Nektari i vulosur i Xhennetit (JETA E MUHAMMEDIT A.S.)

[Albanian eX|PerT]

Metodat e llojllojshme për rezistimin e Da'vetit

Kur kurejshitët panë se Muhammedin a.s. nuk mund ta pengonte asgjë nga interpretimi i fesë së re dhe përhapja e saj, filluan përsëri të mendojnë për mënyrën e shuajtjes të veprimtarisë së Resulull-llahut a.s. dhe as'habëve të tij. Për këtë qëllim caktuan disa metoda, për të cilat tani do të bëjmë fjalë:
1. Ironia, qesëndia, tallja, shpotia dhe përgënjeshtrimi kanë qenë mjet përdorimi i parë kundër myslimanëve. Filluan t'i poshtërojnë me emra fyese, kurse Resulull-llahun a.s. e akuzonin rëndë, duke thënë se është i marrë.
Përkitazi me këtë All-llahu xh.sh. thotë: "Ata thanë: "O ti, që të është shpallë Kur'ani, ti je, me të vërtetë, i marrë!" (15, 6).
Shpifnin se është magjistar dhe gënjeshtar: "Ata janë çuditur për ardhjen e një paralajmëruesi nga mesi i tyre, dhe jobesimtarët kanë thanë: "Ky është magjistar dhe gënjeshtar." (38, 4).
Ata e pritnin dhe e përcillnin me shikime dashakeqe, budallaqe dhe me gjeste tërbuese. "Pothuaj se, me të vërtetë, jobesimtarët duan të të rrëzojnë me shikim kur dëgjojnë Kur'anin, duke thënë: "Ai, në të vërtetë, është i marrë!" (68, 51).
Kur e shihnin se është duke ndejtur me shokët e vet të pafuqishëm, thonin me qesëndi: "A këta na qenkan ata nga mesi ynë, ndaj të cilëve All-llahu shfaqi mëshirën e Tij?" (6, 53).
Këta kanë qenë prej atyre për të cilët thotë Kur'ani: "Mëkatarët qeshnin me ata që besonin; kur kalonin pranë tyre njëri-tjetrit ia bënin me sy, e kur ktheheshin te familjet e tyre, ata argëtoheshin në formë tallëse; ata kur i shihnin besimtarët thonin: Këta, me të vërtetë, kanë humbur. Kurse Ne nuk i caktuam ata për kujdestar të besimtarëve." (30, 29-33).
2. Shtrembërimi i mësimit të Resulull-llahut a.s., shkaktimi i dyshimit, propagandimi i agjitacioneve të rrejshme, përhapja e fjalëve të pabaza rreth këtij mësimi dhe rreth personalitetit të Resulull-llahut a.s., duke e tepruar në të gjitha këto, ashtu që njerëzve mos t'u mbetet kohë të mendojnë për këtë fe. Ata për Kur'anin thonin:
"Dhe thanë: "Këto janë përrallat e popujve të lashtë; të cilat i ka kopjuar, e i lexohen atij mëngjes e mbrëmje (që t'i mbajë mend më mirë)." (25, 5).
"E mohuesit thonë: "Ky (Kur'ani) është vetëm një gënje­shtër, të cilën e ka trilluar ai (Muhammedi), e i kanë ndihmuar në këtë (edhe) njerëz të tjerë" Ata (me këtë) kanë bërë zullum dhe akuzë." (25, 4).
Ata thonin: "Atë (Muhammedin) e mëson një njeri" (16, 103).
Për Resulull-llahun a.s. thonin: "Çka ka ky Pej­gamber? Hanë ushqimin dhe shetitë nëpër tregje." (25, 7).
Mirëpo Kur'ani në shumë vende ka përgjigje në propagandën e tyre.
3. E kundërshtonin Kur'anin me trillimet e popujve të lashtë që me këto t'i zbavisin njerëzit për t'i larguar nga mësimi i Kur'anit. Ata thonë se En-Nadar b. Harithi, me një rast u ka thënë kurejshitëve: "O njerëz! Ju ka mbërthyer një situatë çfarë nuk keni pasur rast të hasni gjer më tani. Muhammedi është ritur në mesin tuaj. Ka qenë fëmija më i miri prej jush, më i dëgjueshmi dhe më i sinqerti nga të gjithë ju. Ka qenë personi më i besueshëm ndër ju. Kështu ka jetuar gjer në pjekurinë e tij. Atëherë ai ju erdhi me këtë Shpallje, e ju that: Magjistar! Jo, pasha Zotin, ai nuk është magjistar, ne kemi pasur rast të shohim magjistarë të ndryshëm dhe të njihemi me punët e tyre.
Mandej that: Shortar! Jo, pasha Zotin, ai nuk është kurrfarë shortari. Ne i kemi parë shortarët, e dimë se ç'punojnë, dhe e dimë se n'çmënyrë përshpërisin disa fjalë të rimuara. Pastaj that se është poet. Jo, pasha Zotin, ai nuk është as poet. Ne e dimë se ç'është poezia, i kemi dëgjuar dhe i kemi njohur të gjitha llojet e poezisë. Më në fund that se është i çmendur. Pasha Zotin, as i tillë nuk është. Ai nuk është person i pakujdesshëm, i cili nuk din se ç'bën e ç'flet. O kurejshitë, kontrollone veten. Pasha Zotin, juve ju është dërguar një gjë madhë­shtore dhe ju ka ndodhur një ngjarje madhështore, por nuk jeni të vetëdijshëm për këtë."
Pas kësaj, En-Nadari vajti në Hira dhe atje e mësoi mënyrën e të folurit të mbretërve persian, të folurit e Rustemit dhe Sfenddijarit, dhe kur përsëri dëgjon fjalimin e Muhammedit a.s. në tubime, ku përmend­te emrin e All-llahut xh.sh., dhe u tërhiqte vërejtjen njerëzve në ndësh­kimet e Tij, ai tha: "Pasha Zotin, as unë nuk flas më dobët se Muham­medi a.s." Mandej rrëfente për mbretërit e Persisë, Rustemin dhe Sfenddijarin, e thoshte: "Në çka është fjalimi i Muhammedit a.s. më i mirë se i imi? Këtë assesi nuk e kam të qartë."[1]
Ibni Abbasi, në favor të kësaj, na tregon se En-Nadari i kishte blerë disa këngëtare - robëresha, dhe kur dëgjonte se ndonjë njeri anonte kah Resulull-llahu a.s., e thirrte në shtëpinë e vet dhe e obligonte njërën prej këngëtareve që ta ushqente dhe t'i jepte pije, e pastaj të këndonte dhe të luante aq gjatë, derisa në zemrën e tij nuk mbetej asnjë gjurmë e Islamit. Për të All-llahu ka shpallur:
"Po ka njerëz të cilët blejnë tregime dëfryese, e me qëllim që t'i largojnë njerëzit prej rrugës së All-llahut, pa pasur kurrfarë fakti dhe për t'i marrë ato (ajetet e) All-llahut si tallje. Ata me siguri i pret dënim i turpshëm." (31, 6)[2]
4. Kërkesa e kurejshitëve për të gjetur një mesatare të përbashkët mes mësimit paraislamik dhe islamik, me kusht që idhujtarët t'i braktis­nin disa nga bindjet e tyre dhe disa manifestime religjioze, por që edhe Pejgamberi a.s. t'i braktiste disa parime islame. Këtë më së miri e shpjegon Kur'ani:
"Ata dëshirojnë që ti të bësh kompromis, e edhe ata të bëjnë kompromis (në fe)." (68, 9).
Ekziston një traditë gojore të cilën e transmeton Ibni Xheriri e cila vërteton këtë. Përkatësisht, mushrikët-idhujtarët i kanë propozuar Resulull-llahut a.s. që ky t'i adhuronte idhujt e tyre një vjet e ata do të adhuronin Zotin e tij një vjet.
Ekziston edhe një version tjetër, transmetuar nga Abd b. Humejdi, se ata i kanë thënë Muhammedit a.s.: "Nëse ti pranon zotat tonë, edhe ne do të pranojmë All-llahun tënd."[3]
Ibni Is'haku transmeton duke u thirrur në një varg transmetuesish, e thotë:
"Një ditë, gjersa Resulull-llahu a.s. bënte tavaf rreth Ka'bes, i dolën përpara Esed b. Abdul-Uzzaji, El-Velid b. Mugire, Umejje b. Halefi dhe El-As b. Vail Es-Sehmi, kryeparët e popujve të vetë, dhe i thanë:
"O Muhammed, hajde të besojmë në atë që beson ti, kurse ti beso në atë që besojmë ne, të bashkohemi ne dhe t'i bashkojmë fetë tona. Nëse feja jote është më e mirë se feja jonë ne do ta pranojmë atë, por nëse kjo e jona është më e mirë se e jotja, atëherë ti pranoje tonën."
Asokohe All-llahu i Lartësuar xh.sh., shpallë:
"Thuaj: O jobesim­tarë! Unë nuk adhuroj atë çka adhuroni ju. Por as ju nuk adhuroni Atë që adhuroj unë. Unë nuk jam adhurues i atyre që ju i adhuroni. Por as ju nuk jeni adhurues të Atij që adhuroj unë. Ju keni fenë tuaj, kurse unë kam fenë time!" (El-Kafirun).[4]
Në këtë mënyrë All-llahu xh.sh. e përfundoi shantazhin e tyre cinik dhe qesharak, me këtë zgjidhje të qartë dhe precize. Është e mundur të ekzistojnë disa dallime në transmetim për arsye se propozimet e mush­rikve kanë ardhur njëra pas tjetrës.
Trysnitë dhe persekutimet

Idhujtarët kanë përdorë të gjitha metodat e përmendura. Këtë e bënin gradualisht, pak nga pak, në mënyrë që të pengojnë përhapjen e mësimit islamik. Kjo ka ndodhur në vitin e katërt të pejgamberllëkut të Resulull-llahut a.s. Në vitin e parë të Islamit ata nuk i tejkalonin kufijtë e njerëzores gjatë veprimtarisë së vet. Por, me kalimin e kohës, kur panë se kjo mënyrë e veprimtarisë së tyre nuk po sillte kurrfarë rezul­tatesh, u tubuan sërish dhe formuan një komision prej 25 anëtarësh nga paria mekase.
Kryetar u zgjodh Ebu Lehebi, xhaxhai i Resulull-llahut a.s. Pas mendimeve dhe konsultimeve të shumta, ky grup njerëzish mori vendimin definitiv kundër Resulull-llahut a.s. dhe as'habëve të tij. Vendosën që të mos kursejnë asgjë në luftë kundër Islamit. Do ta torturojnë Resulull-llahun a.s. dhe të gjithë ata që e përqafuan Islamin, dhe do të ushtrojnë ndaj tyre të gjitha trysnitë e mundshme, me ndësh­kime dhe sulme të ashpra.[5]
Morën këtë qëndrim dhe vendosën ta zbatojnë në vepër. Kjo ka qenë lehtë të zbatohet kundër myslimanëve, sidomos kundër atyre që ishin të dobët e të pambrojtur.
Por a do të zbatohej kjo ndaj Resulull-llahut a.s.? Kurrsesi! Ai ka qenë mendjemprehtë, i qetë dhe plot dinjitet, personalitet i fortë dhe i qëndrueshëm; i çmuar edhe nga miqtë edhe nga armiqtë, njerëzit e mëdhenj e nderonin dhe e respektonin, ndërsa ata të cilët ishin mësuar me paturpësi dhe pafytyrësi, ndaj tij kishin sjellje të ashpër dhe arogante.
[1] Ibni Hisham: I/299, 300, 358; Tefhimu-l-Kur'ani: IV/8, 9; Muhtesar Siretu-r-Resul nga Nexhdi, f. 117 dhe 188.

[2] Tefhimu-l-Kur'ani: IV/9.

[3] Tefhimu-l-Kur'ani: IV/501, 205.

[4] Ibni Hisham: I/362.

[5] Rahmetun li-l-Alemin: I/59, 60.

[Albanian eX|PerT]

Përkundër të gjitha këtyre, Resulull-llahu a.s. ishte nën mbrojtjen e Ebu Talibit, kurse Ebu Talibi ishte njëri nga paria mekase, i nderuar dhe i respektuar prej të gjithëve, si prej pasanikëve ashtu edhe prej të varfërve. Andaj mushrikët frikësoheshin shumë nga zënka me te, madje edhe vetëm nga qortimi i tij.
Ky status i tij i sillte kurejshitëve pikëllim të madh. Posa fillonin të ndërmerrnin diç, menjëherë tërhiqeshin. Por durimi i gjatë ishte tejet i rrezikshëm për bestytninë e tyre, për udhëheqjen e tyre fetare mbi arabët dhe për hallin e vend-nderit të tyre.
Ata fillojnë fushatën e torturimeve nën udhëheqjen e Ebu Lehebit, i cili merr qëndrim armiqësor kundër Resulull-llahut a.s. nga dita e parë e misionit të tij, shumë më herët se kurejshitët. Më parë thamë se si ka reaguar në tubimin e Benu Hashimitëve dhe në Safa. Në disa tra­dita gojore gjejmë se në Safa ka marrë një gur për ta goditur Pejgam­berin a.s.[1]
Djemtë e Ebu Lehebit, Utbeja dhe Utejbeh, kanë qenë të martuar me vajzat e Resulull-llahut a.s. Rukijen dhe Ummu Kulthumen. Kjo ka ndodhur para pejgamberllëkut, e kur filloi t'i zbret Shpallja Resulull-llahut a.s. Lehebi urdhëron djemtë që të ndahen prej tyre. Ishte aq i ashpër dhe këmbëngulës sa që djemtë qenë të detyruar të veprojnë sipas dëshirës së tij.[2]
Pas vdekjes së Abdullahut, djalit të dytë të Resulull-llahut a.s. Ebu Lehebi u gëzua shumë dhe u ngut tek shokët e vet t'ua kumtojë lajmin e gëzueshëm se Muhammedi a.s. ka mbetur pa trashëgimtar-mashkull.
Më herët kemi përmendur se si Ebu Lehebi e përcillte Resulull-llahun a.s. gjatë kohës së haxhxhit, nëpër vendet e shenjta dhe sheshet e njohura, duke u thënë njerëzve se ky është rrenacak. Tarik b. Abdullah El-Muharibi rrëfen se Ebu Lehebi nuk kënaqej vetëm me këto gënje­shtra, porse e gjuante Resulull-llahun a.s. edhe me gurë, saqë ka pasur edhe gjurmë gjaku.[3]
Gruaja e Ebu Lehebit, Ummu Xhemilja - bija më e bukur e Harb b. Umejjes, motra e Ebu Sufjanit - aspak nuk ngecte prapa burrit të saj në armiqësi ndaj Resulull-llahut a.s. E kishte zakon të mblidhte gjemba dhe t'i hidhte ato në rrugë para Resulull-llahut a.s. dhe para derës së tij natën. Ishte llafazane gojëkeqe e cila ia nxinte jetën nga çdo anë, i bënte shpifje të llojllojshme dhe i shtinte poetët që ta përgojojnë, prandaj Kur'ani e ka quajtur Hammaletul-hattabi (gruaja e cila thurë intriga).
Kur dëgjon gruaja e Ebu Lehebit se çka ka shpallur Kur'ani për të dhe për burrin e saj, vajti tek Resulull-llahu a.s. në mesxhid në Ka'be, ku rrinte ulur pranë Ebu Bekrit. Në dorë mbante një gur të madh sa grushti dhe kur u doli para këtyre dyve, All-llahu xh.sh., ia mori të pamurit dhe para veti e shihte vetëm Ebu Bekrin, e jo edhe Resulull-llahun a.s. Ajo pyeti: "O Ebu Bekër, ku e ke shokun tënd? Dëgjova se flet keq për mua. Pasha Zotin, nëse e shoh gojën do t'ia thërrmojë me këtë gur. Le ta di ai se edhe unë jam poete", - dhe recitoi: "Ndëgjesën e të qortuarit nuk e pranuam, urdhrat e tij i refuzuam, dhe fenë e tij nuk e përqafuam."
Pas kësaj ajo shkoi, kurse Ebu Bekri tha: "O Pejgamber i All-llahut, a e pave se ç'ndodhi? Ajo nuk të vërejti." Resulull-llahu a.s. u përgjigj:
"All-llahu ia tërhoq të pamurit nga unë.”[4]
Këtë ngjarje Ebu Bekër El-Bazzari e tregonte kështu:
"Kur gruaja e Ebu Lehebit doli para Ebu Bekrit tha:
"O Ebu Bekër, shoku yt është duke bërë shpifje për ne?" Ebu Bekri iu përgjigj:
"Jo, pasha Zotin e kësaj godine, ai nuk reciton vjersha, e as që është poet, andaj nuk mund të të përgojoj." Ajo tha: "Të besoj, se ti përherë e flet të vërtetën."
Të gjitha këto marifetllëqe (dredhira) Ebu Lehebi ia përgatiste Resulull-llahut a.s. edhe pse ishte xhaxhai i tij, fqiu i parë dhe shtëpitë e tyre ndodheshin njëra pranë tjetrës. Në këto të këqija nuk dallonte as ky e as gruaja e tij nga fqinjët e tjerë, të cilët e shqetësonin Pejgamberin a.s. në shtëpinë evet.
Ibni Is'haku thotë: "Personat, të cilët e shqetësonin Resulull-llahun a.s. në shtëpinë e vet, kanë qenë: Ebu Lehebi, Hakim bin El-As b. Umejje, Ukbet b. Ebi Muiti, Adijj b. Hamra Es-Thekafi dhe Ibnul-Asda El-Hudhejli. Të gjithë kanë qenë fqinjët e tij, dhe asnjëri prej tyre nuk e kishte pranuar Islamin, përveç Hakim b. Ebi-l-Asit."[5] Një ditë, njëri prej të përmendurve ia gjuan zorrët e deles Resulull-llahut a.s. gjersa falej në Harem të Ka'bes, e një tjetër këto dinte t'i hidhte në rrugë kah kalonte Resulull-llahu a.s., prandaj Resulull-llahu a.s. shpeshherë e zënte një kënd në xhami ku falej në qetësi i fshehur nga dushmanët. Ndonjëherë i mblidhte zorrët e hedhura, e me to dilte para xhamisë dhe i hidhëruar briste: "O Beni Abdi Menaf! Çfarë fqinjësh janë këta!? Përse ma bëjnë këtë, çka u kam bërë unë atyre?"
Ukbe Ebi Muiti dinte ta tepronte me këtë.
Buhariu transmeton nga Abdullah bin Mes'udi r.a. se një ditë, Resulull-llahu a.s. falej tek Ka’bja, kurse Ebu Lehebi dhe shokët e tij rrinin ulur aty pari, e njëri prej tyre pyeti:
“Cili prej nesh do të shkoi tek kasapi e të sjellë zorrë për t'ia gjuajtur Muhammedit mbi supe kur të bie në sexhde?" U paraqit me i guximshmi prej tyre, Ukbe b. Ebi Muiti.[6] I solli zorrët, priti derisa Resulull-llahu ra në sexhde, e pastaj ato ia hodhi mbi supe, e unë këtë e shikoja dhe nuk mund të bëja asgjë", - thotë Abdullah b. Mes'udi.
"Edhe sikur të përpiqesha, nuk do të kisha pasur sukses." Pastaj tha: "Ata filluan të qeshin aq tepër, saqë dridheshin nga të qeshurit. Resulull-llahu a.s. mbeti në sexhde dhe nuk e ngriti kokën deri sa i erdhi e bija, Fatimja. Ajo ia hoqi barrën nga supet, e ai e ngriti kokën dhe tha:
"O All-llahu im, Ty po t'i lë kurejshitët." Këtë e përsëriti tri herë. E kjo iu erdhi rëndë atyre, sepse mendonin se lutjet e bëra në këtë qytet, plotësohen. Pastaj filloi t'i emëronte:
“O Zoti im, ty po ta lë Ebu Xhehlin, Utbete b. Rebian, Shejbeh b. Rebian, El-Velid b. Utben, Umejje b. Halefin, Ukbet b. Ebi Muitin...” - dhe e përmendi edhe të shtatin por nuk ia mbajta mend emrin. Por, pasha Krijuesin tim, të gjithë ata i kam parë të vdekur në varrin e përbashkët të mushrikve pas luftës në Bedër."[7]
Kur Umejje b. Halefi e shihte Resulull-llahun a.s. e përgojonte atë dhe e përqeshte, e All-llahu xh.sh., shpalli:
"Vaj halli për çdo përgojues - përqeshës..."
Ibni Hishami thotë:
"Përgojues (hummezeh) është ai i cili sheshazi e ofendon njeriun, e me këtë e turpëron dhe në mënyrë ofenduese bën shenjë me sy, kurse përqeshësi (lummezeh) është ai i cili i maltreton njerëzit dhelpërisht dhe tinëzisht."[8]
Vëllai i Umejjes, Ubej b. Halefi dhe Ukbete b. Ebi Muiti kanë qenë shokë të mirë. Një herë Ukbete ishte ulur tek Resulull-llahu a.s. për ta dëgjuar se çka fliste, e ky lajm i erdhi Ubejes, i cili e qortoi ashpër dhe kërkoi nga ai që ta pështyjë Resulull-llahun, në fytyrë, dhe e bën këtë.
Një herë vetë Ubeje e ka thërrmuar një kockë të kalbur dhe pluhu­rin ia ka fryer Resulull-llahut a.s.[9]
[1] Për këtë tregon Tirmidhiu.

