Kein Macromedia Flashplayer? Klick bitte hier!
Dardania.de
Kethu Mbrapa   Dardania.de > Shkenca > Biologji
Emri
Fjalėkalimi
Biologji Veēoritė fizike, sjellja e organizmave, klasifikimi i tyre, prejardhja dhe zhvillimi i llojeve e ndėrveprimi qė kanė njėra me tjetrėn nė lidhje me mjedisin.



Pėrgjigju
 
Funksionet e Temės Shfaq Modėt
Vjetėr 09-12-09, 19:31   #1
~AnnA~
The End !
 
Avatari i ~AnnA~
 
Anėtarėsuar: 11-11-08
Vendndodhja: atje ku ndjehem e huaj...
Postime: 7,509
~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm
Gabim Anatomia e njeriut

Njeriu ėshtė njė primat dykėmbėsh qė i pėrket llojit gjitar tė Homo sapiens (lat. "njeri i ditur" ose "njeri i mėnēur") nėn familjen e hominideve. Njeriu ka njė tru tejet tė zhvilluar tė aftė pėr arsyetim abstrakt (pėrnxjerrės), gjuhė dhe brendashikim. Kjo, sė bashku me njė mbajtje tė drejtė tė trupit qė ēliron gjymtėrėt e tij tė sipėrme pėr pėrdorimin e sendeve, e ka lejuar njeriun tė pėrdorė gjėrėsisht vegla mė shume se ēdo lloj qėnieje tjetėr.

Si pothuaj tė gjithė primatėt, njeriu ėshtė nga natyra i shoqėrueshėm. Sidoqoftė, njeriu ėshtė mjeshtėr nė pėrdorimin e sistemeve tė komunikimit pėr vetė-shprehje dhe shkėmbim mendimesh.

Njeriu ėshtė qėnia mė e koklavitur e zhvillimit natyror.

Anatomia e njeriut

Anatomia e njeriut si krijesė nė tokė dallon shumė krahas krijesave tjera edhe pse ka ngjashmėri nė pjesė tė veēanta me ndonjė grup tė krijesave tė cilat jetojnė nė tokė.
Elementi mė dallues, nga krijesat tjera nė tokė, ėshtė struktura e tijė trupore si ajo e sistemit skeletorė ashtu edhe ajo e sistemit muskularė e nervorė qė i mundėsojnė qėndrimin e tijė nė dy gjymtyrė, pra mundėsojnė qėndrimin e tij nė pozitė vertikale, nė kėmbė.

Kėtė veti mund tė arrijnė disa kafshė pėr njė kohė tė caktuar por nuk ėshtė veti e tyre sepse edhe pse ndoshta sistemi i tij muskular pėrqėndrohet nė zhvillimin e vetė pėr levizje vertikale (ose tė inicuar vertikale) prapė se prapė sistemi i skeletorė dhe nervorė mbeten ė tilė qė dėshkojnė pėr njė qėndrim horizontal./MjekesiaOrg/


__________________
Ø°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ °ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ°ŗ©©ŗ
Kush me lendon me ben te forte...Kush me kritikon me ben te rendsishme...Kush me ka inat me ben te ēmuar..........
ø.•“ø.•“Ø) ø.•*Ø)
(ø.•“ (ø.•“ .•“ : (“ø.•*“Æ`*•-->>>> …~ A n n A ~…
ؘ"ŗ••ŗ°"˜Øؘ"ŗ••ŗ°"˜Øؘ"ŗ••ŗ°"˜ØØؘ"ŗ••ŗ°"˜ØØؘ"°
~AnnA~ Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Nyje Interesante
Vjetėr 09-12-09, 19:32   #2
~AnnA~
The End !
 
Avatari i ~AnnA~
 
Anėtarėsuar: 11-11-08
Vendndodhja: atje ku ndjehem e huaj...
Postime: 7,509
~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Anatomia e njeriut

Skeleti i njeriut

Skeleti ėshtė njė strukturė e brendėshme kockash qė mban trupin e njė organizi kurrizorė. Rreth 25% e peshės sė njeriut e zėnė kockat dhe gjysma e 206 kockave tė trupit gjenden nė duar dhe kėmbė. Kockat mbahen nga njė sistem gjenal nyjesh dhe menteshash qė i mundėsojnė kurrizorėve tė lėvizin.

