Kalendari historik

[Zero Cool]

03.06 - 09.06


3 qershor …

3 qershori është dita e njëqindepesëdhjetekatër e Kalendarit Gregorian dhe mbeten 211 ditë deri fundi i vitit.

NGJARJET:

1875 – Vdiq kompozitori i famshëm francez Georges Bizet.
1931 – Lindi lideri aktual i Kubës, Raul Castro. Ai e mori pushtetin në Kubë nga vëllai i tij më i madh, Fidel, pas largimit të tij nga skena politike tre vjet më parë për shkak të gjendjes jo të mirë shëndetësore.
1944 – Forcat naziste tërhiqen nga Roma.
1944 – Kostumet e banjës, të njohura si bikini, prezantohen për të parën herë për publikun në një defile mode në Paris.
1962 – Një aeroplan i kompanisë “Air France”, “Bowing 7070” u përplas pak pas ngritjes nga aeroporti “Orly”, duke shkaktuar vdekjen e 130 udhëtarëve. Vetëm dy persona që ndodheshin në bordin e aeroplanit arritën të shpëtonin gjallë.
1965 – Majori Edward White bëhet astronauti i parë amerikan, i cili eci në hapësirë, gjatë misionit “Gemini 4”.
1979 – Ish-presidenti i Ugandës, Idi Amin, iku në Libi.
1979 – Ndotja më e madhe në botë e ujërave ndodh kur anija e mbushur me naftë “Ixtoc 1” shpërtheu, duke liruar mbi 140 milionë fuqi naftë në ujërat e Luginës Campeche, në brigjet e Meksikës.
1981 – Papa Gjon Pali i Dytë lirohet nga spitali, pas tentim atentatit.
1982 – Ambasadori i izraelit në Britaninë e Madhe, Shlomo Argov, qëllohet me armë zjarri në një rrugë në Londër. Ai i mbijeton atentatit, mirëpo mbeti i paralizuar përjetësisht.
1989 – Qeveria e Kinës dërgon trupa ushtarake për t’i larguar protestuesit nga sheshi “Tiananmen”, pas shtatë javësh okupim.
1989 – Vdes lideri iranian [[Ayatollah Khomeini].
1991 – Vullkani në malin Unzen në Japoninë Jugore shpërtheu, duke shkaktuar vdekjen e 40 personave.
1999 – Qeveria e Slobodan Milosheviqit pranoi planin ndërkombëtar të paqes për Kosovën. NATO-ja shpalli se bombardimet ajrore do të vazhdojnë derisa 40 mijë ushtarët serbë të mos tërhiqeshin tërësisht nga Kosova.
2006 – Bashkimi shtetëror ndërmjet Malit të Zi dhe Serbisë përfundon zyrtarisht, pasi Mali i Zi edhe zyrtarisht shpall pavarësinë.
2006 - Mali i Zi ndahet nga Srbia dhe Mali i Zi.

LINDJET:

1423 - Luigji i XI, mbret i Francës
1808 - Jefferson Davis, poltikan amerikan
1843 - Fridrih VIII, mbret danez
1865 - George i V i Mbretërisë së Bashkuar, mbret anglez
1924 - Petraq Pilika, profesor, anëtar i Akademisë së Shkencave († 2009)
1925 - Derviš Sušić, letrar boshnjak

VDEKJET:

1899 - Mbylli sytë në Vjenë kompozitori i madh Johan Shtraus i Ri, i cili, duke vazhduar veprën e familjes së tij, krijoi mjaft vepra muzikore, ku spikasin të gjitha llojet e vallëzimit, kryesisht valse, si: "Karnevalet në Romë", "Flederman", "Janhka" apo i madhërishmi "Danubi blu".
1918 - Mehmeti i V, sulltan i osmanlisë
1924 - Franz Kafka, shkrimta çek
1970 - Adrian Conan Doyle, letrar anglez
1979 - Arno Schmidt, letrar gjerman
1989 - Ruhollah Khomeini, politak iranian
2001 - Anthony Quinn, aktor amerikan



4 qershor …

4 qershori është dita e njëqindepesëdhjetekatër e Kalendarit Gregorian dhe mbeten 211 ditë deri fundi i vitit.