[2] Fi Dhilali-l-Kur'ani: 30/282; Tefhimu-l-Kur'ani: VI/522.

[3] Xhamiu Et-Tirmidhi.

[4] Siret - Ibni Hisham: I/335, 336.

[5] Ky është Hulejf El-Emevijj Mervan b. El-Hakimi.

[6] Ibni Hishami: I/416.

[7] Sahihu-l-Buhari, libri për abdest, kaptina: Kur falësit i gjuhen ndyrësira: I/37.

[8] Ibni Hisham: I/356, 357.

[9] Ibni Hisham: I/361, 362.

[Albanian eX|PerT]

El-Ahnes ibën Shurejk Es-Thekafi ishte njëri prej atyre të cilëve Resulull-llahu a.s. i kishte bërë mirë, edhe pse këtë nuk e kishte meri­tuar. Këtë e vërteton edhe Kur'ani, që e përshkruan këtë njeri me shtatë cilësi. All-llahu xh. sh., thotë:
"Mos dëgjo askend që betohet rrejshëm dhe është përbuzës shpifarak që banë fjalë ndër njerëzit, që është koprrac, i pafre­nueshëm, mëkatar i madh, që është i vrazhdë, e përveç kësaj është kopil." (68, 10-13)
Edhe Ebu Xhehli vinte nganjëherë tek Resulull-llahu a.s. për të dëgjuar këndimin e Kur'anit, e pastaj vazhdonte me të vjetrën. Nuk pranonte fenë, e as që bindej. Nuk frikësohej, e as që përmirësohej. Ai e mundonte Resulull-llahun a.s. - bënte ezijjet me fjalë, i largonte të tjerët nga rruga e All-llahut, e pastaj shkonte me mburrje për atë që ka bërë, i gëzuar për të keqen që ia ka bërë dhe për çka do të mbahej mend. Për Ebu Xhehlin Kur'ani thotë:
"Ai nuk ka besuar dhe nuk është lutur (falë namazin).(75, 31)"[1]
Që nga dita e parë ia ndalonte Resulull-llahut a.s. të falej në Harem. Një herë e takoi në namaz afër mekami i Ibrahimit dhe i tha:
"O Muhammed, a nuk ta kam ndaluar të bësh këtë!" Resulull-llahu a.s. u hidhërua dhe me zë pak sa të lartë iu kërcënua. Në këtë Ebu Lehebi tha: "Me çka më kërcënohesh kështu? Pasha Zotin, në këtë luginë unë kam më së tepërmi shoqëri." All-llahu xh.sh. shpalli:
"E, ai le ta thërrasë shoqërinë e vet" (në ndihmë)" (96, 17).[2]
Në një traditë tjetër thuhet se Resulull-llahu a.s. e ka kapur për jake dhe e ka shkundulluar duke i thënë:
"Vaj halli për ty! Vaj halli për ty!" (25, 34).
Armiku i All-llahut xh.sh. tha: "Po më kërcënohesh, o ti Muham­med? Pasha Zotin, nuk mund të më bëni gjë, as ti e as Zoti yt, sepse unë jam njeri i madh."[3]
As pas këtyre ndodhive Ebu Xhehli nuk zgjohej nga agonia e lajthitjes, por edhe më tepër zhytej në baltë. Muslimi transmeton nga Ebu Hurejre: "Ebu Xhehli ka pyetur se a do të bie Muhammedi a.s. në sexhde në prezencën tuaj?" "Po". Ebu Xhehli tha: "Pasha Latin dhe Uzatin (idhuj) nëse e bën këtë, do ta shkeli në qafë, e hundën do t'ia fus në pluhur." Ai shkoi tek Resulull-llahu a.s. dhe e takoi atë duke u falur. Deshti ta gjuan nën këmbë, por të gjithë të pranishmit u habitën kur ai u zmbraps duke u mbrojtur me duar prej diçkaje, andaj e pyetën:
"Çfarë të ndodhi?" Ai u përgjigj: "Në mes meje e tij pashë një hendek ku gafullonte zjarri, e duart e mia sikur të ishin flatra, të cilat do të digjeshin aty." Resulull-llahu a.s. tha: "Sikur të më prekte me dorë, engjëjt do ta rrëmbenin dhe do ta bënin copë e grimë."[4]
Kësi lloj torturash përjetonte Resulull-llahu a.s. nga armiqtë e vet, qoftë nga Mekasit autoritativ, qoftë nga njerëzit e thjeshtë, me gjithë mbrojtjen të cilën e gëzonte nga Ebu Talibi. Sa u përket myslimanëve të tjerë, e sidomos ata më të dobëtit dhe të pambrojturit, këto tortura ndaj tyre kanë qenë edhe më të mëdha, kurse metodat edhe më brutale.
Njëkohësisht çdo fis i ndëshkonte njerëzit nga mesi i vet që e kishin pranuar fenë Islame. Metodat kanë qenë të tmerrshme dhe të llojllojshme. Ata myslimanë që nuk kishin dikënd të vetin, përjetonin vërsuljen e horrave kurejshitë, së bashku me zotërinjtë. Përdornin metoda të ndryshme të keqtrajtimit, andaj, vetëm edhe një përfytyrim i tyre, çdo njeriut fisnik do t'ia plaste zemrën.
Kur Ebu Xhehli dëgjonte se ndonjëri prej njerëzve autoritativ ka pranuar Islamin, i kërcënohej atij se së pari do ta shkatërronte materia­lisht, e pastaj edhe moralisht. E nëse ky qëllonte i varfër dhe i pambroj­tur atëherë e rrahte, e maltretonte, e pastaj i nxiste edhe të tjerët të veprojnë kështu.[5] Xhaxhai i Uthman b. Affanit e mbështjellte këtë në hasure nga fletët e palmës, e pastaj e ndizte zjarrin nën te.[6]
Kur nëna e Mus'ab b. Umejrit kupton se djali i saj kishte pranuar Islamin, së pari e bëri të vuante nga uria, e pastaj e përzënë prej shtëpie, edhe pse ishin të pasur. Lëkura e tij, pas këtyre vuajtjeve, i ishte mble­dhur sikurse ajo e gjarprit. Bilalli, rob i Umejje b. Halef El-Xhume­hijit, e pranoi Islamin, kurse Umejja ia vuri lakun në qafë e konopin ia dha fëmijëve në dorë për ta tërhequr kodrave të Mekës, përderisa në qafë nuk i mbetej prerja nga laku. Pastaj, ia shtrëngonte lakun me një dorë e me tjetrën e rrahte duke e goditur me shkop. E detyronte të ulej në shkretëtirë në mesditë kur Dielli përcëllonte. E bënte të vuante nga uria, e më së vështiri ishte kur, lakuriq e shtrinte në rërën përcëlluese e në gjoks ia vënte një gur të madh dhe i thoshte:
"Do të qëndrosh kështu, pasha Zotin, derisa nuk vdes ose nuk e mohon Muhammedin, e përsëri të besosh në Latin e Uzatin."
Bilalli, përkundër gjendjes së vështirë që përjetonte thoshte: "Zoti është Një! All-llahu është Një! Është Një!"
Një ditë, gjersa Bilalli e vuante këtë lloj torturimi, aty pari kalon Ebu Bekri, e sheh tërë këtë dhe e blenë Bilallin nga Umejja. Këtij ia jep një rob të zi e të ri, si kompensim për Bilallin. Ndërkaq përmendet se e ka blerë për pesë apo shtatë okë argjend. Pastaj Ebu Bekri e liron Bilallin.[7]
Amër b. Jasiri ishte rob i Benu Mahzumëve. Ky, baba i tij dhe nëna e tij, e pranojnë Islamin së bashku. Ata kaluan edhe më keq se Bilalli. Mushrikët - jobesimtarët - idhujtarët apo politeistët e Mekës, në krye me, përsëri, Ebu Xhehlin, i shpienin këta në shkretëtirë, gjatë vapës më të madhe të ditës, i lidhnin për drunj dhe i linin ashtu.
Një ditë Resulull-llahu a.s. kaloi pranë tyre dhe u tha: "Kini durim, o familje e Jasirit! Vendbanimi i juaj do të jetë Xhenneti." Jasiri vdes nga plagët. Gruan e Jasirit e mbyt Ebu Xhehli, duke ia shpuar zemrën me hu. Kjo është shehid i parë i Islamit. Amri tërë këtë e shikonte me përvuajtëri, në zemër përjetonte dhembje të padurueshme për shkak të prindërve të vet. Ebu Xhehli vazhdon ta torturonte Amrin, herë me uri e herë me gurë të nxehtë që ia vënte në gjoks, e pastaj i hudhte ujë përmbi të për t'i shuar gurtë e zjarrtë në gjoksin e ti. Kurejshitët i thoshin:
"Nuk do të lëmë të qetë, përderisa nuk e shanë Muhammedin dhe deri sa në zemrën tënde nuk ndien dashuri ndaj Latit dhe Uzatit."
Ai, për shkak vuajtjeve të rënda, iu premtoi këtë, e ata pas prem­timit të tij, e lirojnë, ndërsa ai, shkon tek Resulull-llahu a.s. duke qarë dhe duke kërku­ar ndjesë. All-llahu xh.sh., pastaj shpalli:
"Ai që mohon All-llahun pasi që pat besuar - përpos atij që është i detyruar me forcë, por që zemra e tij është plotë besim (nuk ka mëkat) - si edhe për ata që e hapin zemrën për mohim, për ta ka zem­rim nga All-llahu dhe për ata ka dënim të madh." (16, 106).[8]
Ka qenë i torturuar edhe Ebu Fukejheti, i quajtur Efleh, rob i Mekasit Abdu-d-Darit. Atij ia lidhin këmbët, dhe kështu të lidhur e tërhiqnin zvarrë për tokë.
Vuajtje të ndryshme, azabe - keqtrajtime - i ka përjetuar edhe Habab b. El-Ereti, rob i Ummi Enmares, bijës së Seba'a El-Huza'aijes. Mushrikët e tërhiqnin për flokësh, pastaj ia shtrembëronin qafën gjersa nuk i kërsitnin vertebrat (rrotullat) e qafës, e pastaj ia ngarkonin një gur të madh që të mos mund të çohej.[9]
Disa gra e kishin pranuar Islamin: Zun-Nejra, En-Nehdija me të bijën e vet dhe Ummu Ubejsa. Të gjitha ishin robëresha. Edhe këto mushrikët i keqtrajtonin në mënyra të ndryshme. Po ashtu, Islamin e pranon robëresha (e blerë) e familjes Benu Muemmel, me origjinë nga Benu Adijjët. Umer b. El-Hattabi e rrahte derisa i mërzitej - asokohe ende ishte mushrik - e pastaj thoshte: "Nuk do të pushoj gjersa nuk lodhem mirë."[10]
Ebu Bekri i blenë këto robëresha, e pastaj i liron sikurse që e ka liruar Bilallin dhe Amir b. Fuhejrehin.[11]
[1] Fi Dhilali-l-Kur'ani: 20/212.

[2] Fi Dhilali-l-Kur'an: 30/208.

[3] Fi Dhilali-l-Kur'ani: 29/313.

[4] Transmeton Muslimi në "Sahihun" e vet.

[5] Ibni Hisham: I/320.

[6] Rahmetun li-l-Alemin: I/57.

[7] Rahmetun li-l-Alemin: I/57; Telkihu-l-Fuhumi, f. 61; Ibni Hisham: I/317-8.

[8] Ibni Hishami: I/319, 320; Fikhu-s-Sire nga Gazaliu, f. 82; Rivajeti i El-Avfit nga Ibën Abbasi, të shikohet Muhtesar Siretu-r-Resulull-llahu nga En-Nexhdi, f. 92; Rahmetun li-l-Alemin: I/57; Min Iaxhazu El-Tenzil, f. 53.

[9] Rahmetun li-l-Alemin: I/57; Telkih Fuhumi ehli-l-Ether, f. 60.

[10] Rahmetun li-l-Alemin; I/57; Ibni Hisham: I/318.

[11] Ibni Hisham: I/318, 319.

[Albanian eX|PerT]

Mushrikët ia vishnin disa as'habëve të Resulull-llahut a.s. lëkurën e devesë e pastaj e lënin në rërë, e disave ia vishnin parzmoren e hekurt dhe e lënin në shkëmbinjtë përcëllues.[1]
Regjistri i të munduarve në rrugë të All-llahut xh.sh., është shumë i gjatë ndërsa vuajtjet e tyre nuk i kap dot mendja e njeriut. Ata, sikurse edhe çdo kush tjetër për të cilin dëgjonin se është mysliman, kalonin nëpër shtigje të njëjta gjembash.
Shtëpia e Erkamit

Ka qenë urtësi e madhe që gjatë këtyre ngjarjeve të trishtuese Resulull-llahu a.s. ndalon të shfaqurit dhe proklamimin publik të Isla­mit. I urdhëron myslimanët që të takoheshin vetëm fshehtazi. Çdo tubim publik përsëri i shtyente mushrikët të shprehin agresivitetin e vet për të penguar Resulull-llahun a.s. t'ua mësonte njerëzve fenë, Kur’a­nin, urtësinë dhe edukatën.
Ekzistonte po ashtu frika nga konfrontimi i hapët ndërmjet dy palëve armiqësore, me ide të ndryshme. Kjo edhe ka ndodhur në vitin e katërt të pejgamberllëkut. shokët e Pejgamberit a.s., tuboheshin në vende të fshehta për ta kryer namazin. Një herë, këtë e vërejnë disa jobesimtarë dhe pas ofendimeve të rënda i sulmojnë. Në përleshje e sipër, Sa'd b. Ebi Vekkasi e godet njërin prej mushrikve dhe e përgjakë.
Kjo ka qenë gjakderdhja e parë në mbrojtjen e Islamit.[2] Po qe se konflikti do të zgjaste më tepër, dhe do të ndodhte më shpesh, atëherë kjo sigurisht do të shkaktonte shkatërrimin e myslimanëve, e njëherit edhe shkatërrimin e fesë së tyre.
Prandaj urtia e All-llahut xh.sh., urdhëron fshehjen. Shumica e myslimanëve e mbanin sekret idenë e tyre, praktikimin e fesë si dhe tubimet e veta.
Për sa i përket Resulull-llahut a.s. ai këtë e bënte sheshazi para syve të mushrikve, dhe asgjë nga kjo nuk mund ta pengonte. Vetëm që fshehtazi takohej me myslimanët, më tepër për shkak të sigurisë së tyre dhe të Islamit, se sa për vetën e vet.
Në Safa gjendej shtëpia e Erkam b. Ebi-l-Erkam El-Mahzumit. Ka qenë e vogël dhe larg syve të zullumqarëve. Resulull-llahu a.s. e cakton këtë shtëpi për interpretimin e fesë dhe tubimin e myslimanëve. Kjo ka ndodhur në vitin e pestë të pejgamberllëkut.[3]
Hixhreti i parë në Abisini

