mjaftonte atyre.”

Është ashtu siç ka thënë ai. Allahu na ka informuar në këtë sure se të gjithë njerëzit janë në një humbje të mjerë, përveç atyre të cilët në veten e tyre janë besimtarë të drejtë, dhe me të tjerët përkujtues i së vërtetës, dhe këshillues në durim.

[Pause_Print_Scroll]

ASHPËRSIA E SPROVËS SHKAKTON NGRITJEN E POZITËS


Kur sprova bëhet e ashpër, kjo për besimtarin e drejtë bëhet shkak për ngritjen e gradave të tija dhe madhështinë e shpërblimit të tij, siç mund të shihet në hadithin vijues:

“Pejgamberi qe pyetur: ‘Cilët njerëz i kanë sprovat më të ashpra?’ Ai tha: ‘Pejgamberët, pastaj të drejtët, pastaj të tjerët në renditje zbritëse të drejtësisë së tyre. Secili sprovohet në pajtim me besimin e tij: nëse gjindet vendosmëria aty, sprovat e tija shtohen; nëse, në anën tjetër, ai është i dobët dhe i lëkundur në besim, sprovat e tija lehtësohen. Besimtari do t’ju nënshtrohet sprovave derisa të ecë në sipërfaqen e tokës pa asnjë mëkat të vetëm në të.”

Kështu, ai ka nevojë për durim më shumë se të tjerët, dhe kjo është arsyeja për udhëheqësi (Imamat) në besim, siç ka thënë Allahu:

Dhe Ne i bëmë ata udhëheqës (Imamë) të cilët i udhëzojnë (njerëzit) me urdhërin Tonë përderisa ata të jenë durimtarë, dhe t’i besojnë bindshëm shenjat tona. (Kur’an 32:24)

[Pause_Print_Scroll]

DURIMI ËSHTË I DOMOSDOSHËM NË TË BËRIT MIRË


Muslimani duhet të ketë durim në të bërit e asaj në çka është urdhëruar, dhe në shmangien prej asaj e cila i është ndaluar atij. Po ashtu në këtë përfshihet edhe durimi përballë persekutimeve, kur flitet keq për ne, dhe durim kur të ballafaqohemi me fatkeqësi të ndryshme. Po ashtu, durimi kërkohet në kohërat e rehatisë dhe bollëkut, ashtu që të mos krenohemi, mburremi, dhe të bëhemi arrogantë, dhe lloje tjera të durimit.

[Pause_Print_Scroll]

NEVOJA PËR SIGURINË E BESIMIT


S’është e mundur për personin që të ketë durim nëse ai s’ka ndonjë gjë prej së cilës do ta nxirrte paqen e brendshme, diçka prej së cilës ai arrin gëzimin dhe e cila i jep atij mbështetje: bindje në besim. Pejgamberi ka thënë në hadith:

“Luteni Allahun për falje dhe shëndet të mirë se, vërtet, pas bindjes në besim, askujt nuk i është dhënë gjë më e mirë se shëndeti i mirë.”

Në mënyrë të njëjtë, kur ai urdhëron të tjerët që të bëjnë mirë, apo e do pajtimin e tyre me atë që është korrekte, apo ndalon të tjerët nga të bërit keq, ai duhet të jetë shumë i mirë ndaj të tjerëve me të cilët ai dëshiron të punojë në këtë rrugë me mirësjellje e cila e sjellë suksesin e qëllimit të tij: largimin e asaj të cilën ai nuk e pëlqen, dhe arritjen e asaj të cilën ai e pëlqen. Shpirtat njerëzorë s’mund të tolerojnë diçka të hidhur, përveç nëse ajo është e përzier me diçka të ëmbël. Asgjë tjetër s’është e mundur. Për këtë arsye, Allahu paracaktoi institucionin e lidhjes së zemrave (te’lif ul-kulub), madje duke e caktuar atë për ata, zemrat e të cilëve duhet të tërhiqen në pjesën e Zekatit. Allahu i tha Pejgamberit të tij:

Zgjedhe vetëpërmbajtjen, urdhëro tërë atë që është e mirë, dhe largohu nga të marrët. (Kur’an 7:199)

Dhe, Allahu tha në një ajet tjetër:

Është e domosdoshme për urdhëruesin për të mirën që të jetë i durueshëm dhe të jetë i butë, dhe ky është guximi i vërtetë dhe bujaria e mirëfilltë.

Për këtë arsye, Allahu përmend shumë herë së bashku namazin dhe zekatin në Kur’an, dhe zekati është mirësjellje ndaj krijimit të Allahut. Ndërsa në një vend tjetër i përmend së bashku namazin dhe durimin. Që të triat janë të rëndësishme: namazi, zekati, dhe durimi. Çështjet e besimtarit nuk do të shkojnë mbarë, përveç me këto tria në lidhje me reformimin e vetvetes dhe në reformimin e të tjerëve, posaçërisht kur sprovat dhe konflikti të jenë jashtë kontrollit; atëherë nevoja për këto cilësi bëhet edhe më e madhe.

Nevoja për vetëpërmbajtje dhe durim është e rendomtë për tërë racën njerëzore; çështjet e tyre kurrë s’do të mbarështohen, përveç me këto cilësi. Për këtë arsye, të gjitha shoqëritë dhe kulturat e lavdërojnë guximin dhe bujarinë deri në atë të masë, saqë shumica e poemave që janë komponuar për lavdërimin e dikujt ndalen në këto dy cilësi. Në mënyrë të njëjtë, të gjitha shoqëritë dhe kulturat i konsiderojnë si të dënueshme cilësitë e kundërta të koprracisë dhe frikës.