Kockat nuk janė aq tė forta dhe tė rėnda siē duken. Nga brenda kanė hapėsira boshe, qė i bėjnė tė lehta dhe lejojnė kalimin e enėve tė gjakut dhe tė nervave.

Kockat janė inde tė gjalla - ato rriten dhe shėrohen vetė, njė lloj si lėkura. Nė rastė tė thymjes sė ndonjė kocke, indi i ri kockor formohet me shpejtėsi dhe plotėson boshllėkun. Me rastin e stėrvitjeve tė trupit ato ngjeshen dhe bėhen mė tė forta.

Kockat lidhen ndėrmjet veti me nyje tė cilat ju mundėsojnė atyre njėherit qė tė mund tė lėvizin. Nyjet tek gishtat, bėrrylat dhe gjunjėt punojnė si mentesha, duke kufizar lėvizjen krysisht vetėm nė njė drejtim. Po ashtu ėshtė karakteristike edhe nyja e legenit dhe e shpatullave qė kanė formen e njė topi brenda njė zgravre. Kjo zgjidhje i lejon krahėt dhe kėmbėt tė lėvizin lirisht nė ēdo drejtim. Nė tė gjitha nyjet e lėvizshme ndodhet njė lėngė qė rrethon nyjen dhe e bėn atė tė lėviz me lehtėsi.
__________________
Ø°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ °ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ°ŗ©©ŗ
Kush me lendon me ben te forte...Kush me kritikon me ben te rendsishme...Kush me ka inat me ben te ēmuar..........
ø.•“ø.•“Ø) ø.•*Ø)
(ø.•“ (ø.•“ .•“ : (“ø.•*“Æ`*•-->>>> …~ A n n A ~…
ؘ"ŗ••ŗ°"˜Øؘ"ŗ••ŗ°"˜Øؘ"ŗ••ŗ°"˜ØØؘ"ŗ••ŗ°"˜ØØؘ"°
~AnnA~ Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 10-12-09, 12:13   #3
~AnnA~
The End !
 
Avatari i ~AnnA~
 
Anėtarėsuar: 11-11-08
Vendndodhja: atje ku ndjehem e huaj...
Postime: 7,509
~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Anatomia e njeriut

Sistemi i qarkullimit te gjakut

Gjaku ėshtė elementi krysesor nė sistemin transportues tė trupit tė njeriut. Pasi pompohet nga zemra (deri nė 100.000 rrahje nė ditė), nėpėrmjet tubave qė quhen enė gjaku, ai hapet nė tė gjithė trupin, duke shpėrndarė oksigjenin, ushqimin dhe elementet kimike, tė nevojshme pėr qelizat. Llogaritet qė njeriu mund tė jetoj edhe pas humbjes sė njė tė tretės tė sasisė sė gjakut, ēdo humbje e sasisė mė e madhe se kjo nga biologėt llogaritet vdekjepruse.

Enėt e gjakut

Vena

1. vena e qafės
2. vena zgavrore e pohtme
3. vena e gishtėrinjėve
4. vena e kofshės
5. vena e kėrcirit
6. vena e gishtėrinjėve tė kėmbės

Arteria

1. arteria e kokės
2. arteria e qafės
3. arteria e gishtėrinjėve
4. arteria e kofshės
5. arteria e kėrcirit
6. arteria e gishtėrinjėve tė kėmbės
__________________
Ø°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ °ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ°ŗ©©ŗ
Kush me lendon me ben te forte...Kush me kritikon me ben te rendsishme...Kush me ka inat me ben te ēmuar..........
ø.•“ø.•“Ø) ø.•*Ø)
(ø.•“ (ø.•“ .•“ : (“ø.•*“Æ`*•-->>>> …~ A n n A ~…
ؘ"ŗ••ŗ°"˜Øؘ"ŗ••ŗ°"˜Øؘ"ŗ••ŗ°"˜ØØؘ"ŗ••ŗ°"˜ØØؘ"°
~AnnA~ Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 10-12-09, 12:13   #4
~AnnA~
The End !
 