Torturat ndaj myslimanëve kanë filluar në gjysmën apo në fund të vitit të katërt të pejgamberllëkut. Torturimi, edhe pse i rëndë, ende nuk ka pasur karakter të përgjithshëm. Në vitin e pestë të pejgamberllëkut torturat, dhunimet, nga dita në ditë, nga muaji në muaj, bëheshin më të mëdha dhe më të ashpra.
Kjo zgjati gjer në gjysmën e këtij viti, kur myslimanëve u ndalohet banimi në Mekë. Myslimanët janë këshilluar që të mendojnë për ndonjë dredhi, me ndihmën e së cilës do të shpëtonin nga kjo e keqe e madhe. Në këtë moment vendimtar për myslimanët, All-llahu xh.sh., shpallë suren "El-Kehf"-"Shpella" si përgjigje mushrikve në pyetjet që i bënin Resulull-llahut a.s. Ndërkaq, kjo sure përmbanë tri rrëfime kur'anore, në të cilat All-llahu xh.sh. u ofron myslimanëve këshilla me përmbajtje të pasur dhe të rëndësishme.
Rrëfimi mbi grupin nga "Shpella" preferon hixhretin nga qendra e pabesisë dhe armiqësisë, për shkak të intrigave dhe fitnellëqeve të mund­shme kundër Islamit. I Lartësuari thotë:
"Kur t'i braktisni ata dhe idhujt që i adhurojnë ata përveç All-llahut, strehohuni në shpellë, se Zoti juaj do t'ju begatojë juve nga mëshira e Tij dhe do t'ju përgatisë për veprën tuaj, atë, nga e cila do të keni dobi" (18, 16).
Rrëfimi i dytë është mbi hazreti Hidrin dhe Musain a.s. Kjo tregon se të gjitha gjërat dhe të gjitha rrethanat nuk vijojnë dhe nuk japin rezultate sikurse duket në shikim të parë. Ndonjë herë mund të ndodh që të dal ndryshe.
Ky rrëfim, në mënyrë simpatike, udhëzon në atë se lufta e cila është duke u përgatitur kundër myslimanëve do të përjetojë transformim total, dhe se do të kthehet kundër zullumqarëve jobesimtarë, nëse ata nuk e pranojnë Islamin, e në favor të myslimanëve të dobët, numeri­kisht të pakët dhe të papërgatitur për luftë.
Rrëfimi i tretë është mbi Dhulkarnejnin. Ky na mëson se toka i takon All-llahut xh.sh., dhe Ai ndanë kujt do prej robërve të Vet. Kur'­ani thotë se shpëtimi i vërtetë arrihet vetëm me ndihmën e All-llahut xh.sh., pra duke besuar, e jo me pabesim. Gjithashtu na udhëzon në atë se All-llahu xh.sh. vazhdimisht do të kujdeset për besimtarët e Vet. Kohë pas kohe, Ai nga mesi i tyre do t'i zgjedh ata të cilët do t'i mbro­jnë të dobëtit nga Jexhuxhi dhe Mexhuxhi[4] i kohës vijuese. Dhe gjithsesi, më të meritueshmit që të trashëgojnë sundimin në tokë do të jenë robtë e mirë të All-llahut xh.sh. Pas kësaj, është shpallur sureja "Ez-Zumer" e cila udhëzon për hixhret. Në të thuhet se toka e Zotit nuk është e ngushtë:
"Ata të cilët bëjnë vepra të mira në këtë botë do të kenë shpërblim të mirë, e toka e All-llahut është e gjerë." (39, 10).
Resulull-llahu a.s. është njoftuar se Nexhashiu - Negusi, mbreti i Abisinisë, është njeri i drejtë, dhe se në vendin e tij të gjithë njerëzit janë të trajtuar njësoj, pa marrë parasysh racën, përkatësinë kombëtare dhe atë klasore. Askush nuk është i nënshtruar në atë vend. Për këtë arsye i urdhëron myslimanët që të shpërngulen në Abisini dhe ta ruajnë besimin e vet nga turbullirat.

[1] Rahmetun li-l-Alemin: I/58.

[2] Ibni Hisham: I/263; Muhtesar Siretu-r-Resul nga Vehhabi, f. 60.

[3] Vepra paraprake e Abdul Vehhabit, f. 61.

[4] Jexhuxhi dhe Mexhuxhi - përfaqësuesit e zullumqarëve dhe jobesimtarëve)

[Albanian eX|PerT]

Në muajin rexheb, të vitit të pestë të pejgamberllëkut, grupi i parë i as'habëve u shpërngul në Abisini. Grupi përbëhej prej dymbëdhjetë mashkujsh dhe katër grash, e udhëhiqte Uthman b. Affani me bashkë­shorten e tij Rukijen, vajzën e Resulull-llahut a.s. Për këta dy, Pejgam­beri a.s. ka thënë: "Këta dy janë familja e parë që e kanë bërë Hixhretin - shpërnguljen në rrugën e Zotit, pas Ibrahimit a.s. dhe Lutit a.s."[1]
Në rrugë u nisën natën vonë që të mos i shohin dhe të mos i pengojnë kurejshitët. Vajtën në bregun e detit të Kuq, dhe nga porti Shu'ajbet, me dy anije tregtare e kalojnë detin dhe mbërrinë në Abisini. Kurejshitët assesi nuk mund të qetësoheshin për këtë mashtrim, andaj u nisën gjurmëve të tyre, por derisa ata arrinë në bregun e detit të Kuq, myslimanët tanimë e kishin kaluar atë në siguri. Në Abisini u pranuan si mysafirë të mirëseardhur.[2]
Një ditë, në muajin ramazan të të njëjtit vit, Resulull-llahu a.s. shkon në Harem të Ka'bes. Aty e takon një grup të madh kurejshitësh, të përbërë nga paria dhe zotërinjtë. Ai u ndal para tyre dhe filloi të recitonte suren En-Nexhm. Kjo gjë i befasoi të gjithë ata, sepse gjer atëherë kurrë nuk kishin dëgjuar fjalët e All-llahut xh.sh. Mënyra e tyre e të folurit ka qenë e përditshme, komunikimi reciprok dhe këshillimi bëhej me fjalët:
"Mos e dëgjoni këtë Kur'an, por flisni me zë të lartë për ta mundur atë!." (41, 26).
Pasi që i befasoi recitimi melodik i kësaj sureje, dhe fjala e All-llahut i befasoi shqisat e dëgjimit të tyre me domethënie madhështore, ata harruan plotësisht se në çfarë situate gjendeshin. Të gjithë ishin kthyer kah Muhammedi a.s. dhe të gjithë e dëgjonin me vëmendje. Mendja e tyre ishte e preokupuar tërësisht me atë që dëgjonin, gjersa Muhammedi a.s. erdhi në fund të sures dhe fjalët që i hapin zemrat:
"Pra, bëni sexhde për All-llahun dhe adhuroni (Atë)!" (53, 62).
Pastaj bëri sexhde.
Gjatë tërë kohës askush nuk luajti nga vendi, në realitet, bukuria e së vërtetës ua kishte zbutur inatin në shpirtrat e tyre, shpirtrat e përqeshësve kryelartë, andaj nuk mundën të durohen, por edhe ata i bënë sexhde All-llahut xh.sh.[3] U penduan kur kuptuan se madhështia e fjalës së All-llahut xh.sh. i bëni që zotërillëku dhe paria e tyre të bien me fytyrë për toke. Me këtë gjest do t'u shkonte huq i tërë mundi që kishin bërë gjatë një vit e gjysmë, andaj i kaploi frika nga njerëzit që e kanë parë këtë, por edhe prej atyre që do të dëgjojnë këtë.
Kritikat filluan të arrinin nga të gjitha anët. Ata nuk mund të dilnin para bashkëmendimtarëve të vet në asnjë mënyrë tjetër, përveçse me gënjeshtra të reja. Gënjyen përsëri, por kësaj radhe në një mënyrë tjetër. Gënjyen se Resulull-llahu a.s. ishte i mëshirshëm ndaj zotëve të tyre dhe se i ka lavdëruar ata duke thënë:
"Ata janë zota të mëdhenj dhe duhet të shpresohet në shef'atin e tyre" (ndërmjetësimi për njerëz në Ditën e gjykimit). Ata e thanë një gënjeshtër të madhe për Resulull-llahun a.s. në mënyrë që të arsyetohen për sexhden e bërë All-llahut xh.sh. e që e kanë bërë së bashku me Resulull-llahu a.s. Jo, kjo assesi nuk është për tu çuditur, sepse kjo pritet prej një populli, i cili është autor i të gjitha gënjeshtrave.[4]
Lajmi për këtë ngjarje arrinë tek muhaxhirët në Abisini, por në petkun krejtësisht tjetër nga ajo e vërteta. Ata kuptojnë se kurejshitët e kanë pranuar Islamin, andaj përgatiten për kthim, dhe në muajin shevval po atë vit nisen për në Mekë. Një orë larg Mekës kuptojnë të vërtetën e kësaj ngjarjeje andaj disa prej tyre përsëri u kthyen në Abisini, e të tjerët hynë në Mekë fshehtazi, apo nën mbrojtjen e dikujt.[5]
Numri i myslimanëve rritej gradualisht, por gjithashtu rriteshin edhe trysnitë e kurejshitëve. Këtyre u erdhi shumë rëndë kur dëgjuan se Nexha­shiu i ka marrë myslimanët nën mbrojtjen e vet. Pezmi rritej në zemrat e tyre gjithnjë e më tepër, andaj Resulull-llahu a.s. nuk pati tjetër zgjidhje, por u propozoi shokëve të vet që me myslimanët posa të transformuar përsëri të shkojnë në Abisini.
Hixhreti i dytë ka qenë shumë më i vështirë sesa ai i pari. Tani kurejshitët ishin shumë më të kujdesshëm, andaj vendosën t'i pengojnë myslimanët, por megjithatë myslimanët përsëri qenë më të shpejtë se ata. All-llahu xh.sh. ua lehtësoi rrugën dhe kaluan në Abisini, vendin e mbretit Nexhashiut, para se t'i arrinin kurejshitët.
Kësaj radhe u shpërngulën 83. mashkuj dhe 18. ose 19. gra,[6] nëse me ta ka qenë Amri, sepse kjo nuk dihet saktësisht, ndërsa numrin e parë e ka pranuar dijetari i madh Muhammed Sulejman El-Mensur Fevri.[7]
Komploti i kurejshitëve kundër emigranteve në Abisini

Kurejshitëve u erdhi shumë rëndë që muhaxhirët gjetën strehim të sigurt për vete dhe për fenë e tyre. Për këtë arsye i zgjodhën dy njerëz të aftë dhe mendjemprehtë, të cilët i dërguan pas tyre. Këta ishin Amër b. El-Asi dhe Abdullah b. Ebi Rebia. Me ta i dërguan shumë dhurata të vlefshme Nexhashiut dhe patrikëve të tij. Pasi që ua dorëzuan këto dhurata, patrikëve u treguan se muhaxhirët janë bartës të një feje të re, e cila nesër mund ta rrezikonte edhe vetë Abisininë. Patrikët vendosën të shkojnë tek Nexhashiu e të kërkojnë nga ai dorëzimin e muhaxhirëve këtyre dyve. Por këta arritën tek Nexhashiu para patrikëve dhe i thanë:
"O sundimtar, në atdheun tënd ka arritur një grup të rinjësh, të cilët e braktisën fenë e popullit të vetë, por nuk pranuan as fenë tënde. Erdhën me një fe të re, të cilën nuk e njohim as ne, e as ti. Ne na dër­guan magnatët tanë dhe të tyre, mes të cilëve janë baballarët, xhaxha­llarët dhe të afërmit e tyre, që të na i dorëzosh e t'ju dërgojmë atyre, se­pse ata më mirë e njohin marrëzinë e tyre për çka edhe i kanë qortuar."
Patrikët, tanimë kishin arritur tek Nexhashiu dhe dëgjuan fjalimin e këtyre dyve, dhe klithën: "Të vërtetën e flasin, o mbreti ynë, dorëzoi këtyre dyve dhe le t'i kthejnë popullit të vet dhe në vendin e vet."
Por, Nexhashiu ishte më i mençur se sa ata mendonin. Ai e konsi­deroi të domosdoshme ta dëgjonte edhe palën tjetër, kështu që situata të jetë krejtësisht e qartë. Andaj i thirri myslimanët që të dalin para tij. Ata erdhën. Të gjithë ishin të pajtuar për të vërtetën dhe sinqeritetin, kujdoqoftë që i përkiste. Nexhashiu i pyeti: "Për çfarë feje e braktisët popullin tuaj, vatrat tuaja dhe të afërmit tuaj? Sa e di unë, as fenë time - krishterimin nuk e pranuat, e as fenë e ndonjë populli tjetër.”
Xha'fer b. Ebu Talibi doli para myslimanëve, e tha:
"O sundimtar, i takonim një populli, i cili jetonte në injorancë dhe në lajthitje. Adhuronim idhujt, hanim mishin e kafshëve të ngordhura, bënim gjëra të ndaluara, i shqetësonim fqinjët, më i fuqishmi prej nesh e shtypte më të dobëtin. Ja, kështu jetonim, gjersa All-llahu xh.sh. nuk na dërgoi Pejgamberin a.s. Ai është nga populli ynë dhe ia dimë brezin dhe origjinën. E dimë se është i sinqertë, besnik dhe i drejtë. Ai na ftoi që t'i besojmë vetëm një Zoti dhe që vetëm Atij t'i nënshtrohemi. Na mësoi që të braktisim bestytninë që e manifestonim, ne dhe etërit tanë, besimin në shumë idhuj dhe në kumire. Na udhëzoi të flasim vetëm të vërtetën, të jemi njerëz besnik dhe ta mbajmë fjalën, t'i respektojmë dhe t'i vizitojmë të afërmit tanë, të sillemi mirë më fqinjët. Na urdhëroi që t'i ndërprejmë veprat e këqija, të mos gënjejmë, mos të shpenzojmë pasurinë e bonjakut, që të mos bëjmë shpifje dhe mos t'i përgojojmë gratë e ndershme. Na urdhëroi që t'i bindemi vetëm All-llahut, Një të Vetmit, që të mos bëjmë shirk - mos t'i përshkruajmë Atij tjetër zot. Na urdhëroi të bëjmë namaz, të japim zekat (një pjesë nga pasuria) dhe të agjërojmë Ramazanin."

[1] Muhtesar Siretu-r-Resul nga Abdullah b. En-Nexhdi, f. 92, 93; Zadu-l-Me'ad: I/24; Rahmetun li-l-Alemin: I/61.

[2] Rahmetun li-l-Alemin: I/61; Zadu-l-Miad: I/24.

[3] Për këtë tregon Buhariu në kaptinën mbi sexhden në një version diç më të shkurtër nga Ibni Mes'udi dhe Ibni Abbasi. Të shikohet kaptina "Sexhdetu-n-Nexhm", kaptina "Sexhda e myslimanëve dhe mushrikëve": I/146 dhe kaptina "Çka ka përjetuar Pejgamberi dhe myslimanët nga mushrikët": I/543.

[4] Tefhimu-l-Kur'ani: V/188.

[5] Tefhimu-l-Kur'ani: V/188; Zadu-l-Miad: I/24, II/44; Hishami: I/364.

[6] Zadu-l-Me'ad: I/24; Rahmetun li-l-Alemin: I/61.

[7] Rahmetun li-l-Alemin: I/61.

[Albanian eX|PerT]

Në muajin rexheb, të vitit të pestë të pejgamberllëkut, grupi i parë i as'habëve u shpërngul në Abisini. Grupi përbëhej prej dymbëdhjetë mashkujsh dhe katër grash, e udhëhiqte Uthman b. Affani me bashkë­shorten e tij Rukijen, vajzën e Resulull-llahut a.s. Për këta dy, Pejgam­beri a.s. ka thënë: "Këta dy janë familja e parë që e kanë bërë Hixhretin - shpërnguljen në rrugën e Zotit, pas Ibrahimit a.s. dhe Lutit a.s."[1]
Në rrugë u nisën natën vonë që të mos i shohin dhe të mos i pengojnë kurejshitët. Vajtën në bregun e detit të Kuq, dhe nga porti Shu'ajbet, me dy anije tregtare e kalojnë detin dhe mbërrinë në Abisini. Kurejshitët assesi nuk mund të qetësoheshin për këtë mashtrim, andaj u nisën gjurmëve të tyre, por derisa ata arrinë në bregun e detit të Kuq, myslimanët tanimë e kishin kaluar atë në siguri. Në Abisini u pranuan si mysafirë të mirëseardhur.[2]
Një ditë, në muajin ramazan të të njëjtit vit, Resulull-llahu a.s. shkon në Harem të Ka'bes. Aty e takon një grup të madh kurejshitësh, të përbërë nga paria dhe zotërinjtë. Ai u ndal para tyre dhe filloi të recitonte suren En-Nexhm. Kjo gjë i befasoi të gjithë ata, sepse gjer atëherë kurrë nuk kishin dëgjuar fjalët e All-llahut xh.sh. Mënyra e tyre e të folurit ka qenë e përditshme, komunikimi reciprok dhe këshillimi bëhej me fjalët:
"Mos e dëgjoni këtë Kur'an, por flisni me zë të lartë për ta mundur atë!." (41, 26).
Pasi që i befasoi recitimi melodik i kësaj sureje, dhe fjala e All-llahut i befasoi shqisat e dëgjimit të tyre me domethënie madhështore, ata harruan plotësisht se në çfarë situate gjendeshin. Të gjithë ishin kthyer kah Muhammedi a.s. dhe të gjithë e dëgjonin me vëmendje. Mendja e tyre ishte e preokupuar tërësisht me atë që dëgjonin, gjersa Muhammedi a.s. erdhi në fund të sures dhe fjalët që i hapin zemrat:
"Pra, bëni sexhde për All-llahun dhe adhuroni (Atë)!" (53, 62).
Pastaj bëri sexhde.
Gjatë tërë kohës askush nuk luajti nga vendi, në realitet, bukuria e së vërtetës ua kishte zbutur inatin në shpirtrat e tyre, shpirtrat e përqeshësve kryelartë, andaj nuk mundën të durohen, por edhe ata i bënë sexhde All-llahut xh.sh.[3] U penduan kur kuptuan se madhështia e fjalës së All-llahut xh.sh. i bëni që zotërillëku dhe paria e tyre të bien me fytyrë për toke. Me këtë gjest do t'u shkonte huq i tërë mundi që kishin bërë gjatë një vit e gjysmë, andaj i kaploi frika nga njerëzit që e kanë parë këtë, por edhe prej atyre që do të dëgjojnë këtë.
Kritikat filluan të arrinin nga të gjitha anët. Ata nuk mund të dilnin para bashkëmendimtarëve të vet në asnjë mënyrë tjetër, përveçse me gënjeshtra të reja. Gënjyen përsëri, por kësaj radhe në një mënyrë tjetër. Gënjyen se Resulull-llahu a.s. ishte i mëshirshëm ndaj zotëve të tyre dhe se i ka lavdëruar ata duke thënë:
"Ata janë zota të mëdhenj dhe duhet të shpresohet në shef'atin e tyre" (ndërmjetësimi për njerëz në Ditën e gjykimit). Ata e thanë një gënjeshtër të madhe për Resulull-llahun a.s. në mënyrë që të arsyetohen për sexhden e bërë All-llahut xh.sh. e që e kanë bërë së bashku me Resulull-llahu a.s. Jo, kjo assesi nuk është për tu çuditur, sepse kjo pritet prej një populli, i cili është autor i të gjitha gënjeshtrave.[4]
Lajmi për këtë ngjarje arrinë tek muhaxhirët në Abisini, por në petkun krejtësisht tjetër nga ajo e vërteta. Ata kuptojnë se kurejshitët e kanë pranuar Islamin, andaj përgatiten për kthim, dhe në muajin shevval po atë vit nisen për në Mekë. Një orë larg Mekës kuptojnë të vërtetën e kësaj ngjarjeje andaj disa prej tyre përsëri u kthyen në Abisini, e të tjerët hynë në Mekë fshehtazi, apo nën mbrojtjen e dikujt.[5]
Numri i myslimanëve rritej gradualisht, por gjithashtu rriteshin edhe trysnitë e kurejshitëve. Këtyre u erdhi shumë rëndë kur dëgjuan se Nexha­shiu i ka marrë myslimanët nën mbrojtjen e vet. Pezmi rritej në zemrat e tyre gjithnjë e më tepër, andaj Resulull-llahu a.s. nuk pati tjetër zgjidhje, por u propozoi shokëve të vet që me myslimanët posa të transformuar përsëri të shkojnë në Abisini.
Hixhreti i dytë ka qenë shumë më i vështirë sesa ai i pari. Tani kurejshitët ishin shumë më të kujdesshëm, andaj vendosën t'i pengojnë myslimanët, por megjithatë myslimanët përsëri qenë më të shpejtë se ata. All-llahu xh.sh. ua lehtësoi rrugën dhe kaluan në Abisini, vendin e mbretit Nexhashiut, para se t'i arrinin kurejshitët.
Kësaj radhe u shpërngulën 83. mashkuj dhe 18. ose 19. gra,[6] nëse me ta ka qenë Amri, sepse kjo nuk dihet saktësisht, ndërsa numrin e parë e ka pranuar dijetari i madh Muhammed Sulejman El-Mensur Fevri.[7]
Komploti i kurejshitëve kundër emigranteve në Abisini

