Nektari i vulosur i Xhennetit (JETA E MUHAMMEDIT A.S.)

[Albanian eX|PerT]

Shpeshherë në kaside e lavdëronin veten, por dinin t'i lavdëronin edhe të tjerët, madje edhe sundimtarët dhe kryeparët e huaj, nëse e me­ritonin këtë. Arabi e nderonte mysafirin duke i ofruar verë, pa çka nuk mund të flitej për nderin. Prandaj përdorimi i verës ka qenë fuqi­shëm i lidhur për kerem, për çka edhe i kanë thurë lavdi në poezitë e tyre. Ara­bët vetë kërcellin e rrushit e quanin "kërcell i nderit", kurse verën "e bija e nderit".Ndër cilësitë fisnike të arabëve numërohej edhe bixhozi. Konside­ronin se bixhozi është rrugë, përkatësisht, mjet i shoqërimit, ku fituesi do të shprehë bujarinë dhe mirësinë e vet, sepse nga fitimi do t'i ushqejë të varfërit. Vera përmendet në shumë vende në Kur'ani-kerim, e krahas saj edhe bixhozi. All-llahu i Lartësuar thotë:
"Të pyesin ty për verë dhe bixhoz. Thuaju: "Ato ju sjellin dëme të mëdha, por edhe dobi për njerëzit, mirëpo, dëmi është më i madh se dobia." (2, 219).
2. Në mirësjelljen e arabëve bënë pjesë edhe respektimi i marrë­veshjes. Për ta marrëveshja kishte rëndësinë e aktit fetar, të cilës i për­mbaheshin me besnikëri, në interes të saj kanë qenë në gjendje t'i flijojnë fëmijët e vet dhe ta shkatërrojnë shtëpinë e vetë. Për këtë na flet tregimi i Hani b. Mes'ud Shejbanit, Samuel b. Adit dhe Haxhib b. Temi­miut. Rrallë, shumë rrallë ndodhte që marrëveshja të ndërpritet.
3. Kulti i personalitetit ka rezultuar me dëbimin e çfarëdo përu­ljeje dhe shtypjeje. Nga kjo rrjedhë se me andje e shprehnin trimërinë, por edhe xhelozinë, andaj reagonin shumë shpejt në situatat përkatëse. Ata nuk donin të dëgjonin fjalët të cilat sado pak aludonin turpin dhe padrejtësinë, e të mos kërcejnë e t'i përvishen shpatës dhe shtizës, e nëse duhej - menjëherë në luftë, duke mos llogaritur se edhe vetë rreziko­heshin në këtë rrugë.
4. Ata e çmonin traditën e betimit. Nëse betoheshin për diçka, atë­herë edhe e përmbushnin atë, sepse kjo i përkiste nderit dhe famës së tyre, ndonëse viheshin në situatë kritike dhe të rrezikshme.
5. Në virtytet etike të tyre numërohej edhe butësia dhe sjellja fis­nike. Këtë e kanë thurur në vargje edhe pse, nga ana tjetër, këtij virtyti i kundërvihej trimëria dhe nxitimi i veprimit luftarak. Megjithatë ky vir­tyt ka qenë i rrallë në mesin e tyre.
6. Naiviteti beduin dhe mospërlyerja e saj me qytetërimin dhe me intriga të tjera ka ngjallur tek arabët sinqeritetin, besnikërinë dhe ruaj­tjen nga tradhtia dhe shpifja.
Nga e tërë kjo që u përmend për arabët, me gjithë karakteristikat e tyre pozitive e të tjera, të cilave, kur t'i shtohet pozita gjeografike dhe strategjike e Arabisë në raport me tërë botën, shohim se të gjitha këto kanë qenë shkak që arabët të zgjidhen si popull për ta bartë barrën e rëndë të Shpalljes dërguar mbarë njerëzimit dhe që mu këta të jenë udhërrëfyes të shoqërisë njerëzore, përkatësisht, ummetit njerëzor.
Ndonëse disa nga vlerat e sipërpërmendura janë pjesërisht të man­gëta e në disa raste të mira, në thelb ato janë bazë e shëndosh për mbrojtjen e virtyteve të bukura - të cilat kanë qenë të dobishme për tërë gjininë njerëzore - sidomos pas disa përmirësimeve që i ka bërë Islami.
Nga të gjitha karakteristikat e përmendura, me siguri më të vlef­shmet janë: respektimi i kontratës dhe kulti i personalitetit. Ndryshe, pa të gjitha këto, do të ishte e pamundur të mposhtet e keqja dhe zvetënimi e të riven­doset sistemi i drejtësisë dhe i mirësisë, pra vetëm me këtë potencial të fuqisë dhe intelektit. Arabët kanë pasur edhe vlera të tjera, por qëllimi ynë nuk është që të shkruajmë më gjerësisht për ata.

[Albanian eX|PerT]

ORIGJINA E MUHAMMEDIT A.S. DHE E FAMILJES SË TIJ

O

rigjina e Resulull-llahut a.s. është klasifikuar në tri periudha kohore. Pjesa e parë është pranuar si e saktë nga të gjithë autorët e Sires.
Këtu përmendet prejardhja e Resulull-llahut a.s. gjer tek Adnani. Pjesa e dytë është në lidhje me brezin hyrës të Resulull-llahut a.s. nga Adnani e gjer te Ibrahimi a.s.
Aty ka edhe mospajtime mendimesh. Pjesa e tretë ka të bëj me origjinën lidhur nga Ibrahimi a.s. e gjer tek Ademi a.s. Te brezi i fundit ka të dhëna të cilave nuk mund t'u besohet me siguri të plotë.
Shkalla e parë e origjinës

Muhammed Ibën Abdullah ibën Abdul-Muttalib - i quajtur Shejbe, ibën Hashim - i quajtur Amër, - ibën Abdi Menaf - i quajtur El-Mugire, - ibën Kussaj - i quajtur Zejd, - ibën Kilab ibën Marre ibën Ka'b ibën Lu'a ibën Galib ibën Fahër - i quajtur Kurejsh, sipas tij fisi mori emrin, - Ibni Malik ibën En-Nadar - i quajtur Kajs, - ibën Ken'aneh ibën Huzejmeh ibën Mudriket - i quajtur Amir, - ibën Ilijas ibën Mudar ibën Nazzar ibën Me'ad ibën Adnan.[1]
Shkalla e dytë

Këtu llogaritet vija hyrëse duke filluar prej Adnanit, e Adnani është djali i Edd ibën Humejs ibën Selaman Ibni Avs ibën Berz ibën Kamval ibën Ebi ibën Avam ibën Nashid ibën Haza ibën Beldas ibën Judlah ibën Tabih ibën Xhahim ibën Nahish ibën Mahij ibën I'id ibën Abkar ibën Ubejde ibën ed-Du'a ibën Hemdan ibën Senber ibën Jethrebij ibën Jah; Zen ibën Jehhan ibën Eravij ibën Dishan ibën Ajser ibën Efnad ibën Ejham ibën Naksar ibën Nahas ibën Zerah ibën Semij ibën Mezzij ibën Avdat ibën Aram ibën Kajdar ibën Ismail ibën Ibrahim a.s.[2]
Shkalla e tretë

Vija hyrëse prej Ibrahimit a.s. gjer te Ademi a.s. është kjo: Ibrahimi a.s. është djali i Tarihit i cili është quajtur Azer - ibën Nahur ibën Sar'u (ose Sarug) ibën Rauv ibën Lamik ibën Metuveshleh ibën Ehnuh - thonë se ky është Idrisi a.s. - ibën Jerid ibën Mehlail ibën Kajnan ibën Anusheh ibën Shejth ibën Adem a.s.[3]
Familja e Pejgamberit a.s.

Familja e Resulull-llahut a.s. është e njohur me emrin Hashimitët sipas gjyshit të tij Hashim ibën Abdi Menafit. Andaj do të themi diç për familjen Hashimit.
I. Hashimi:
Ky e ka trashëguar mbikëqyrjen rreth furnizimit të haxhilerëve me ujë dhe ushqim nga Beni Abdi Menafi. Më parë përmendëm se Abdi Menafi dhe Abi-d-Dari janë pajtuar dhe i kanë ndarë pozitat mes veti. Hashimi ka qenë Mekas i dalluar dhe i pari i cili u ka siguruar ushqim haxhilerëve (përshesh - bukë të grimcuar). Emri i tij ka qenë Amër, kurse Hashim ofiq (llagap) të cilin e ka fituar për shkak të thërrmimit të bukës për përshesh. Ai, po ashtu është i pari i cili ka caktuar dhe zba­tuar praktikisht udhëtimin dimër - verë të kurejshitëve për tregti. Për mirësinë dhe mendjemprehtësinë e tij flasin edhe shumë poetë parais­lamik.
Disa ngjarje interesante janë të lidhura me Hashimin.
Ai tregon se një herë niset në udhëtim tregtar në Sham. Kur arrinë në Jethrib (Medinë) martohet me Selmën, vajzën e njëfarë Amrit nga familja Beni Adijj Nexhar dhe ngel aty për të jetuar tek ajo. Pas një kohe përsëri niset për në Sham, e ajo mbetet shtatzënë. Hashimi vdes në Gazzë, qytet në Palestinë, e Selma lind Abdul-Mutta­libin në vitin 497. të cilit ia dha emrin i Thinjuri, për shkak ballukës së thinjur me të cilën u lind.[4]
Selma kujdesej për fëmijën në shtëpinë e babait të saj, në Medinë. Për të nuk dinte kurrgjë familja e Hashimit nga Meka. Hashimi ka pa­sur katër djem dhe pesë vajza. Djemtë quheshin: Esed, Ebu Sajfi, Nad­leh dhe Abdul -Muttalib, kurse vajzat: Esh-Shifa, Halide, Daife, Rukaja dhe Xhennete.[5]
II. Abdul Muttalibi
Thamë se furnizimi i haxhilerëve me ujë dhe me ushqim nga Hashimi ka kaluar te vëllai i tij El-Muttalib ibën Abdi Menafi, i cili gëzonte auto­ritet të madh, ishte i nderuar dhe i famshëm ndër fisin e vet. Kurejshitët e quanin El-Fejjad-bujar. Kur Shejbe (më vonë Abdul-Muttalibi) bëhet dja­losh, apo diç më i moçëm, për të dëgjon xhaxhai i tij El-Muttalib ibën Menafi dhe shkon në Jethrib për ta kërkuar. Kur e gjenë dhe e sheh fillon të qajë, e përqafon dhe e hipë në devenë e vet. Djaloshi zbret dhe nuk donë të shkoj me të pa lejen e nënës së vet. El-Muttalibi e pyet por ajo refuzon t'ia jap djalin xhaxhait. Atëherë El-Muttalibi i thotë asaj:
"Ai do të shkonte në çifligun e babait të vet, në tempullin e Zotit". Andaj nëna e lejon të shkojë. El-Muttalibi hynë në Mekë kaluar mbi deve e prapa tij djaloshi. Njerëzit tregonin me gisht kah djaloshi dhe thonin:
"Ky është rob i Abd-Muttalibit." El-Muttalibi ju thotë: "Duhet të keni turp, ky është djali i vëllait tim - Hashimit." Djaloshi jetoi tek xhaxhai i vet derisa nuk u bë më i pjekur. Dikur, përafërsisht në atë kohë El-Muttalibi vdes në Redman, vend ky në Jemen.
[1] Ibni Hisham: I/1, 2; Telkihu Fuhumi ehli-l-Ether, 5 dhe 6; Rahmetun li-l-Alemin: II/11-14, 52.

[2] Brezin e ka tubuar Muhammed Sulejman el-Mensur Fevri nga el-Kelbi dhe Ibën Sa'dit pas verifikimit.

[3] Ibni Hisham: I/2, 3, 4. Telkihu Fuhumi ehli-l-Ether, f. 6. përmbledhja e Sireve të Taberaniut f. 6. dhe Rahmetun li-l-Alemin II/18 (Në disa vepra emrat janë të shkruar në mënyra të ndryshme, kurse disa mungojnë).

[4] Ibni Hisham: I/137. Rahmetun li-l-Alemin: I/26. II/24.

[5] Ibni Hisham: I/107

[Albanian eX|PerT]