Çfarëdo çështje për të cilën pajtohen mendimtarët e tërë racës njerëzore, s’mund të jetë tjetër veçse e vërteta, siç është pajtimi i tyre në lavdërimin e sinqeritetit dhe drejtësisë, dhe dënimin e rrenës dhe shtypjes. Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) njëherë qe pyetur nga disa beduinë derisa ata e shtynë atë afër një lisi në të cilin u ngatërrua manteli i tij. Ai u kthye nga ata dhe tha:

“Pasha Atë, në dorën e të Cilit është shpirti im, sikur të posedoja deve aq sa numri i këtyre therrave, unë do t’i kisha ndarë ato në mes jush, dhe ju nuk do të më gjenit koprrac, as frikacak, e as të rremë.”

Ky gjykim i vlerësuar, merr forma të ndryshme sipas rasteve dhe detajeve specifike dhe, vërtet, veprat gjykohen sipas qëllimeve, dhe çdonjërit i takon ajo të cilën e ka pasur qëllimin.

[Pause_Print_Scroll]

KRITICIZMI I KOPRACISË DHE FRIKËS


Për kërë arsye, korracia dhe frika shpesh kritikohen në Kur’an dhe Sunet, ndërsa guximi dhe vetëpërmbajtja në rrugën e Allahut lavdërohen – në rrugën e Allahut specifikisht përderisa është kundërshtim me atë e cila s’është në rrugën e Allahut. Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) ka thënë:

“Gjërat më të këqija që mund të gjinden në personin janë dëshira lakmitare e cila ndikon në të gjitha veprat e tija, dhe frika e cila e bën atë të ikë.”

Dhe, ai tha:

“Kush është udhëheqësi juaj, O fëmijët e Selemes?” Ata thanë: “el-Xhed ibn Kais, edhepse ne e kritikojmë atë për koprraci.” Pejgamberi tha: “Dhe cila e metë mund të jetë më serioze se koprracia!?”

Në një tjetër version të hadithit të mësipërm, Pejgamberi është transmetuar të ketë thënë:

“Vërtet, asnjë udhëheqës s’bën të jetë koprrac, por udhëheqës i juaj është el-Ebjedh el-Xhe’ed el-Bera’ ibn Me’rur”

Ngjashëm, ajo çka Xhabir ibn Abdullahu i tha Ebu Bekr Sidikut (Allahu qoftë i kënaqur me të):

“Ti ose mund të më japësh, ose mund të jesh dorështrënguar” Ebu Bekr tha: “A nuk thua: ose mund të më japësh, ose mund të jesh dorështërnguar?! Dhe cila e metë është më e madhe se koprracia?!”

Ebu Bekr, sikurse Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) e konsideroi koprracinë të jetë sëmundja apo e meta më e rëndë.

Në Sahi Muslim, është transmetuar nga Sulejman ibn Rebi’a:

“Umeri ka thënë: “Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) bëri ndarjen e pronës, dhe unë thashë: ‘Pasha Allahun, të tjerët janë më meritorë se këta (të cilëve u qe dhënë).’ Pejgamberi tha: ‘Ata më lanë që unë të zgjedhi, ose do të më kërkonin në mënyrë të pahijshme dhe të egër, ose do të më quanin koprrac, dhe unë nuk jam koprrac.”

Pejgamberi këtu thotë: Ata më kanë kërkuar në mënyrë e cila s’është me vend, ashtu që nëse unë ju jap atyre, kjo do të jetë në rregull, por nëse nuk u jap, ata do të thonë “Ai është koprrac.” Kështu, ata më lanë që të zgjedhi në mes dy të këqijave, dhe nuk më lanë zgjedhje tjetër: pyetja e pahijshme, ose të më quanin koprrac. Që ata të më quajnë koprrac është më e rënda prej të këqijave, ashtu që unë e zmbrapsa të keqen më të madhe duke iu dhënë atyre.

[Pause_Print_Scroll]

LLOJET E KOPRRACISË


Koprracia është kategori e përgjithshme përbrenda së cilës ka lloje të ndryshme – disa janë mëkate të mëdha, dhe disa s’janë mëkatë të mëdha. Allahu ka thënë:

Le të mos mendojnë ata të cilët qenë dorështrënguar me atë çka Allahu u dha atyre prej të mirave të Tija, se kjo është e mirë për ta. Madje, kjo është shumë keq për ta. Ajo e mirë me të cilën ata qenë dorështrënguar, në ditën e Kijametit do t’u mbështillet rreth qafave të tyre”. (Kur’an 3:180)

Adhurojeni Allahun dhe mos shoqëroni asgjë me Të, dhe behuni të sjellshëm ndaj prindërve tuaj... Vërtet Allahu nuk e do atë që është arrogant dhe mburravec, ata të cilët janë dorështrënguar dhe urdhërojnë të tjerët për koprraci. (Kur’an 4:36-37)

Dhe asgjë s’i parandaloi shpenzimet e tyre (të hipokritëve) që të pranohen përveç faktit se ata refuzuan besimin në Allahun dhe Pejgamberin e Tij. Ata e falin namazin më përtesë, dhe e shpenzojnë pasurinë e tyre me ngurrim dhe mospëlqim. (Kur’an 9:54)

Dhe, kur Ai u dha atyre prej të mirave të Tija, ata u treguan dorështrënguar me të dhe u kthyen prapa duke refuzuar. Dhe kështu, Allahu caktoi për ta hipokrizi pas kësaj në zemrat e tyre deri në ditën kur ata do ta takojnë Atë. (Kur’an 9:76-77)

Kushdo që bën koprraci, ai bën kundër vetes. (Kur’an 47:38)

Mjerë ata që falen* Dhe janë të pakujdesshëm ndaj namazeve të tyre* Ata të cilët vetëm falen që të shihen nga njerëzit, dhe të cilët madje nuk japin as sendet më të vogla. (Kur’an 107)

Sa u përket atyre të cilët e grumbullojnë pasurinë e tyre të arit dhe argjendit, dhe nuk e shpenzojnë atë në rrugë të Allahut, ata t’i paralajmërosh për një dënim të dhimbshëm. Në ditën kur ajo (ari dhe argjendi) do të nxehen në zjarret e Xhehenemit, dhe me të do të damkosen në pjesët e përparme, anët e tyre, dhe në shpinat e tyre, (dhe atyre do t’u thuhet:) Kjo është ajo që e keni grumbulluar për vete. Pra, shijoni atë që e grumbullonit. (Kur’an 9:34-35)

Ka shumë ajete në Kur’an të cilat urdhërojnë dhënien, shpenzimin dhe bujarinë, ndërsa kritikojnë këdo që i neglizhon këto, dhe tërë kjo është kriticizëm i koprracisë.