Kurejshitëve u erdhi shumë rëndë që muhaxhirët gjetën strehim të sigurt për vete dhe për fenë e tyre. Për këtë arsye i zgjodhën dy njerëz të aftë dhe mendjemprehtë, të cilët i dërguan pas tyre. Këta ishin Amër b. El-Asi dhe Abdullah b. Ebi Rebia. Me ta i dërguan shumë dhurata të vlefshme Nexhashiut dhe patrikëve të tij. Pasi që ua dorëzuan këto dhurata, patrikëve u treguan se muhaxhirët janë bartës të një feje të re, e cila nesër mund ta rrezikonte edhe vetë Abisininë. Patrikët vendosën të shkojnë tek Nexhashiu e të kërkojnë nga ai dorëzimin e muhaxhirëve këtyre dyve. Por këta arritën tek Nexhashiu para patrikëve dhe i thanë:
"O sundimtar, në atdheun tënd ka arritur një grup të rinjësh, të cilët e braktisën fenë e popullit të vetë, por nuk pranuan as fenë tënde. Erdhën me një fe të re, të cilën nuk e njohim as ne, e as ti. Ne na dër­guan magnatët tanë dhe të tyre, mes të cilëve janë baballarët, xhaxha­llarët dhe të afërmit e tyre, që të na i dorëzosh e t'ju dërgojmë atyre, se­pse ata më mirë e njohin marrëzinë e tyre për çka edhe i kanë qortuar."
Patrikët, tanimë kishin arritur tek Nexhashiu dhe dëgjuan fjalimin e këtyre dyve, dhe klithën: "Të vërtetën e flasin, o mbreti ynë, dorëzoi këtyre dyve dhe le t'i kthejnë popullit të vet dhe në vendin e vet."
Por, Nexhashiu ishte më i mençur se sa ata mendonin. Ai e konsi­deroi të domosdoshme ta dëgjonte edhe palën tjetër, kështu që situata të jetë krejtësisht e qartë. Andaj i thirri myslimanët që të dalin para tij. Ata erdhën. Të gjithë ishin të pajtuar për të vërtetën dhe sinqeritetin, kujdoqoftë që i përkiste. Nexhashiu i pyeti: "Për çfarë feje e braktisët popullin tuaj, vatrat tuaja dhe të afërmit tuaj? Sa e di unë, as fenë time - krishterimin nuk e pranuat, e as fenë e ndonjë populli tjetër.”
Xha'fer b. Ebu Talibi doli para myslimanëve, e tha:
"O sundimtar, i takonim një populli, i cili jetonte në injorancë dhe në lajthitje. Adhuronim idhujt, hanim mishin e kafshëve të ngordhura, bënim gjëra të ndaluara, i shqetësonim fqinjët, më i fuqishmi prej nesh e shtypte më të dobëtin. Ja, kështu jetonim, gjersa All-llahu xh.sh. nuk na dërgoi Pejgamberin a.s. Ai është nga populli ynë dhe ia dimë brezin dhe origjinën. E dimë se është i sinqertë, besnik dhe i drejtë. Ai na ftoi që t'i besojmë vetëm një Zoti dhe që vetëm Atij t'i nënshtrohemi. Na mësoi që të braktisim bestytninë që e manifestonim, ne dhe etërit tanë, besimin në shumë idhuj dhe në kumire. Na udhëzoi të flasim vetëm të vërtetën, të jemi njerëz besnik dhe ta mbajmë fjalën, t'i respektojmë dhe t'i vizitojmë të afërmit tanë, të sillemi mirë më fqinjët. Na urdhëroi që t'i ndërprejmë veprat e këqija, të mos gënjejmë, mos të shpenzojmë pasurinë e bonjakut, që të mos bëjmë shpifje dhe mos t'i përgojojmë gratë e ndershme. Na urdhëroi që t'i bindemi vetëm All-llahut, Një të Vetmit, që të mos bëjmë shirk - mos t'i përshkruajmë Atij tjetër zot. Na urdhëroi të bëjmë namaz, të japim zekat (një pjesë nga pasuria) dhe të agjërojmë Ramazanin."
Xha'feri ia numëroi bazat kryesore të Islamit dhe vazhdoi: "Të gjitha këto ne i pranuam nga ai si urdhra, sepse i besuam fjalëve të tij, andaj besuam edhe në pejgamberllëkun e tij dhe filluam t'i ndjekim mësimet e tij. U bëmë myslimanë dhe filluam të rrëfejmë Islamin. Ne vetëm All-llahun besojmë, Atij shok nuk i përshkruajmë, e ndalojmë atë që është e ndaluar për ne dhe e lejojmë atë që është e lejuar për ne. Ja pra, për këtë shkak na urrejë populli ynë, për këtë shkak na tortu­rojnë dhe na dhunojnë për ta braktisur fenë tonë, e për t'iu kthyer statu­jave dhe idhujve, që përsëri të veprojmë ashtu siç vepronim para prani­mit të Islamit. Prandaj, për shkak të torturimeve të mëdha që ushtronin mbi ne, na ishim të detyruar të vijmë në vendin tënd.
Të zgjodhëm ty nikoqir nga gjithë mbretërit e vendeve të tjera. E dëshiruam mbrojtjen tënde, sepse kemi dëgjuar se në vendin tënd askush nuk ka qenë i keqtrajtuar."
Nexhashiu e pyeti Xha'ferin: "A ke diç me vete nga Shpallja e All-llahut?" Xha'feri u përgjigj: "Po." "Atëherë ma lexo atë" - tha Nexha­shiu.
Xha'feri u ngrit dhe recitoi fillimin e sures Merjem - "Kaf, Ha, Ja, A'jn, Sadë." Nexhashiu qajti, pasha All-llahun! Qante, dhe e tërë mjekra iu lag nga lotët. Qajtën edhe patrikët, dhe nga lotët e tyre iu lagën biblat që i mbanin gjithnjë të hapura para veti. Sa fjalë të bukura janë këto!
[1] Muhtesar Siretu-r-Resul nga Abdullah b. En-Nexhdi, f. 92, 93; Zadu-l-Me'ad: I/24; Rahmetun li-l-Alemin: I/61.

[2] Rahmetun li-l-Alemin: I/61; Zadu-l-Miad: I/24.

[3] Për këtë tregon Buhariu në kaptinën mbi sexhden në një version diç më të shkurtër nga Ibni Mes'udi dhe Ibni Abbasi. Të shikohet kaptina "Sexhdetu-n-Nexhm", kaptina "Sexhda e myslimanëve dhe mushrikëve": I/146 dhe kaptina "Çka ka përjetuar Pejgamberi dhe myslimanët nga mushrikët": I/543.

[4] Tefhimu-l-Kur'ani: V/188.

[5] Tefhimu-l-Kur'ani: V/188; Zadu-l-Miad: I/24, II/44; Hishami: I/364.

[6] Zadu-l-Me'ad: I/24; Rahmetun li-l-Alemin: I/61.

[7] Rahmetun li-l-Alemin: I/61.

[Albanian eX|PerT]

Pastaj Nexhashiu tha: "Këtë që e dëgjova, dhe fjalët që i janë shpa­llur Isait, vinë nga i njëjti "burim". Shkoni, jeni të lirë! Unë, pasha Zotin tim, nuk do t'ju dorëzojë këtyre dyve - dhe u kthye kah Amri dhe Abdullahu - dhe mos të shpresojnë se do ta bëj këtë!" Që të dy dolën jashtë të turpëruar, e Amri i tha shokut të vet: "Pasha Zotin, nesër përsëri do të vijmë dhe unë do t'ua gjejë dermanin tek Nexhashiu për kokën e tyre." Abdullahu tha: "Mos e bën këtë, ata i kanë të afërmit dhe farefisin e tyre, edhe pse na kanë braktisur dhe kanë pranuar tjetër fe nga ajo e jona, megjithatë, ata janë tanët." Por Amri ishte i vendosur. Të nesërmen që të dy vajtën tek Nexhashiu, ndërsa Amri filloi të flas: "O mbret, ti i amnistove ata njerëz, por sikur ta dije se ç'thotë feja e tyre për Isain!?" Nexhashiu i thirri myslimanët dhe ua parashtroi pyetjen për Isain. Ata u befasuan, por, pasi që kishin vendosur të flasin të vërtetën pa marrë parasysh se për cilën krijesë është fjala, Xha'feri u përgjigj: Për Isain dimë vetëm atë që kemi dëgjuar nga Pejgamberi ynë a.s. Isai është rob dhe i Dërguari i Zotit. Ai është i biri i Merjemës (virgjëreshës së pastër, e cila me urdhrin e All-llahut: "Bëhu!, ajo bëhet" ka lindur djalë), ai është fryma e Zotit dhe Fjala e Tij që ia ka dorëzuar Merjemës, virgjëreshës."
Nexhashiu tha: "Pasha Zotin tim, kjo që thatë për Isain, ua shpëtoi jetën." Pastaj tregoi në shkopin e shtruar mes tij dhe myslimanëve, e tha:
"Neve na ndanë aq sa është kjo vijë nga shkopi."
Pastaj u tha myslimanëve: "Shkoni, ju jeni të sigurt në shtetin tim. Kushdo që t'ju sulmojë, do të jetë i ndëshkuar! As për një kodër ari nuk do të lejojë që t'ju ndodh ndonjë e keqe." Mandej u kthye kah shtetasit e vet dhe tha, duke treguar me gisht kah Amri dhe Abdullahu: "E këtyre këtu, ua ktheni të gjitha dhuratat që i kanë sjellur. Mua nuk më duhen, pasha Zotin tim! Me ryshfet nuk e kam fituar këtë fron, e le më që me anë të ryshfetit t'i dorëzojë këta myslimanë. Deri sa ta kem popullin e dëgjueshëm, dhe unë të jem mbret i dëgjueshëm që ta ndajë drejtësinë, këta janë të qetë."
Ummu Selemja, e cila rëfente këtë ngjarja, tha:
"Të dy kurejshitët dolën nga Nexhashiu kokëulur dhe pa e mbaruar punën për të cilën kishin ardhur. Ndërsa na mbetëm të jetojmë në paqe, në shtëpi të mirë, tek nikoqiri i mirë."[1]
Ky është versioni i Ibni Is'hakut.
Autorët tjerë të Sires thonë se delegimi i Amrit tek Nexhashiu është bërë pas Bedrit, e disa thonë se Amri ka qenë dy herë tek Nexha­shiu.[2] Mirëpo, pyetjet dhe përgjigjet që janë cekur gjatë bisedës së Nexhashiut dhe Xha'ferit në vizitën e dytë, janë gati të njëjta siç i ka prezentuar Ibni Is'haku, ndërsa pyetjet vërtetojnë se dialogu është bërë gjatë vizitës së parë. Komploti, të cilin e përgatiti paria e Mekës, pësoi disfatë. Plani u dështoi, andaj e ndjenin vetën të ofenduar e të poshtëruar. Kuptuan se nuk janë ne gjendje t'i realizojnë qëllimet e veta brutale, përveçse në suazat e pushtetit të tyre. Prandaj, në kokat e tyre lind një ide e tmerrshme. Duke e parë se të gjitha këtyre nuk mund t'ia dalin në krye, mënyra e vetme ishte që përfundimisht t'ia ndalojnë Resulull-llahut a.s. veprimtarinë e mëtej­shme në përhapjen e Islamit, nëse jo ndryshe, atëherë me shkatërrimin total. Por, si, në ç'mënyrë të bëhet kjo? Ebu Talibi e përkrahte atë dhe gjithnjë ishte pengesë mes të tyre dhe atij. Andaj vendosën që t'i qërojnë hesapet drejtpërdrejtë me të.
Kurejshitët i kërcënohen Ebu Talibit

Paria e kurejshitëve vajtën tek Ebu Talibi, e i thanë: "O Ebu Talib, ti je njeri i moshuar dhe gëzon autoritet tek ne. Gjer më tani të kemi lutur që ta pengosh nipin tënd në këtë rrugë, e këtë nuk e bëre dot. Ne, pasha Zotin, më nuk kemi durim. Ai sulmon etërit tanë, rrënon ëndrrat tona dhe i turpëron zotat tonë, ose pengoje në këtë rrugë, ose edhe ty do të trajtojmë sikurse atë, e të shohim se kush prej nesh do të fitojë e kush do të humbë."
Ebu Talibit i erdhi rëndë ky kërcënim, kjo vërejtje dhe ky betim i tyre, andaj dërgoi ta thërrasin Muhammedin a.s. E kur erdhi i tha:
"O nipi im, më vizituan njerëzit e fisit tënd, më thanë këtë e këtë - dhe ia shpjegoi të gjitha me radhë, e pastaj vazhdoi: "Ke mëshirë edhe ndaj meje edhe ndaj vetes! Mos më ngarko të bëj atë që nuk jam në gjendje të bëj." Resulull-llahu a.s. mendoi se xhaxhai i tij është duke hequr dorë nga ai pasi që nuk kishte fuqi për ta mbrojtur edhe më, prandaj tha:
"O xhaxhai im! Pasha All-llahun, edhe nëse do të ma dhuronin Diellin në dorën e djathtë e Hënën në të majtën, unë nuk do të heq dorë nga detyra ime, derisa të ngadhënjejë Islami me emër të All-llahut xh.sh, apo unë do shkatërro­hem. Jo, unë nuk heq dorë." Pastaj, duke qajtur me dënesë e me lotë ndër sy, u ngrit dhe doli jashtë.
Ebu Talibi, i zhytur në pikëllim të thellë, e thirri që të kthehet dhe kur u paraqit përsëri, deklaroi: "Shko, o nipi im, e fol çka të dojë zemra, dhe dije se, pasha Zotin tim, kurrë nuk do të të dorëzojë e as që do të braktis." Pastaj i recitoi disa vargje me këtë domethënie: "Pasha Zotin, askush nuk do të mund të të bëj ndonjë të keqe, gjersa nuk më mbulon toka e zezë. Bëhu i qëndrueshëm në veprën e madhe, përgëzo, disave rreth teje u shkëlqejnë sytë nga gëzimi."[3]

[1] Ibni Hisham - përmbledhtas: I/334-338.

[2] Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 96-98. Në këto f. gjenden gjerësisht pyetjet dhe përgjigjet e sipërshkruara.

[3] Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 68.

[Albanian eX|PerT]

Kurejshitët e vizitojnë Ebu Talibin
për të dytën herë

Kur shohin kurejshitët se Resulull-llahu a.s. nuk ka ndërmend të heq dorë nga misioni i vet dhe se edhe më tutje vazhdon me interpre­timin dhe përhapjen e Islamit, ndërsa Ebu Talibi refuzonte ta braktisë atë, duke qenë i gatshëm të ndahet prej tyre, vendosën që përsëri të shkojnë tek ai. Me vete morën edhe Amareh b. Velid b. Mugiren, dhe kur arritën tek ai, thanë: "O Ebu Talib, ky djalosh (Amareja) është ndër të rinjtë kurejshit më përparimtar dhe më i bukuri. Ne ta dhurojmë ty! Merre atë dhe shfrytëzoje mendjen dhe fuqinë e tij, le të jetë si djali yt. Por na dorëzo nipin tënd, i cili u bë renegat i fesë tënde dhe etërve tuaj dhe nga feja e popullit tënd. Ne dëshirojmë ta mbysim atë. Ta japim njeriun për njeri, kokë për kokë." Ebu Talibi u përgjigj: "Pasha Zotin, askush nuk do të mund të kurdiste diç kështu sikurse ju. Kjo që propozoni ju është gjë e ligë! ma jepni fëmijën tuaj për ta ushqyer atë e ju timin ta mbytni! Kurrë, pasha Zotin, kurrë nuk do të ndodh kjo."
Atëherë u ngrit EL-Mut'im b. Adijj b. Neufel b. Abdi Menafi e tha: "O Ebu Talib, populli yt ka mbajtur qëndrim të drejtë ndaj teje, janë përpjekur të të lirojnë edhe ty nga ajo që është e urrejtur edhe për ty, por ti nuk pranove asgjë prej tyre." Ebu Talibi u përgjigj: "Pasha Zotin, nuk keni pasur qëndrim të drejtë ndaj meje, por jeni bashkuar që të më zhgënjeni dhe ta ngritni popullin kundër meje. Vazhdoni ashtu siç keni filluar."[1]
Shënimet historike saktësojnë kohën e këtyre dy vizitave, por, si duket kjo ka ndodhur pas qetësimit të ngjarjeve dhe të personave, në gjysmën e vitit gjashtë të pejgamberllëkut, ndërsa intervali kohor mes dy vizitave ka qenë i shkurtër.
Ideja e zullumqarëve për ta shkatërruar
Resulull-llahun s.a.v.s.