Të gjitha punët e tij i trashëgon Abdul-Muttalibi. E tërë kushëriria dhe të gjithë pjesëtarët e fisit filluan ta duan, sepse ishte bujar, i nder­shëm, i drejtë dhe i aftë në kryerjen e punëve. Ai fisit të vet ia rriti edhe më tepër famën.[1]
Pas vdekjes së El-Muttalibit në Jemen, Neufeli me dhunë uzurpon oborrin e Abdul-Muttalibit. Ai kërkon ndihmë nga kurejshitët, kurse ata i përgjigjen: "Nuk dëshirojmë të ndërhyjmë mes teje dhe Neufelit, sepse ai është xhaxhai yt". Atëherë Abdul-Muttalibi e thërret dajën e vet nga Jethribi për ta ndihmuar. Daja i tij, Ebu Sead ibën Adijj, niset për në Mekë me tetëdhjetë kalorës. Në hyrje të Mekës, e pret Abdul-Mutta­libi dhe i thotë: "Eja të shkojmë në shtëpi, o daja im." "Jo, për Zotin, derisa nuk takohem me Neufelin", dhe nisen për në shtëpinë e Neufelit. Ndërsa ai rrinte afër Ka'bes me disa kurejshitë dinjitoz. Kur e pa Ebu Seadi, nxori shpatën dhe briti: "Për Zotin dhe për Ka'ben, nëse nuk ia kthen tokën Abdul-Muttalibit, do të vras me këtë shpatë." Neufeli iu përgjigj: "Që, tani ia ktheva, e tij është", që e vërtetuan edhe të prani­shmit. Ebu Seadi bujti tek Abdul-Muttalibi tri netë, pastaj e bëri umren dhe u kthye në Medinë.
Pas kësaj ngjarjeje Neufel b. Abdi Shems b. Abdi Menafi, lidhi ma­rrëveshje me Benu Hashimitët. Kur fisi Huza'ah e sheh se çfarë ndihme fitoi Abdul-Muttalibi prej dajës së vet Ebu Seadit nga fisi En-Nexhar, thanë:
"Ashtu siç e keni lindur ju edhe ne e kemi lindur (sepse nëna e Abdul-Muttalibit është nga fisi Huza'ah), andaj ne jemi më tepër të nevojshëm se ju t'i ndihmojmë atij."
Prandaj edhe ata shkuan në Mekë, hynë në Këshill dhe lidhën marrëveshje më Benu Hashimitët, e pastaj edhe me Benu Abdi Shemsët - fisin e Neufelit.
Kjo ndërlidhje mes fiseve të Medinës dhe Mekës, e forcuar kështu, do të jetë një nga faktorët e rëndësishëm për çlirimin e Mekës, që do të mësojmë më vonë.[2] Është me rëndësi t'i përmendim dy punë të vlefshme që i ka bërë Abdul-Muttalibi për Ka'ben:
Hapja e pusit Zem-zem dhe mbrojtja e Ka'bes në luftën me ele­fan­tin.[3]
I. Abdul-Muttalibit i është urdhëruar në ëndërr që te hapë pusin Zem -zem, dhe iu është dëftuar vendi ku duhet gropuar. Gjatë gropimit hasi në sende të cilat i kishin fshehur Xherahimët kur patën ikur nga Meka, gjeti shpata, stoli dhe dy kaproj nga ari. Me shpata e stolisi por­tën e Ka'bes, në to i vendosi (gozhdoi) kaprojtë e artë, e muroi pusin dhe hapësirën për rreth pusit për haxhilerët. Kur u zbulua pusi Zem-zem, kurejshitët u grindën me Abdul-Muttalibin duke thënë: "Ne duam të marrim pjesë me ty", e ky u përgjigj:
"Kurrsesi, unë jam i zgjedhur për këtë punë". Ata nuk e lënë të qetë derisa e nxorën para gjyqi tek magjistari nga Beni Seadët. Ende pa u kthyer në shtëpi këta gjatë rrugës hasën në shenja të cilat paralajmë­ronin se Abdul-Muttalibi kishte të drejtë. Atëherë Abdul-Muttalibi u betua se: Në qoftë se Zoti ia dhuron dhjetë djem e ai jeton gjersa ata rriten e t'i ndihmojnë, do ta flijoj njërin prej atyre para Ka'bes.
II. Mëkëmbësi i sundimtarit të Abisinisë në Jemen, Ebrehe, duke parë se arabët pelegrinojnë Ka'ben, e ndërton një kishë të madhe në San'ae. Dëshironte që haxhilerët të kthehen në San'ae, në vend të Mekës.
Kur njëri nga fisi Ken'aneh dëgjon për këtë ndodhi, hyn natën në këtë kishë dhe ndyen ballinën e saj me fëlliqësirë. Kur Ebrehe dëgjon për këtë hidhërohet shumë, mbledh një ushtri prej 60.000 luftëtarësh dhe niset në Mekë për ta rrënuar Ka'ben.
Për vete zgjodhi elefantin më të madh, të cilit i hipë dhe u niset për në Mekë. Ushtria i kishte 9 ose 13 elefantë dhe kur arrinë në vendin Mugammese, ndalen të pushojnë dhe të përgatiten për të hyrë në Mekë. Kur arrinë në luginën Mehser, ndërmjet Muzdelifes dhe Minnes, elefanti ndalet dhe shtrihet. Nuk ka mundi më të ngritej për t'iu afruar Ka'bes. Thuhet se janë munduar ta ngrisin me zor por nuk kanë mundur dot, e kur e tërhiqnin në ndonjë anë tjetër ai ngritej menjëherë.
Gjersa Ebrehe dhe ushtria e tij kishin kokëçarje me elefantin, All-llahu xh.sh. dërgoi mbi ta zogjtë Eba-Bil, të cilët gjuanin mbi ushtrinë e Ebrehes copa nga balta e pjekur, dhe (All-llahu xh.sh. i bëri) ata sikurse gjethet e brejtura nga krimbat.
Zogjtë kishin pamje të çuditshme sikurse dallëndyshe të balsamo­sura. Secili nga zogjtë bartëte nga tre gurë, një në sqep kurse dy në kthetëra. Kur e qëllonte dikënd me këtë masë nuk shpëtonte dot, i shka­përderdhej trupi dhe vdiste. Nuk kanë qenë të goditur të gjithë ushtarët e Ebrehes. Disa filluan të ikin, por gjatë rrugës shumica prej tyre pësu­an, andaj u shpërndanë në të gjitha anët.
Ebrehe u ndëshkua me një sëmundje nga e cila i ranë majat e gishtërinjve. U kthye në San'a me kraharor të qarë ku vdes së shpejti.
Kurejshitët e Mekës, duke parë se Meka do të sulmohej nga një ushtri e madhe, ikën nëpër kodra. Vetëm kur kaloi rreziku ata u kthyen të sigurt në shtëpitë e tyre.[4]
Kjo ngjarje ka ndodhur në muajin muharrem, 50 ose 55 ditë para lindjes së Muhammedit a.s. që i përgjigjet fundit të shkurtit ose fillimit të marsit të vitit 571, sipas kalendarit.
Kjo ngjarje - mbrojtja e Ka'bes nga rrënimi - sigurisht ishte dhura­të e All-llahut xh.sh., që ia dhurojë Pejgamberit a.s. dhe Shtëpisë së tij - Bejtullahut, sepse nëse e shikojmë Kuddusi-Sherifin, shohim se këtë kible e kishin pushtuar armiqtë e All-llahut, jobesimtarët dhe i kishin nënshtruar myslimanët, siç ka ndodhur në vitin 587. para erës së re me Buhatanaserin, pastaj këtë e pushtojnë Romakët në vitin 70 sipas kalendarit.
Por, Ka'ben dhe kiblen në Mekë nuk ka mundur ta pushtojë askush, edhe pse banorët e Mekës ishin jobesimtarë.
Për këtë ngjarje në Mekë së shpejti patën dëgjuar asokohe jo vetëm vendet fqinje por edhe fuqitë udhëheqëse e qytetëruese të asaj kohe. Abisinasit mbanin lidhje të forta me Romakët dhe me Persianët. Së shpejti pas kësaj ngjarjeje, Persianët erdhën në Jemen dhe e nënshtruan atë.

[1] Ibni Hisham: I/137, 138.

[2] Muhtesar siretu-r-Resul nga Abdul-Vehhabi, f. 41, 42.

[3] Ibni Hisham: I/142-147.

[4] Ibni Hisham: I/43-56., Tefhimu-l-Kur'an: VI/462-469.

[Albanian eX|PerT]

Kjo ngjarje, gjithashtu, i ka treguar botës në shenjtërinë e shtëpisë së Zotit dhe se Meka është vend të cilin All-llahu xh.sh. e ka zgjedhur si Vend të shenjtë.
Nuk është për t'u çuditur përse All-llahu xh.sh. e ka shpëtuar këtë vend nga rrënimi, kur dihet se prej këtu doli më i besueshmi El-Emin - Pejgam­beri i fundit i All-llahut xh.sh.
Abdul- Muttalibi i ka pasur dhjetë djem. Këta janë: El-Harithi, El-Gajdaku, Ez-Zubejri, Ebu Talibi, Abdullahu, Hamza, Ebu Lehebi, El-Mekumi, Saffari dhe El-Abbasi.
Në disa libra numërohen njëmbëdhjetë djem, e i njëmbëdhjeti ka qenë Kathem. Në të tjerat janë trembëdhjetë djem dhe i shtojnë edhe Abdul-Ka'bin dhe Huxhlanin, por me siguri të plotë dihet për dhjetë djem. Përveç dhjetë djemve Abdul Muttalibi ka pasur edhe gjashtë vaj­za. Këto janë: Ummul-Hakim, e quajtur El-Bejda, pastaj Berret, Atika, Safija, Erva dhe Umejma.[1]
III. Abdullahu është babai i Resulull-llahut a.s. Nëna e Abdullahut është Fatimja, vajza e Amër b. Aidh b. Umran b. Mahzum b. Jekadhe b. Merret.
Abdullahu ka qenë djali më i bukur i Abdul-Muttalibit dhe për të më i dashuri. Ky ka qenë "flijimi" i premtuar apo kurbani. Ngjarja thotë:
Kur Abdul-Muttalibit i lindin dhjetë djem, dhe kur ata u rritën, i mblodhi rreth veti dhe u tregoi për premtimin e dhënë. Ata e miratuan këtë. Ai ua shkroi emrat e tyre në shigjetëza dhe të gjitha ia dha kad­dahut - njeriut i cili hidhte shortin. Shigjeta e parë u kthyer drejtë Abdullahut. Abdul- Muttalibi e merr djalin dhe e dërgon në Ka'be për ta therur, por kurejshitët dhe dajallarët e tij, e edhe vëllai i tij Ebu Talibi, nuk lejuan ta bënte këtë. Abdul Muttalibi u tha: "Atëherë si ta përmbushi betimin tim?"
Ia mbushën mendjen që përsëri të shkonte tek shortari dhe t'i thotë që tani të hidhte shigjetëzën mes Abdullahut dhe dhjetë deveve. Nëse del te Abdullahu, le të shtojë numrin e deveve, dhe gjithnjë kështu, derisa shigjeta nuk bjerë mbi devetë që Zoti të jetë i kënaqur. Nëse bie mbi deve atëherë ato do ti therte para Ka'bes.
Dhe kur numri i deveve arriti në njëqind, vetëm atëherë shigjetëza ra prej Abdullahut mbi devetë. Abdul-Muttalibi i flijoi këto në vend të djalit. Gjer atëherë vlera e gjakut tek arabët ka qenë dhjetë deve, e pas kësaj ngjarjeje arriti në njëqind deve, që e ka vërtetuar edhe Islami.
Tregohet se Resulull-llahu a.s. ka thënë: "Unë jam i biri i dy fliji­meve" (Ismailit dhe babait të tij Abdullahut).[2]
Abdul-Muttalibi ia zgjodhi djalit të vet për grua Eminen, vajzën e Vehbi b. Abdi Menaf b. Abd Zehre b. Kulabit. Në atë kohë ajo ishte vajza më e bukur dhe më e ndershme ndër kurejshitët, edhe për kah ori­gjina e edhe për kah pozita. Babai i saj ishte kryepar i familjes Zehra, të njohur për nga prejardhja dhe nderi. Abdullahu martohet dhe me gruan e vet jeton në Mekë. Pas disa kohësh babai e dërgon në Medinë që të furnizohet me hurma, ku edhe ndërron jetë.
Disa thonë se është nisur në Sham për të bërë tregti, por në Medinë e takon një karvan të kurejshitëve dhe për shkak sëmundjes ndalet aty ku edhe vdes dhe varroset në varret Nabig El-Xhadi. Vdes në moshën njëzet e pesë vjeç, e para lindjes të djalit të tij, Muhammedit a.s.
Ky është mendim i shumë historianve.
Ka edhe sish që thonë se Abdullahu ka vdekur dy muaj pas lindjes së fëmijës.[3] Kur në Mekë arrinë lajmi për vdekjen e tij, Eminja e terrin atë me pikëllim të madh që e shpreh edhe me vargje prekëse.
E tërë pasuria që Abdullahu kishte lënë pas veti kanë qenë: pesë deve, një tufë të vogël delesh dhe robëre­shën abisinase, Berket, me ofiqin Ummu Ejmen, e cila është kujdesur për Resulull-llahun a.s.[4]

[1] Telkih Fuhumi ehli-l-Ether, f. 8 dhe 9. Rahmetun li-l-Alemin: II/56.66.

[2] Ibni Hisham: I/151-155; Rahmetun-l-Alemin: II/89, 90; Muhtesar Siretu Resulull-llah nga En-Nexhdi, f. 12, 22, 23.

[3] Ibni Hisham: I/156, 158; Fikhu-s-Sire nga Muhammed Gazaliu, f. 45; Rah­metun li-l-Alemin: II/91.

[4] Muhtesar Siretu-r-Resul nga Abdullah En-Nexhdi, f. 12, Telkih Fuhumi ehli-l-ether, f. 4 dhe Sahih Muslim: II/96.

[Albanian eX|PerT]

LINDJA DHE DYZET VJET JETESE
GJER TEK PEJGAMBERLLËKU

Lindja

M

ë i dalluari Pejgamber, Resulull-llahu a.s. u lind në familjen Beni Hashim në Mekë, në mëngjesin e ditës së hënë, më nëntë rebiul-evvel, në vitin e parë të ngjarjes me "elefantin", ose dyzet vjet pas sundimit të mbretit persian Kisras (Kserksit) - Enu Shervanit. Kjo datë i përgjigjet 20 ose 22 prillit të vitit 571 sipas kalendarit. Këtë datë e ka llogaritur dijetari i madh Muhammed Sulej­man El-Mensur Fevri dhe astronomi i shquar Mahmud Pasha.[1]
Ibni Seadi transmeton se nëna e Resulull-llahut a.s. ka thënë: "Kur e kam lindur, bashkë me të kam lindur edhe një dritë të madhe, nga e cila kanë shkëlqyer pallatet e Shamit." Ngjashëm transmeton edhe Ahmedi nga El-Urbad ibën Sarijeh.[2]
Gjithashtu flitet se, gjatë lindjes së Muhammedit a.s. kanë ndodhur disa ngjarje të çuditshme në botë, të cilat kanë qenë parashenja të pej­gamberllëkut të tij:
Janë rrëzuar katërmbëdhjetë pyrgje nga kështjella e Kserksovit në Persi, është shuar zjarri të cilin shekuj me radhë e kanë adhuruar fari­sejët në Indi, janë rrënuar kishat rreth liqenit "Savit" pasi që është tharë liqeni. Këtë e transmeton Bejheki,[3] e Gazaliu nuk pajtohet me këtë.[4]
Kur Eminja e sjellë në botë fëmijën, e thërret gjyshin e tij Abdul- Muttalibin për t'ia kumtuar lajmin e gëzueshëm. Ai, plotë gëzim, e merr djalin në duar dhe e dërgon në Ka'be. Aty i lutet All-llahut dhe e falënderon për nipin. Aty edhe ia vënë emrin Muhammed - e që me siguri dihet se ky emër nuk ka qenë i njohur ndër arabët. Synetia është bërë shtatë ditë pas lindjes, siç ka qenë zakon tek arabët.[5]
Gruaja e parë që i ka dhënë gji, pas nënës së vet, ka qenë Thuvej­bja, e mbrojtura e Ebu Lehebit, e cila e ka pasur një foshnjë në gji me emrin Mesruh. Para Muhammedit a.s. i ka dhënë gji Hamzës, djalit të Abdul-Muttalibit, e pas tij i ka dhënë gji Ebu Seleme b. Abdul-Esed El-Mahzumit.[6]
Qëndrimi tek fisi Benu Sa'd