Avatari i ~AnnA~
 
Anėtarėsuar: 11-11-08
Vendndodhja: atje ku ndjehem e huaj...
Postime: 7,509
~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Anatomia e njeriut

Sistemi Nervore

Organizmi ka disa sensore (receptore ndjeshmėrie), pjesa mė e madhe e te cilėve ndodhet nė sipėrfaqe, dhe kanė si "detyre" tė ndjejnė botėn qė na rrethon dhe tė informojnė qėndrėt qė pėrbejnė sistemin nervor (SN). Informacioni percohet nepėrmjet sinjaleve elektrike qė deshifrohen nga vetė qėndrat dhe perceptohen si "njesi". Receptoret e lekures dhe mukozes se gojes e te hundes jane te ndjeshem ndaj ngacmimeve te prekjes, termike dhe te dhimbjes; meqe ato na mbajne ne kontakt me boten e jashtme ndjeshmeria e tyre quhet ekzoceptive. Organizmi ka edhe organe te specializuar, qe ndodhen te gjithe ne koke, qe jane pergjegjes per shikimin, degjimin, nuhatjen dhe shijimin. Disa receptore te tjere ndodhen ne kapsulat e artikulimit, ne muskujt skeletore dhe ne lidhjet muskul-tendine: jane te ndjeshem ndaj ndryshimeve te gjatesise ose ndja tensioneve te perberesve te sistemit muskulor (muskujt, tendinat, ligamentet), pra behen aktive kur trupi leviz. Organet e brendshme kane sensore qe perceptojne dhimbjen dhe trysnine (per shembull kur mbushet fshikeza, ose ndryshimet kimike (per shembull sasia e dioksidit te karbonit ne gjak). Te gjitha keto informacione duhet ti dergohen qendrave nervore te cilat i integrojne me njera tjetren dhe me ate qe ruajne ne memorie, dhe e perdorin jo vetem per te na lidhur me boten e jashtme, per te patur sensin e vendndodhjes dhe drejtimit ne hapesire dhe per te ditur nese forca muskulare qe po perdoret eshte e pershtatshme per rezistencen qe duam te mundim, per edhe per te dhene pergjigje te pershtatshme. Keto te fundit mund te jene somatike (nese nderhyjne muskujt skeletore) ose te brendshme (nese ndryshohet aktiviteti i organeve te brendshme). SN eshte nje kompleks perberesish ne vazhdimesi me njeri tjetrin te perbere kryesisht nga indi nervor (neurone dhe qeliza gliale): ndahet ne dy pjese te medha, sistemi nervor qendror (SNQ) i cili ndodhet ne kafke dhe ne palcen kurrizore, dhe sistemi qendror periferik (SNP) qe ndodhet ne gjithe pjesen tjeter te trupit edhe brenda te gjithe organeve. SNP ku bejen pjese te gjithe receptoret e ndjeshmerise te lartpermendur ka si detyre te perceptoje ngacmimet e ambjentit dhe ato te brendshmet dhe tia dergoje SNQ dhe me pas ti dergoje te gjithe organeve pergjigjet e SNQ. Ky i fundit ka si detyre deshifrimin e informacioneve qe vijne nga periferia, ti perpunoje dhe ti jape nje pergjijge te pershtatshme. SNQ perbehet nga palca kurrizore, shtylla e trurit (qe perbeht nga palca e zgjatur, ura dhe truri i mesem), truri i vogel, truri i ndermjetem. SNp perbehet nga nervat, nyjet e receptoreve ndjesore, duke perfshire organet e aparatit te shikimit, degjimit, ekuilibrit, nuhatjes dhe shijes.