Pas tentimit të pasuksesshëm që me dy vizitat e bëra Ebu Talibit ta zgjedhin problemin, kurejshitët i kthehen metodave edhe më të rënda, më të vrazhda të trysnive se ato që i bënin më parë. Atëbotë u bie ndër­mend një mënyrë tjetër si t'ia humbin kokën Resulull-llahut a.s. Duhet të zhduket në mënyrë shtazarake që, gjer atëherë nuk mbahej mend. E mu kjo do të jetë shkak që dy heronj të Mekës, me autoritet të madh, të kalojnë në Islam, Hamza b. Abdu-l-Muttalibi dhe Umer b. El-Hattabi.
Në mizoritë që i kanë bërë atëherë, bën pjesë edhe kjo: Një ditë tek Resulull-llahu a.s. erdhi Utejbeh b. Ebu Lehebi dhe i tha: "Unë nuk besoj në atë që thotë Kur'ani: "Pasha yjet kur ato dalin", e as në atë "Pastaj u afrua dhe u kërrus", e pastaj iu vërsul Resulull-llahut a.s. për ta goditur. Ia grisi këmishën, e pështyu në fytyrë, por nuk mundi ta godas. Gjersa i biri i Ebu Lehebit vepronte kështu, Resulull-llahu a.s. iu drejtua All-llahut xh.sh., duke iu lutur: "O Zoti im, dërgoja atij njërin prej qenëve Tuaj!" Lutja iu plotësua. Një ditë Utejbehu me një grup kurejshitësh niset për në Sham. Arritën në vendin Ez-Zerka në shkretëtirë ku vendosën të bujnë. Në mbrëmje atypari kaloi një lua, nga i cili u frikësuan. Utejbehu briti: "I mjeri unë, o vëlla, pasha Zotin, do të më hajë siç e ka lutur Muhammedi a.s. All-llahun. Më ka mbytur që nga Meka, e unë jam në Sham (Siri)." Luani e rrëmbeu pikërisht atë mu nga mesi i grupit dhe e preu në qafë.[2]
Në mizoritë kurejshite bënë pjesë edhe ajo kur Ukbe b. Ebu Muiti ia shtypë me këmbë qafën Resulull-llahut a.s. gjersa ky ishte në sexhde, aq fortë, sa që ai zgurdulloi sytë.[3] Se kurejshitët me mizoritë e veta donin ta mbytnin Resulull-llahun a.s. flet edhe rrëfimi i Ibni Is'hakut në një version më të gjatë:
"Një ditë Ebu Xhehli tha: "O popull Kurejshit, Muhammedi nuk heq dorë nga veprimtaria e tij. A nuk e shihni se kush na e poshtëron fenë tonë, kush na i përqeshë etërit tanë dhe i rrënon ëndrrat tona? Betohem dhe përgjërohem me Zotin se do të ulem në gurin më të madh që mund ta çoj dhe me të do ta shtypi Muhammedin. Kur të bie në sexhde me të do t'ia shtypi kokën. Nëse doni më përkrahni, ose më pengoni, mandej familja Abdi Menaf le të bëj çka të dojë." Kurejshitët thanë: "Nuk do të lëmë pa të përkrahur, vepro ashtu si dëshiron!"
Të nesërmen në mëngjes, Ebu Xhehli mori një gur çfarë e kishte përshkruar dhe u ul mbi të për ta pritur Resulull-llahun a.s. Ky erdhi, si zakonisht, në kohën e duhur dhe filloi të falet. Kurejshitët ishin ulur në vendet e tyre të zakonshme dhe prisnin se çfarë do të bënte Ebu Xhehli. Kur Resulull-llahu a.s. ra në sexhde, Ebu Xhehli deshti ta godaste me gur por, shih, nuk mundi as ta lëvizte. Provoi nga një anë - nuk bën, provoi nga tjetra - përsëri nuk bën. Pastaj e çoj pak, por guri i shpëtoi nga duart. Kurejshitët u afruan dhe i britën:
"Çka të ndodhi, o Ebu Hakim?" Ai tha "Kur fillova ta realizojë atë që pata ndërmend, siç ju thashë dje, dhe kur deshta ta ngris gurin, ky përnjëherë u shndërrua në një deve mashkull çfarë nuk më kishin parë sytë gjer atëherë, me këmbë të gjata e të forta, me kofshë të fuqishme, me fulqi të madhe dhe me dhëmbë të shëndoshë. Kurrë nuk kisha parë një dromedar të tillë. Pasha Zotin, ai luante dhe kthehej kah unë për të më kafshuar."
Ibni Is'haku transmeton: "Mua më kanë thënë se Resulull-llahu a.s. ka deklaruar: "Ai ka qenë Xhibrili a.s. Sikur ta arrinte, do ta kaf­shonte dhe do ta brente gjer në vdekje."[4] Pas kësaj Ebu Xhehli i ka bërë Resulull-llahut a.s. atë që Hamzën dhe Umerin i shtyri të përqa­fonin Islamin, për çka do të flasim më vonë.
Ideja për shkatërrimin e Muhammedit a.s., nga dita në ditë ngulitej në kokat dhe në zemrat e zymta të zullumqarëve. Ibni Is'haku trans­meton nga Amër b. El-Asi, i cili thotë: "Kam marrë pjesë në tubimin e tyre në Haxher (Haxhretul-esved). Duke folur për Resulull-llahun a.s., thanë: "Nuk e kemi të njohur se dikush ka pasur aq shumë durim me të sikurse ne. Kemi qenë tejet të durueshëm, posaçërisht kur kemi të bëjmë me një gjë aq serioze siç është kjo." Derisa ata flisnin kështu, ia behu Resulull-llahu a.s. dhe u nis për ta bërë teslimin - shenjë me dorë kah qoshja e Ka'bes - pastaj kaloi para tyre duke bërë tavafin rreth Ka'bes. Ata e përcollën me fjalë të shëmtuara. Kjo u shpreh në fytyrën e tij. Kur për të dytën herë kaloi pranë tyre, ata i përsëritën ato fjalë, e kjo përsëri u shpreh në fytyrën e tij. Kështu ndodhi kur kaloi edhe për të tretën herë. Atëherë Resulull-llahu a.s. u tha:"
Më dëgjoni, O kurejshitë, pasha Krijuesin tim, mund të ketë vik­tima." Ata u trazuan. Secili prej tyre dukej sikur ta kishte mbi kokë një shpesë rrëmbyese. Ai i cili më së tepërmi e sulmonte, u qetësua, u përqëndrua, dhe filloi t'i drejtohet me fjalë të bukura. Ai i tha: "Shko, o Ebu Kasim, ti nuk je nga injorantët."
Të nesërmen përsëri u tubuan dhe filluan të flasin për të, ndërsa Resulull-llahu a.s. falej. Pa një, pa dy, u ngritën që të gjithë dhe e rre­thuan.
"E pash", rrëfen Ibën Amër b. El-Asi, "që dikush prej tyre e kapi për pelerine, kurse Ebu Bekri u vërsul mbi te. Fliste duke qajtur: "A thua, do ta mbytni njeriun vetëm pse thotë: "Zoti im është All-llahu?" Ata e lëshuan dhe ikën. Kjo ishte gjëja më e vështirë që i kanë bërë kurej­shitët, e që e kam parë unë."[5]
Në traditën e Buhariut transmetohet nga Urvete b. Zubejri, i cili ka thënë: "E kam pyetur Amër b. El-Asin të më tregojë për të keqën më të madhe që ia kanë bërë kurejshitët Resulull-llahut a.s. e ai më tha: "Deri sa Resulull-llahu a.s. falej në një qoshe të Ka'bes, u paraqit Ukbet b. Ebi Muiti dhe mbështolli petkun e vet rreth qafës së Resulull-llahut a.s. dhe e shtrëngoi me tërë fuqinë. Atëherë u paraqit Ebu Bekri dhe me tërë fuqinë e largoi nga Resulull-llahu a.s. e tha: "A thua, do ta mbytni njeriun vetëm pse thotë: "Zoti im është All-llahu?"[6] Sipas një versioni të Esmasë, vajzës së Ebu Bekrit, thuhet: "Jehoi një britmë gjer te Ebu Bekri dhe zëri i tha: "Shpëtoje shokun tënd", ai doli me vrull nga shtëpia, e në kokë i kishte katër kaçurrela. Doli duke thënë: "A thua, do ta mbytni njeriun vetëm se thotë: "Zoti im është All-llahu?" E lëshuan Muhammedin a.s. e iu kthyen Ebu Bekrit. Pastaj ai u kthye në shtëpi."

[1] Ibni Hishami: I/266, 267.

[2] Tefhimu-l-Kur'ani: VI/522; Abdullah Nexhdi, f. 135.

[3] Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 113.

[4] Ibni Hashim: I/298, 299.

[5] Ibni Hisham: I/289, 290.

[6] Sahihu-l-Buhari, kaptina mbi përjetimet e Resulull-llahut a.s. nga mushrikët në Mekë, ai dhe shokët e vet: I/544.

[Albanian eX|PerT]

Hamza r.a. pranon Islamin

Në ato kohë aq të vështira, gjersa retë e errësirës shpërndanin shpirt­ligësinë e vet në të gjitha anët, ndriti një rreze drite e cila i gëzoi pa masë të rrezikuarit dhe ua ndriçoi rrugën. Kjo ishte kalimi i Hamzës në Islam, Hamza i biri i Abdul-Muttalibit. Ky u bë mysliman kah fundi i vitit gjashtë të pejgamberllëkut. Shumica e historianve konsiderojnë se kjo ka ndodhur në muajin dhul-hixhxhe. Gjithsesi ka ekzistuar një shkas për këtë ngjarje të ndritshme.
Një herë Ebu Xhehli, duke kaluar pranë Resulull-llahut a.s. në Safa, e sulmon atë me fjalë të rënda. Resu­lull-llahu a.s. nuk përgjigjet, e ai e godet me gur në kokë, sa që i rrodhi gjaku. Pastaj Ebu Xhehli kthehet dhe shkon në ndeje me kurejshitët tjerë para Ka'bes, dhe ulet mes tyre.
Në Safa qëndronte robëresha e Abdullah b. Xhedanit dhe pa se çka ndodhi. Pas pak atypari kalon Ham­za, i cili kthehej prej gjuetisë, duke e bartë harkun e vet. Ajo i tregon se ç'kishte bërë Ebu Xhehli. Hamza hidhërohet shumë - e ishte njeriu më i famshëm dhe më i guximshëm i kurejshitëve - dhe niset kah Ka’bja me vrap. Askund nuk ndalet gjersa mbërrinë para Ebu Xhehlit, aty, në mesxhidin e Ka'bes, qëndroi mbi kokën e tij dhe briti: “O njeri i pagdhendur, ti je duke e ofenduar dhe duke sulmuar nipin tim, e unë i takoj të njëjtës fe sikurse edhe ai!" Pastaj e godit me hark në fytyrë me një të rame të fortë, sa që ia bëri një vragë. Njerëzit nga familja e Benu Mahzumit qëndruan në anën e Ebu Xhehlit, kurse ata të Benu Hashi­mit, në anën e Hamzës. Ebu Xhehli tha: "Lëreni Ebu Amarin - Hamzën, unë e kam sulmuar keq nipin e tij."[1]
Islami i Hamzës, në momentin e parë, ishte nga inati. Ka qenë njeri i cili më nuk mund të duronte padrejtësinë, andaj edhe reagoi aq ashpër. Por, All-llahu xh.sh. menjëherë ia ndriçoi shpirtin dhe mendjen, e ai fuqishëm e përqafoi fenë, kurse myslimanët e fituan një shok me të cilin mburreshin shumë.[2]
Umer bin El-Hattabi r.a. pranon Islamin

Në atë kohë ndriti edhe një rreze drite dhe ndihmoi shpërndarjen e errësirës. Kjo ishte një dritë më e shndritshme, sikur vetëtima në natën me stuhi, e cila nuk shuhet shpejtë si ajo, por vazhdon edhe më të shndris dhe të ndriçojë mjedisin e vet.
Kjo dritë e dytë në Islam ishte Umeri. Umer b. El-Hattabi e pranoi Islamin në muajin dhul-hixhxhe të vitit gjashtë të pejgamberllëkut,[3] vetëm tre ditë pas Islamit të Hamzës.[4] Resulull-llahu a.s. tanimë i ishte lutur All-llahut xh.sh. që Umeri të pranonte Islamin. Tirmidhiu transmeton nga Ibni Umeri një hadith, të cilin e klasifikon në sahih, të cilin po ashtu Taberaniu e transmeton nga Ibën Mes'udi dhe Enesi që Resulull-llahu a.s. ka thënë: "O All-llahu im, ndihmoje Islamin me njërin prej këtyre dyve, i cili është më i dashur për Ty: me Umer b. Hattabin ose me Ebu Xhehl b. Hishamin." Më i dashuri pra për All-llahun xh.sh. ka qenë Umeri r.a.
Pas studimit të të gjitha versioneve, të cilat flasin për kalimin e Umerit r.a. në Islam, mund të konkludohet se feja Islame në zemrën e tij ka zënë vend gradualisht, por sigurt. Para se ta prezentojmë këtë, të themi diç për virtytet e Umerit r.a. dhe ndjenjat e tij.
Umeri r.a. ka qenë i njohur me mprehtësi në të folur dhe me lëvizje energjike. Shpeshherë myslimanët kanë përjetuar nga ai hidhërime, mirëpo në realitet ka qenë person tek i cili përziheshin ndjenja të ndryshme. I çmonte shumë zakonet e të parëve të tij, e nga ana tjetër ia kishte ënda kënaqësitë e kësaj bote, verën dhe lojërat. Mahnitej me qën­drueshmërinë e myslimanëve në besimin e tyre të ri dhe me vullnetin e tyre të fuqishëm për të vazhduar, pa marrë parasysh se në çfarë pen­gesash hasnin. Edhe vetë vihej në situata të dyshimta përkitazi me fenë e vet dhe mendonte se Islami është feja më e mirë nga të gjitha të tjerat. Kështu zgjati gjersa nuk mbizotëroi ajo që mbizotëroi. Këto janë fjalët e El-Gazaliut.[5]
Rezymeu i traditës për Islamin e tij thotë se, Umeri r.a. një natë del për tu zbavitur jashtë shtëpisë së vet. Shkon në Harem të Ka'bes dhe brenda hasë Resulull-llahun a.s. në namaz. Këndonte nga fillimi i sure “EL-Hakka”. Umeri ndalet dhe dëgjon. I pëlqeu këndimi i Kur'anit. Ai vetë thotë: "Thashë me vete - ky, pasha Zotin, është poet, siç kanë thënë kurejshitët. Pastaj i dëgjova fjalët: "Kur'ani është, me të vërtetë, fjalë e shpallur Pejgamberit fisnik, e nuk është fjalë e poetit - sa pak jeni duke besuar!" (69, 40-41). Pastaj unë mendova: "Ai është magjistar." Dhe dëgjova fjalët: "e nuk është fjalë e ndonjë magjistari - sa pak jeni duke menduar." (69, 42). Pastaj Umeri r.a. tha: "Atëherë Islami hyri në zemrën time."[6]
Këto kanë qenë farat e para të Islamit që u mbollën në zemrën e tij, por lëvozhgat e farave ishin të përbërë nga keqkuptimet paraislamike, nga asabijja tradicionale (fanatizmi fisnor), dhe nga mbajtja dhe glori­fikimi i besimit të gjyshërve. Të gjitha këto ende mbizotëronin me men­djen e tij. Kjo ishte e vërteta për të cilën rrahte zemra e tij. Andaj mbeti i zellshëm dhe i palodhshëm në veprimet e veta kundër Islamit. Por megjithatë, në zemrën e tij vibronte një ndjenjë tjetër e fshehur thellë pas mburojës së tij trupore.
Në armiqësinë e ashpër të Umerit numërohet vendimi i tij për ta mbytur Resulull-llahun a.s. Kjo ndodhi një ditë, kur doli, i ngjeshur me shpatë të mprehtë, për ta realizuar vendimin në vepër. Gjatë rrugës e takon Nu'ajm bin Abdullah el Adevijjun,[7] ose, ndoshta një njeri tjetër nga fisi Benu Zehra,[8] ose bile edhe nga fisi Mahzum,[9] i cili e pyet: "Ku je nisur, o Umer?" Ai përgjigjet: "Dëshiroj ta mbys Muhamme­din." Ky i thotë: "Si do të mbrohesh nga familjet Benu Hashim dhe Benu Zehra nëse e mbyt Muhammedin?" Umeri i tha: "Kështu mund të flasish vetëm nëse e ke pranuar fenë e re, dhe ke braktisur atë të vjetrën në të cilën ke lindur." Atëherë njeriu i tha: "Mirë pra, po a dëshiron, o Umer, të të them diç që ende nuk e din? Do të ishe i befasuar! Motra jote dhe dhëndri yt e kanë ndërruar fenë e e kanë braktisur fenë të cilës i takon ti." Umeri u trondit shumë dhe niset në shtëpinë e tyre. Kur arrinë, aty hasi Habab bin El-Eretin. Në dorë e mbante një faqe të Kur'anit ku shkruante "Ta-ha". Këtë sure ia këndonte këtyre dyve. Hababi shpesh vinte tek këta për t'ju kënduar Kur'an. Kur dëgjoi zërin e Umerit, u fsheh thellë në shtëpi, ndërsa Fatimja - motra e Umerit - fshehu faqen e Kur'anit. Kur hyri Umeri tek ata, tha: "Çfarë janë ato fjalë që i dëgjova kur arrita këtu?" "Ata u përgjigjën: "Kurrgjë, ne të dy bisedonim mes veti." Ai tha: "A mos, vallë, ju dy e keni ndërruar fenë?" Dhëndri tha: "O Umer, çka mendon, nëse e vërteta është në anën e asaj feje tjetër, e jo në atë tëndën?" Umeri iu vërsul dhe e goditi fuqishëm. Motra e tij ndërhyri dhe e shkëputi nga burri i saj, kurse ai i dha një të shtyrë me dorë në faqe dhe e përgjaku, - në traditën e Ibni Is'hakut thuhet se e ka goditur me shuplakë në faqe dhe i ka shkaktuar plagë - e ajo, e hidhëruar, i drejtohet: "O Umer, nëse feja tjetër është e drejtë, e e jotja e gabuar, atëherë dëshmoj se nuk ka Zot tjetër përveç All-llahut dhe dëshmoj se Muhammedi është Pejgamber i All-llahut."
Kur e pa Umeri se çka i bëri motrës, të cilës i rridhte gjaku nga plaga në fytyrë, i erdhi shumë keq dhe u pendua. Pastaj ua kursej jetën e tha: "Ma jepni atë fletë ta lexoj." Motra i tha: "Ti je i papastër, e këtë nuk e marrin në dorë njerëzit e papastër, ngrihu e pastrohu e pastaj merre Kur'anin." Kur e bëri këtë, e mori fletën dhe këndoi: "Në emër të All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit!" dhe tha: "Sa emra të bukur dhe të pastër (duke menduar në Besmele)" dhe vazhdoi të këndojë "Ta-ha" gjersa nuk erdh tek ajeti: "Vërtet, vetëm Unë jam All-llahu, nuk ka Zot tjetër pos Meje, pra vetëm Mua më adhuro dhe fale namazin - që të më kesh gjithnjë ndërmend!" (20, 14). Umeri u ndal dhe tha: "Sa ligjërim i mrekullueshëm, nuk ka fjalë më të bukura se këto! Më dërgoni tek Muhammedi!"