[Pause_Print_Scroll]

KRITICIZMI I FRIKËS


Në Kur’an, kriticizmi që Allahu i bën frikës po ashtu gjindet në shumë ajete tjera, siç është në këto që vijojnë:

Dhe kushdo që ua kthen shpinën atyre (armikut në luftë) në atë ditë (të betejës) përveç si manovrim luftarak, apo që të rigrupohet me luftëtarët tjerë, ai është kthyer me një hidhërim të madh nga Allahu, dhe vendbanimi i tij është zjarri; sa përfundim i keq është ai. (Kur’an 8:16)

Dhe ata (hipokritët) betohen në Allahun se janë me ty, por ata s’janë me ty. Madje, ata janë njerëz që frikësohen (që t’i kundërshtojnë haptazi besimtarët)* Sikur të gjenin ndonjë vend që të fshiheshin, ata do të shkonin në të me nxitim (për shkak të intenzitetit të urrejtjes së fshehur të tyre ndaj Islamit dhe Muslimanëve) (Kur’an 9:56-57)

Kur u zbrit kapitulli i qartë dhe në të përmendej lufta, ti mund t’i shohësh ata në zemrat e të cilëve ka sëmundje duke të shikuar sikur ai i cili është në grahmat e vdekjes. (Kur’an 47:20)

A nuk i ke parë ata të cilëve u është thënë: “Mos u bëni të dhunshëm, faleni namazin, dhe jepne Zekatin?” Dhe atëherë, kur lufta qe bërë e detyrueshme për ta, vë re, disa prej tyre u frikësoheshin njerëzve ashtu siç duhet t’i frikësohen Allahut apo edhe më shumë. Ata thonë: “Zoti ynë, pse e ke bërë luftën detyrë për ne? Vetëm sikur të na e kishe shtyrë afatin për pak kohë!” Thuaj: “Furnizimi i kësaj jete të ulët është i paktë, dhe Jeta e Përtejme është më e mirë për ata që kanë devotshmëri, dhe ju nuk do të keqtrajtoheni dhe as që do t’ju bëhet e padrejtë. (Kur’an 4:77)

Në çdo ajet në Kur’an në të cilin Allahu i nxit besimtarët në xhihad, dhe e sqaron dëshirueshmërinë e tij, dhe ashpër kritikon ata të cilët e kthejnë shpinën dhe e neglizhojnë atë; e tërë kjo përbën dënimin e frikës.

[Pause_Print_Scroll]

ÇËSHTJET E NJERËZVE NUK DO TË SHKOJNË NË RREGULL, PËRVEÇ ME GUXIM DHE BUJARI


Meqë reforma e çështjeve njerëzore, në këtë botë dhe në tjetrën, s’do të përsoset përpos me praninë e guximit dhe bujarisë, Allahu na e ka sqaruar neve se kushdo që ia kthen shpinën guximit – duke dështuar në përpjekjen në rrugë të Allahut – do të zëvendësohet nga të tjerët të cilët do t’i përmbushin detyrat e tyre. Dhe kushdo që e kthen shpinën nga shpenzimi i pasurisë së tij në rrugë të Allahut, do të zëvendësohet me të tjerë të cilët do t’i përmbushin detyrat e tyre. Allahu ka thënë:

O ju që besoni, ç’është me ju që kur thirreni për luftë në rrugë të Allahut, ju bëheni të rëndë, të ngjitur për toke? A jeni të kënaqur me jetën e kësaj bote dhe e preferoni atë mbi Jetën e Përtejme? Vërtet, furnizimi i kësaj jete është i paktë në krahasim me Jetën e Përtejme. Nëse ju nuk dilni (në luftë), Allahu do t’ju dënojë me një dënim të dhimbshëm, do t’ju zëvendësojë me një popull tjetër, dhe ju s’do ta dëmtoni Allahun aspak. Allahu ka mundësi për çdo gjë. (Kur’an 9:38-39)

Ju jeni ata që thirreni për të shpenzuar në rrugë të Allahut, e kush prej jush bën koprraci, ai bën kundër vetes. Allahu është i pasur, pa kurrfarë nevoje, ndërsa ju jeni të varfërit. Nëse ju e ktheni shpinën, Allahu do t’ju zevëndësojë me një popull tjetër, dhe ata s’do të jenë sikur ju. (Kur’an 47:38)

Ishte guximi dhe bujaria me të cilën Allahu i favorizoi “ata që erdhën para jush” (es-Sabikun), duke thënë:

Ata s’janë të njëjtë; ata nga ju të cilët shpenzuan (në rrugë të Allahut) dhe luftuan e u përpoqën para fitores – këta kanë shpërblim më të madh se ata të cilët e shpenzuan pasurinë e tyre dhe luftuan pas kësaj, dhe secilit prej tyre, Allahu u ka premtuar të mira. (Kur’an 57:10)

Allahu e ka përmendur xhihadin me jetën dhe pronën e njeriut në rrugën e Tij, dhe i ka lavdëruar ata në shumë ajete të Librit të Tij. Ky është guxim dhe vetëpërmbajtje në bindje ndaj Allahut. Allahu thotë:

Sa e sa grupe të vogla i kanë mundur grupet e mëdha me lejen e Allahut? Allahu është me ata që kanë durim. (Kur’an 2:249)

O ju që besoni, bëhuni të qëndrueshëm kur ta takoni armikun dhe përkujtoni Allahun shumë, ashtu që të arrini sukses. Bindjuni Allahut dhe të Dërguarit të Tij, dhe mos u përçani e ta shkaktoni disfatën tuaj, dhe ta humbni guximin. Bëhuni durimtarë. Vërtet Allahu është me ata që janë durimtarë. (Kur’an 8:46)

[Pause_Print_Scroll]

Ç’ËSHTË GUXIMI?