Arabët që jetonin në qytet e kishin zakon që foshnjeve t'u gjejnë mëndeshë dhe atë nga fshatrat dhe shkretëtira, duke dëshiruar kështu t'i largojnë fëmijët e vet nga sëmundjet e qytetit. Fëmijët duhej të përkun­deshin në ajr të pastër, të forcoheshin shpirtërisht dhe të flisnin gjuhën e pastër arabe.
Kështu edhe Abdul Muttalibi del të kërkojë mëndeshë (gruaja që u jep gji foshnjeve) për nipin e vet. Bien në ujdi me Halimen nga fisi Benu Sa'd ibën Bekër, vajzën e Ebi Dhuejbit. Burri i saj quhej El-Harith b. Abdul-Uzzaji, me ofiqin Ebi Kebsheh, po nga fisi i Halimes.
Muhammedi a.s. ka pasur vëllezër mëndorë (të qumështit). Këta janë: Abdullah b. (el)-Harithi, Enisa, vajza e Harithit, Hudhafeh ose Xhuzema, vajza e Harithit, të cilën e quajtën Shejma. Ajo e donte dhe e mbante në duar Muhammedin a.s. pastaj Ebu Sufjan b. Harith b. Abdul Muttabi, djali i mixhës Resulull-llahut a.s.
Mixha i Resulull-llahut a.s., Hamza, po ashtu ka pasur mëndeshë nga fisi Benu Sa'd ibën Bekër, e një herë i ka dhënë gji edhe nëna e Resulull-llahut a.s. kur ka qenë në vizitë tek Halimja. Hamza ka qenë vëllai mëndorë i Resulull-llahut a.s. nga dy anët, prej Thuvejbes dhe Halimes. Halimja, me Resulull-llahun a.s. ka përjetuar bereqet (mba­rësi) të papritur si dhe ngjarje interesante.
Ibni Is'haku shkruan: "Halimja tregon se një ditë ishte nisur me burrin dhe me djalin e vogël, të cilin ende e kishte në gji, me një grup grash nga fisi Sa'd ibën Bekër, për të kërkuar punë (gratë vinin në Mekë dhe merrnin foshnje për t'u dhënë gji). Kjo ka ndodhur në një vit kur nuk kemi pasur ushqim. Jemi nisur me një deve e cila, për Zotin, nuk jepte asnjë pikë qumësht. Askush prej nesh nuk ka fjetur nga të qarët e fëmijës tonë të uritur, i cili nuk ka mundur të ngopej nga gjoksi im. I luteshim Zotit që të na nxjerrte nga kjo situatë e vështirë. Kështu mbërrimë në Mekë. I shikonim foshnjat e posalindura dhe çdonjërës prej nesh na ofruan Resulull-llahun a.s., por asnjëra nuk donte ta merrte, sepse ishte jetim - pa babë. Natyrisht, ne shpresonim që të na paguante babai i foshnjës. Çdonjëra prej nesh thoshte: "Jetim, çka mund të bëj për të nëna dhe gjyshi!?" Andaj nuk dëshironim t'i marrim jetimët. Ndërkaq, çdo grua që kishte ardhur me mua gjeti për vete fëmijë për gji, përveç meje. Kur bëheshim gati për t'u kthyer, i thashë burrit: "Pasha Zotin, ndihem e poshtëruar sepse të gjitha shoqet e mia gjetën për vete foshnjë për gji. Nuk mund të kthehem në shtëpi kështu e mjerë. Pasha Zotin, vajta mbrapa ta marr atë jetim." "Mos bën merak, gjithsesi vepro kështu, ndoshta All-llahu me të do të na jep bereqet." Ajo pastaj vazhdoi tregimin: "Vajta ta marr fëmijën vetëm për shkak se nuk gjeta tjetër. Pastaj, kur e mora, e solla te karvani dhe e vura në gji. Ai i pranoi gjinjtë e mi dhe thithte e thithte gjersa u ngop. Pas tij u ngop edhe djali im. Pastaj Muhammedi fjeti, e fjeti edhe djali im, nga vaji i të cilit (nga uria) nuk kemi mundur ta bëjmë asnjë sy gjum natën e kaluar. U çua burri im dhe shkoi te deveja, kur, çka me pa, asaj iu kishin fryer gjinjtë. Pastaj e mjeli dhe pimë që të dy gjersa u ngopëm. Atë natë fjetëm mirë. Kur u zgjuam, burri më tha: "Oj Halime, dije se pasha Zotin, e ke marr një fëmijë me fat dhe me bereqet!" Unë u përgjigja: "Edhe unë kam dëshirë të jetë ashtu." Pastaj u nisëm. Unë me fëmijët i hipa devesë. Deveja ishte e fuqishme dhe e shpejtë, andaj shkova mjaft përpara shoqeve, kështu që ato më britën: "Oj e bija e Vehbit, çka të ndodhi! Pritna pakëz neve, a është ajo e njëjta deve me të cilën ke vajtur së bashku me ne?" "Po, për Zotin", u përgjigja: "Ajo vetë është." "Nuk është e mundur", thanë ato. "Ka ndodhur diç me të."
Pastaj mbërritëm në fshatin tonë - tokë e Beni Sa'dëve. Nuk kam njohur tokë më të thatë se kjo. Delet tona gjithnjë ktheheshin të uritura në shtëpi, por kur erdhëm me Muhammedin ato u kthyen nga kullosat të ngopura dhe me plotë qumësht, pastaj i molëm dhe u ngopëm me qumësht. Fqinjët tanë, duke e ditur se delet tona, gjer atëherë nuk kishin pasur asnjë pikë qumësht, u thoshin barinjve të vetë: "Të mjerët ju, pse nuk i kullotni delet atje ku kullosin kopetë e bijës të Vehbit." Por, gjithnjë ndodhte e njëjta gjë. Delet e tyre ktheheshin të uritura dhe pa qumësht, kurse të miat të ngopura dhe me qumësht. Përmes kësaj gjithnjë e ndienim mirësinë e Zotit, ndihmën dhe furnizimin e tij. Kjo zgjati derisa Muhammedi i mbushi dy vjet. E ndava nga gjiri sepse dukej më i fuqishëm dhe më i madh se moshatarët e tij. Atëherë ven­dosëm t'ia dërgojmë nënës së vet, ishim të pikëlluar dhe të mjerë për shkak të ndarjes.
Nënës së tij i treguam se çfarë mbarësie kishim në shtëpi me të dhe i thashë: "Sikur ta lishe tek ne edhe pak kohë që të forcohet edhe më, do ta kishte më mirë se në qytet. Kam frikë se do t'i bën keq ajri i qytetit." Halimja vazhdoi: "As që kemi shpre­suar, e Emin­ja menjëherë vendosi ta marrim fëmijën mbrapa me vete.[7]
Kështu Resulull-llahu a.s. mbetet tek Benu Sa'dët. Ishte në moshën katër-pesë vjeç, kur ka ndodhur një ngjarje - njëra nga mu'xhizet e Re­sulull-llahut a.s. "Hapja dhe pastrimi i kraharorit të Muhammedit a.s."
Muslimi transmeton nga Enesi se Resulull-llahut a.s. i erdhi Xhibrili derisa ai luante me fëmijë. Ai e merr këtë, e shtrin për toke, ia hapë kraharorin gjer tek zemra, ia nxjerrë zemrën jashtë dhe nga zemra nxjerr një koagulim (piksje) dhe thotë: "Me këtë shejtani ka mundur të të bëj dëm." Pastaj ia pastruan zemrën në një legen të artë ku ka pasur ujë të Zem-zemit, pastaj e qepë dhe përsëri e vënë në vend të vet. Fëmijët tjerë vajtën tek ndrikulla e tij duke britur: "Muhammedi është i mbytur!" Kur e panë përsëri, fytyra e tij kishte ngjyrë tjetër."[8]
Të vajturit tek nëna e vet

Pas kësaj ngjarjeje të çuditshme, Halimja u frikësua për Muham­medin dhe vendosi t'ia kthente nënës së vet. Tek nëna ishte gjer në moshën gjashtë vjeç.[9] Eminja e shihte të arsyeshme, për shkak të vetvetes dhe për shkak të djalit, ta vizitonte varrin e burrit në Jethrib (Medinë). Së bashku me djalin, shërbëtoren Ummu Ejmenen dhe me vjehrrin e vet, niset në rrugën e gjatë 500 km. Në udhëtim kalun një muaj. Eminja dobësohet shumë, sidomos gjatë kthimit. Edhe pse në fillim të udhëtimit ishte këmbëngulëse, megjithatë nuk mundi të qëndronte gjer në fund. Vdiq në vendin e quajtur El-Ebva, ndërmjet Mekës dhe Medinës.
Jeta tek gjyshi i dashur

Abdul-Muttalibi kthehet me Muhammedin a.s. në Mekë. Të tëra ndjenjat e tij, të mirësisë, të bujarisë dhe të dashurisë i ishin drejtuar nipit jetim, të cilin e gjeti një tragjedi e re që vetëm ia rihapi plagën e vjetër që s'ishte mbyllur ende - së pari i ati, e tani edhe e ëma!
Gjyshi ishte më i mëshirshëm ndaj Muhammedit a.s. se sa ndaj djemve të vetë. Asnjëherë nuk e linte vetëm, gjithnjë ishte dikush me të.

[1] Libri shkollor: Historia e popujve islam nga El-Hudariu: I/62; Rahmetun li-l-Alemin: I/38, 39 (data kontestuese: më 9 apo 12.

[2] Muhtesar Siretu-r-Resul, profesor Abdullah En-Nexhdit, f. 13, dhe Ibni Sead: I/23 (ose 33).

[3] Historia e popujve islam: I/62.

[4] Fikhu-s-Sira nga Gazaliu, f. 460.

[5] Ibni Hisham: I/159, 160. Historia e popujve islam nga El-Hudariu: I/62. Ekzistojnë disa mendime se Muhammedi a.s. ka lindur i synetuar. Zadul-Miad: I/18. Telkih, f. 4.

[6] Telkih Fuhumi ehli-l-Ether, f. 4. Muhtesar Siretu-r-Resul nga Abdullah En-Nexhdi, f. 13.

[7] Ibni Hisham: I/162-164. Ky është mendim i shumicës autorëve të Sires. Ibni Is'haku konsideron se tek Halimja ka shkuar tre vjeç. Shiko Ibni Hisham: I/92.

[8] Sahih Muslim, kaptina El-Isra: I/92.

[9] Telkihu Fuhumi ehli-l-ether, f. 7, Ibni Hisham: I/168.

[Albanian eX|PerT]

Ibni Hishami thotë: "Abdul-Muttalibi e kishte një shilte të vet nën hijen e Ka'bes. Djemtë e tij uleshin rreth shiltes dhe nga respekti asnjëri nuk tentonte të ulej në vendin e babait. Por kur paraqitej Resulull-llahu a.s. - nipi, ulej mes të shiltes. Xhaxhallarët e tij, djemtë e Abdul-Mutta­libit donin ta largonin, por Abdul-Muttalibi u thoshte: "Lëreni mos e çoni Muhammedin, djalin tim. Ai gëzon vend të posaçëm tek unë."
Pastaj e ulte pranë, ia ledhatonte shpinën me dorë dhe gëzohej për çdo gjë që bënte Muhammedi a.s.[1]
Në moshën tetë vjeç, dy muaj e dhjetë ditë, Resulull-llahu a.s. e humb edhe gjyshin e vet. Ky vdes në Mekë, duke dëshiruar që kujdesin ndaj nipit të t'ia besonte xhaxhait të tij Ebu Talibit, i cili ishte vëllai i babait të Pejgamberit a.s., nga baba dhe nëna.[2]
Tek ungji sentimental

Ebu Talibi mori përsipër kujdesin e plotë ndaj djalit të vëllait - nipit. E radhiti në mesin e djemve të vet, atyre edhe ua la amanet dhe posaçërisht kërkoi mirësi dhe nderim të ndërsjellë. Ebu Talibi, ungji i tij e favorizoi Muhammedin a.s. mbi dyzet vjet, duke ia dedikuar mbrojtjen e vet dhe për shkak të tij lidhte miqësi dhe hidhërohej, për çka do të bëhet fjalë.
Me lutje solli shiun

Ibni Asakiri e ka marrë një hadith nga Xhelhemeh ibën Arfeteh, i cili thotë: “Një ditë hyra në Mekë, ishte thatësirë, ndaj kurejshitët thanë: "O Ebu Talib, na u tha lugina, fëmijët na vuajnë nga thatësia, etja dhe lutu për shi." Ebu Talibi doli me djaloshin, dhe dukej sikur të ishte zënë Dielli, retë u shakullisën. Djaloshi shikonte në qiell. Ebu Talibi e mori atë, e mbështeti me shpinë për Ka'be, dhe tregoi me gisht kah ai, e në qiell ndodhi një mrekulli. Retë u grumbulluan nga të gjitha anët, filloi stuhia dhe në luginë u derdh një shi i begatshëm që ujiti gjithë çka duhej. Këtë ndodhi Ebu Talibi e ka përshkruar me një verset." Në këtë verset Ebu Talibi e ka përshkruar fuqinë mbinatyrore të Muhammedit a.s.
Prifti Behira

Kur Resulull-llahu a.s. mbushi dymbëdhjetë vjet - sipas disave - e edhe dy muaj e dhjetë ditë,[3] Ebu Talibi e mori me vete në një udhëtim tregtie për në Sham. Gjatë udhëtimit u ndalën në Basër për të pushuar. Atëbotë Basra ishte vend i rëndësishëm tregtar dhe kryeqytet i trevave arabe që ishin nën sundimin e Romakëve.
Në këtë qytet jetonte një prift i quajtur Behira, ndërsa emrin e vërtetë e kishte Gërges (Xherxhiz). Kur karvani me tregtarë arriti në qytet, ai u doli përpara dhe i ftoi në gosti. Edhe pse i shihte për të parën herë, ky menjëherë e njohu Resulull-llahun a.s. sipas veçorive të shpallura më herët në librat e shenjtë. Ai e mori djaloshin për dore e tha: "Ky do të jetë Pejgamberi i tërë botës. Këtë All-llahu do ta dërgojë si mëshirë të gjitha botërave." Ebu Talibi tha: "Si e din ti këtë?" Ai u përgjigj: "Kur vështronit nga Aka'beja, nuk mbeti asnjë gurë, as bimë, as lis pa bërë sexhde, kurse ata nuk i bëjnë sexhde askujt tjetër përveç Pejgamberit. Unë e njoh nga vula e pejgamberllëkut, sipas nishanit mbi kërcen e epërme të shpatullës në formë të mollës. Unë për të kam dëgjuar në shpalljet tona." Pastaj e luti Ebu Talibin që të mos shkonte me të në Sham. Frikësohej mos ta gjejë ndonjë e keqe nga hebrenjtë. Ebu Talibi e ktheu Muhammedin a.s. në Mekë me dy shërbëtorë.[4]
Lufta e quajtur El-Fixhar