Pergjithesime per sistemin nervor qendror

SNQ (sistemi nervore qendrore) perfaqeson bashkesine e te gjitha formacioneve nervore qe ndodhen brenda kafkes dhe shtylles kurrizore. Ne SNQ ndodhen te gjithe mekanizmat qe bejne te munudr pershtatjen e vazhdueshme te individit ndaj ndryshimeve te vazhdueshme te ambjentit. Ky funksion jep pergjigje mjaft komplekse nepermjet te cilave SNQ rregullon funksionimin e te gjithe aparateve.SNQ lejon pershtatjen si ndaj ambjnetit rrethues dhe ndaj ndryshimeve te manjentit te brendshem (sistemi nervor vegjetativ). Ai merr informacione si nga ambjenti i jashtem dhe nga ai i brendshem nepermjet fibrave qe cojne informacion nga periferia. Kjo mundesi rregullohet nga prania e disa receptoreve ndijore (retina e syut per driten, Aparati i Kortit ne vesh per tingujt, receptoret termike te lekures dhe organeve te brendshme per ndryshimet e temperatures,receptoret kimike per perceptimin e perqendrimeve jonike, receptoret e trysnise per ndryshimet e saj, receptoret hormonale per kontrollin e funksioneve sekretuese etj) Keto infromacione arrijne ne sistemin qendror ku peprunohen per ti dhene nje pergjigje te pershtatshme natyres se ngacmimit te perceptuar dhe i dergohen periferise nepermjet fibrave qe dalin nga SNQ. Aktiviteti levizor i mirfillte varet integriteti antomofunksioanl jo vetem i fibrave dalese po dhe nga formacionet receptoriale qe dergojne informacione ndijore ne SNQ dhe sidomos nga integriteti i ketij te fundit qe ben te mundur ne cdo moment dhenien e pergjigjeve te pershtatshme. SNQ shfaqet i ndertuar nga perseritja e disa qarqeve. Keto qarqe perbehen nga 1) nje qelize qe ka kontakt me periferine, ku mbledh infromacionet (neuron ndijor); 2) nje qelize qe i dergon mesazhe periferise per te realizuar kontraktimet muskulore ose aktivitetet sekretore (neuron levizor); 3)nje qelize qe ndervendoset mes te dyjave dhe modulon informacionin qe vjen me sinjalin dales (neuron i ndermjetem). Parimet kryesore te funksionimit te SNQ mund te konceptohen duke imagjinuar nje numer shume te madh te ketyre zinxhireve. Ka zinxhire qe nuk kane neuron te ndermjetem dhe jane baza e pergjigjeve te menjehershme, reflekseve. Ne te vertete edhe zinxhiret ku neuroni i ndermjetem eshte i pranishem mund te japin pergjigje te menjehershme kryesisht si pergjigje ndaj nje gjendjeje urgjete ose per mbrojteje. Baza e funksionimit te SNQ eshte neuroni. Neuroni eshte nje qelize e specializuar ne percimin e shpejte te sinjaleve elektrike qe pasi arrijne ne fund te zgjatimeve te tij clirojne substanca kimike nepermjet te cilave neuroni komunikon me qelizat e tjera. Neuroni mund te ndryshoje vazhdimisht sasine dhe cilesine e ketyre kontakteve duke krijuar nje plasticitet nepermjet te cilin SNQ mund te memorizoje eksperienca te reja.
__________________
Ø°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ °ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ°ŗ©©ŗ
Kush me lendon me ben te forte...Kush me kritikon me ben te rendsishme...Kush me ka inat me ben te ēmuar..........
ø.•“ø.•“Ø) ø.•*Ø)
(ø.•“ (ø.•“ .•“ : (“ø.•*“Æ`*•-->>>> …~ A n n A ~…
ؘ"ŗ••ŗ°"˜Øؘ"ŗ••ŗ°"˜Øؘ"ŗ••ŗ°"˜ØØؘ"ŗ••ŗ°"˜ØØؘ"°
~AnnA~ Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 10-12-09, 12:14   #5
~AnnA~
The End !
 