Guximi s’është forcë e trupit. Njeriu mund të jetë i fortë fizikisht, por i dobët në zemër. Më saktë, guximi është forcë e zemrës dhe vendosmëri e saj. Faktorët vendimtarë në luftë janë forca fizike, shkathtësia në luftë, dhe guximi e qëndrueshmëria e zemrave të luftëtarëve.

Guximi i vetëm i cili është i lavdërueshëm, është guximi i bazuar në dituri dhe informata, jo ashpërsia e thjeshtë, pa mendim apo dallim në mes veprave të lavdëruara dhe të dënuara. Për këtë arsye i fortë dhe i aftë, siç definohet nga Islami, është ai i cili mund ta kontrollojë veten në hidhërim ashtu që ai bën vetëm atë që është vërtet e dobishme. Përsa i përket atij i cili kaplohet nga hidhërimi i tij, ai s’është as guximtar as i aftë.

[Pause_Print_Scroll]

KTHIMI NË DURIM DHE LLOJET E TIJA


Siç kemi thënë, çelësi për në forcën e mirëfilltë është durimi, dhe kjo është një element i domosdoshëm. Durimi është dy llojesh: durimi në hidhërim dhe durimi në fatkeqësi. el-Hasan (el-Basri) ka thënë:

“Asnjë rob i Allahut nuk ka dhënë goditje më efektive sesa urtësia dhe vetëpërmbajtja në hidhërim, dhe durimi përballë fatkeqësisë.”

Kjo sepse elementi i përbashkët në të gjitha këto gjëra është durimi në atë që është e dhimbshme. Guximtar dhe i aftë është ai i cili mund të bëjë durim dhe të ngulmojë përkundër dhimbjes.

Diçka e dhimbshme – nëse është diçka e cila mund të largohet – shkakton hidhërim. Dhe, nëse është diçka që s’mund të largohet, ajo shkakton pikëllim (huzn). Për këtë shkak fytyra skuqet nga hidhërimi, ndërsa gjaku vlon për shkak të ndjenjës së fuqisë dhe mundësisë për të shkatërruar atë që e shkakton hidhërimin, dhe fytyra zbehet dhe bëhet e pagjak në pikëllim, ndërsa gjaku tërhiqet për shkak të ndjenjës së dobësisë dhe pamundësisë që të bëjë ndonjë gjë në lidhje me shkakun e pikëllimit.

Kështu, Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) i bashkoi të dy llojet e durimit në hadithin sahi vijues që gjindet në koleksionin e Muslimit:

“Pejgamberi ka thënë: “Si e përcaktoni er-Rekub (pa fëmijë) në mesin tuaj?” Ata thanë: “er-Rakub është ai të cilit nuk i ka lindur asnjë fëmijë.” Pejgamberi tha: “Kjo s’është er-Rakub. er-Rakub është ai i cili nuk e ka sakrifikuar ndonjë prej fëmijëve të tij (në rrugë të Allahut).” Pastaj, Pejgamberi tha: “Dhe cilin e konsideroni të pathyeshëm (apo “të madh”) në mesin tuaj?” Ata thanë: “Atë të cilin njerëzit s’mund ta mbizotërojnë apo ta mposhtin.” Pejgamberi tha: “Nuk është kështu. I madh është ai i cili mund ta kontrollojë veten në hidhërim.”

Në këtë hadith, Pejgamberi përmendi atë e cila përfshin durimin përballë fatkeqësisë (humbjen e djemëve në luftë në rrugën e Allahut). Dhe durim në hidhërim. Allahu ka thënë në lidhje me fatkeqësinë në përgjithësi:

“Dhë përgëzoji durimtarët* Ata që, kur dëmtohen me ndonjë fatkeqësi, thonë: “Vërtet, prej Allahut kemi ardhur, dhe te Allahu do të kthehemi.”

Dhe Allahu tha në lidhje me hidhërimin:

Veprat e mira dhe veprat e këqija s’janë të njëjta. Largoje të keqen me atë që është e mirë. Papritmas, ai me të cilin keni pasur armiqësi bëhet i afërt sikurse shoku i devotshëm* Dhe askush s’do ta arrijë këtë, përveç atyre që janë durimtarë; dhe asnjë s’do ta arrijë këtë, përveç atyre që janë fatlumë. (Kur’an 41:34-35)

Ky parashtrim i elementeve të përbashkëta në mes durimit përballë fatkeqësisë, dhe durimit në hidhërim është e ngjashme me përmendjen e elementeve të përbashkëta në mes durimit në fatkeqësi dhe durimit në bollëk dhe rehati si në ajetin vijues:

Dhe nëse Ne e bëjmë njeriun që të shijojë mëshirën Tonë, dhe pastaj e marrim atë prej tij, vërtet, ai bëhet i dëshpëruar dhe jofisnik. Dhe nëse Ne e bëjmë atë që të shijojë bollëkun pas disa fatkeqësive, të cilat e kishin goditur atë, vërtet, ai do të thotë: E keqja më la. Vërtet, ai është gazmor, arrogant. Të gjithë përveç atyre që janë durimtarë dhe bëjnë vepra të mira. Për këta ka falje dhe shpërblim të madh. (Kur’an 11:9-11)

Me qëllim që ju mos të dëshpëroheni për atë që nuk e keni, e as të jeni (tepër) të lumtur për atë që ju është dhënë. (Kur’an 57:23)

Më këtë cilësi, poeti Ka’ab ibn Zuheir i përshkruajti Migruesit në mesin e Shoqëruesve (Sahabëve) (Allahu qoftë i kënaqur me ta) duke thënë:

“Ata nuk ishin tepër të lumtur kur shpatat e tyre goditnin kundërshtarët e tyre, e as që ishin të dëshpëruar kur ata vetë goditeshin.”