Kjo ka qenë lufta e fiseve Kurejsh dhe Kinan kundër Havazinëve. Në atë kohë Resulull-llahu a.s. ishte në moshën pesëmbëdhjetë vjeç. udhëheqësi i kurejshitëve dhe Kinanëve ka qenë Harb b. Umejje i cili gëzonte famë dhe nder të madh. Udhëheqës i fisit Havazin ka qenë Kajsi. Fillimi i luftës i ka takuar Kajsit kurse mesi i luftës i ka takuar fisit Kinan. Kjo luftë është quajtur "Fixhar" ngase pushoi ndalesa e luftimit në muajt e shenjtë. Në këtë luftë ka qenë prezent edhe Resu­lull-llahu a.s. por ai vetë nuk luftoi, vetëm që iu jepte shigjeta xhaxha­llarëve.[5]
Marrëveshja mbi dinjitetin

Në bazë të luftës paraprake u bë betimi për muajin e shenjtë dhul-ka'de, iniciatorët e të cilit kanë qenë kurejshitët, dhe atë këto familje: Benu Hashim, Benu Muttalib, Esed b. Abdul Uzzaj, Zehreh b. Kulab dhe Tejma b. Merreh. Përfaqësuesit e këtyre familjeve u mblodhën në shtëpinë e Abdullah Xhedanit et-Temijut, sepse ishte më i vjetri prej tyre dhe ishte shumë i ndershëm dhe bujar. Lidhën marrëveshjen se në Mekë nuk guxon të jetë askush i nënshtruar e as i terorizuar, qoftë ai mekas ose mysafir, e të mos jenë ata në anën e tij e kundër zullum­qarit, përderisa ky nuk ndalet. Në këtë marrëveshje ka qenë prezent edhe Resulull-llahu a.s. e kur All-llahu xh.sh. e ka prirur me shpallje, ka deklaruar: "Kam qenë prezent në shtëpinë e Abdullah b. Xhedanit kur u lidh marrëveshja e cila më pëlqeu, e po qe se në Islam do të ftohesha për diç të tillë, do të përgjigjesha me dëshirë."[6]
Kjo marrëveshje është rezultat i fanatizmit paraislamik që ka rezul­tuar nga "asabijja". Asabijja është fryma e gjinisë e cila nënkup­tonte besnikërinë e domosdoshme ndaj farefisit të vet.
Të shohim se cili ishte shkaku i lidhjes së aleancës dhe nënshkrimit të marrëveshjes mbi dinjitetin e njeriut. Një njeri nga fisi Zubejd erdhi në Mekë për të shitur mallin. Këtë mall e bleu El-As b. Vail Es-Sehmi, por nuk e bëri pagesën ashtu siç duhej. Tregtari e luti që ta bënte pagesën siç duhet dhe i ftoi përfaqësuesit e familjeve. Abdu-Dar, Mah­zum, Xhumh, Sehm dhe Ad që t'i ndihmojnë, por këta nuk e përfillën as njeriun e as ngjarjen. Atëherë tregtari thërret një poet dhe e lutë që në treg t'i recitonte disa vargje me të cilat do të përshkruante padrejtësinë dhe dhunën që i ishte bërë. Dhe, derisa poeti recitonte, aty pari kaloi Zubejr b. Abdul-Muttalibi dhe pyeti: "Çka është shkaku i këtyre var­gjeve?" Kur mori vesh shkakun, i mblodhi njerëzit e sipërpërmendur që të marrin vendimin për respektimin e dinjitetit njerëzor, si për banorët e Mekës ashtu edhe për të huajt që vinin në Mekë. Pastaj të gjithë të tubuarit vajtën tek El-As b. Vaili të cilin e detyruan t'i jap tregtarit të drejtën e tij.[7]
Jeta e mundimshme

Resulull-llahu a.s. në rini nuk kishte ndonjë punë të caktuar apo profesion. Tradita shënon se ka qenë bari i deleve të fisit Beni Sa'd dhe banorëve të Mekës. [8]
Në moshën njëzet e pesë vjeç shkon në Sham si tregtar me mallin e tregtares së njohur mekase, Hatixhes, r.a.
Ibni Is'haku shënon: "Hatixhja, vajza e Huvejlidit ka qenë tregtare e njohur dhe e ndershme. Ajo i punësonte tregtarët të cilët punonin me pasu­rinë e saj dhe rregullisht, në mënyrë të zellshme ua paguante fitimin. Përndryshe kurejshitët kanë qenë tregtarë të njohur.
Kur Hatixhja dëgjon për Resulull-llahun a.s. posaçërisht se është i sinqertë, i besueshëm dhe me sjellje fisnike, dërgon që ta thërrasin. Kur Resulull-llahu a.s. paraqitet para saj, ajo i ofron të kujdeset për tregtinë e saj në Sham, e për këtë do të jetë i shpërblyer më mirë se të gjithë të tjerët para tij. Gjithashtu me të do ta dërgonte shërbyesin e saj Mejserin. Resu­lull-llahu a.s. pranon këtë ofertë dhe menjëherë niset me Mejserin dhe karvanin për në Sham.[9]

[1] Telkih Fuhumi l-ether, f. 7; Ibni Hisham: I/168.

[2] Telkih Fuhumi ehli-l-Ether, f. 7; Ibni Hisham: I/168

[3] Telkih Fuhumi ehli-l-ether nga Xhevzi, f. 5; Ibni Hisham: I/169

[4] Muhtesar Sireti-Resul, En-Nexhdi, f. 46. Ibni Hisham: /180-183 Tek Tir­midhiu dhe tek disa të tjerë qëndron se e ka kthyer me Bilallin, por kjo gjithsesi është gabim sepse Bilalli atëherë nuk ka qenë i pranishëm, e edhe nëse ka qenë gjallë, nuk ka mund të jetë së bashku me Ebi Talibin, e as me Ebu Bekrin; Zadul-Miad: I/17

[5] Ibni Hisham: I/184-187; Kalbu xhezireti-l-Arebi, f. 260. Historia e popujve mysliman I/63.

[6] Ibni Hisham: I/113, 135. Muhtesar Siretu Resulull-llah nga Nexhdi, f. 30, 31.

[7] Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 30, 31.

[8] Ibni Hisham: I/166.

[9] Ibni Hisham: I/187, 188.

[Albanian eX|PerT]

Martesa me Hatixhen

Kur u kthye Resulull-llahu a.s. në Mekë, Hatixhja u befasohet shumë me suksesin e arritur në tregti. Mejseri i tregon për bujarinë dhe besnikërinë e Resulull-llahut a.s. dhe i thotë se kjo ka qenë një nga shkaqet e fitimit të madh. Hatixhja njëkohësisht qe e kënaqur dhe e befasuar. Ishte e vejë dhe gjer atëherë e kishin kërkuar shumë pasanikë të njohur, zotë­rinjtë e Mekës, por ajo i kishte refuzuar, sepse dëshi­ronte t'i përkushtohej vetëm tregtisë. Por, atë që ndjeu ndaj Resulull-llahut a.s. nuk mundi ta fshihte prej shoqes së vet Nefises, bijës së Menijjetit. Nefiseja nuk heshti për këtë por drejtpërdrejtë vajti tek Resulull-llahu a.s. dhe i tha haptazi që të martohet me Hatixhen. Ai u pajtua me këtë dhe bisedoi me xhaxhallarët e vet, të cilët pajtohen dhe me anë të ungjit të Hatixhes i fejojnë. Menjëherë pas fejesës u bë edhe martesa. Në aktin e kurorëzimit ishin të pranishëm Benu Hashimitët dhe paria e Medarve. Kjo ndodhi vetëm dy muaj pas kthimit të tij nga Shami, kurse versioni më i saktë është pas njëzet ditësh. Hatixhja atë­herë ishte dyzet vjeç. Në atë kohë ishte gruaja më e dalluar e Mekës, sipas origjinës, pasurisë dhe mendjemprehtësisë. Kjo është gruaja e parë me të cilën është martuar Resulull-llahu a.s. dhe gjatë jetës së saj nuk ka pasur tjetër grua.[1]
Hatixhja i ka lindur të gjithë fëmijët e Resulull-llahut a.s. përveç Ibrahimit. Më së pari u lind Kasimi, sipas të cilit e kanë quajtur Resu­lull-llahun a.s. Ebu Kasim. Pastaj është lindur Zejnebja dhe Rukija, mandej Ummu Kulthum dhe Fatimja, e pastaj djali Abdullahu të cilin e kanë quajtur i "Miri" dhe i "Pastërti". Djemtë i kanë vdekur në djalëri kurse të gjitha vajzat kanë përjetuar Islamin dhe Shpalljen, dhe janë bërë mysli­mane, muhaxhire. "Muhaxhire" do të thotë se të gjitha janë shpërngulur nga Meka në Medinë, përkatësisht, kanë bërë hixhretin. Megjithatë, të gjitha vajzat i kanë vdekur gjatë jetës së Resulull-llahut a.s. përveç Fatimes, r.a., e cila vdes gjashtë muaj pas babait të vet.[2]
Ndërtimi i Ka'bes dhe ndodhia e gjykimit

Kur Resulull-llahu a.s. ishte tridhjetë e pesë vjeç, kurejshitët ven­do­sën të ndërtojnë Ka'ben e cila gjer atëherë ishte një grumbull gurësh në një truall pak sa të ngritur. Ishte e lartë nëntë arshin që nga koha e Ismailit a.s. Nuk kishte kulm, andaj disa vjedhës e kishin vjedhur një arkë me ari e cila gjendej asokohe brenda këtij grumbulli. Për shkak të traditës së vet dhe vlerës së madhe historike, si dhe theme­let të cilat i ka vënë Ibrahimi a.s. Ka'ben gjithnjë e kanë vizituar të gjithë kalimtarët e Mekës. Ngjante që shumë prej tyre të merrnin me vete nga një copë dhe apo gur si simbol shenjtërie dhe bereqeti. Pesë vjet para pejgamber­llëkut të Resulull-llahut a.s. Ka'ben e kaplon përmbytja pas shpërthimit së pendës Arem. Kurejshitët u frikësuan sepse Ka’bja ishte gati të rrënohej, andaj vendosën ta rindërtojnë duke i ruajtur themelet dhe ven­din e saj të mëparshëm. Vendosën që ta ndërtojnë vetëm me pasurinë e fituar në mënyrë të ndershme - pa përzierje të kamatës, ryshfetit, të hollave të vjedhura dhe të plaçkitura. Ata frikësoheshin t'i rrëzojnë mbeturinat ekzistuese të Ka'bes. Këtë e filloi El-Velid b. Mugire El-Mahzumi, e të tjerët pas tij pasi që, gjatë spastrimit këtij nuk i ndodhi asgjë e keqe. E rrëzuan gjer në themel tërë atë që kishte ndërtuar Ibra­himi a.s. E përpiluan edhe planin e ndërtimit të Ka'bes. Çdo fisi i caktuan se sa do të sjellte gurë dhe cilën pjesë të murit do ta ndërtonte, kështu që të gjithë të jenë pjesëmarrës në ndërtim. E sollën një ndërtues Romak, të quajtur Bakum, dhe ndërtimi shkonte sipas planit gjersa nuk erdhën në lartësi të vendit ku duhej vendosur Haxherul-esvedin (Gurin e Zi). Çdo fis e konsideronte vetën të privilegjuar që këtë punë të ndershme ta bënte ndonjëri prej tyre. Grindja mes tyre zgjati katër apo pesë ditë dhe kanosej rreziku që të shpërthente përleshje e përgjakshme rreth tempullit të Shenjtë në tokën e Shenjtë. Në tërë këtë tollovi më i maturi ishte Ebu Umejje b. El-Mugire El-Mahzumi, i cili jep këtë propozim: personi i parë, i cili paraqitet në dyert e Haremit të Ka'bes le ta zgjedh këtë problem dhe le të vendos.
All-llahun xh.sh. ka dashur që ky person të jetë Resulull-llahu a.s. Kur e panë brohoritën: "El-Emini, El-Emini (sepse ka qenë i njohur me këtë ofiq, që në përkthim do të thotë: i besueshëm, besnik), jemi të kënaqur që ky të vendos, ky është Muhammedi!"
Kur u afrua Resulull-llahu a.s. më afër, ata ia parashtruan çështjen dhe kërkuan zgjidhje nga ai. Resulull-llahu a.s. kishte zgjidhje: Ai kër­koi një copë pëlhurë, e shtriu në tokë dhe mes e vuri "gurin e Shenjtë", pastaj u tha kryeparëve të fiseve të ngatërruara të afrohen, ta kapin nga një kind të pëlhurës dhe të gjithë së bashku ta ngrisin "gurin e Shenjtë" gjer tek vendi ku do të vendosej. Pastaj Resulull-llahu a.s. e mori atë me duar të veta dhe e vuri ku duhet. Ky ka qenë veprim i mirë me të cilin ishin të kënaqur të gjitha palët.
Kurejshitëve iu harxhohet pasuria e pastër - hallall për ndërtim, andaj nga ana veriore e ndërtuan murin në lartësi prej gjashtë arshinëve, sot i quajtur muri-Hatim apo muri i Gurit. Në këtë mur e bënë derën dhe e ngritën nga toka që të mos mund të hyjë në Ka'be kush të dojë, por vetëm ai, të cilit i lejohet. Kur ndërtimi i Ka'bes arrinë lartësinë pesëm­bëdhjetë arshin, e bëjnë plafonin të mbështetur në gjashtë shtylla. Me këtë ndërtim Ka’bja merr trajtën e vet katrore më përmasa përafërsisht të njëjta: Lartësia është përafërsisht pesëmbëdhjetë metra, gjatësia e murit në të cilin është Haxherul-esvedi është dhjetë metra, sikurse edhe muri tjetër kundruall këtij. Guri gjendet në lartësi prej 1,5 m. nga fundamenti ku bëhet tavafi. Muri ballor në të cilin gjendet dera, është i gjatë dymbëdhjetë metra sikurse edhe ai kundruall tij. Dera e Ka'bes është vendosur dy metra në lartësi nga toka. Nga ana e jashtme Ka'ben e rrethon rrethi prej gurëve në lartësi njëzet e pesë centimetra e në gjerësi tridhjetë centimetra. Këto janë, në realitet, blloqe gurësh nga godina e parë, e që janë ruajtur në këtë mënyrë.[3]
Jetëshkrimi i shkurtër para pejgamberllëkut