[1] Muhtesar Siretu-r-Resul nga Abdul-Vehhabi, f. 66; Rahmetun li-l-Alemin: I/68; Ibni Hisham: I/291, 292.

[2] Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 101.

[3] Tarihu Umer b. El-Hattab nga El-Xhevzi, f. 11.

[4] Në lidhje me këtë më vonë do të pason hadithi.

[5] Fikhu-s-Sire, f. 92, 93.

[6] Tarihu Umer b. El-Hattab nga Ibni Xhevzi, f. 6. Përafërsisht thotë edhe Ibni Is'haku, Ibni Hishami: I/346, 347. Umer b. El-Hattab - Historia f.9, 10.

[7] I pari është sipas traditës së Ibni Is'hakut, shiko Ibni Hisham: I/344.

[8] I dyti përmendet në traditën e Enes b. Malikut r.a., shiko Tarihu Umer b. El-Hattab, f. 10. dhe Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi f. 103.

[9] Të tretin e transmeton Ibni Abbasi në traditën e vet. Vepra e fundit, f. 102.

[Albanian eX|PerT]

Kur Hababi i dëgjoi fjalët e Umerit, i doli para dhe i tha: "Ji i këna­qur, o Umer, unë do të dëshiroja që lutja, të cilën Resulull-llahu a.s. e tha të enjten në mbrëmje ("O All-llahu im, ndihmoje Islamin dhe bëne të fam­shëm atë me Umer bin El-Hattab ose me Ebu Xhehl b. Hishamin) në shtëpi në pjesën e ulët të Safasë, të dedikohet ty"
Umeri mori shpatën, e ngjeshi në brez, dhe u nis në shtëpinë e Muham­medit a.s. Trokiti në derë. Nga shtëpia përgjoi një njeri, e pa Umerin të ngjeshur me shpatë, u kthye brenda dhe e njoftoi Muhamme­din a.s. për këtë. Të pranishmit në shtëpi u shqetësuan. Hamza pyeti: "Ç'keni?" Thanë: “Umeri!" "E, ani çka nëse është Umeri? Hapjani derën! Nëse ka ardhur me qëllim të mirë, do t'a presim mirë, e nëse ka ardhur me qëllim të keq, do t'a mbysim me shpatën e vet." Në shtëpi ishte Resulull-llahu a.s. duke pranuar Shpalljen nga All-llahu xh.sh. Pastaj kur doli, e hasi Umerin në dhomë. Ia mori pelerinën dhe shpatën, pastaj e përqafoi dhe i tha: "O Umer, a je i përgatitur që All-llahu të të shpë­tojë nga mjerimi në të cilin gjendesh? O All-llahu im! Ky është Umer b. El-Hattabi! O All-llahu im! Ndihmoje dhe bëre të njohur Islamin me Umer b. El-Hattabin!" Umeri tha: "Dëshmoj se nuk ka Zot tjetër pos All-llahut dhe dëshmoj se ti je Pejgamber i All-llahut."
Umeri pranoi Islamin, kurse të pranishmit filluan të këndojnë tek­bire, sa që edhe mushrikët i dëgjuan në mesxhid.[1]
Umer b. El-Hattabi ishte guximtar i rrallë. Kalimi i tij në Islam, shkaktoi te mushrikët dhembje të madhe për shkak të humbjes së re, përbuzjes dhe dështimit të ri. Ndërsa myslimanët, vazhduan shtigjeve të gëzimit, nderit dhe lartësimit.
Ibni Is'haku transmeton nga Umeri r.a. me senedin e pandërprerë të transmetuesve, që ka thënë: "Kur pranova Islamin, fillova të mendoj rreth asaj se kush është në Mekë armiku më i madh i Resulull-llahut a.s.? Thashë: Ebu Xhehli. Shkova tek ai dhe i trokita në derë. Ai doli para meje e tha: "Mirë se vjen! Çka të solli kështu?" Unë i thashë: "Erdha të të lajmë­rojë se e kam pranuar Islamin, se besoj All-llahun xh.sh. dhe Pejgamberin e Tij, Muhammedin a.s. dhe besoj atë që po i shpallet atij." Ai ma përplasi derën para fytyrës dhe briti: "Zoti të shëm­toftë ty dhe atë me çka ke ardhur!"[2]
Ibni Xhevzi thotë se Umeri r.a. ka thënë: "Kur dikush pranonte Isla­min, njerëzit mblidheshin rreth tij dhe e goditnin, e edhe ai i godiste ata. Kurse unë kur pranova Islamin, shkova t'i tregoj dajës tim El-As b. Hashi­mit, e ai ma mbylli derën dhe hyri në shtëpi. Pastaj i shkova një njeriu, njërit nga paria e Mekës - ndoshta ky ka qenë Ebu Xhehli - dhe e lajmërova, por edhe ky hyri në shtëpi."[3]
Ibni Hishami thotë, e gjithashtu edhe Ibni Xhevzi, në formë të rezy­muar, se Umeri, pas pranimit të Islamit, shkon tek Xhemil b. Muammer El-Xhumehiu, i cili mbante mend mirë dhe i transmetonte ligjërimet e njerë­zve dhe i tregon se e kishte pranuar Islamin, kurse Xhemili bërtet me tërë fuqinë që kishte se Ibni Hattabi e kishte mohuar fenë. Umeri, prapa shpinës së tij, i thotë: "Ai gënjen, unë nuk e kam mohuar fenë, unë e kam pranuar Islamin."
Njerëzit iu vërsulën Umerit, e Umeri iu vërsul atyre, dhe kështu u përleshën gjer në mesditë. Umeri lodhet dhe ulet të pushonte, e ata tubohen rreth tij. Umeri u thotë: "Veproni ashtu siç keni vendosur, por, betohem me All-llahun, edhe nëse jemi treqind, ose ju do të merrni kokat tona, ose ne tuajat."[4] Pas kësaj ndodhie, mushrikët vendosin ta mbysin Umerin në shtëpinë e tij.
Buhariu transmeton nga Abdullah b. Umeri, i cili thotë: " Umeri rrinte në shtëpi i frikësuar, kur iu paraqit El-As b. Vail Es-Sehmi, babai i Amrit, në rroba të reja, me këmishë të mëndafshtë. Ai ishte nga fisi Sehm, kurse ata ishin sunduesit tanë. Ky e pyet Umerin: "Ç'është me ty?" Ai përgjigjet: "Populli yt konsideron se duhet të më mbysin për shkak se kam pranuar Islamin." El-Asi tha: "Ata nuk kanë rrugë gjer tek ti." Pastaj doli, e takoi turmën e njerëzve të cilët e kishin mbushur tërë luginën dhe i pyet: "Kah shkoni?" "Shkojmë tek Ibën Hattabi i cili ndërroi fenë." Ai u tha: "Ju nuk keni rrugë gjer tek ai." Pastaj ata u kthyen. Në versionin e Ibni Is'hakut qëndron: "Pasha All-llahun, duke­shin sikurse një grumbull rrobash të ndrydhura para tij." Kështu ka ndodhur me mushrikët.
E çka ka ndodhur me myslimanët?
Transmeton Muxhahidi nga ibën Abbasi, i cili thotë: "E kam pyetur Umer b. Hattabin si e ka fituar ofiqin El-Faruk?" Ai tha: "Hamza pranoi Islamin tre ditë para meje.", - pastaj më tregoi se si e kishte pranuar Isla­min, e në fund më tha: "Përkatësisht, kur pranova Islamin pyeta: "O Resu­lull-llah! A jemi në anën e drejtë, qofshim gjallë apo të vdekur?" Më tha: "Po, pasha Krijuesin tim, ju jeni në anën e drejtë, qofshi gjallë apo të vdekur." Umeri tha: "E përse atëherë jemi duke u fshehur? Pasha Krijue­sin, i Cili ta dërgojë të Vërtetën, do të dalim së bashku me ty. Pastaj dolëm jashtë. Hamza para tij, unë pas tij, e ai mes nesh sikurse në kurth. Hymë në mesxhid. I shikova kurejshitët dhe Hamzën. I kishte kapluar pikëllimi sikurse kurrë më parë. Resulull-llahu a.s. më quajti "El-Faruk."[5]
Ibni Mes'udi r.a. ka thënë: "Kurrë nuk kemi mundur të falemi të qetë në Ka'be, gjersa Umeri nuk e pranoi Islamin."[6]
Transmetohet nga Suhejbe b. Sinan Er-Rummiju se ka thënë: "Kur Umeri pranoi Islamin, Islami u forcua dhe ne filluam të ulemi në hallkë rreth Ka'bes. U ngritëm që publikisht ta bëjmë tavafin rreth Ka'bes dhe në kalim e sipër takoheshim me ata të cilët na bërtisnin, e edhe ne u përgjigjeshim ashtu siç meritonin."[7]

Transmetohet nga Abdullah b. Mes'udi: "Kemi qenë të ndihmuar dhe të forcuar që kur Umeri pranoi Islamin."[8]
Përfaqësuesi i kurejshitëve tek Resulull-llahu a.s.

Pasi që kaluan në Islam, këta dy trima, Hamza dhe Umeri r.a. retë përmbi Mekë filluan të shpërndahen. Mushrikët zhdehen nga dehja e vet, ndërrojnë metodat e torturimit dhe të ndëshkimit të ashpër. Bënin përpjekje që me anë të marrëveshjeve të ndryshme të ndalin Resulull-llahun a.s. nga feja e tij. Nuk e dinin të gjorët se e tërë ajo që e ndriçon dielli nuk vlenë as sa një flatër e mushkonjës kundruall fesë së Muhammedit a.s. Andaj dështonte çdo orvatje e tyre.
Ibni Is'haku tregon: "Ka thënë Jezid b. Zijadi se ka thënë Muham­med b. Ka'bi: "Kjo ka ndodhur kur Utbe b. Rebia ishte kryepar. Një ditë në Këshillin e kurejshitëve ky tha (Resulull-llahu a.s. ishte i ulur vetëm në mesxhid): "O kurejshitë, a dëshironi të shkojë tek Muham­medi? Do të flas me të dhe do t'ia ofrojë disa propozime. Ndoshta do t'a pranojë ndonjërën prej këtyre. Do t'i japim gjith çka dëshiron, vetëm të na le të qetë." Kjo ka ndodhur pas kalimit të Hamzës në Islam.
Duke qenë se numri i as'habëve të Muhammedit a.s. rritej nga dita në ditë, ata thanë: "S'ka mbetur tjetër, ngrihu o Ebul-Velid, shko dhe fol me të." Utbe u ngrit, iu afrua Muhammedit a.s. dhe tha: "O nipi im, siç e din edhe vet, ti je nga gjaku dhe origjina e jonë fisnike. E ke ven­din tënd në familje dhe në brez. Popullit tënd i bëre padrejtësi të madhe, i ke ndarë në grupacione, ua ke rrënuar ëndrrat, ua ke poshtëruar zotat e tyre dhe besimin e tyre, gjyshërit tanë i bëre jobesimtarë. Më dëgjo, po t'i ofrojë disa zgjidhje, besoj se do t'i pranosh, bile disa nga ato."
"Fol o Ebul-Velid, po të dëgjoj," tha Resulull-llahu a.s.
"O nipi im, nëse dëshiron pasuri, për këtë fe që je duke kumtuar, ne do ta mbledhim nga pasuritë tona, dhe do të jesh më i pasuri në mesin tonë. Nëse dëshiron të sundosh me ne, do të zgjedhim për kryepar tonin dhe asgjë nuk do të bëjmë pa dijen tënde. Nëse dëshiron pushtet, do të zgjedhim për kryetar. Nëse tërë këtë që je duke përjetuar dhe po të shtiret se je Pejgamber nuk mund ta dëbosh nga vetvetja, do të kërkoj­më mjek për ty dhe nuk do të kursejmë asgjë vetëm që ti të shërohesh nga kjo sëmundje, sepse vetë natyra e njeriut, nganjëherë e ngadhënjen atë, andaj ka nevojë për shërim." "A e kreve, tanimë o Ebil-Velid?" "Po", tha ai. "Atëherë pra më dëgjo mirë," tha Muhammedi a.s. "Bismil-Lahir-Rahmanir-Rahim. Ha, Mim. (Kjo është) Shpallja prej Bamirësit, Mëshiruesit. Libër, argumentet e të cilit janë të qarta, (që është) Kur'ani në gjuhën arabe, për popullin që di. Si sihariques dhe paralajmërues, por shumica e tyre janë shmangë (prej studimit të tij) e nuk duan të dëgjojnë. (Por) Thonë: "Zem­rat tona janë të mbuluara (blinduara e nuk kuptojnë) atë që na thërret ti neve, veshët tanë janë të shurdhër për atë, e mes nesh e teje ka perde, andaj puno ti (në idenë tënde), (por) me të vërtetë, dhe ne do të punojmë".(41: 1-5).

[1] Tarihu Umer b. El-Hattab, f. 7, 10, 11; Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 102, 103; Ibni Hisham: I/343-346.

[2] Ibni Hisham: I/349, 350.

[3] Tarihu Umer b. El-Hattab, f. 8.

[4] Vepra paraprake; Ibni Hisham: I/348, 349.

[5] Tarihu Umer b. El-Hattab, f. 6.7.

[6] Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 103.

[7] Tarihu Umer b. El-Hattab, f. 13.

[8] Sahihu-l-Buhari, kaptina Islami i Umer b. El-Hattabit: I/545.

[Albanian eX|PerT]

Resulull-llahu vazhdoi të këndonte ajete nga kjo sure, kurse Ebul-Velidi dëgjonte në heshtje. Duart i kishte vënë prapa shpine, dhe i mbë­shtetur edhe më tej dëgjonte, dëgjonte... Kur Resulull-llahu a.s. arriti gjer tek sexhda në sure, e bëri atë dhe tha: "O Ebul-Velid, qe tek je ti dhe qe tek e ke këtë."
Utbe u ngrit dhe vajti tek shokët e vet, të cilët flitnin për të. Kur e panë, thanë: "Betohemi me Zotin se Ebul-Velidi na kthehet me fytyrë tjetër nga ajo me të cilën ka shkuar - është i disponuar ndryshe."
Pasi u ul, ata pyetën: "E, ç'u bë? Çfarë lajme na solle?" Ai u përgjigj: "Ju solla lajme që dëgjova fjalë çfarë, pasha Zotin tim, nuk kam dëgjuar gjer më tani. Pasha Zotin, nuk janë vargje të poetit, e as fjali të magjistarit, e as murmuritje të shortarit. O popull, o kurejshitë, bëhuni të dëgjueshëm dhe fenë e tij ma leni mua. Lëreni këtë njeri me vetveten e tij dhe shmanguni nga ai. Pasha Zotin tim, ligjërimi që dëgjova bartë porosi madhështore. Nëse arabët e refuzojnë atë, atëherë ju do të jeni të mjaftueshëm për të, por nëse shkon puna mbarë e të gjithë arabët e pranojnë atë, atëherë pushteti i tij, do të jetë edhe i juaji, nami i tij do të jetë nami i juaj, me të do të bëheni popull më fatlum." Ata thanë: "O Ebul-Velid, të paska bërë mëngji!" Ai tha: "Ky është mendimi im për atë, e ju veproni si të doni."[1]
Në një version tjetër thuhet se Utbe ka dëgjuar këndimin e Kur'anit, gjersa Resulull-llahu, nuk ka arritur gjer te: "Nëse shman­gen (refu­zojnë besimin), ti thuaju: "Ju paralajmëroj me bubu­llimë (dënimin e tmerrshëm), asi dënimi çfarë e goditi Adin e Themudin" (41, 13). Pastaj, u ngrit i shqetësuar dhe ia vuri Resulull-llahut a.s. dorën në gojë e tha: "Betohem në Zotin se kjo është gjë e mirë." Me siguri këtë e ka thënë që të mos jetë paralajmëruar. Pastaj u ngrit dhe shkoi te populli i vet dhe iu tregoi për të gjitha.[2]
Ebu Talibi ndërmjetëson mes familjeve Benu
Hashim dhe Benu Abdi-l-Muttalib

Asokohe shumëçka ndodhi, bëhen disa ndryshime në raportet e fuqive, por Ebu Talibi ende frikësohej për nipin e vet nga torturat e mushrikve. Ebu Talibi gjithnjë kishte ndërmend pasqyrën dhe ngjarjet e viteve të kaluara. Mushrikët kërcënoheshin me izolim, pastaj tentuan ta ndërrojnë Amareh bin Velidin me Muhammedin a.s. për ta mbytur. Atëherë Ebu Xhehli shkon për ta shkelur me gur, pastaj Ukbet bin Ebu Muiti ia vë lakun në fyt nga petku i vet dhe paksa nuk e mbyt. Ibni Hattabi niset për ta mbytur me shpatën e vet. Të gjitha këto ngjarje i përjetonte Ebu Talibi në vete, por tani, kur i mblodhi të gjitha, disa gjëra nuk i shkonin aq mirë, pa marrë parasysh se Islamin e kishin pranuar Hamza dhe Umeri. Mushrikët qëmoti përgatisnin një plan kundër myslimanëve, me qëllim që ta mbysin nipin e tij. Ebu Talibi ishte i sigurt në këtë. Kishte të drejtë sepse kurejshitët tanimë ishin marrë vesh që publikisht ta mbysin Resulull-llahun a.s. Për këtë komplot të përbashkët paralajmëron Kur'ani: " Nëse ata thurin gracka, edhe Ne do t'u vëmë gracka atyre." (43, 79). Atëherë çka të bëj Ebu Talibi?
Ai vendosi të thërrasë familjen e vet të ngushtë Benu Hashimitët dhe Benu Abdul-Muttalibët - nga dy djemtë e Abdu Menafit, që të gjithë së bashku të vihen në mbrojtjen e nipit të tij. Ata këtë e pranuan dhe së bashku me myslimanët e mushrikët vendosmërisht premtuan, duke ruajtur nderin arab dhe rendin fqinjësorë, përveç vëllait të tij Ebu Lehebit. Ai i braktisi këta dhe iu bashkua kurejshitëve.[3]

[1] Ibni Hisham: I/293, 294.