Një tjetër poet, Hasan ibn Thabit ka thënë në përshkrimin e Ensarëve (Ndihmuesve):

“Nuk ka mburrje nëse ata u shkaktojnë dëm armikut të tyre, dhe nuk ka plogështi dhe pakënaqësi nëse ata vetë dëmtohen.”

Disa Arabë thonin për Pejgamberin:

“Kur ai është fitimtar, s’është mburravec, dhe kur ai pëson disfatë, s’është i pikëlluar.”

[Pause_Print_Scroll]

NDALIMI I TEJKALIMIT TË KUFIJVE


Meqë shejtani thërret njerëzit, gjatë këtyre dy llojeve të situatave, që të shkelin kufijtë e vendosur nga Islami me zemrat e tyre, zërat, dhe duart, Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) e ka ndaluar këtë në hadithin vijues:

I është thënë Pejgamberit, kur ai qe parë duke qajtur kur e pa të birin e tij Ibrahimin të përgatitur për varrim: “A qan ti, ndonëse ti e ke ndaluar të qajturit dhe vajtimin për të vdekurin?” Pejgamberi tha: “Atë që unë e kam ndaluar s’është tjetër pos dy zërave të turpshëm, idiotikë: njërin zë në kohë të bollëkut dhe rehatisë: mendjelehtësia, loja, dhe fyelli i Shejtanit (d.m.th.muzikën); dhe zërin tjetër në kohë të fatkeqësisë: goditja e faqeve (fytyrës), shqyerja e teshave, dhe thirrja me thirrje të Xhahilijetit (injorancës) (thirrjet për hakmarrje apo kërkimi i së keqes për dikë bazuar në nacionalizëm apo tribalizëm).

në të cilin Pejgamberi ka përmendur të dyjat në hadithin e njëjtë. Në një hadith tjetër, ai e ndalon atë vetëm në lidhje me fatkeqësi:

“Kushdo që i godet faqet dhe shqyen teshat dhe thërret me thirrje të xhahilijetit, s’është prej neve.”

Dhe, në një hadith tjetër:

“Unë jam i pafajshëm për (mëkatin e) atij që e rruan kokën e tij, atij që vajton, dhe atij që i shqyen teshat e tija (d.m.th. ai që i bën këto gjëra kur të goditet më fatkeqësi.)”

“Vërtet, Allahu nuk e merr askë në llogari për lotin e syrit, e as për pikëllimin e zemrës, por Ai dënon apo mëshiron bazuar në këtë. (Duke e thënë këtë, ai tregoi nga gjuha e tij).”

“Për këdo që njerëzit qajnë dhe vajtojnë, ai dënohet për shkak të qarjes dhe vajtimit të tyre.” (Ky hadith, dhe të gjitha para tij në këtë seksion janë prej Buharit)

Njëra prej kushteve të kërkuara nga femrat në Zotimin e Besnikërisë ishte ajo se ato duhej të pajtoheshin që kurrë mos të qanin apo vajtonin për të vdekurin, dhe ai tha:

“Vërtet, gruaja e cila qan dhe vajton për të vdekurin, nëse ajo nuk pendohet para vdekjes së saj, do të veshet në Ditën e Kijametit me jelek të lungave dhe me fustan prej katranit të shkrirë.”

Pejgamberi përmendi dy zërat idiotikë dhe të turpshëm: zëri i cili sjell shkelje (të kufijëve) në lumturi ashtu që personi bëhet “gazmor dhe arrogant” (farihun fekhur), dhe zëri tjetër në kohë të pikëllimit i cili sjell padurim dhe dëshpërim, ashtu që personi bëhet “i pakënaqur dhe i paduruar” (halu’an xhezu’an).

Përsa i përket zërit i cili zgjon hidhërim për hir të Allahut, siç është britma e luftës dhe poezia e cila është e komponuar për xhihad, kjo kurrë s’është bërë më instrumente muzikore. Ngjashëm janë edhe zërat për përhapjen e lajmit në festimet martesore. Këto dyja janë lejuar, dhe janë liruar nga vendimi i përgjithshëm me Sunet të Pejgamberit: bërtimat dhe poemat e betejës, rrahja e defit (pa byzylyk) në ahëngjet martesore, dhe festimet për gra dhe fëmijë.

Normë e poetëve është ajo se ata pasojnë natyrën njerëzore, siç ka thënë Allahu:

A nuk sheh se ata janë në çdo luginë, duke bredhur paqëllim?* Dhe atë se ata e flasin atë që nuk e punojnë? (Kur’an 26:225-226)

Për këtë arsye, Allahu na informon se poetët pasohen nga ghavun (njëjës: ghaui). Ghaui është ai i cili pason epshin e vet pa dituri dhe pa udhëzim, dhe kësaj i referohet si ghej. Personi i tillë s’është i udhëzuar (muhtedi), mu ashtu si ai i cili është shmang apo “humbur” (dhall), është ai i cili nuk e njeh atë që i bën dobi atij, prapë në kontrast me atë në udhëzim. Allahu ka thënë:

Pasha yllin kur perëndon* Shoku juaj nuk ka humbur (dhall), e as që është shmang (prej ghej). (Kur’an 53:1-2)

Dhe, për këtë arsye, Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) ka thënë:

“Ajo që ju takon është (pasimi i) çfarëdo që ju vjen prej traditës (sunetit) tim, dhe traditës së të hershmëve, pasardhësve të udhëzuar drejt; shtrëngojuni në këtë më dhëmballat tuaja!”