Resulull-llahu a.s. në rininë e vet ka qenë i prirur me virtyte më të mira që mund t'i posedojnë njerëzit. Ka pasur një koeficient të lartë inteligjence që është shprehur në çdo lëvizje të tij, ose në çdo iniciativë të tij. Nuk ka pasur dëshirë të fliste shumë. E kishte andje vetmimin (veçi­min), që e praktikonte në momentet e meditimit dhe hulumtimit për drejtësi dhe për të gjitha ato gjëra që janë të arritshme për mendjen e njeriut. Meditonte për natyrën, bukuritë e saja, ligjet e natyrës, pastaj për njeriun si individ dhe si pjesëtar të shoqërisë. Pastaj mendonte për besimin, ç'është ajo që besonte populli i tij, kujt ose çkafit i përkulej dhe i lutej, përse merreshin me herezi, me magjira (shorte, falle) etj. Nëse vërente se diku punohej mirë, atëherë edhe ai ngarendte në ndih­më, ndërsa nga veprat e këqija largohej. Nuk pinte alkool, nuk e hante mishin e kafshës të therur në altar, nuk i festonte festat e idhujve. Ka qenë i pari që ikte nga shirku apo politeizmi. Nuk duronte dot kur dikush bënte be me idhujt Latin dhe Uzatin. Nuk ka dyshim se Resu­lull-llahun a.s. e ka ruajtur përcaktimi i All-llahut xh.sh. Nëse ndodhte që te ai të zgjohet ndonjë ves i keq njerëzor, ose të niset pas ndonjë zakoni të padenjë për te, atëherë paraqitej kujdesi Hyjnor që ta ruante nga çdo gjë që nuk vyen.
Ibni Ethiri rrëfen: "Resulull-llahu a.s. ka thënë: "Kurrë nuk kam qenë i interesuar të bëj atë që bënin arabët paraislamik, përveçse në dy raste, e nga të dyjat All-llahu xh.sh. më ka nxjerr nga situata. Pastaj kjo nuk më ka ndodhur gjer në fillim të Shpalljes me të cilën All-llahu xh.sh. më ka nderuar. Një mbrëmje i thashë një djaloshi, i cili ruante delet me mua në kodrat e Mekës: "A dëshiron të kujdesesh për delet e mia, e unë të shkoj në aheng në qytet, sikur edhe djelmoshat tjerë?" U përgjigj po. Unë u nisa, dhe kur mbërrijta tek shtëpia e parë në Mekë, dëgjova muzikën, e pyeta: "Ç'është kjo?" Ata mu përgjigjën: "Martohen dy të rinj." U ula të dëgjoj, e All-llahu xh.sh. mi mbylli veshët e unë fjeta. Në mëngjes më zgjoi nxehtësia e diellit dhe u ktheva tek djaloshi, i cili më pyeti se si kisha kaluar? Unë i tregova, e pastaj vendosa që edhe natën e dytë të veproj kështu. Kur në mbrëmje hyra në Mekë, më ndodhi sikurse natën e kaluar. Pas kësaj ndodhie më nuk lejova të më okupoj e keqja."[4]
Transmeton Buhariu nga Xhabir b. Abdullahu i cili thotë: "Kur është ndërtuar Ka’bja, Resulull-llahu a.s. dhe Abbasi kanë shkuar të bartin gurë. Abbasi i thotë Resulull-llahut a.s.: "Vëre petkun (izarin - pjesën e posht­me) tënd në qafë që të mos rrjepet lëkura nga gurtë." Resulull-llahu a.s. u gjunjëzua, i ngriti sytë kah qielli, pastaj u ngrit e tha: "Izari im, izari im" dhe e shtrëngoi petkun rreth veti."[5] Në versio­nin tjetër të hadithit qëndron: "Pas kësaj kurrë më nuk është dukur ndonjë pjesë e turpshme e trupit të tij."[6]
Resulull-llahu a.s. është shquar në fisin e vet me gjuhë të bukur, sjellje të mirë dhe me virtyte fisnike. Nga pamja ka qenë më i bukuri në fis, dhe me ahlak - moral më të bukur. Ka poseduar butësi, përzemërsi. Gjithnjë e ka folur vetëm të vërtetën. E plotësonte çdo premtim ndërsa amanetin e besuar e ruante. Populli i vet e quante El-Emin, ndërsa për të ka thanë nëna e të gjithë besimtarëve, Hatixhja r.a.: "Bartë përsos­mëri, e përfiton (ngushëllon) të humburin, e gostit mysafirin dhe ndih­mon në brenga."[7]

[1] Ibni Hisham: I/189-190; Fikhu-s-Sira nga M. Gazaliu, f. 59; Telkihu Fuhumi ehli-l-Ether, f. 7.

[2] Ibni Hisham: I/190-191; Fikhu-s-Sira, f. 60; Fet’hu-l-Bari: VII/507.

[3] Ibni Hisham: XII/192-197; Fikhu-s-Sira nga Gazaliu, f. 62, 63; Sahihu-l-Buhari: I/215; Historia e popujve islam: I/64, 65.

[4] Ekziston mospajtim rreth asaj se a është ky hadith sahih. Hakimi dhe Zehebi e njehin në sahih, ndërsa Kethiri në Daif. Shih: El-Bidajetu ve-n-nihajetu: II/287.

[5] Sahihu-l-Buhari - kaptina mbi ndërtimin e Ka'bes: I/540.

[6] Vepra e njëjtë krahas me shpjegimin e Kastalanit.

[7] Sahihu-l-Buhari: I/3.

[Albanian eX|PerT]

NËN HIJEN E PEJGAMBERLLËKUT DHE SHPALLJES

Në shpellën Hira

K

ur Resulull-llahu a.s. i afrohet të dyzetave dhe kur vrojtimet e tija për të kaluarën dhe të tanishmen ia kthjellojnë mendjen, vazhdon të thellohet gremina ndërmjet tij dhe popullit të tij në shumë gjëra. Atëherë ai fillon ta dojë vetminë. Merrte me vete ushqim dhe ujë dhe shkonte në shpellën Hira në malin Nur, larg Mekës afro dy mila. Kjo është një shpellë e bukur, e gjatë katër arshin dhe e thellë një arshin e tri të katërtat. Muajin Ramazan e kalonte në këtë shpellë. I ushqente varfanjakët nëse kalonin atypari.
Kohën e kalonte në ibadet dhe përsiatje për çdo gjë që e rrethonte, madje edhe për Gjithësinë. Meditonte se çka fshihet pas saj, cila është ajo fuqi e cila e vënë në lëvizje të tërë atë. Ai ishte i sigurt se populli i tij e adhuronte All-llahun në mënyrë të gabuar, ata jetonin të humbur (në lajthitje) dhe duke bërë shirk, besonin në idhuj. Por ai nuk kishte rrugë të qartë kah do të shkonte, nuk kishte program të cilin do ta jetë­sonte e as qëllim të caktuar, i cili do ta qetësonte dhe do ta kënaqte.[1]
Zgjedhja e Resulull-llahut a.s. (këtë vend të vogël dhe të qetë) ka qenë pjesë e kujdesit të All-llahut xh.sh., plani i All-llahut me të.
All-llahu xh.sh. e ka parapërgatitur për atë që e priste. Është e vërtetë e madhe se çfarëdo transformimi - natyrisht shpirtëror - njeriu e përjeton pasi bënë llogaritje të gjithanshme të jetës së vet të kaluar. Për ta bërë këtë, duhet të vetmohet, të izolohet apo të tërhiqet për një kohë të caktuar, sepse kështu e arrinë koncentrimin e plotë në përsiatje, i pa­penguar nga imtësirat e jetës së përditshme, nga njerëzit dhe problemet e tyre dhe nga brengat të cilat, zakonisht, e okupojnë jetën.
Kështu edhe All-llahu xh.sh. e ka përgatitur Muhammedin a.s. në qetësinë dhe vetminë e malit Nur, në shpellën Hira. E ka përgatitur që mbi supet e veta ta bartë amanetin më të madh për mbarë njerëzimin, amanet ky i cili do t'a ndryshojë botën dhe do ta ekuilibrojë historinë.
All-llahu xh.sh. e ka përgatitur Muhammedin a.s. tre vjet rresht për detyrë të rëndë dhe me përgjegjësi të madhe e cila e priste asokohe. Ai vetmohej edhe nga një muaj të tërë, duke menduar për ekzistencën, dhe çka ka pas zhdukjes, çfarë fshehtësish ka jeta, e çfarë vdekja etj.
Kjo ka zgjatur gjer në momentin e caktuar, gjer në takimin e cak­tuar me të panjohurin, kur All-llahu xh.sh. i dha lejen.
Engjëlli Xhibril sjellë Shpalljen "Ikre"

Kur Resulull-llahu a.s. i mbushi të dyzetat, që konsiderohet si viti i pjekurisë së njeriut, e thuhet se në këtë moshë Pejgamberëve u kanë zbritur Shpalljet, filluan të paraqiten shenjat e pejgamberllëkut edhe në jetën normale. Shenjat e para kanë qenë ëndrrat - er-ru'ja.
Ëndrrat i kishte të qarta dhe të pastërta sikurse agu i mëngjesit. Ru'jaja i është paraqitur plotë gjashtë muaj, kurse pejgamberllëku ka zgjatur njëzet e tre vjet. Këto ëndrra paraqesin njërën prej dyzet e gjashtë pjesëve të pejgamberllëkut.
Në Ramazanin e tretë të vetmisë së Resulull-llahut a.s. në shpellën Hira, All-llahu xh.sh. vendos të lëshojë mëshirën e vet në tokë, që njerë­zimit t'i dhurojë pejgamberllëkun, andaj ia dërgoi Muhammedit a.s. engjëllin Xhibril me disa mijëra ajete të Kur'anit.[2]
Me gjithë llogaritjet kalendarike dhe në bazë të argumenteve ekzis­tuese, ne mund të konfirmojmë se Shpallja e Kur'anit ka filluar të hënën në mbrëmje më 21 Ramazan, që i përgjigjet 10. gushtit 610. sipas kalendarit. Resulull-llahu a.s. atëherë i ka pasur plot dyzet vjet (të hënës) e gjashtë muaj e dymbëdhjetë ditë, ose rreth tridhjetë e nëntë vjet (të diellit) e tre muaj e njëzet e dy ditë.[3]
Aishja r.a. na rrëfen tregimin për vetë ngjarjen, për dritën e cila ka filluar ta shpërndajë terrin dhe errësirën e mosbesimit dhe lajthitjes. Me anën e kësaj drite fillon të ndryshojë rrjedha e jetës dhe fati i historisë.
Aspekti i parë i Shpalljes së Resulull-llahut a.s. ka qenë "er-ru'ja es saliha" - vegimet e vërteta.
Këto ëndrra i vinin sikurse agimi i mëngjesit, e menjëherë pas kësaj dëshironte të izolohej, dhe këtë e bënte në shpellën Hira. Çdo herë bëhej më i devotshëm dhe më i përshpirtshëm. I jipej ibadetit disa netë rresht, e para vajtjes në Hira furnizohej me ushqim në shtëpi, e vizi­tonte Hatixhen r.a., pastaj tërhiqej në izolim.
Kjo ka zgjatur gjer tek paraqitja e engjëllit, i cili i erdhi Resulull-llahut a.s. në shpellën Hira. Xhibrili i tha:
"Ikre!" - "Lexo, mëso!"
"Unë nuk di të lexoj", - u përgjigj Muhammedi a.s.
Pastaj vazhdoi: "Më mori në përqafim dhe më shtrëngoi aq sa më kaploi mundimi. Këtë e përsëriti tri herë, e pastaj më lëshoi dhe më tha:
"Lexo në emër të Zotit tënd, i cili ka krijuar (çdo gjë). Ka krijuar njeriun prej gjaku të ngjizur. Lexo, se Zoti yt është më bujari, që ia mësoi njeriut pendën (të shkruajë), që njeriut ia mësoi atë që nuk dinte". (96. 1-5).[4]

[1] Rahmetun li-l-Alemin: I/47; Ibni Hisham: I/235, 236; Fi-Dhilali-l-Kur'an, pjesa 29, f. 166.

[2] Ibni Haxheri thotë: "Bejheki tregon se ru'ja ka zgjatur gjashtë muaj. Andaj konsideron se, nëse pejgamberllëku ka filluar me ru'ja, atëherë ka filluar në muajin rebiul-evvel pas dyzetave, ndërsa Shpallja, në realitet fillon në Ramazan - Fet’hu-l-Bari: I/27.

[3] Historianët kanë mendime të ndryshme rreth asaj se në cilin muaj ka filluar t'i zbresë shpallja Resulull-llahut a.s.
Shumica mendojnë se kjo ka ndodhur në muajin rebiul-evvel, ndërsa të tjerët - në Ramazan. Disa mendojnë se kjo ka ndo­dhur në muajin rexheb. Muhtesar Sire nga Nexhdi, f. 75. Ne jemi përcaktuar për mendimin e dytë, përkatësisht muajin Ramazan, sepse All-llahu xh.sh. thotë: "Këto ditë janë ditët e muajit Ramazan, në të cilin ka zbritur Kur'ani..." (2, 185 dhe 97, 1). Është e njohur se nata Lejletul-Kadër është në muajin ramazan, e edhe Resulull-llahu a.s. gjatë muajit Ramazan qëndronte në shpellën Hira ku e ka vizitur Xhibrili. Gjithashtu ekzistojnë edhe mendime të kundërta rreth ditës kur ka filluar zbritja e Shpalljes. Disa thonë ditën e shtatë, disa të shtatëm­bëdhjetën, e disa të tetëmbë­dhjetën ditë. Vepra paraprake, f. 75. dhe Rahmetun li-l-Alemin: I/49. Hudariu ka mendim të prerë se kjo është dita e shtatëmbë­dhjetë e Ramazanit. Vepra e tij: I/69. Unë mendoj se kjo është dita 21. e Rama­zanit, duke pasur parasysh se kjo ditë gjithsesi duhet të jetë e hëne. Këtë na vërteton hadithi, të cilin e transmetojnë muhaddithët e famshëm. Transmetohet nga Ebi Kadate, se e kanë pyetur Resulull-llahun a.s. për agjërim në ditën e hënë, e ai është përgjigjur: "Të hënën jam lindur, të hënën ka filluar të më zbret Shpallja", që vërteton fjalët e hadithit të transmetuar në Sahihu-l-Muslimi: I/368; Ahmedi: V/297, 299; El-Bejheki: IV/286, 300; El-Hakimi: II/602. E hëna e atij viti i përgjigjet datave: 7., 14, 21 dhe 28, ndërsa traditat sahih konfir­mojnë se nata Lejletul-Kadër bie në dhjetë ditët e fundit të muajit Ramazan. Nëse kra­hasojmë ajetin: Ne kemi filluar me Shpallje natën Lejletul-Kadër, hadi­thet dhe të gjitha llogaritjet kalendarike, rezulton se kjo natë ka qenë më 21. Ramazan.

[4] Atë natë Resulull-llahut a.s. i janë shpallur vetëm pesë ajete të sures El-Alek.