Avatari i ~AnnA~
 
Anėtarėsuar: 11-11-08
Vendndodhja: atje ku ndjehem e huaj...
Postime: 7,509
~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Anatomia e njeriut

Palca Kurrizore

Pershkrimi makroskopik i palces kurrizore

Palca kurrizore eshte pjese e SNQ, bashke me trurin me te cilin eshte e lidhur drejtpersedrejti. Ndodhet ne shtyllen kurrizore dhe ka formen e nje cilindri te gjate, paksa i shtypur para dhe mbrapa, i gjate retth 44cm, me nje diameter mesatar 1cm dhe peshe 28g. Lidhet me periferine me nje seri dyfishe prej 33 nervash shpinore qe dalin nga shtylla kurrizore nepermjet vrimave ndervertebrore. Cdo nerv degezohet ne dy rrenje, nje te pare dhe nje te pasme, qe jane te lidhur me palcen kurrizore. Gjate viteve te para te jetes shtylla e qafes dhe pjesa perkatese e palces kurrizore rriten njesoj, ndersa shtylla e gjoksit dhe e barkut rriten me shume se palca perkatese. Ky fenomen ben te mundur qe ne fund te zhvillimit palca kurrizore mos ta mbushi teresisht ne gjatesi shtyllen kurrizore duke u ndalur ne vertebren e dyte te zones se mesit. Meqe nervat shpinore dalin nga shtylla kurrizore nepermjet vrimave perkatese ndervertebrore, si pasoje nervat e pare shpinore bejne nje rruge horizontale per te dale tek vrima e emergjences, ndersa te tjeret bejne nje rruge me te pjerret, derisa te fundit jante te detyruar te shkojne pothuajse vertikalisht ne crimat perkatese. Palca kurrizore(PK) eshte e rrethuar nga tre fleteza lidhese qendersynuese, meningjet shpinore. Ne pjesen e poshtme PK hollohet ne konin placor ndersa meningjet te fijen fundore qe fiksohet ne faqen e mbrapme te kockes se bishtit si ligamnet i bishtit. Ky ligament eshte e elemnt qendrueshmerie per palcen dhe ndihmon per ta mbajtur ne pozicion qendror ne kanalin kurrizor. Keshtu lengu i shtylles jo vetem qe e suhqen paceb por dhe e mbron duke zbutut trumat dhe shtypjet me skeletin. PK nuk eshte uniforme, por ka dy pjese me te zgjeruara, nje ne nivelin e qafes (fryrja cervikale) dhe nje ne nivelin e belit ( fryrja lombare). Keto fryrje jane pasoje e pranise se gjymtyreve te siperme e te poshtme. Tek gjymtyret ne fakt ndodhen shume muskuj dhe nje inervim komplejs si levizor dhe ndijor, prndaj fibrat nervore jane te shumta. Kjo sjell nje numer me te madh dhe volum te larte ne pjesen perkatese te PK, qe sjell dhe fryrjet. Ne siperfaqe PK ka disa hulli gjatesore qe pershkojne te gjithen. Pk ndhat ne nennjesi qe euhen neuromere ne te djathte dhe ne te majte te te cilve shafqen dy rrenje nje e parme dhe nje e pasme. E parmja pebehet nga aksone neuronesh levizore qe inervojne muskujt skeletore, ose muskulateuren e lemuar dhe gjendrat. Rrenja e pasme perbehet nga aksone neuronesh pseudounipolare qe vendosen ne nyjet shpinore dhe e i cojne PK informacionet qe marrin nga periferia.

Struktura e palces kurrizore

Neqoftese e seksjonojme terthortazi PK vihet re se lenda gri ndodhet ne qender ndersa e bardha ne periferi. Ne qender PK pershkohet nga nje kanal i holle qe quhet kanali qendror i cili vazhdon ne shtyllen e trurit dhe brenda tij mban lengun e shtylles kurrizore. Lenda gri eshte noforme fluture. Pjesa terthore eshte lidhja gri ku kalon kanali qendror, ndersa krahet ndahet ne te parme e te pasme. Nese e shikojme ne menyre tredimensionale lenda gri perbeht nga shtylla me neurone, ndersa e bardha nga fibra nervore qe transportojne impulset. Quhen shtylla neuronesh nese jane te gjate perndyrshe marrin emrin berthama. Lenda e bardhe e perbere nga fibra nervore krysisht me mieline ndahet nga grija nga disa kordone. Ne vdo gjysme te PK dallohen nje kordon i pasem, nje anesor dhe nje perparem.