Kështu ne i gjejmë ata (poetët) duke i lavdëruar të gjitha llojet e trimërisë dhe vetëpërmbajtjes, meqë mangësia e këtyre cilësive është e dënueshme në çdo situatë. Përsa i përket pranisë së këtyre cilësive, kjo do të sjellë arritjen e asaj çka uni dëshiron, çfarëdoqoftë ajo, por dobia përfundimtare është vetëm për të devotshmit. Përsa u përket të paditurve, ata do të kenë dobi në staza të shkurta (d.m.th. në këtë jetë), por jo edhe në përfundim (Në Jetën e Përtejme).

“Dobia përfundimtare”, ndonëse përfundimisht është në Jetën e Përtejme, po ashtu mund të jetë edhe në këtë jetë, siç ka thënë Allahu pasi që ka përmendur rrëfimin e Nuhut, dhe shpëtimin e tij në barkë:

Qe thënë: O Nuh, zbrit poshtë (prej barkës) me paqe prej nesh dhe bekimet mbi ty dhe mbi njerëzit tjerë (të cilët do të vijnë) prej teje. Dhe njerëzve tjerë ne do t’u japim kënaqësi (për një kohë) pastaj do t’i trondisim me një dënim të dhimbshëm* Këto janë disa nga rrëfimet e të padukshmes, të cilat Ne t’i kemi shpallur ty. As ti e as njerëzit tu nuk e kanë ditur këtë para kësaj. Pra, bëni durim. Vërtet dobia përfundimtare është për të devotshmit. (Kur’an 11:48-49)

Dhe kushdo që ju sulmon, edhe ju sulmoni ata në masë të njëjtë në të cilën ata ju sulmuan, dhe kini frikë Allahun, se vërtet Allahu është me ata që i frikësohen Atij. (Kur’an 2:194)

[Pause_Print_Scroll]

ENTUZIAZMI DHE GUXIMI QË ËSHTË I LAVDËRUESHËM


Kriteri këtu është se entuziazmi dhe guximi i vetëm i cili është i lavdërueshëm, është ai i cili është lavdëruar nga Allahu dhe Pejgamberi i Tij (salallahu alejhi ue selam). Allahu është Ai, lavdërimi i të Cilit është bukuri dhe kritika e të Cilit është çnderim, dhe kjo s’është për asnjë tjetër pos për Allahun, as për poet, as për orator, apo ndonjë tjetër. Kështu, kur një Arab nga fisi i Beni Temimit i tha Pejgamberit (salallahu alejhi ue selam) “Lavdërimi im është zbukurim, ndërsa kritika ime është poshtërim”, Pejgamberi i tha atij: “Kjo është për Allahun!”.

Allahu e ka lavdëruar guximin dhe vetëpërmbajtjen në rrugën e Tij, s’i në sahinë të transmetuar nga Ebu Musa el-Esh’ari (Allahu qoftë i kënaqur me të):

I është thënë Pejgamberit: Njeriu mund të luftojë prej trimërisë, dhe ai mund ta luftojë prej entuziazmit dhe eksitimit, dhe ai mund të luftojë që të shihet nga të tjerët, pra, cili nga këta është (vërtet) në rrugë të Allahut? Pejgamberi tha: Kushdo që Lufton që fjala e Allahut të jetë më e larta është në rrugë të Allahut.”

Mu ashtu siç ka thënë Allahu:

Dhe luftoni ata derisa të mos ketë më kaos dhe mosmarrëveshje, dhe i tërë adhurimi të jetë vetëm për Allahun. (Kur’an 8:39)

Kjo, në fakt, është qëllimi për të cilin Allahu e ka krijuar njerëzimin, ashtu siç Ai ka thënë:

Dhe Unë nuk i kam krijuar xhinët dhe njerëzimin për tjetër, përveç që ata të më adhurojnë. (Kur’an 51:56)

Çfarëdo akti i cili është në kërkim të qëllimit të përgjithshëm për të cilin është krijuar i tërë krijimi, është i lavdërueshëm në shikimin e Allahut; dhe është ajo e cila ka ca dobi të mbetur për vepruesin e këtij akti, dhe Allahu do t’i bëjë dobi atij për shkak të kësaj. Këto pra janë veprat e mira (el-a’mel es-Salihat) të cilave u referohet në Kur’an. Në lidhje me këtë, njerëzit mund të ndahen në katër kategori:

1) Ata të cilët përpiqen dhe punojnë për hir të Allahut me guxim dhe vetëpërmbajtje. Këta janë besimtarët të cilët e meritojnë shpërblimin e Parajsës.

2) Ata të cilët përpiqen dhe punojnë për tjetër pos Allahut me guxim dhe vetëpërmbajtje. Këta përfitojnë nga veprat e tyre në këtë jetë, dhe s’ka gjë nga ajo për ta në Jetën e Përtejme.

3) Ata të cilët punojnë për Allahun, por pa guxim dhe pa vetëpërmbajtje. Këta kanë një element të hipokrizisë (nifakut) dhe mangësi në besim (iman) deri në shkallën e frikës dhe pakënaqësisë së tyre.

4) Ata të cilët s’punojnë për Allahun, dhe s’kanë guxim dhe vetëpërmbajtje. Këta nuk kanë pjesë as në këtë botë as në Jetën e Përtejme.