[Albanian eX|PerT]

Pastaj Resulull-llahu a.s. kthehet në shtëpi i tronditur dhe i shqetë­suar, hyn tek Hatixhja b. Huvejlidi r.a. të cilës i tha: "Më mbuloni! Më mbuloni!" dhe i tregon asaj "lajmin", e thotë: "Kam pasur frikë për veten", e h. Hatixhja r.a. i përgjigjet: "Jo, jo për Zotin, All-llahu ty kurrë nuk do të turpërojë, sepse ti je njeri i cili i viziton të afërmit tu, kujdesesh për të varfërit, e kompenson të humburën, e gostit mysafirin, gjithnjë i ndihmon të tjerët dhe ndjek të drejtën."
H. Hatixhja r.a. shkon me Muhammedin a.s. te djali i axhës së vet, që quhej Vereka b. Neufel b. Esed b. Abdi Uzza. Ky njeri e kishte pra­nuar krishterimin në kohën e xhahilijetit. E njihte shkrimin e vjetër hebraik, e kjo ia kishte mundësuar përshkrimin (transkriptimin) e disa pjesëve të Ungjillit.
Ishte plak i këputur (shumë i moshuar) dhe i verbuar. Hatixhja i tha: "O djalë i xhaxhait, dëgjoje tregimin e djalit të vëllait tënd!", e Vereka i tha (Resulull-llahut a.s.): "O djali i vëllait tim, më trego çka ke parë?" Resulull-llahu a.s. ia shpjegoi ndodhinë që e kishte përjetuar në shpellën Hira. Vereka e dëgjoi mirë dhe i tha: "Ky ka qenë i besuari i Zotit, të cilin All-llahu xh.sh. ia ka dërguar edhe Musait. Sikur ta kisha fatin të isha i ri, sikur të donte Zoti të jem gjallë, kur populli yt do të dëbojë." Resulull-llahu a.s. tha: "Mos, vallë, do të më perseku­tojnë ata?" "Po. Dije se asnjëri që ka sjellur diç sikurse ti, nuk ka qenë pa armiq. Nëse e pres atë ditë, do të të ndihmojë me gjithë zemër.
Nuk kaloi shumë kohë pas kësaj, Vereka vdiq. Edhe shpallja për një kohë pushoi.[1]
Taberaniu dhe Ibni Hishami transmetojnë disa plotësime, të cilat janë të dobishme. Për shembull: Pas shpalljes Resulull-llahu a.s. ka dalur i habitur nga shpella Hira, e pastaj menjëherë është kthyer prapa ku ka qëndruar një kohë, pastaj ka shkuar në Mekë. Tradita e Tabe­raniut hedhë një shkëndizë në shembullin e daljes së tij. Ja teksti i tij:
Resulull-llahu a.s. pas ligjërimit mbi zbritjen e Shpalljes ka thënë: "Nga krijesat e All-llahut më së tepërmi i kam urrejtur bejtaxhiun dhe të çmendurin. Nuk kam pasur dëshirë as t'i shoh me sy. U kam thënë kurejshitëve që kurrë mos të flasin me ta për mua! Nëse e bëjnë këtë, atëherë do të hipi në maje të kodrës dhe do të gjuhem prej aty e të mbytem, e atëherë do të pushoj."
Pastaj vazhdoi: "Një ditë dola të bëj këtë, e kur erdha mes të malit dëgjova një zë nga qielli që më tha: "O Muhammed! Ti je i Dërguari i All-llahut, e unë jam Xhibrili.", - pastaj tha: "E ngrita kokën kah qielli dhe e pash Xhibrilin në figurën e njeriut. Ia shihja vetëm këmbët që i arrinin gjer në qiell." Ai përsëri tha: "O Muha­mmed! Ti je i Dërguari i All-llahut, e unë jam Xhibrili." Pejgamberi a.s. tha: "U ndala dhe fillo­va t'a shikoj, e kjo më zmbrapsi nga qëllimi i mëparshëm, nuk u nisa as përpara as mbrapa. Gjithnjë mundohesha ta largoj shikimin prej tij në anën tjetër të qiellit, por kah do që ktheja kokën, aty ndodhej edhe ai. Kështu qëndroja në vend, as përpara as mbrapa, derisa Hatixhja nuk e dërgoi dikënd që të më thërriste për t'u kthyer. Lajmëtarët vinin dhe ktheheshin në shtëpi, e unë nuk mund të lëvizja nga vendi. Pastaj Xhibrili shkoi, e unë u ktheva në familjen time.[2] Kur arrita në shtëpi, u ula afër Hatixhes dhe u mbështeta te ajo, e ajo më tha: "O Ebu Kasim, ku ishe?" Pasha All-llahun, i kam dërguar njerëzit të të kërkojnë nëpër tërë Mekën, por nuk të gjetën."
Pastaj unë i tregova se ç'kam parë e ajo tha: "Më gëzo, o kushëri, dhe ma vërteto. Pasha Krijuesin dëshiroj të jeshë Pejgamber i këtij ummeti."[3] Pastaj ajo u ngrit dhe shkoi tek Vereke, dhe e njoftoi me ngjarjen, kurse Vereka iu përgjigj: "Kuddusun, kuddusun - O All-llah, O All-llah, pasha Atë në duart e të cilit është shpirti im, Muhammedit i ka ardhur i besueshmi i All-llahut, i cili i ka ardhur edhe Musait. Ai është Pejgamber i këtij ummeti (populli). I thuaj atij, oj Hatixhe, le të jetë i fortë dhe i qëndrueshëm." Hatixhja, r.a., u kthye dhe ia tregoi fjalët e Verekës.
Kur Resulull-llahu a.s. e kreu qëndrimin në shpellën Hira, u kthye në Mekë. Atëherë e takon Vereka dhe pasi që e dëgjon rrëfimin e Resulull-llahut a.s., i thotë: "Pasha Atë, në duart e të cilit është jeta ime, ti je Pejgamber i këtij ummeti. Të ka ardhur i besueshmi i All-llahut, i cili i ka ardhur edhe Musait."[4]
Ndërprerja e Shpalljes

Se sa ka zgjatur ndërprerja e shpalljes shtrohet pyetja e cila kërkon përgjigje. Ibën Sabi transmeton nga Ibni Abbasi lajmin i cili shkon në favor të atyre që thonë se ndërprerja ka zgjatur ditë me radhë.[5] Ky mendim do të ishte më i fuqishmi dhe më i sakti pas shqyrtimit të të gjitha rrethanave rreth kësaj ngjarjeje.
Megjithatë, mendimi se ndërprerja ka zgjatur plot tre vjet ose dy vjet e gjysëm, nuk është i saktë. Por, këtu nuk është vendi që ta shpje­gojmë këtë. Është me rëndësi të dimë se Resulull-llahu, a.s., në kohën e ndërprerjes së Shpalljes ka qenë gjithnjë i deprimuar, i pikëlluar, i hutu­ar dhe i befasuar. Buhariu, në librin e vet El-Te'abir, na rrëfen si vijon: "Shpallja u ndërpre dhe kjo e pikëlloi Resulull-llahun a.s., si dëgjuam, me hidhërim të madh nga i cili shpërtheu helmi që e bëri të dëshironte të hidhet nga majat e maleve. Sa herë që mbërrinte në maje të malit me qëllim që të hidhet poshtë, i paraqitej Xhibrili, i cili thosh­te: "O Muhammed, ti me të vërtet je i Dërguari i All-llahut. “Këto fjalë i jepnin përsëri fuqi dhe vullnet për jetë, e kur iu zgjat sërish periudha e ndërprerjes së Shpalljes, ai përsëri shkonte në mal, përsëri ndodhte e njëjta gjë, dhe me fjalët e Xhibrilit kthehej mbrapa i inkurajuar."[6]
Xhibrili paraqitet për të dytën herë

Ibni Haxheri thotë: "Kjo ka ndodhur (ndërprerja e Shpalljes që ka zgjatur ditë me radhë) me qëllim që Resulull-llahu a.s. të lirohej nga frika dhe përsëri të fitojë vetëbesim. Vetëm atëherë kur është zhdukur pavendos­mëria, dhe kur janë vërtetuar shenjat e së vërtetës dhe kur Resulull-llahu a.s. ka qenë i vetëdijshëm për bindjen e fuqishme se është bërë Pejgamber i All-llahut të Lavdëruar dhe të Lartësuar, dhe se Xhibrili është trans­metues i Shpalljes e jo ndonjë halucinacion, se ky është ai që do ta bartë Shpalljen nga qielli, vetëm atëherë në qetësimin dhe e ekuilibrimin e plotë shpirtëror, i erdhi përsëri Xhibrili, përkatë­sisht për të dytën herë."
Buhariu transmeton prej Xhabir b. Abdullahut, se ky e ka dëgjuar Resulull-llahun a.s. duke shpjeguar ndërprerjen e Shpalljes dhe thotë: "Gjersa shkoja (përtej malit) dëgjova një zë nga qielli. Ngrita shikimin lartë dhe e pash engjëllin i cili më pat ardhur në Hira. Rrinte ulur në një karrigë e cila qëndronte pezull as në qiell e as në tokë, atëherë pata frikë nga ai dhe ula shikimin në tokë. U ktheva në shtëpi dhe ashtu i frikë­suar, thashë: "Më mbuloni! Më mbuloni!", e ata më mbuluan, kurse All-llahu xh.sh. shpalli:
"O ti i mbuluar, ngritu dhe tërhiqu vërej­tjen (duke ithirrur)” gjer te fjala fehxhur, mandej shpallja ka ardhur rregu­llisht."[7]
[1] Sahihu-l-Buhari: I/2, 3. Buhariu e ka nxjerr këtë hadith nga libri "Tefsiri dhe komentimi i ru'jes".

[2] Teksti nga Taberaniu: II/207.

[3] Teksti i Ibni Hishamit: I/237-238.

[4] Transmetuar në pika të shkurtëra nga Ibni Hishami: I/238

[5] Fet’hu-l-Bari: I/27, XII/360.

[6] Sahihu-l-Buhari: Kitabu Tab'ir, kaptina e cila fillon me: Shenjat e para të Shpalljes Resulull-llahut a.s. kanë qenë me anë të er-ru'ja saliha, II/34.

[7] Sahihu-l-Buhari: Libri El-Tefsir, II/733.

[Albanian eX|PerT]

Llojet e Shpalljes

Para se të fillojmë të flasim gjerësisht mbi jetën e Resulull-llahut a.s. dhe mbi pejgamberllëkun e tij, konsiderojmë se duhet të përmenden llojet e Shpalljes, sepse Shpallja është lëndë e Risaletit - pejgamber­llëkut. Ibni Kajjumi, duke i numëruar shkallët e Shpalljes, thotë:
Shkalla e parë: Er-ru'ja es-sadika ose të ëndërruarit e vërtetë me të cilën i fillon Shpallja Resulull-llahut a.s.
Shkalla e dytë: Shpallja të cilën Resulull-llahu a.s. e ka pranuar nga Xhibrili përmendsh, duke mos e parë atë, siç tregon vetë Resulull-llahu a.s. "fryma e engjëllit i ka dërguar mendjes sime se asnjë person nuk do të vdes përderisa nuk e harxhon nafakën e vet. Andaj, kini frikë All-llahun dhe luteni Atë në mënyrën më të bukur, dhe mos e kërkoni atë prej All-llahut me anë të ndalesave dhe mosbindjes, sepse ajo çka posedon All-llahu xh.sh. mund të fitohet vetëm me bindje."
Shkalla e tretë: Resulull-llahut a.s. i vinte engjëlli Xhibril në figurën e njeriut bisedonte me të derisa Resulull-llahu a.s. nuk e zënte përmendsh të tërë bisedën. Shpeshherë edhe as'habët e kanë parë në këtë shkallë të Shpalljes.
Shkalla e katërt: Engjëlli ndonjëherë i vinte në trajtë të kumbimit të kambanave. Kjo metodë e Shpalljes ka qenë më e vështira për Resulull-llahun a.s. sepse engjëlli e rëndonte Resulull-llahun a.s. me tërë peshën e vet, kështu që djersa ia bënte qull ballin, edhe kur dita ishte e ftohtë, e nëse ishte i hipur në deve, ajo nga pesha e madhe përulej gjer në tokë. Një herë i erdhi shpallja gjersa ishte i mbështetur në këmbën e Zejdit. Zejdi e kishte aq rëndë sa që mezi duronte.
Shkalla e pestë: Resulull-llahu a.s. e shihte Xhibrilin në formën e vërtetë, ashtu siç e ka krijuar All-llahu xh.sh. atëherë i shpjegonte Resulull-llahut a.s. çka i ka urdhëruar All-llahu. Në këtë mënyrë Resulull-llahu a.s. e ka pranuar Shpalljen vetëm dy herë. Këtë e ka përmendur Kur'ani-kerim në suren En-Nexhm.
Shkalla e gjashtë: Mënyra e drejtpërdrejtë e dërgimit të Shpalljes nga All-llahu xh.sh. gjersa ka qenë në qiej në natën e ngritjes - Lejletul-Mi'raxh, e në lidhje me namazin dhe disa gjëra të tjera.
Shkalla e shtatë: All-llahu xh.sh. drejtpërdrejtë i fliste Resulull-llahut a.s. pa ndërmjetësimin e engjëllit, siç i ka folur edhe Musait a.s., birit të Imranit. Kjo shkallë e Shpalljes ka qenë mu'xhize e Musait a.s., të cilën e ka vërtetuar Kur'ani, kurse paraqitja e saj tek Resulull-llahu a.s. ka qenë në hadithin për Isra'në, ose në lidhje me ndodhinë udhëti­min e njënetshëm të Resulull-llahut a.s. në burak, nga Meka në Kuddus në Sham.
Disa mendojnë se ekziston edhe mënyra e tetë e Shpalljes. Ky ka qenë bisedimi i drejtpërdrejtë i All-llahu xh.sh. me Resulull-llahun a.s., ballë për ballë, pa perde. Kjo mënyrë e Shpalljes është lëndë mospajtimi ndërmjet tradicionalistëve dhe trashëgimtarëve të tyre, e cila ka përfun­duar me dhënien e një rezymeje në shpjegimin e shkallës së parë dhe të tetë.[1] E vërteta është se mënyra e tetë e shpalljes është e pabazë.

[1] Zadu-l-Me’ad: I/18;

[Albanian eX|PerT]

URDHRI DREJTUAR PEJGAMBERIT A.S., QË TË FILLOJË THIRRJEN NË FENË E ALL-LLAHUT XH.SH.