NGJARJET:

781 p.e.s. – Vërehet për herë të parë Eklipsi i diellit në Kinë.
1584 – Sir Walter Raleigh krijon koloninë e parë angleze në Ishullin Roanoke (tash Karolina Veriore).
1615 – Rrethimi i Osakës :Forcat e udhëhequra nga Tokugawa Ieyasu e marrin Kështjellën e Osakës në Japoni.
1783 – Vëllezërit Montgolfier paraqesin publikisht montgolfière (balonin e tyre me ajër).
1794 – Trupat britanike pushtojnë Port-au-Prince në Haiti.
1859 – Në Betejën e Magentës, trupat franceze nën komandën e Louis-Napoleonit, mundin trupat austriake.
1912 – Massachusetts bëhet shteti i parë i SHBA-ve që vendos pagën minimale për punëtorët.
1917 – Jipet për herë të parë Çmimi Pulitzer: Laura E. Richards, Maude H. Elliott, dhe Florence Hall marrin çmimin e parë për biografi (për Julia Ward Howe). Jean Jules Jusserand e merr çmimin e parë për histori për punën e tij With Americans of Past and Present Days. Herbert B. Swope e merr çmimin e parë për gazetari për punën e tij New York World.
1919 – Të drejtat e femrës: Kongresi amerikan aprovon Amendamentin e 19-të të Kushtetutës së SHBA-ve, i cili garanton të drejtën e votës për gratë, dhe dërgohet në të gjitha shtetet federale amerikane për ratifikim.
1920 – Me marrëveshje të forcave botërore në Kongresin e Versajës në Paris, Hungaria humb 71% të territorit dhe 63% të popullatës.
1928 – Kryetari i Kinës Zhang Zuolin vritet nga agjentët japonezë.
1940 – Lufta e Dytë Botërore: Forcat naziste hyjnë në Paris, për ta marrë qytetin vetëm pas 10 ditësh (14 qershor 1940)
1943 – Një grushtshtet në Argjentina e largon Ramón Castillon.
1970 – Tonga e fiton Pavarësinë nga Britania e Madhe.
1986 – Jonathan Pollard deklarohet fajtor për spiunazh, për shitjen e të dhënave sekrete të SHBA-ve drejt Izraelit.
1989 – Pas vdekjes së Ayatollahut, Ali Khamenei zgjedhet Lideri Suprem i Iranit.
1989 – Një shpërthim i gazit bërthamor në afërsi të Ufas, Rusi, vret 575 njerëz, pasi qëdy trena hedhin shkëndija afër një naftësjellësi që rrjedh.
1989 – Viktimat e vrasësit Oba Chandler gjenden në Tampa Bay, Florida. Chandleri nuk do të mund të kapet para vitit 1992.
1996 – Fluturimi i parë i Ariane 5 ekplodon pas vetëm 20 sekondave pasi që është lansuar.
2001 – Pas masakrës në Pallatin Mbretëror në Nepal, hip në fron Gyanendra, duke qenë kështu mbreti i fundit i Nepalit.

LINDJET:

1738 - George i III, mret iBritanisë së Madhe
1816 - Adele Muzzarelli,këngë tar italiane
1881 - Natalia Gončarova, piktore ruse
1908 - Jan Zdeněk Bartoš, kompozitor çek
1931 - Antun Vrdoljak, aktor dhe preoducent kroatt
1947 - Viktor Klima, politikan austriak
1955 - Val McDermid, romansier skocez
1966 - Cecilia Bartoli, sopraniste italiane
1975 - Angelina Jolie - Aktore nga ShBA

VDEKJET:

1798 - Giacomo Casanova, avanturist italian
1876 - Abdul Aziz, sulltan osman
1941 - Wilhelm II, mbret i prusian
1997 - Alaudin Frashëri, agronom shqiptar


5 qershor …

5 qershori është dita e njëqindepesëdhjetepestë e Kalendarit Gregorian dhe mbeten 210 ditë deri fundi i vitit.