[Pause_Print_Scroll]

KARAKTERI PËR TË CILIN KA NEVOJË BESIMTARI


Këto cilësi dhe këto vepra janë të nevojshme për besimtarin në përgjithësi, dhe në veçanti në kohë të kaosit, konfliktit, dhe sprovave të mëdha. Ata kanë nevojë për reformim të plotë të vetes së tyre, përkundër pranisë së asaj përbrenda tyre e cila thërret në kaos dhe çoroditje. Dhe ata po ashtu kanë nevojë që të përmbushin detyrat e tyre me anë të urdhërimit të të tjerëve në atë që është e mirë dhe ndalimit të tyre prej asaj që është e keqe aq sa kanë mundësi. Të dyjat këto detyra përmbajnë vështirësi të mëdha siç kemi parë, ndonëse janë të lehta për ata për të cilët Allahu i ka bërë ato të lehta.

Kjo sepse Allahu i ka urdhëruar besimtarët që të kenë besim dhe të bëjnë vepra të mira, dhe i ka urdhëruar ata që t’i thërrasin njerëzit dhe të përpiqen me ta që të sjellin besimin dhe praktikimin e veprave të mira. Dhe Allahu u ka premtuar atyre ndihmën e Tij në këto aktivitete. Allahu ka thënë:

Dhe Allahu me siguri do t’i ndihmojë ata të cilët e ndihmojnë Atë (d.m.th. kauzen e Tij), dhe vërtet Allahu është i fortë, i fuqishëm. Ata të cilët, nëse Ne ju japim autoritet në tokë e falin namazin, paguajnë zekatin, urdhërojnë në tërë atë që është e mirë. Dhe tek Allahu është përfundimi i të gjitha çështjeve. (Kur’an 22:41)

Vërtet, Ne do t’i përkrahim Pejgamberët Tanë dhe ata që besojnë në jetën e kësaj bote, dhe në ditën prezentimit të dëshmitarëve. (d.m.th. në Ditën e Gjykimit) (Kur’an 40:51)

Allahu ka shpallur dekret: Unë dhe Pejgamberët e Mi do të jemi fitimtarë. Vërtet, Allahu është i fuqishëm, që ka mundësi për çdo gjë. (Kur’an 58:21)

Vërtet, forcat tona do t’i mposhtin ata. (Kur’an 37:173)

[Pause_Print_Scroll]

FRIKA PREJ RËNIES NË SPROVË SI ARSYETIM PËR NEGLIZHIMIN E URDHËRIMIT PËR TË MIRËN


Urdhërimi për të mirën dhe ndalimi i së keqes, dhe luftimi në rrugë të Allahut (xhihadi) përmban teste dhe sprova të rënda në të cilat njeriu i eksponohet rrezikut të dorëzimit ndaj sprovave të llojeve të ndryshme. Për këtë arsye, paraqitet një grup nga mesi i njerëzve, të cilët përmendin frikën e tyre ndaj këtyre sprovave si arsyetim për shmangien prej asaj që u është bërë e detyrueshme, duke pohuar se ata vetëm kërkojnë sigurim nga këto sprova. Mu ashtu siç ka thënë Allahu për hipokritët:

Nga mesi i tyre është ai i cili thotë: Më fal, dhe mos më ekspono ndaj sprovave. Por vërtet, ata tashmë kanë rënë në sprovë. (Kur’an 9:49)

Dijetarët e tefsirit (Interpretimit Kur’anor) kanë përmendur se ky ajet qe shpallur në lidhje me një njeri të quajtur el-Xhed ibn Kais kur Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) e urdhëroi atë që të përgatitet për betejën e Rrumit (Romakëve). Unë besoj se Pejgamberi më tha: A ke ndonjë problem me gratë e njerëzve të bardhë? el-Xhed tha: O Pejgamber, nuk ka njeri më të magjepsur me gra se unë. Pejgamberi e kthej fytyrën e tij prej el-Xhedit dhe tha: “Unë nuk shoh ndonjë arsyetim për ty.” (Prej Sirës së Ibn Hishamit)

Ky njeri është po i njëjti i cili dështoi që të bëjë Betimin të njohur si Bei’tul Ridhvan, të cilën Shoqëruesit ia dhanë Pejgamberit nën një lis (pak para armëpushimit të Hudejbijes), dhe u fsheh pas një deve të kuqe. Në një hadith Pejgamberi (salallahu alejhi ue selam) ka thënë:

“Të gjithëve nga ju u janë falur mëkatet, përveç njeriut të deves së kuqe.”

Dhe kështu, Allahu e shpalli ajetin e mësipërm në lidhje me këtë njeri, duke thënë:

Në mesin e tyre është ai i cili thotë: Më fal, dhe mos më ekspono ndaj sprovave. Por vërtet, ata tashmë kanë rënë në sprovë. (Kur’an 9:49)

Këtu, Allahu thotë: Ky njeri ka kërkuar që të mbetet prapa për ta shpëtuar veten nga sprova e grave, vetëm që të mos iu nënshtrohet sprovave për shkak të tyre: ose ai ka nevojë që t’i luftojë tendencat e tija të lindura, dhe të vuaj për shkak të konfliktit të brendshëm të tij, ose mund t’ju dorëzohet epsheve të tija dhe të mëkatojë. Kushdo që e sheh ndonjë figurë shumë të mirë dhe e dëshiron atë – nëse ai s’ka mundësi që t’i plotësojë dëshirat e tija – qoftë për shkak të ndalimit ligjor, apo për shkak të paaftësisë së tij, përjeton vuajtje në zemrën e tij. Nëse ai ka mundësi ta marrë atë, edhepse ajo është e ndaluar, ai është i shkatërruar, dhe madje edhe në të lejuarën e saj d.m.th. bashkëveprimit me femër, ka kurtha të rrezikshme.