R

esulull-llahu a.s. në suren El-Muddeththir i ka pranuar disa urdhra. All-llahu i Lartësuar thotë: "O ti i mbuluar! Ngritu dhe tërhiqu vërejtjen (duke i thirrur); Dhe Zotin tënd madhëroje! Dhe petkat tuaja pastroji! Dhe largohu nga (veprave) të këqija! Dhe mos ndaj me qëllim që të marrish më shumë! Dhe për hir të Zotit tënd, duro!"
Në shikim të parë këto urdhra duken si të imëta dhe të parandë­sishme. Por, në realitet, ato janë largpamëse dhe qëllimore me ndikim dhe veprim të madh edhe në njëmendësi edhe tek njerëzit.
Qëllimi i parë i urdhrit "Ngritu dhe tërhiqu vërejtjen" është që mos ta lë dikënd i cili i kundërshtohet kënaqësisë së All-llahut, e që të mos ia tërheq vërejtjen për pasojat e rënda që e presin, që të nxitë tek ai alarmim dhe rikthimin e ta zgjojë zemrën e tij.
Qëllimi i dytë i ajetit "Dhe Zotin tënd madhëroje" është që kryelartësia dhe madhëria e dikujt mos të kenë rëndësi më të madhe se All-llahu, sepse çdo madhëri tjetër do të thehet si therat, nga shpina do të bie barkazi përderisa nuk i takon lavdia dhe madhëria vetëm All-llahut xh.sh.
Qëllimi i tretë i ajetit "Dhe petkat tuaja pastroji" është të pas­truarit nga çdo ndytësi, të brendshme dhe të jashtme, dhe të pastruarit e shpirtit nga çdo ligështirë gjer në maksimum, në mënyrë që njeriu, nën mbrojtjen e mëshirës së All-llahut të bëhet shembulli më i mirë në shoqërinë e vetë, i cili do ti tërheqë mendjet e ndritura dhe nga i cili do të turpërohen zemrat e prishura. Ai do të udhëheqë me sistemet e kësaj bote, e nuk do të udhëheqin ata me të.
Qëllimi i katërt i ajetit "Dhe mos ndaj me qëllim që të marrish më shumë" është ai që njeriu, mundin e vet dhe veprat e veta, mos t'i konsiderojë të mëdha dhe kolosale, por gjithnjë le të përpiqet, le të punojë dhe le të sakrifikohet shumë në punën e vet, e pastaj tërë këtë le ta harrojë duke u zhytur tërësisht në ndjenjat e prezencës së All-llahut xh.sh., duke e lënë pas dore dhe duke mos ndier asgjë për çfarëdo nga ajo që e ka punuar.
Qëllimi i pestë i ajetit "Dhe për hir të Zotit tënd, duro" është paralajmërim për gjithë atë që do të hasë Resulull-llahu a.s. në vepri­min e vet, sa dhe çfarë mundime dhe vuajtje do t'i përjetojë ai prej atyre, të cilët çojnë jetë të shfrenuar, pastaj çfarë përqeshje dhe bishtë­nime do ti përjetojë, gjersa edhe luftëra të hapta dhe dëshirë të madhe për ta mbytur atë dhe shokët e tij - as'habët. Diç të ngjashme do të përjetojnë edhe ithtarët e Resulull-llahut a.s. Andaj All-llahu xh.sh. këshillon që të jetë i durueshëm çfarëdo që t'i ndodh, jo për shkak satisfaksionit të vet, por për hir të Zotit të vet.
All-llahu Ekber! All-llahu është i madh!
A ekzistojnë urdhra më të thjeshta se këto, të shprehura me fjalor të thjesht, me fjali të shkurtëra, e në esencë këto urdhra janë jashtëza­konisht të vështira dhe të rëndësishme për t'u realizuar në vepër. Jehona e këtyre urdhrave i ka tejkaluar të gjithë kufijtë administrativ dhe kanë arritur në të gjitha anët e botës. Këtyre urdhrave do t'i bashkangjiten të tjerat të cilat do ti vijnë Resulull-llahut a.s. Vetë ajetet përmbajnë mesazhin e transmetimit dhe interpre­timit të fesë (ed-da'vetu vet-teblig). Të tërhequrit e vërejtjes nënkupton se ekzistojnë veprime në këtë botë për të cilat njeriu do të përgjigjet para All-llahut xh.sh., prandaj njeriu, si krijesë e cila harron, gjithnjë duhet t'i tërhiqet vërejtja dhe të përkujtohet, jo për shkak të kësaj bote, por për shkak ditës së Gjykimit ku do të jepet llogari.
Ajetet tjera në këtë sure (El-Muddeththir) kërkojnë nga njerëzit që të besojnë në Njësinë e All-llahut xh.sh. t'i mbështeten All-llahut xh.sh. për çdo punë, dhe t'i lënë pas dore dëshirat dhe teket personale. Kulminanta e të gjitha këtyre është se të gjithë ne do të jemi të kënaqur, kur All-llahu xh.sh. bëhet i kënaqur me ne. Kuptimi thelbësor i këtyre ajeteve mund të nxjerret me këtë radhë:
1. Njësia e All-llahut.
2. Besimi në ditën e Gjykimit.
3. Kultivimi i shpirtit të mos lakmojë në gjërat e ndaluara dhe të mos bëj mëkate, të cilat do ta shpiejnë gjer tek ndëshkimi, por të stoli­set me virtyte të mira, të rindërtohet gjithnjë dhe të bëj vepra të mira
4. Ti lihet All-llahut xh.sh. që për të gjitha gjërat , vendimi i tij të jetë përfundimtar.
5. Natyrisht, e tërë kjo duhet të vijë pas besimit në mesazhin e Resulull-llahut a.s.; të besohet në udhëheqjen e tij bujare dhe në orientimin e tij të drejtë.
Është me rëndësi të theksohet se fillimi i ajetit përmbanë thirrjen e lartësuar dhe urdhrin e All-llahut xh.sh. drejtuar Pejgamberit a.s., të cilin, më së pari ai duhet pranuar. Kjo është thirrje e cila zgjon nga gjumi, nga strukja dhe nga izolimi në mënyrë që të niset në xhihad dhe t'i përvishet punës tejet të rëndë. "O ti i mbuluar! Ngritu dhe tërhiqu vërejtjen!" Sikur i Lartësuari i thotë: "Ai i cili jeton për vetën e vet, ai jeton pa brenga, e ti, ti i cili do ta bartish në supet tuaja një barrë të rëndë, si është gjumi yt? Si është pushimi yt, si është shtrati i yt i ngrohtë, jeta e qetë dhe e këndshme? Ngritu tani për një detyrë të madhe, e cila të pret, Obligim i cili të është dedikuar ty. Ngritu të punosh, dhe përgatitu për shumë vështirësira, të cilat do të jenë pengesa në këtë rrugë. Ngritu, koha e gjumit ka kaluar, e edhe ajo e rehatllëkut ka kaluar. Qysh sot fillon vigjillimi, vigjillimi i pandërprerë dhe lufta e gjatë e e vështirë në rrugën e Zotit. Ngritu dhe përgatitu për të gjitha këto!"
Këto janë fjalët madhështore dhe serioze, të cilat e ngrisin nga shtrati i ngrohtë i shtëpisë, nga përqafimi i ngrohtë dhe i kujdesshëm, për tu futur në pafundësi dhe në turmë, në kohë pa kohë dhe në shtrëngatë, në mesin e njerëzve të mirë dhe të këqij, kah përfitimi dhe kundërshtimi, dhe në fund, në realitetin jetësor.
U ngrit Resulull-llahu a.s. dhe qëndroi në këmbë, i drejtuar, me kokë të ngritur, më tepër se njëzet vjet. Nuk pushoi dhe as që u ndal ndonjëherë, nuk jetoi për vete e as për familjen e vet.
U ngrit dhe mbeti i qëndrueshëm në interpretimin e fjalës së All-llahut, duke bartë mbi vete të tërë peshën e shfrenimit, në të cilin jetonte populli i tij, duke bartë amanetin madhështor dërguar njerëzve në tokë, të gjithë njerëzve, mbarë njerëzimit.
Ky amanet ka qenë feja, feja e ballafaqimit, përgje­gjësisë dhe xhihadit - lufta në të gjitha fushëveprimet.
Jetoi në luftë të pandërprerë mbi njëzet vjet. Nuk mundi ta pengonte asgjë, kurrnjë ngjarje, gjatë tërë kësaj kohe, që nga momenti kur e dëgjoj thirrjen dhe urdhrin e Sunduesit të Lartësuar dhe iu dha detyrë e madhe.
All-llahu xh.sh. e shpërbleftë në emrin tonë dhe në emrin e mbarë njerëzimit, me shpërblimin më të madh![1]
Pjesa tjetër vijuese nuk është asgjë tjetër veçse pasqyrim në minia­turë i këtij xhihadi të gjatë e të mundimshëm dhe përpjekjes së madhe që ka bërë Resulull-llahu a.s. gjatë periudhës së Shpalljes.

[1] "Fi Dhilali-l-Kur'an"; Tefsiri i sures El-Muzzemmil dhe El-Muddeththir, xhuzi 28/169-172.

[Albanian eX|PerT]

PERIUDHAT E THIRRJES - DA'VES DHE SHKALLËZIMI I SAJ

Sh

palljen e Kur'anit, që i ka zbritur Resulull-llahut a.s. - sa­lavati, paqja dhe selami qoftë mbi të - mund ta klasifikoj­më në dy periudha kohore, me karakteristika të veçanta:
1. Shpallja në Mekë, e cila ka zgjatur përafërsisht trembëdhjetë vjet.
2. Shpallja në Medinë, e cila ka zgjatur plot dhjetë vjet.
Secila periudhë ka shkallët dhe karakteristikat e veta, specifike për atë vend dhe për atë kohë, të lidhura ngusht dhe të pandara nga jeta e përditshme dhe nga ngjarjet historike.
Periudhën e Shpalljes në Mekë dhe thirrjen e Resulull-llahut a.s. në Islam mund ta ndajmë në tri periudha:
1. Thirrja e fshehtë në Islam, që ka zgjatur tre vjet.
2. Thirrja e hapët që i është bërë banorëve të Mekës në fillim të vitit të katërt gjer në mbarim të vitit dhjetë të pejgamberllëkut - Risaletit.
3. Thirrja në Islam që u është bërë njerëzve jashtë Mekës dhe përhapja e fesë. Kjo periudhë zgjatë nga fundi i vitit të dhjetë e gjer tek hixhreti i Resulull-llahut a.s. në Medinë.
Për Shpalljen medinase do të flasim kur arrijmë në këtë periudhë.

[Albanian eX|PerT]

PERIUDHA E PARË E SHPALLJES
- QËNDRUESHMËRIA NË THIRRJE -

Tre vjet thirrjeje të fshehtë

Ë

shtë e njohur se Meka ka qenë qendër fetare arabe. Në të ndo­dhej Ka’bja - kryeqendër e idhujtarisë dhe politeizmit të të gjithë arabëve. Pretendimi për rimëkëmbjen e fesë ka shkak­tuar frikë dhe vështirësira të pa parapara, madje edhe nëse do t'ishte i drejtuar larg Mekës. Andaj kjo ishte çështje që kërkonte vendosmëri, qëndrueshmëri dhe vullnet të fortë, të cilin nuk guxon ta luhasë fatke­qësia, mynxyra e as katastrofa. Mirëpo, mençuria e madhe e All-llahut xh.sh. përbëhej në atë që interpretimi i Shpalljes në fillim të bëhet fshehtazi, në më­nyrë që të mos befasohen banorët e Mekës me atë që do t'i shqetësonte ata.
Pararoja e parë

Është gjë e natyrshme që Resulull-llahu a.s. mësimin mbi Islamin së pari ia paraqiti njerëzve të vet, familjes së vet dhe shokëve të vet.
Ai i thirri që ta pasojnë bindjen e tij, e pastaj e thirri edhe secilin që e njihte mirë dhe për të cilin dinte se është njeri i mirë. I thirri ata tek të cilët ishte i sigurt se e duan All-llahun Një, e duan të vërtetën dhe drej­tësinë dhe e njohin atë, Muhammedin a.s. me të gjitha virtytet dhe vetit e tija. Ata iu përgjigjën thirrjes, jo të gjithë, por u përgjigjën ata të cilët kurrë nuk kanë dyshuar në personalitetin madhështor dhe fjalën e Resu­lull-llahut a.s. Janë njerëzit të cilët kanë dëgjuar për Islamin nga dije­tarët e mëparshëm.
Në rend të parë ka qenë Hatixhja, r.a., bashkëshortja e tij, nëna e besimtarëve të drejtë, bija e Huvejlidit, e pastaj shërbëtori i tij Zejd b. Harith b. Sher Hubejl el-Kelbi[1], mandej Ali b. Ebu Talibi, kushëriri i tij - djalosh i cili ka jetuar tek Resulull-llahu a.s. dhe të cilin ai e ka edukuar, dhe në fund shoku i tij besnik Ebu Bekër Es-Siddiku. Ky grup i vogël i përbërë prej katër krijesave më të dashura, e pranuan Islamin në ditën e parë të veprimit të Resulull-llahut a.s. si Pejgamber i All-llahut xh.sh.[2]
Pas pranimit të Islamit Ebu Bekri fillon aktivitetin e vet në përhapjen e Islamit. Ishte person i përshtatshëm, i dashur tek populli dhe shumë i nderuar për shkak të mirësjelljes së tij. Njerëzit kërkonin këshilla nga ai sepse ishte i ditur dhe me eksperiencë të madhe. Ky filloi t'i thërras në Islam ata të cilët i njihte mirë, me të cilët shoqërohej dhe tek të cilët kishte besim. Prej tij e pranojnë Islamin: Uthman Ibni Affan Emeviu, Zubejr Ibni El-Avami, Abdu-r-Rahman bin Avfi, Sa'd b. Ebi Vekkas Ez-Zuhejrani dhe Talha b. Ubejdullah Et-Tejmi. Ky grup prej tetë vetësh ka qenë pararojë e parë që do t'u prijnë të tjerëve të cilët e kanë pranuar Islamin që në agim.
Ndër myslimanët e parë është edhe Bilall bin Rebah - Abisinasi, e pastaj pasojnë: sekretari i këtij ummeti[3] Ebu Ubejde Amir bin El-Xhe­rrah nga fisi Beni Harith b. Fihër, Ebu Selem b. Abdu-l-Esed, El-Erkam b. Ebi-l-Erkam El-Mahzumijen, Uthman b. Ma'dhun dhe dy vëllezërit e tij Kudameti dhe Abdullahu, pastaj, Ubejdeh b. El-Harith b. El-Mutta­lib b. Abdi Menafi, Se'id b. Zejd El-Adevijji dhe gruaja e tij Fatimja, Vajza e Hattab El-Adeviut apo motra e Umer b. Hattabit, Habab b. El-Eret, Abdullah b. Mes'ud El-Hudhejfe dhe disa të tjerë. Këta kanë qenë myslimanët e parë, njerëz nga të gjitha familjet kurejshite. Ibni Hishami i ka numëruar mbi dyzet vetë.[4] Mirëpo, disa prej tyre faktikisht nuk mund të llogariten prej të parëve.