Substanca gri e shtylles kurrizore
Substanca gri ka neurone me akson te gjate me mieline qe del nga ajo dhe neurone me akson te shkurter pa mieline qe rrijne brenda saj. Neuronet levizore grupohen ne pjesen e parme ku formojne shtylla me gjatesi te ndryshme ose berthama. Jane neurone multipolare dhe aksonet e tyre pershkojne lenden e bardhe mes dy kordoneve dhe shfaqen te veshur me mieline. Pasi dalin nga palca bejne pjese ne rrenjet e parme te nervave shpinore. Ndahen ne alfa dhe gama ku te paret sherbejne per fibrat muskulore te lemuara skeletore ku degezohen dhe cdo dege krijon sinaps me nje fiber muskulore, ndersa te dytet inervojne mukulaturen e lemuar te boshtit neuromuskulor.
__________________
Ø°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ °ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ°ŗ©©ŗ
Kush me lendon me ben te forte...Kush me kritikon me ben te rendsishme...Kush me ka inat me ben te ēmuar..........
ø.•“ø.•“Ø) ø.•*Ø)
(ø.•“ (ø.•“ .•“ : (“ø.•*“Æ`*•-->>>> …~ A n n A ~…
ؘ"ŗ••ŗ°"˜Øؘ"ŗ••ŗ°"˜Øؘ"ŗ••ŗ°"˜ØØؘ"ŗ••ŗ°"˜ØØؘ"°
~AnnA~ Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 12-12-09, 17:45   #6
~AnnA~
The End !
 
Avatari i ~AnnA~
 
Anėtarėsuar: 11-11-08
Vendndodhja: atje ku ndjehem e huaj...
Postime: 7,509
~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm~AnnA~ i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Anatomia e njeriut

Ndėrtimi i eshtrave:

Janė tė ndėrtuara nga :

- inde (Indi ėshtė lidhje apo bashkim qelizash tė njėllojta, qė formojnė njė pjesė tė caktuar nė organizmin e bimėve ose tė frymorėve dhe qė kryejnė tė njėjtin funksion.)
- kockore (qeliza kockore),
- kripėra (kalciumi, fosfori), qė tė jenė tė forta tė cilat shtresohen vazhdimisht,
- proteinė (kolagjen) qė tė jenė elastike.

Eshtrat kanė edhe njė tjetėr karakteristik d.m.th posedojnė inde pėr qarkullimin e gjakut, enė limfatike dhe fije nervore.

  • 1. Qeliza dhe indet kockore
Qelizat tė cilat prodhojnė eshtra quhen osteoblasete, mė para kėto qeliza kanė prodhuar substanca tė cilat quhen materie ndėrqelizore dhe ėshtė i vendosur nė mes tė qelizave ku ka sasi tė madhe kologjeni. Materiali ndėrqelizor posedon grupe qelizash tė forta tė quajtura osteocite. Osteocitet janė qeliza tė gjalla por nuk japin ind tė ri ashtėror. Ka dhe disa qeliza tė tjera tė cilat quhen osteoklaste tė cilat janė pėrgjegjėse pėr resorbimin dhe ndėrtimin e ashtit. Eshtrat nė qendėr tė ashtit posedojnė zbraztirėn e cila ėshtė diafiza dhe dy skajet jo tė rregullta epifiza.

Ka dy lloje tė indit ashtėror : Njėri ėshtė lloj i vėrtet ose asht kompakt (kocka e fortė). Ky lloj ashti merr pjesė nė ndėrtimin e eshtrave tė gjata dhe pjesėn sipėrfaqėsore tė eshtrave tjera.
Lloji tjetėr I ashtit ėshtė indi sungjeror ku ka hapėsira tė zbrazta nė krahasim me llojin e vėrtet.
Eshtrat kanė dy lloje tė palcės : palca e kuqe e cila gjendet nė skaje tė eshtrave tė gjata dhe te eshtrat e tjera mė tė vogla gjendet nė mes qė krijojnė qelizat e kuqe tė gjakut, palca e verdh e cila gjendet nė mes tė eshtrave tė gjata nė hapsirėn e pėrbėrė prej qelizave yndyrore.