Kjo është domethënia e thënies së el-Xhedit: “…dhe mos më ekspono ndaj sprovave.” Dhe kështu, Allahu ka thënë: Vërtet, ata tashmë kanë rënë në sprovë. d.m.th., thënia: Mu largimi i tij nga detyra e xhihadit, dhe tërheqja e tij prej tij (xhihadit), dhe dobësia e besimit të tij, dhe sëmundja e zëmrës së tij e cila e bëri përpjekjen e tij për t’iu shmangur xhihadit të duket e mirë dhe e pranueshme, është një sprovë e madhe në të cilën ai tashmë ka rënë. Meqë ky është rasti, si mundet ai që të kërkojë shkarkim nga sprovat e vogla, të cilat ende nuk e kanë goditur atë, duke iu dorëzuar një sprove më të madhe e cila tashmë ka ndodhur? Allahu ka thënë:

Dhe luftoni ata derisa të mos ketë më kaos dhe e tërë feja të jetë vetëm për Allahun. (Kur’an 9:21)

Pra, kushdo që i shmanget luftimit të cilin Allahu e ka urdhëruar, vetëm që mos t’u eksponohet sprovave, tashmë ka rënë në sprovë, për shkak të dyshimit dhe sëmundjes e cila gjindet në zemrën e tij, dhe neglizhimit të tij të xhihadit në të cilin Allahu e ka urdhëruar atë.

Mendoni për këtë me kujdes, sepse kjo është një pyetje e rrezikshme. Njerëzit, në lidhje me këtë, ndahen në dy kategori:

1) Njëri grup urdhëron, ndalon, dhe lufton në rregull, ashtu siç e imagjinojnë ata, që t’i largojnë kaosin dhe sprovat. Veprat e tyre janë një kaos apo sprovë edhe më e madhe se ajo të cilën ata përpiqen ta largojnë. Ky është shembulli i atyre që nxitojnë të luftojnë në konfliktet të cilat shfaqen në mesin e Muslimanëve, siç janë havarixhët.

2) Grupi tjetër e lë urdhërimin për të mirën dhe ndalimin prej të keqes dhe luftimin në rrugë të Allahut me të cilën feja bëhet vetëm për Allahun, dhe që fjala e tij të jetë më e larta, me qëllim që t’i shmangen sprovës. Ata tashmë i janë dorëzuar sprovës dhe kanë rënë në të.

Sprova e cila përmendet në ajetin e mësipërm përfshin sprovën e fytyrave të bukura, meqë ajo është rrëfimi prapa shpalljes së ajetit. Në një kuptim më të përgjithshëm, ky është rasti me shumë njerëz të ashtuquajtur “fetarë”. Ata e lëjnë pas dore urdhërimin për të mirën dhe ndalimin prej të keqes, e cila është e detyrueshme për ta dhe luftimin në rrugë të Allahut me të cilin e tërë feja mund të jetë për Allahun, dhe me anë të së cilës fjala e Allahut bëhet më e larta, me qëllim që t’u shmangen sprovave dhe dëshirave të kësaj bote. Në të vërtetë, ata tashmë kanë rënë në sprovën e cila është shumë më e rrezikshme se e para, prej të cilës ata mendonin se janë duke ikur.

Ajo që u ka takuar atyre ishte që t’i përmbushin detyrat e tyre të urdhërimit për të mirën dhe ndalimit prej të keqes dhe të largohen nga e ndaluara. Largimi nga e ndaluara dhe përmbushja e detyrave janë dy anët e monedhës së njëjtë, meqë veta e tyre s’do t’u lejojë atyre ndonjë tjetër zgjedhje, përveç bërjes së të dyjave së bashku, apo lënies së të dyjave së bashku. Ky është rasti i atyre të cilët kërkojnë udhëheqësi dhe pronë apo dëshira të paligjshme: kurdo që ata përmbushin atë që u takon atyre më anë të urdhërimit dhe ndalimit, luftimit dhe sundimit dhë gjërave të këtilla, ata gjithmonë krahas kësaj bëjnë edhe akte të ndaluara. Ajo që u takon atyre në këtë pikë është që të analizojnë se cila prej dy elementeve është me e madhe. Nëse detyrat janë më të mëdha në shpërblim sesa shmangia nga e ndaluara, ata duhet të vazhdojnë, dhe të mos i lënë detyrat të cilat ata janë duke i zbatuar nga frika prej rënies në një sprovë më të vogël. Në anën tjetër, nëse largimi nga e ndaluara që përfshihet është shpërblim më i madh, ata duhet s’duhet ta braktisin këtë shpërblim duke shpresuar në një shpërblim më të vogël në bërjen e detyrës së përfshirë. Në këtë kombinim të së mirës dhe së keqes ka një përzierje të së mirës dhe së keqes në llogarinë e tyre te Allahu. Një shpjegim i detajizuar i këtij koncepti do të ishte tepër i gjatë.

[Pause_Print_Scroll]

ÇDO QENIE NJERËZORE KA NEVOJË PËR URDHËRIM DHE NDALIM


Çdonjëri në faqen e dheut duhet prej domosdoshmërisë që të ketë urdhërim dhe ndalim. Është e domosdoshme që ai të urdhërohet dhe të ndalohet. Edhe sikur ai të ishte plotësisht vetëm, ai do të duhej që ta urdhërojë dhe ndalojë veten – ose në atë që është e mirë, ose prej asaj që është e keqe, siç ka thënë Allahu në lidhje me unin njerëzor:

Dhe, vërtet, uni përherë urdhëron (njeriun) që të bëjë keq. (Kur’an 12:53)

Urdhërimi në esencë është kërkimi i një veprimi të caktuar, dhe të pasurit për qëllim atë, derisa ndalimi është shmangia prej një vepre caktuar, dhe të pasurit për qëllim atë.