NGJARJET:


1832 - Fillon kryengritja e studentëve në Paris.
1849 - Danimarka bëhet monarki kushtetuese me nënshkrimin e kushtetutës së re.
1959 - Betohet qeveria e parë e Singaporit.
2003 - Një valë e madhe nxehtësie arrin Pakistanin dhe Indinë, temperaturat kalojnë mbi 50 °C.
2006 - Mali i Zi shpall pavarsinë ndaj Bashkimit shtetërorë Serbi-Mal i Zi
LINDJET:

1727 - Adam Smith, ekonomist kocez
1805 - Jacob Niclas Ahlström, kompozitor suedez
1862 - Allvar Gullstrand, okulist suedez
1878 - Pancho Villa, revolucionar meksikan
1883 - John Maynard Keynes, matematikant dhe ekonomist britasnez
1884 - Ralph Benatzky, kompozitor opere austriak
1898 - Federico García Lorca,shkrimtar spanjoll
1927 - Hugo Pratt, strip autor italian
1933 - Velimir Bata Živojinović,aktor serb
1941 - Martha Argerich, piniste argjentinase
1948 - Sergio Abreu,muzikant brazilian
1949 - Ken Follett, letrar britanez
1971 - Mark Wahlberg, aktor amerikan

VDEKJET:

1826 - Carl Maria von Weber, kompozitor, dirigjent dhe pianist gjerman
2004 - Ronald Reagan, Presidenti i 40-të i SHBA-së
2008 - Eugenio Montejo, diplomat dhe shkrimtar venezuelas

FESTAT DHE PËRVJETORET:

Dita Botrore e Mjedisit



6 qershor …

6 qershori është dita e njëqindepesëdhjetegjashtë e Kalendarit Gregorian dhe mbeten 209 ditë deri fundi i vitit.

NGJARJET:

1752 - Një zjarr masiv shkatërron një të tretën e Moskës, përfshirë 18,000 shtëpi.
1873 - U nënshkrua marrëveshja e Aleancës së tre perandorëve edhe nga Rusia dhe Austro-Hungaria.
1889 - "Zjarri i Madh në Seattle" shkatëron gjithë qendrën e Seattle, Washington.
1912 - Shpërthen vullkani Novarupta në Alaska. Vullkani i dytë më i madh në histori.
1925 - Themelohet Korporata Chrysler nga Walter Percy Chrysler.
1946 - Themelohet Asociacioni Amerikan i Basketbollit (NBA) në New York City.
1968 - Senatori Robert F. Kennedy vdes nga plagët ngaqë e qëlluan një natë më parë.
1993 - Mongolia organizon zgjedhjet e para presidenciale në historinë e saj.

LINDJET:

1799 - Aleksander Sergejeviç Pushkin, poet, romancier dhe dramaturg rus i konsideruar si themelues i letersisë moderne ruse.
1875 - Tomas Man, romancier gjerman, i cili u bë qytetar amerikan mbas ardhjes në fuqi të nazizmit
1926 - Teki Biçoku, gjeolog shqiptarë
1946 - Tony Levin, basist amerikan
1960 - Steve Vai, kitarist amerikan

VDEKJET:
1799 - Patrick Henry, politikan dhe revolucionar amerikan
1961 - Carl Gustav Jung, psikoanalist
1968 - Robert F. Kennedy, u vra në një atentat pas nje takimi elektoral ne Hotel Ambassador në Los Angeles



7 qershor …

7 qershori është dita e njëqindepesëdhjeteshtatë e Kalendarit Gregorian dhe mbeten 208 ditë deri fundi i vitit.

NGJARJET:

1099- Kryqëzata e parë : fillon rrethimi i Jeruzalemit .
1862- Shtetet e Bashkuara dhe Britania dakordohen për të ndaluar tregtia e skllevërve.
1944- Lufta e Dytë Botërore : Beteja e Normandisë
2001- Tony Blair fiton në zgjedhjet e përgjithshme.
2008- Hillari Klinton pezullon fushatën presidenciale të saj.