Mbėshtjellsi i brendshėm i cili mbulon pjesėn e ku ndodhet palca quhet endosterum, e cila ndihmon nė rritjen dhe pėrtrirjen e indit ashtėror. Eshtrat nga jasht janė tė mbėshtjellura me periost me pėrjashtim tė mollėzave (epifiza).
Nė pjesėn e brendshme tė ketij mbėshtjellėsi ka osteoblaste tė cilat janė tė pazėvendėsueshme pėr krijimin e ashtit, jo vetėm gjat rritjes por edhe gjatė fatkeqėsive kur thyhet ashti. Enėt e gjakut dhe limfatike nė shtresėn e periostit kanė rolin e furnizimit me ushqim ashtin, ndėsa fijet nervore nevojiten atėherė kur ashti ėshtė i thyer.

  • 2. Rritja dhe pėrtrirja e eshtrave
Ashtrimi i indeve kėrcore fillon prej mezit dhe vazhdon nga skajet e ashtit. Dhe nė kėtė mėnyrė eshtrat e gjata vazhdimisht rriten nė gjatėsi. Ky proces zgjat prej moshės 13-20 vjet atėherė kur ndėrpritet edhe zgjatja e eshtrave. Eshtrat tek tė rinjtė e sidomos te fėmijėt janė mė elastik pėr shkak sepse kanė sasi mė tė madhe tė kėrces dhe mund tė pėrtėrihen mė shpejt, gjatė mplakjes ėshtė mė e dobėt pėrtėrija e eshtrave (indit ashtėror) nė tė gjitha llojet e trupit tė ashtit. Si rezultat i kėsaj eshtrat shumė dobėsohen dhe janė mė tė thyeshėm. Me mplakje gjithashtu mundet tė zvogėlohet aftėsia pėr krijimin e proteinave bazė ku shtresohen kryprat e kalciumit.

  • 3. Koha qė tė krijohen eshtrat
Eshtrat nė pėrgjithėsi kanė njė kohė tė caktuar pėr kalimin nga kėrca nė asht dhe kėtė kohė mund ta quajmė si ashtrim (eshtrim). Ky proces fillon prej nė embrion nė muajin e 3, gjat lindjes mund tė shihen mė shumė eshtra, eshtrat e gjata fillojnė tė ashtrohen (osifikohen) nė mezin e trupit. Pas lindjes ashtrimi (osifikimi) sekondar dhe qendra e tyre gjendet nė skaje tė eshtrave.
Gjat 12 viteve tė para tė jetės ashtrimi kryhet nė pjesėn mė tė madhe tė skeletit.
Prej 17 - 20 vjet ashtėrohen eshtrat e ekstremiteteve (gjymtyrėve), shpatullės.
Prej 18-23 eshtra e klavikulės, dhe deri nė moshė 25 vjeēare ashtrimi (osifikimi) llogaritet I kryer nė tė gjitha eshtrat.



__________________
Ø°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ °ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ°ŗ©©ŗ
Kush me lendon me ben te forte...Kush me kritikon me ben te rendsishme...Kush me ka inat me ben te ēmuar..........
ø.•“ø.•“Ø) ø.•*Ø)
(ø.•“ (ø.•“ .•“ : (“ø.•*“Æ`*•-->>>> …~ A n n A ~…
ؘ"ŗ••ŗ°"˜Øؘ"ŗ••ŗ°"˜Øؘ"ŗ••ŗ°"˜ØØؘ"ŗ••ŗ°"˜ØØؘ"°
~AnnA~ Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Pėrgjigju


Anėtarėt aktiv qė janė duke parė kėtė Temė: 1 (0 Anėtarėt dhe 1 Guests)
 
Funksionet e Temės
Shfaq Modėt

Rregullat E Postimit
You may not post new threads
You may not post replies
You may not post attachments
You may not edit your posts

BB code is ON
Figurinat Janė ON
Kodi [IMG] ėshtė ON
Kodi HTML ėshtė OFF



Hyrja | Chat | Diskutime | Muzik Shqip | Poezi | Lojra | Kontakt


1999 - 2014 Forumi Dardania

Te gjitha kohėt janė nė GMT +1. Ora tani ėshtė 20:57.
Powered by vBulletin Version 3.8.7
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.