[2] Tefsiri Ibni Kethir: VI/159-161.

[3] Ibni Hisham: I/269; Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 106.

[Albanian eX|PerT]

BOJKOTI I GJITHMBARSHËM

K

urejshitëve iu ndodhën katër ngjarje të paharrueshme brenda një kohe shumë të shkurtër, dhe atë vetëm për katër javë. Hamza pranoi Islamin, pastaj këtë e bëri Umeri, pastaj Muha­mmedi a.s. refuzoi pazarllëkun e tyre rreth fesë Islame dhe, më në fund, vendimi i përbashkët i Benu Hashimitëve dhe Benu Abdu-l-Mutta­libëve, edhe besimtarëve edhe jobesimtarëve, për ta mbrojtur dhe për­krahur Muhammedin a.s.
Mushrikët ishin të shqetësuar, të hutuar dhe të habitur. Nuk dinin se çka duhet bërë. Nëse e mbysin Muhammedin a.s., në luginën e Me­kës do të derdhet shumë gjak për shkak të tij. Kjo edhe më tepër do të mund t'i rrezikonte ata dhe fenë e tyre, andaj, për një kohë të shkurtër, hoqën dorë nga vrasja e Muhammedit a.s. Por, së shpejti do t'i shohim me marifetllëqe të reja dhe me torturime të llojit tjetër.
Kontrata mbi torturimin dhe armiqësinë

Kurejshitët u tubuan në shpatiet pjellore të fisit Benu Ken'aneh dhe u përbetuan kundër familjeve Benu Hashim dhe Benu El-Muttalib. Vendosën që mos të martohen me ta, mos të tregtojnë, mos të flasin me ta gjersa nuk ia dorëzojnë Muhammedin a.s. për ta mbytur. Ata e shkruan kontratën në një faqe letre duke shtuar se ata kurrë nuk do lidhin paqe me Benu Hashi­mitët, dhe që të mos i kaplojë përsëri ndje­nja e mëshirës për çka edhe do të abstenojnë nga vrasja.
Ibnu-l-Kajjumi ka thënë: "Ata thonë se këtë kon­tratë e ka shkruar Mensur b. Ikrime b. Amir bin Hashimi", kurse të tjerët thonë Nadar b. El-Harithi. E vërteta është se shkrues i kontratës ka qenë Bagia b. Amir b. Hashimi. Resu­lull-llahu a.s. i është lutur All-llahut xh. sh., që ta ndësh­kojë për këtë dhe atij iu paralizuan duart.[1]
Pas nënshkrimit të këtyre vendimeve, të rëndësishme për kurej­shitët, fletën e varën në brendi të Ka'bes, kurse Benu Hashimitët, Benu Mutta­libët, të gjithë me radhë, përveç Ebu Xhehlit, i dërguan në izolim. Këtë e bënë më një muharrem, të vitin shtatë të pejgamber­llëkut, kurse vendi i izolimit ishte Shu'ab - pronë e Ebu Talibit.
Tre vjet izolimi

Pasi që fqinjët i përforcojnë kufijtë e vendit të rrethuar "Shu'ab Ebu Talib", atëherë ndërprejnë çdo kontratë me izolantët. Ndaluan të hyjë ushqim në Mekë, e nëse malli paraqitej në treg atëherë nguteshin që të tërin ta blejnë për vete ashtu që mos të arrinte tek izolantët. Këta u gjendën në situatë të vështirë. Nuk kishin ushqim, andaj filluan të hanë gjethe, lëkura etj. Ndërsa jashtë mureve të kampit përqëndrues dëgjohe­shin klithmat e fëmijëve, gjëmë e grave dhe njerëzve të uritur. Ngando­njëherë, përmes kanaleve të fshehta furnizoheshin me ushqim vetëm aq sa për të mbetur gjallë. Nga kamp-përqëndrimi mund të dilnin vetëm në muajt e shenjtë. Herë-herë dilnin të blenin ndonjë deve nga tregtarët që ktheheshin, por Mekasit e rritnin çmimin aq sa këta hiqnin dorë nga blerja, sepse nuk kishin me çka të paguanin.
Nganjëherë Hakim bin Hizami fshehtazi i dërgonte drith kushërirës së vet Hatixhes r.a. Një herë e zuri Ebu Xhehli dhe deshti ta varte, por i ndau Ebu-l-Buhturi dhe ia mundësoi Hakimit t'ia dërgonte drithin kushërirës.
Ebu Talibi kujdesej për Resulull-llahun a.s. I urdhëronte të flente dhe të pushonte kur pushonin edhe të tjerët. Gjithashtu e mbronte që të mos e rrëmbejnë. Nganjëherë afër shtratit të tij i vendoste djemtë apo vëllezërit e vet të bëjnë roje. Gjatë kohës së haxhxhit, Resulull-llahu a.s. dhe myslimanët dilnin dhe thirrnin njerëzit në Islam.
Thyerja e kontratës mbi izolimin

Kaluan tre vjet, e situata e myslimanëve në izolim nuk ndryshoi. Në muajin muharrem[2]të vitin dhjetë të pejgamberllëkut ndodhi ndërprerja e kontratës.
Në mesin e kurejshitëve ka pasur njerëz që ishin të kënaqur me nënshkrimin e kontratës, por ka pasur edhe sish që nuk ishin të kënaqur me këtë. Këta të fundit ndërprenë fjalën e dhënë dhe anuluan nënshkri­met e veta në letër.
Iniciator për ndërprerjen e kontratës ka qenë Hisham b. Amri nga familja Benu Amir b. Lu'j. Ky dërgonte fshehtazi dhe natën ushqim në kamp-përqëndrim. Një natë shkon tek Zuhejre b. Ebi Umejjeh El-Mahzumi dhe thotë: "A je i kënaqur duke ngrënë e duke pirë, ndërsa dajallarët tuaj janë në asi gjendje çfarë e din edhe vet?" Ai përgjigjet: "Vaj halli për ty nëse mendon kështu, por çka të bëj unë i vetmuar? Sikur të kisha pranë veti bile edhe një njeri, do ta theja premtimin." Ky thotë: "Ta kam gjetur një njeri." "Kush është ai?" "Unë", përgjigjet Zuhejre, "ti gjeje edhe njeriun e tretë."
Hishami shkon tek Mut'am b. Adijj, ia përkujton lidhjet farefisnore me Benu Hashimitët dhe Benu El-Muttalibët, gjyshi i përbashkët i të cilëve është Abdu Menafi. Pastaj e qortoi për pranimin e tij së bashku me kurej­shitët këtë mënyrë të keqtrajtimit. Mut'ami pyet: "Më trego se çka të bëj? Unë jam vetëm. Njëri nuk mund të bëj kurrgjë vetëm." Hishami i thotë: "E kam gjetur njërin." "Kush është ai?" "Unë vet." Pastaj Mut'ami thotë: "Gje­je të tretin!" Hishami përgjigjet: "Këtë e kam bërë." "E kush është ai?" "Zuhejre b. Ebi Umejje" përgjigjet ky. "Kërkoje pra edhe të katërtin", thotë Mut'ami.
Hishami shkon tek Ebu-l-Buhturije b. Hishami. E edhe këtij ia përsë­ritë të gjitha ato çka i kishte thënë Mut'amit, përkitazi me lidhjet farefis­nore dhe padrejtësinë që iu është bërë, pastaj Ebu-l-Buhturi pyet: "Po a ke përkrahje?" "Po." "E kush janë këta?" "Zuhejre b. Ebu Umejje, El-Mut'am b. Adijji dhe unë", përgjigjet Hishami. "Gjena edhe të pestin", thotë Ebu-l-Buhturi.
Hishami shkon tek Zum'ah b. el-Esved b. El-Muttalib b. Esedi. Me të folë për familjet e tyre, për obligimet farefisnore, për të drejtat e tyre, e pastaj Zum'ati pyet: "A ke bashkëpunëtor për këtë punë?" Hishami përgjigjet pastaj i numëron njerëzit me të cilët kishte biseduar. "Thirri të gjithë", tha Zum'ati. Më vonë të gjithë tubohen tek El-Huxhuni dhe merren vesh për ndërprerjen e kontratës. Zuhejre thotë: "Unë do t'ju prezentojë dhe unë do të flas i pari."
Të nesërmen u nisën ku e kishin ndërmend. Me ta vajti edhe Zuhejre i veshur me baldakin (uniformë) të bukur. Ky e kreu tavafin rreth Ka'bes, pastaj u kthye kah njerëzit dhe tha: "O banorët e Mekës! Deri kur më do të hamë mirë dhe do të vishemi mirë, kurse Benu Ha­shimitët janë duke u shkatërruar, as që blejnë e as që shesin diç. Pasha All-llahun, nuk do të ulem deri sa nuk e grisni atë letër të mallkuar!"

[1] Zadu-l-Me'ad: I/46.

[2] Ebu Talibi ka vdekur gjashtë muaj pas ndërprerjes së kontratës, në muajin rexheb, e jo në ramazan.

[Albanian eX|PerT]

Ebu Xhehli, i cili qëndronte mënjanë mesxhidit, tha: "Gënjen, pasha Zotin, nuk do ta grisish." Zum'ah b. El-Esvedi i tha: "Ti gënjen, pasha Zotin! Ne as që kemi dashur që ajo kontratë të shkruhet ashtu në letër. Kjo është vepër e jote." Ebu-l-Buhturi briti: "Zum'ah e thotë të vërtetën. Ne nuk kemi dashur që kjo të shkruhet në letër e të nënshkru­het." Mut'am b. Adijji tha: "Ju jeni duke thënë të vërtetën, e kush flet ndryshe, ai gënjen. Kërkoj mbrojtje prej Zotit nga ajo (kontratë) dhe nga përmbajtja e saj." Hisham b. Amri foli diç ngjashëm. Ebu Xhehli tha: "Për këtë sigurisht jeni marrë vesh mbrëmë, dhe atë në ndonjë vend tjetër."
Ebu Talibi gjatë gjithë kohës rrinte ulur në fund të mesxhidit dhe shikonte se ç'po ndodhte. Këtu kishte ardhur sipas porosisë së Resu­lull-llahut a.s. sepse All-llahu xh.sh. e kishte informuar Resulin e vet për kontratën e shkruar në një copë letër e cila rrinte varur brenda Ka'bes dhe se All-llahu xh.sh. e ka dërguar një krimb që ta brente tërë atë që është shkruar në letër përveç emrit të All-llahut. Resulull-llahu a.s. për këtë e njoftoi xhaxhain e vet dhe ky erdhi në mesin e kurej­shitëve. Pasi që Ebu Talibi dëgjoi tërë bisedën u ngrit dhe u tregoi atyre se ç'kishte porositur Resulull-llahu a.s. nipi i tij. Nëse gënjen atëherë ndaj nesh veproni siç keni vepruar gjer më tani, por nëse e thotë të vërtetën, ndërpritni izolimin tonë dhe ndërpritni torturimin ndaj nesh. Kurejshitët thanë: "Ke folur drejtë."
Pas kësaj Ebu Xhehli filloi të konsultohet me popullin, kurse El-Mut'ami vajti ta sjellë copën e letrës - kontratën - për ta grisur. Por mbeti i shastisur kur pa se krimbi e kishte brejtur tërë tekstin përveç fjalëve: "Në emrin Tënd o All-llahu im" dhe emrin "All-llah" në vetë tekstin e kontratës.
Pas kësaj, u ndërpre izolimi dhe Resulull-llahu a.s. me shoqërinë e tij dolën nga kamp-përqëndrimi Esh-Shu'ab. Mushrikët patën argument të mrekullueshëm për pejgamberllëkun e Resulull-llahut a.s. në këtë shem­bull, por edhe më tutje mbetën të atillë siç i ka quajtur All-llahu xh.sh., dhe për ta ka thënë:
"Po, kur shohin ndonjë mrekulli, ata kthejnë kokën e thonë: "Kjo është magji e vazhdueshme!" (54,2).
Ata, me gjithë vërejtjen, nuk përfillën këtë ajet por edhe më tepër e përforcuan mosbesimin e vet.[1]

[1] Ne kemi mbledhur fragmente të ndara nga: Sahihu-l-Buhari, kaptina: vajtja e Resulull-llahut a.s. në Mekë: I/216 dhe kaptina: komploti i mushrikëve kundër Resulull-llahut a.s.: I/548; Zadu-l-Me'ad: II/46 - Ibni Hisham: I/350-351, 374-377; Rahmetun li-l-Alemin: I/69, 70; Muhtesar Siretu-r-Resul nga Nexhdi, f. 106-110; Muhtesar Siretu-r-Resul nga Abdul-Vehhabi, f. 68-73. Ekzistojnë disa mospajtime në këto vepra, por kemi marrë atë që është përafërsisht e njëjtë tek të gjithë

[Albanian eX|PerT]

VITI I PIKËLLIMIT

Vdekja e Ebu Talibit

S

ëmurja e shtrëngoi Ebu Talibin, vdekja iu afrua dhe ai ndë­rroi jetë në muajin rexheb[1] të vitit dhjetë të pejgamber­llëkut, apo gjashtë muaj pas daljes nga Izolimi.[2]
Ekzistojnë mendime se ka vdekur në muajin ramazan, tre ditë para vdekjes së h. Hatixhes r.a.
Në Sahihun e Buhariut transmetuar nga El-Musejjibi thuhet se Resulull-llahu a.s. ka hyrë te Ebu Talibi. Pranë tij ishte ulur Ebu Xheh­li. Resulull-llahu a.s. iu drejtua xhaxhait të vet: "O xhaxha, thuaj: Nuk ka Zot tjetër pos All-llahut, fjalë kjo me të cilën do të të mbrojë tek All-llahu." Ebu Xhehli dhe Abdullah b. Ebu Umejje thanë: "O Ebu Talib, a mos, vallë, do të dalësh nga mileti i Abdul-Muttalibit?" (besi­mit të gjyshit). Kështu vazhduan të flasin, kurse fjalët e tija të fundit kanë qenë: "Në miletin e Abdul-Muttalibit." Resulull-llahu a.s. tha: "Do të kërkoj falje për ty gjithherë, përveç nëse më ndalohet." Atëherë All-llahu xh.sh. shpallë:
"Nuk është për Pejgamberin dhe besim­tarët, që të kërkojnë falje për idhujtarët, madje, qofshin edhe të afërm të tyre, pasi që t'ju bëhet e qartë se ata janë banorë të Xhehe­nnemit." (9, 114).
Gjithashtu All-llahu xh.sh. shpalli: "Ti (o Muhammed) , me të vërtetë, nuk mund ta udhëzosh (në formë imponuese) në rrugë të drejtë, atë që dëshiron ti - por All-llahu e udhëzon (në të gjitha normat), Ai i di më së miri ata që janë të udhëzuar." (28, 56).
Mendojmë se nuk ka nevojë të flitet më gjerësisht për rolin e Ebu Talibit në mbrojtjen e Resulull-llahut a.s. nga zullumqarët. Bedeni, me të cilën ai e ka mbrojtur, njëkohësisht Resulull-llahun a.s. dhe Islamin, ka qenë i fortë dhe i padepërtueshëm, por nuk ka qenë në gjendje ta mbrojë vetveten. Ai i mbeti besnik fesë së etërve të vet, andaj nuk e kreu në tërësi detyrën e vet në këtë botë. Në hadithin sahih transmetohet nga Abbas b. Abdul-Muttalibi, i cili i ka thënë Resulull-llahut a.s. "Ti nuk munde ta shpëtosh xhaxhain tënd, kurse ai ty të ka mbrojtur dhe për shkak teje ka qenë i qortuar?" Resulull-llahu a.s. i është përgjigjur: "Ai është në cekti­nën e Xhehennemit, sikur të mos isha unë, ai do të ishte në fund të Xhehen­nemit."[3]
Tregohet nga Ebu Se'id El-Hudariu se e ka dëgjuar Pejgamberin a.s. - kur e ka përmendur xhaxhain e vet - duke thënë: "Ndoshta do të ketë dobi në ditën e Gjykimit nga shef'ati im, kështu që në zjarr t'i jenë vetëm putrat (shputat e këmbëve)."[4]
Vdekja e h. Hatixhes r.a.