LINDJET:

1909- Xhesika Tendi, aktorja amerikane me origjinë britanike, e cila u bë fituesja më e moshuar çmimit 'Oscar' në interpretimin e saj në filmin "Duke shëtitur zonjushë Deizin" të vitit 1989.
1945 - Volfgang Shusel, Kancelari i Austrisë
1947 - Don Money, lojtar bejsbolli amerikan dhe menaxher
1947 - Thurman Munson, lojtar bejsbolli amerikan (d. 1979)
1950 - Gary Graham aktor amerikan
1951 - Terry O'Reilly hokeist kanadez
1952 - Liam Neeson,aktor irlandez
1952 - Orhan Pamuk, shkrimtari turk, laureat Nobel
1953 - Johnny Clegg, muzikant i Afrikës së Jugut
1953 - Colleen Camp, aktore amerikane
1953 - Dougie Donelli, transmetues televizioni skocez
1954 - Louise Erdrich, autor amerikan
1955 - William Forsythe, aktor amerikan
1957 - Pedi McAloon, këngëtari dhe kompozitori anglez
1958 - Sathirathai Surakiart, Zëvendës kryeministri i Tajlandë
1960 - Bill Prady, prodhues amerikan
1961 - Dave infektues, muzikant amerikan
1962- Michael Cartellone, baterist amerikan (Lynyrd Skynyrd)
1962 - Takuya Kurosawa, shofer autorelli Japanez
1963 - Roberto Alagna, tenor freng
1964 - Judie Aronson, aktore amerikane
1964 - Gia Carides, aktore australiane
1965 - Mick Foley, mundës amerikan
1980 - Burim Mustafa, regjisor shqiptar

VDEKJET:

1963 - Zasu Pitts, aktore amerikane (lindi më 1894)
1965 - Judy Holliday, aktore amerikane (lindi më 1921)
1966 - Jean Arp, skulptor, piktor, poet gjerman
1967 - Anatoli Maltsev, matematikan rus (lindi më 1909)
1967 - Dorothy Parker, shkrimtar amerikan (lindi më 1893)
1968 - Dan Duryea, aktor amerikan (lindi më 1907)
1970 - EM Forster, autor angleze (lindi më 1879)
1978 - George Ronald Wreyford Norrish, farmaci britanik, laureati Nobel (lindi më 1897)
1979 - Forrest Carter, shkrimtar amerikan (lindi më 1925)
1980 - Elizabeth Craig, shkrimtar britanik (lindi më 1883)
1980 - Henri Miler, romancier amerikan, autor i veprave "Tropiku i Kancerit" dhe "Tropiku i Brisqapit".
1980 - Henry Miller, shkrimtar amerikan (lindi më 1891)
1988 - Vernon Washington, aktor amerikan (lindi më 1927)
1993 - Drazhen Petroviq, basketbollist kroat (lindi më 1964)
1995 - Hsuan Hua, i lindur lider fetar kinez (lindi më 1918)
1996 - Max Factor, biznesmen amerikan (lindi më 1904)
2001 - Paz Víctor Estenssoro, Presidenti i Bolivisë (lindi më 1907)
2001 - Carole Fredericks, këngëtar amerikan (lindi më 1952)
2001 - Betty Neels, romancieri angleze (lindi më 1910)
2002 - Mary Lilian Baels, princeshë belge (lindi më 1916)
2002 - Basappa Danappa Jatti, ish-nënkryetare e Indisë dhe ushtrues i detyrës (lindi më 1912)
2003 - Trevor Goddard, aktor angleze (lindi më 1962)
2006 - Abu Musab al-Zarqawi, lider i Al-Kaides ne Irak
2006 - John Tenta, mundës kanadez (lindi më 1963)
2006 - Abu Musab al-Zarkaui, jordanez të lindur Mujahid (lindi më 1966)
2008 - Jim McKay, sportscaster amerikan (lindi më 1921)
2009 - Kenny Rankin, këngëtar amerikan (lindi më 1940)
2009 - Hugh Hopper, muzikant britanik (lindi më 1945)