Dy muaj e tre ditë pas vdekjes së Ebu Talibit, ndërroi jetë nëna e të gjithë besimtarëve, e çmuara dhe e nderuara, Hatixhja r.a. Kjo ka ndodhur në ramazan të vitit dhjetë të pejgamberllëkut. Ka vdekur në moshën gjashtëdhjetë e pesë vjeç. Resulull-llahu a.s. atëherë i ka pasur pesëdhjetë vjet.[5]
Hatixhja r.a. ka qenë njëra nga hiret e vërteta të All-llahut xh.sh. për Resulull-llahun a.s. Me Resulull-llahun a.s. ka jetuar një të katërtën e shekullit, duke i ofruar butësi dhe mirëkuptim në çastet e dëshprimit dhe të pikëllimit. Bashkë me të e ka bartë përgjegjësinë e da'vetit në supet e veta. Ajo i ka dhënë kurajo në momentet e pranimit të shpalljes. E ka mbrojtur nga smirëzitë dhe zullumqarët, dhe gjatë tërë kësaj rruge nuk iu është dhimbsur as vetja, e as pasuria e vet. Resulull-llahu a.s. ka thënë:
"Ajo më ka besuar (se jam Pejgamber) atëherë kur askush nuk më besonte, e ka ditur se jam duke folur të vërtetën atëherë kur më thonin se jam rrenacak dhe më ka ndihmuar me pasuri atëherë kur të gjithë më dëmtonin."[6]
Në hadithin sahih, Ebu Hurejre, thotë: "I ka ardhur Xhibrili Resulull-llahut a.s. dhe i ka thënë: “O i Dërguari i All-llahut, ja, arriti Hatixhja. Ajo është duke bartur një enë me fiq, ose me ushqim, ose me pije. Nëse ajo vjen te ti, përcjellja selamin nga Zoti i saj dhe përgëzoje me shtëpinë në Xhennet, ku nuk ka britma as shamatë, e as punë e lodhje, e All-llahu xh.sh. me të më fali fëmijë e me të tjerat jo.[7]
Shumëzimi i pikëllimeve

Këto dy ngjarje të dhembshme e të rënda (vdekja e xhaxhait Ebu Talibit dhe bashkëshortes Hatixhes) ndodhën në një periudhë të shkur­tër Kohore. Atëherë u hap çepi i dhembjeve, ndërsa ndjenjat filluan të penetrojnë (depërtojnë). Pikëllimi dhe dhembja, dhembja dhe pikëllimi, njëra pastaj tjetra ose njëra pas tjetrës u futën në zemrën bujare të Resulull-llahut a.s. Nëse këtyre i shtohen vështirësitë që ia shkaktonin kurejshitët, atëherë vërtetë kuptohet se e ka pasur tejet rëndë. Pas vdekjes së Ebu Talibit, torturat e llojllojshme u dyfishuan, u shtuan në ato përmasa, sa që humbi vullnetin për të qëndruar më në Mekë.
Një ditë, duke qenë i mërzitur, shkon në Taif me qëllim që edhe në këtë qytet të përhapë fenë dhe që populli i këtij vendi t'i ndihmonte kundër popullit të vet. Mjerisht, as atje nuk gjeti askend që do ta kup­tonte, e lëre më që ta ndihmonte. Përveç kësaj, atje e sulmuan edhe më tepër se populli i vet.
Duhet thënë se, siç vuante dhe kalonte Resulull-llahu a.s., në të njëjtën mënyrë vuanin dhe kalonin shokët dhe ithtarët e tij. Kështu, shoku dhe miku i tij, Ebu Bekri, u detyrua të shpërngulet nga Meka. Arrinë në Berku-l-Gamad, me qëllim që prej këtu të kalonte në Abisini. Nga ky qëllim ia kthen mendjen Ibni Daganeh, i cili e ndali në shtëpinë e vet.[8]

Ibni Is'haku thotë: "Kur vdiq Ebu Talibi, kurejshitët e mundonin Resulull-llahun a.s. dhe i bënin të këqija, çfarë nuk guxonin në kohën e Ebu Talibit. Madje edhe njëfarë rrugaçi i hedhë pluhur në kokë. Ky shkon në shtëpi me flokë të pluhërosura. Njëra nga vajzat e tija, ia lanë kokën duke qajtur. Resulull-llahu a.s. i tha: "Mos qajë, bija ime, se All-llahu është duke e mbrojtur babain tënd." Kurejshitët nuk i bënin këso mynxyrash derisa Ebu Talibi ishte gjallë."[9]
Për shkak këtyre ngjarjeve të dhembshme, tragjike dhe të shpeshta, që i ndodhën në vitin dhjetë të pejgamberllëkut, Resulull-llahu a.s. këtë vit e quajti "viti i pikëllimit", dhe me këtë emër njihet në histori.
Martesa me Sevdën r.a.

Në muajin shevval të vitit dhjetë të pejgamberllëkut, Resulull-llahu a.s. martohet me Sevdën, bijën e Zum'atit, i cili qëmoti e kishte pranuar Islamin. Ajo ka qenë e martuar për Sekran b. Amrin, i cili, pas pranimit të Islamit, së bashku me gruan e vet dhe me muhaxhirët shpërngulet në Abisini (hixhreti i II). Sekrani vdes atje, kurse Sevda kthehet në Mekë.
Kjo ka qenë gruaja e parë e Resulull-llahut a.s. pas vdekjes së h. Hatixhes r.a. Pas disa vitesh ajo ia falë h. Aishes r.a. Nubijasen e vet.[10]
Shkaqet e durimit dhe këmbënguljes

Në disa situata të jetës së Resulull-llahut a.s. njeriu mbetet i shtangur. Çdo njeri, sado pak i arsyeshëm, do të mbetet pa fjalë. Shumë njerëz të mençur i bëjnë vetit pyetje: ç'është ajo që ka qenë aq e fuqi­shme dhe e fortë që i ka mbajtur myslimanët e Mekës në fenë e All-llahut xh.sh. me gjithë vuajtjet e tmerrshme, të cilat i përjetonin. Si kanë mundur të kenë aq shumë durim përkundër komploteve dhe dhu­nës, nga të cilat të ngriten flokët në kokë dhe të rrënqethet i tërë trupi. Duke pasur parasysh këtë, e shohim të arsyeshme që t'i përmendim disa nga shkaqet dhe arsyet e këtij durimi të madh.

[1] Tariku Islami nga Shahu i Madh Kanë En-Nexhib Abdi: I/20. Ekzistojnë mendime të ndryshme se a ka vdekur Ebu Talibi gjashtë apo tetë muaj pas izoli­mit. Sipas llogarisë sime ka vdekur në rexheb të vitin 10. të pejgamberllëkut.

[2] Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 111.

[3] Sahihu-l-Buhari, kaptina rrëfimi mbi Ebu Talibin.

[4] Sahihu-l-Buhari: I/548.

[5] Ibni El-Xhevzi konfirmon se ka ndërruar jetë në Ramazan, f. 7. Edhe dijetari Mensur Fevri konfirmon këtë në Rahmetun li-l-Alemin: II/164.

[6] Këtë hadith transmeton Imam Ahmedi në Musnedin e vet: VI/118.

[7] Sahihu-l-Buhari, kaptina: Martesa e Resulull-llahut a.s. me Hatixhen r.a.: I/539.

[8] Shah Kan En-Nexhib Abadi thotë se kjo ngjarje ka ndodhur në këtë vit të njëjtë. Tarihu-l-Islami: I/120. Rrëfimi i tërë ekziston tek Ibni Hishami: I/372, 372; Sahihu-l-Buhari: I/552, 553.

[9] Ibni Hisham: I/416.

[10] Rahmetun li-l-Alemin: II/165. Telkih Fuhumi ehli-l-Ether, f. 10.

[Albanian eX|PerT]

1. Imani i fortë është kusht i qëndrueshmërisë për përballimin e të gjitha vështirësive. Besimi në All-llahun xh.sh., Një të Vetmin dhe njohja, por njohja e sinqertë e All-llahut xh.sh. Kur imani i paluhat­shëm shkrihet me zemrën e qiltër dhe të hapur atëherë peshon me peshën e maleve, ndërsa ai që ka imanin e qëndrueshëm dhe bindjen e fortë i sheh të gjitha vuajtjet e kësaj jete, çfarëdo qofshin ato, të ndara nga imani i vet. Leshnja e gjelbër në rrugën e terur është Islami në Mekë, fe e cila me iman do t'i thërrmojë shkëmbinjtë e zjarrtë, kësh­tjellat e fortifikuara dhe kullat e mosbesimit.
Prandaj, asgjë nuk janë vuajtjet dhe mundimet e përjetuara në këtë rrugë. Çka do të thotë kjo në krahasim me bukurinë e imanit i cili do t'i nxjerrë të tëra fundërrinat në sipërfaqe, derisa zemrën do t'a le të gëzuar e të parapërgatitur. "Kështu All-llahu ilustron dallimin e së vër­tetës dhe të pavërtetës: mbeturinat hidhen, ndërsa ajo që u sjellë dobi njerëzve, mbetet në tokë." (13, 17).
Nga ky shkak thelbësor rezulton tjetri i cili vetëm i kontribuon përforcimit të durimit. E ky është:
2. Udhëheqja, të cilën njerëzit e pranojnë me zemër, vërteton atë se Resulull-llahu a.s. si udhëheqës suprem i bashkësisë myslimane, jo vetëm i këtij populli, por i tërë njerëzimit, kishte moral dhe virtyte të një perso­nalitetit komplet i cili me vetëdijen, mençurinë, bujarinë, drejtësinë dhe sinqeritetin e vet i përvetësonte zemrat e njerëzve. Nder­shmëria, autoriteti, dinjiteti dhe mirësia flasin për njeriun, i cili me të gjitha këto virtyte ka arritur në shkallën më të lartë të gjinisë njerëzore. Ka qenë person të cilin domosdo edhe armiku e ka admiruar, e ka çmuar dhe e ka nderuar.
Kështu, një herë u takuan tre kurejshitë, të cilët fshehtazi çdo njëri prej tyre veç e veç, kishin dëgjuar Resulull-llahun a.s. duke kënduar Kur'an. Kanë qenë të mahnitur, sepse ky nuk ishte ligjërim i rëndomtë, këto nuk ishin vargje. Njëri prej tyre, duke mos mundur të mbante fshehtësinë i tha Ebu Xhehlit: "Çka mendon ti për atë që kam dëgjuar prej Muhammedit a.s.?" "E, çka ke dëgjuar ashtu?" "Kemi garuar ne dhe Abdu Menafi rreth nderit dhe pushtetit. Ne i ushqenim të tjerët, e edhe ata i ushqenin. Ata ishin të pasur, e edhe ne ishim të pasur. Tjera fise i merrnin ata për dëshmitarë, por edhe ne, ata kanë ndarë, por edhe ne kemi ndarë. Andaj kur kuptuam se jemi duke imituar njëri tjetrin në çdo gjë, madje edhe në kalërim, u bëmë sikurse kuajt e robëruar. Ata thanë se kanë një Pejgamber të cilit i zbret Shpallja nga qielli. Po a do të kemi edhe ne Pejgamberin tonë? Pasha Zotin, nëse ata do ta kenë, e ne jo, ne kurrë nuk do ta pranojmë dhe as që do ta pasojmë atë e as që do ta pranojmë fenë e tij."
Ebu Xhehli dinte të thoshte: "O Muhammed, ne nuk themi se ti je rrenacak, por ajo që je duke interpretuar është rrenë."[1] Atëherë All-llahu xh.sh. shpallë: "Ata vërtetë nuk të fajsojnë ty se je rrena­cak, por jobesimtarët i mohojnë fjalët e All-llahut." (6, 33).[2]
Jobesimtarët e fajsonin Resulull-llahun a.s. për këndimin e Kur'­anit një ditë tri herë. Herën e tretë u tha: "O popull, o Kurejshit, prano­ni Islamin ose do të bëheni viktimë!" Atëherë nga këto fjalë frikë­soheshin, prandaj edhe ata armiq më të vrazhdë ndaj tij silleshin ashtu siç është më së miri.
Kur i gjuajtën në qafë zorrë, ai i mallkoi. E ata pushuan së qeshuri dhe i kaploi brenga dhe dëshprimi, sepse ishin të bindur se do t'i arrinte mallkimi dhe do të ndëshkohen.
Resulull-llahu a.s. po ashtu e ka mallkuar edhe Utejbeh b. Lehebin, e nuk kaloi shumë kohë nga kjo, ky, kur e pa luanin, briti: "Mbytëm, pasha Zotin, sepse më mbyti Muhammedi edhe pse ai është në Mekë." (kurse Utejbehu gjendej në rrugë për në Sham).
Kur Ubej b. Halefi i ishte kërcënuar Resulull-llahut a.s. se do ta mbyste, Resulull-llahu a.s. i është përgjigjur: "Unë ty do të mbys ty, në dhashtë Zoti!" Dhe kur Ubeje u plagos në qafë, në betejën e Uhudit (plaga nga prerja nuk ishte e madhe), tha: "Tanimë ai më pat thënë në Mekë: Unë ty do të mbys. Pasha Zotin, sikur të kishte pështyer në mua, do të më mbyste."[3] (për këtë do të bëhet fjalë).
Sa'd b. Mu'adhi (gjersa ishte në Mekë) i pat thënë Umejjeh b. Halefit: "E kam dëgjuar Resulull-llahun a.s. duke thënë: "Ata (mysli­manët) do të luftojnë kundër teje." Umejja u frikësua shumë dhe e dha fjalën se kurrë nuk do të dal jashtë Mekës. Kur Ebu Xhehli e detyroi të shkonte në Betejën e Bedrit, bleu devenë më të mirë në Mekë për të ikur. Gruaja i tha: "O Ebu Safvan, a mos ke harruar çka të ka thënë vëllai yt, El-Jethrebij?" Ky tha: "Jo, pasha Zotin, nuk dua të udhëtojë me të, nuk do të shkojë larg."[4]
Kështu kanë kaluar armiqtë e Resulull-llahut a.s. Për sa i përket shokëve dhe miqve të tij, ata për të merrnin frymë me një shpirt. Ishte në zemrat e tyre dhe ishte dritë e syve të tyre. Mes tyre rrjedhte dashuria e sinqertë sikurse që uji rrjedhë në shtratin e vet. I tërhiqte njerëzit sikurse magneti që tërheq hekurin.
Për shkak të dashurisë së madhe ndaj Resulull-llahut a.s. çdo njëri më parë do të pranonte vdekjen se sa atij t'i mungonte edhe thoni nga gishti, apo edhe thera t'a thumbonte.
Një ditë Ebu Bekër b. Kuhafeti ka qenë i sulmuar në Mekë nga Utbe b. Rebia i cili e rrahu shumë duke e goditur me nallane, duke e shkelur në fytyrë dhe duke i kërcyer në stomak. Nga goditjet e shumta nuk mund të njihej në fytyrë. Benu Tejimët e sollën në shtëpi me çarçaf, duke pritur se do të vdes. Kah mbrëmja Ebu Bekri erdhi në veti dhe tha: "Ç'u bë me Resulull-llahun a.s.?" Ata e puthën dhe e lutën që të qetë­sohet. Pastaj u ngritën dhe i thanë nënës së tij, Ummi-l-Hajr: "Përpiqu ta ushqesh, sado pak!" Ajo e stërpiki me ujë e ai erdhi në vete dhe pyeti: "Ç'u bë me Resulull-llahun a.s. ?" Ajo tha: "Nuk e di." Ai tha: "Shko tek Ummi Xhemilja, e bija e Hattabit dhe pyet për te!" Ajo shkoi tek Xhemilja dhe i tha: "Ebu Bekri pyet për Muhammedin, të birin e Abdu­llahut." Ajo u përgjigj: "Nuk di gjë as për Ebu Bekrin e as për Muha­mmedin e Abdullahut. Nëse don, do të vij me ty tek biri yt." Ajo i tha: "Eja." Kur arriti në shtëpi të Ebu Bekrit e e pa atë të tërin në plagë, klithi dhembshëm e tha: "Pasha Zotin, këtë kanë mundur të bëjnë vetëm armiqtë jobesimtarë. Dëshiroj që All-llahu të hakmerret për ty." Ai pyeti: "Si është Resulull-llahu a.s. ?" Ummu Xhemi­lja pyeti: "A guxon të dëgjoi nëna?" Ai tha: "Mos ke frikë nga ajo." Ajo tha: "Ai është mirë dhe s'ka gjë." "E ku është ai?" "Në shtëpinë e Ibnu-l-Erkamit." Ebu Bekri tha: "Pasha Zotin, nuk do të ha, as nuk do të pi, përde­risa nuk më dërgoni tek Resulull-llahu a.s." Ato e qetësuan.
Kur u qetësua, dhe kur njerëzit flinin, ato dyja dolën natën vonë e morën Ebu Bekrin dhe duke e mbajtur atë, e sollën tek Resulull-llahu a.s.[5]
Kur të bëhet fjalë për Resulull-llahun a.s. nga ngjarjet në Uhud, Hajber dhe situata të ngjashme, do të sjellim reflekse të shprehjes së dashurisë së pakufishme ndaj tij.
3. Ndjenja e përgjegjësisë; As'habët në tërësi e kanë ditur se çfarë përgjegjësie të madhe dhe serioze janë duke bartë në supet e veta. Këtë përgjegjësi nuk duhet harruar asnjë moment. Pasojat që rezultojnë nga frika dhe ikja prej përgjegjësisë, do të sillnin dëme shumë më të mëdha se sa situata në të cilën gjendeshin. Dëmi i cili do t'i godaste ata, por edhe njerëzimin, pas ndonjë ikjeje të tillë, assesi nuk mund të krahasohet me vuajtjet që i përjetonin si rezultat i këtij durimi.
4. Besimi në botën e ardhshme; Kjo bindje edhe më tepër ka ndikuar në ndjenjat e përgjegjësisë dhe gjithnjë e më tepër e forconte këtë. Bindshëm dhe në mënyrë të paluhatshme myslimanët besonin se Zoti i botërave do t'i ringjallë, për t'u përgjigjur për veprat e tyre, edhe për të mirat edhe për të këqijat, e pastaj ose do të jenë banorë të Xhennetit, ku do t'i gëzojnë mirësitë e All-llahut xh.sh., ose do të jenë banorë të Xhehenne­mit, ku do të përjetojnë vuajtje përgjithmonë. Ata çonin jetë të disiplinuar mes frikës dhe shpresës, duke lutur All-llahun e vet për mëshirë dhe duke u frikësuar nga ndëshkimi i Tij. Ata janë: "të cilët shpenzojnë pasurinë e tyre (në rrugën e All-llahut) që u është dhënë, dhe zemrat e të cilëve dridhen nga frika se një ditë do të kthehen te Zoti i tyre." (23, 60). Ata e kanë ditur se Dunjallëku, kjo botë dhe të gjitha të mirat e saja nuk vlejnë as sa një flatër e mushkonjës në krahasim me Ahiretin - botën e ardhshme. Kjo bindje e thellë, atyre ua lehtësonte vuajtjet dhe trishtimet e kësaj bote, kështu që atyre nuk u kushtonin kujdes e as rëndësi të madhe.

[1] Ibni Hisham: I/316.

[2] Tradita e Tirmidhiut në Tefsiru smet El-En'am: II/132.

[3] Ibni Hisham: II/563.

[4] Sahihu-l-Buhari: II/563.

[5] El-Bidajetu ve-n Nihajetu: III/30.