Ibni Is'haku thotë: "Pastaj populli filloi të pranojë Islamin, edhe mashkujt edhe femrat, kështu që në Mekë filloj të flitet për Isla­min."[5] Të gjithë njerëzit e përmendur fshehurazi e pranuan Islamin. Resulull-llahu a.s. takohej me ta në vendet e caktuara dhe ua kumtonte Islamin, larg syve të botës. Misioni i tij ende ka qenë: misioni i thirrjes së fshehtë indivi­duale në Islam.
Pas zbritjes së ajeteve të para të sures El-Muddeththir, Shpallja ka vazhduar rregullisht. Shpalleshin ajete të shkurta të sureve të ndryshme, si dhe të një sureje të vetme. Kuptimi i përgjigjej tërësisht kohës dhe mesit. Domethënia ishte madhështore, e ngrohtë, e kuptueshme dhe e pranueshme, kurse si detyrë themelore kanë pasur: edukimin dhe përga­titjen e vet njeriut të bëhet besimtar i vërtetë. Ka pasur edhe ajete të tilla të cilat tregonin pavlefshmëritë e virtyteve jonjerëzore nga të cilat duhet larguar në këtë botë. Shumë sish e përshkruanin Xhennetin dhe bukuritë e tija, si dhe Xhehennemin me të gjitha tmerret e tija, në mënyrë pitoreske dhe precize sikur t'i kishe para sysh. E tërë ajo që është shpallur, pasqyronte një atmosferë krejtësisht tjetër nga ajo në të cilën jetonte njerëzimi asokohe.
Namazi

Ndër urdhrat e para, të cilat janë shpallur në fillim të zbritjes së Shpalljes, ka qenë edhe urdhri për faljen e namazit.
Mukat-il b. Sulejmani thotë: "All-llahu xh.sh. në fillim të Islamit ka caktuar namazin prej dy rekatesh ditën dhe dy rekate natën." Këtë e vërteton ajeti:
"Dhe Zotin tënd madhëroje dhe lavdëroje në fund dhe në fillim të ditës." (11, 55)
Ibni Haxheri thotë: "Dihet me siguri se Resulull-llahu a.s. është falur para Isra'asë, e edhe shokët e tij, as'habët.
Ekziston mosmarrëveshje vetëm rreth asaj se a ka zbritur urdhri për namaz para urdhrit për pesë namaze ditore. Disa thonë se urdhri ka qenë vetëm për namazin para lindjes dhe pas perëndimit të diellit.
Harith b. Usame na tregon përmes Ibni Luhej'ah me anë të Zejd b. Harithit: se në fillim të Shpalljes Resulull-llahut a.s. i ka ardhur Xhi­brili dhe e ka mësuar të merr abdest, pastaj kur e ka kryer abdestin ka marrë një grusht ujë dhe me të e ka stërpikur pjesën e turpshme të tru­pit." Ibni Maxhxhe transmeton domethënien e këtij hadithi. Një hadith i ngjashëm është transmetuar prej El-Berae b. Azibit dhe b. Abbasit. Në hadithin e Ibni Abbasit thuhet: "Ky ka qenë ndër urdhrat e parë."[6]
Ibni Hishami cekë se Resulull-llahu a.s. në kohën e namazit shkonte me shokët e vet në një grykë mali ku faleshin fshehurazi, që mos t'i shihte populli. Ebu Talibi një herë i ka parë Resulull-llahun a.s. dhe Aliun r.a., duke u falur, e për këtë i ka qortuar, por kur kuptoi se për çka është fjala, i urdhëroi të jenë të qëndrueshëm dhe të patundur.[7]
Shpallja në pikat themelore arrinë tek kurejshitët

Duke vështruar nga aspektet e ndryshme në ngjarjet në Mekë, duket se lajmi për Ed-da'vetin - thirrjen në Islam - që në fillet e para ishte individual dhe sekret, arrinë edhe tek kurejshitët, edhe pse nuk i kushto­nin ndonjë rëndësi të madhe.
Muhammed El-Gazaliu thotë: "Ky lajm arriti tek kurejshitët, porse nuk i dhanë rëndësi. Është e mundshme që ata e konsideronin Muham­medin a.s. njërin nga shprestarët e pavarur i cili fliste për hyjnoren dhe të drejtat e saja, ngjashëm sikur ka bërë Umejjeh b. Ebi Sulhi, Kus b. Saidi, Amër b. Nefili, dhe të tjerët. Ndërkaq, kurejshitët këtu ishin më të kujdesshëm, andaj përgjonin me kujdes, duke iu frikësuar masivitetit të ithtarëve të Muhammedit a.s. dhe gjurmëve më të thella dhe filluan ta përcjellin rrugën e tij jetësore dhe aktivitetin e tij fetar."[8]
Kishin kaluar tre vjet e puna e Resulull-llahut a.s. në Islam ende bëhej fshehurazi dhe individualisht. Në këtë periudhë ishte formuar një grup besimtarësh të mbështetur në vëllazëri dhe në ndihmën e ndër­sjellë, me detyrë që të interpretojnë dhe të përhapin fenë Islame dhe të punojnë në konsolidimin dhe forcimin e saj.
Pastaj, All-llahu xh.sh. e obligoi Resulull-llahun a.s. me Vahj-Shpallje, që t'ua proklamonte kurejshitëve fenë, që t'u kundërvihej gënjeshtarëve të tyre dhe të vërsulej në idhujt e tyre.

[1] Zejdi ka qenë i robëruar. Hatixhja r.a. e shpengon dhe ia dhuron Resulull-llahut a.s. Babai dhe xhaxhai i tij erdhën për ta marrë dhe për ta dërguar në shtëpinë e vet, por ai zgjodhi të mbetet tek Resulull-llahu a.s., i cili e adoptoi sipas zakonit të arabëve. Zejdin e quanin Zejdi i biri i Muhammedit gjersa erdhi Islami, i cili e anuloi këtë zakon.

[2] Rahmetun li-l-Alemin: I/50.

[3] Këtë ofiq e përmend Buhariu në Sahihun e vet në kaptinën - kryepari Ebu Ubejde b. El-Xherrah: I/530.

[4] Siretu Ibni Hisham: ?245, 262.

[5] Siretu Ibni Hisham: I/262.

[6] Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 88.

[7] Ibni Hisham: I/247.

[8] Ibnu-l-Ether - Fikhu-s-Sira, f. 76.

[Albanian eX|PerT]

PERIUDHA E DYTË E SHPALLJES - THIRRJA PUBLIKE NË ISLAM -

Urdhëresa e parë për publikimin e thirrjes

A

ll-llahu xh.sh. në lidhje me thirrjen publike në Islam, urdhëroi: "Dhe paralamëroje farefisin tënd më të afërm." (26, 214). Sureja, në të cilën gjendet ky ajet, quhet Esh-Shu'ara, e aty më parë përmendet rrëfimi mbi Musain a.s. dhe atë prej fillimit të pejgam­berllëkut të tij e gjer tek shpërngulja me Beni Israilët dhe shpë­timi i tyre nga Faraoni dhe populli i tij. Pastaj flet për mbytjen e Fara­onit dhe familjes së tij në det. Ky rrëfim kur'anor përmbanë të gjitha pe­riudhat nëpër të cilat ka kaluar Musai a.s. gjatë misionit të vet në Egjipt - duke thirrë Faraonin dhe popullin e tij të besojnë All-llahun xh.sh.
Unë konsideroj se ky shpjegim i gjerësishëm rreth Musait a.s. dhe misionit të tij ka ardhur mu në vendin kur All-llahu xh.sh. urdhëron Resulull-llahun a.s. që ta thërras popullin e vet në Islam, ashtu që ai t'i bëhet udhëheqës, si atij ashtu edhe as'habëve të tij, dhe të bëhet shem­bull se çka do të përjetojë nga populli i vet kur fillojnë ta sulmojnë atë dhe t'i thonë gënjeshtar. Për Islamin duhet të flitet publikisht, andaj duhet të jenë të vetëdijshëm për gjithçka çfarë mund t'u ndodh që në ditët e para.
Kjo sure gjithashtu përmbanë edhe të gjithë shpifësit e Pejgam­berëve të mëparshëm të popullit: Nuhit, Adit, Themudit, Ibrahimit, Lutit, Shu'ajbit - (as'habil-Ejketët), përveç që këtu përmendet populli i Faraonit dhe ngjarjet lidhur me të - në mënyrë që t'i paralajmërojë ata të cilët shërbehen me gënjeshtra, se do tu arrijë ndëshkimi i All-llahut xh. sh. nëse ngulmojnë në këtë. Gjithashtu besimtarët e vërtetë duhet ta dinë se përfundimi i bukur do t'u takojë atyre, e assesi shpifësve.
Thirrja e farefisit në Islam

Pas zbritjes të ajetit: "Dhe paralajmëroje farefisin tënd më të afërm!" Resulull-llahu a.s. më së pari u bëri thirrje fisit Benu Hashim apo Hashimitëve, dhe erdhën, e me ta erdhën edhe disa anëtarë të fisit Benu Muttalib b. Abdi Menaf. Gjithsej ishin dyzet e pesë njerëz. Ebu Lehebi qe më i shpejtë se Resulull-llahu a.s. e tha: "Ja, këta janë xha­xhallarët dhe djemtë e xhaxhallarëve tu, e ti fol. Hiqu fjalëve boshe dhe dije se nuk ke kurrfarë të drejte mbi këtë popull Arab, unë këtu kam më tepër të drejtë se ti. Mos prek në farefisninë e babës tënd! Nëse vazhdon me atë që ke filluar (me thirrje), ata do ta kenë shumë lehtë të të brak­tisin. Në këtë do t'u ndihmojnë edhe arabët tjerë. Nuk njoh askend tjetër i cili i ka shkaktuar farefisit të vet më tepër dëm se ti."
Resulull-llahu a.s. heshti gjatë gjithë kohës dhe në këtë tubim nuk e tha atë që dëshironte. Andaj i thirri për të dytën herë, kur erdhën u tha:
"Falënderimi i qoftë All-llahut, Atë e lavdëroj dhe tek Ai mbësh­tetem. Atë e besoi, tek Ai kërkoj strehim dhe dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç All-llahut, Një të Vetmit, i Cili nuk ka shok." Pastaj tha:
"Udhëheqësi nuk guxon ta gënjejë popullin e vet, pasha All-llahun, pos të Cilit nuk ka zot tjetër, unë jam Pejgamber i All-llahut, i juaji veçanërisht, e i të gjithë njerëzve përgjithësisht. Pasha All-llahun, të gjithë ju do të vdisni, sikurse që bini të fleni, dhe të gjithë do të ringja­lleni, sikurse që zgjoheni nga gjumi. Dhe gjithsesi do të jepni llogari për veprat tuaja, kurse shpërblimi do të jetë ose Xhenneti i përhershëm ose zjarri i përhershëm." Ebu Talibi tha: "Ne kemi nevojë për ndihmën tënde, jemi gati të pranojmë këshillën tënde, ne më së tepërmi të be­sojmë, ja këtu, së bashku është tërë farefisnia e babës tënd, edhe unë jam njëri prej tyre, edhe pse nuk do të jem i pari që do të pranoj atë që dëshiron ti, por shko dhe bënë ashtu si të është urdhëruar! Pasha Zotin, unë do të mbrojë sikur që të kam mbrojtur gjer më tani. Vetëm se unë ende nuk jam gati të braktisi besimin e Abdul-Muttalibit."
Ebu Lehebi tha: "Kjo, pasha Zotin, është turp, pengoni deri sa nuk e kanë penguar të tjerët!" Ebu Talibi tha: "Pasha Zotin, do ta mbrojmë sa të jemi gjallë!"[1]
Në bregoren Safa

Pas premtimit të Ebu Talibit se do ta mbronë deri sa të jetë gjallë, All-llahu xh.sh. ia zbret Shpalljen. Resulull-llahu a.s. një ditë shkon në Safa dhe thërret me zë të lartë: "Ja invazioni i armikut!" Kurejshitët u mblodhën rreth tij. Atëherë i thirri që t'a besojnë All-llahun Një, pej­gamberllëkun e tij dhe ditën e Gjykimit. Buhariu transmeton një pjesë të kësaj ngjarjeje nga Ibni Abbasi, i cili thotë:
"Kur u shpall: "Dhe paralajmëroje farefisin tënd më të afërm", Resulull-llahu a.s. hipi në Safa dhe filloi të thërriste: "O pasardhësit e Fihrit! O pasardhësit e Adit! O kurejshitë!", dhe kështu me radhë, derisa ata nuk u tubuan. Disa nuk mundën t'i përgjigjen thirrjes së tij andaj dërgoi dikënd që t'i lajmëronte se cilët janë ata. Erdhi Ebu Lehebi, e erdhën edhe kurejshitët. Resulull-llahu a.s. tha: "Çka men­doni, po t'ju thosha se në luginë gjendet kalorësia e cila do t'u sulmojë, a do të më kishit besuar?" Ata u përgjigjën: “Ne do të të besojmë, se ti kurrë nuk na ke gënjyer." "Atëherë", ai tha: "dijeni se unë jam i dërguar tek ju që t'ju tërheqë vërejtjen në vuajtjet e rënda dhe ndëshkimin që ju pret." Ebu Lehebi tha: "Të shkoftë huq pjesa e mbetur e ditës! A për këtë na ke ftuar? All-llahu xh.sh. atëherë shpallë:
"Le të shkatërrohet Ebu Lehebi."[2]
Muslimi transmeton pjesën e dytë të kësaj ngjarjeje nga Ebu Hurejre r.a., i cili thotë: "Atëherë kur All-llahu xh.sh. Shpalli: "Dhe paralajmëroje farefisin tënd më të afërm.", Resulull-llahu a.s. iu drejtua çdo njërit që ishte i pranishëm, e tha: "O kurejshitë, shpëtoni vetën nga zjarri! Oj Fatime, e bija e Muhammedit, shpëtoje vetën nga zjarri. Pasha All-llahun, unë nuk mundem të bëj kurrgjë për ju tek All-llahu, përveç që jemi të lidhjes amnore, dhe që do të informojë Atë për këtë lidhje fisnore."[3]
Ky nivel i të drejtuarit, me zë të fuqishëm dhe të depërtueshëm, është mënyra që të kumtohet lajmi dhe paralajmërimi. Resulull-llahu a.s. u ka shpjeguar njerëzve më të afërm se pranimi i Shpalljes dhe pranimi i tij si Pejgamber, është çështje jetësore e ndërlidhjes mes tij dhe atyre. "Asabijja" fisnore, lojaliteti i verbër të cilit i përmbaheshin arabët, nuk është kurrgjë dhe së shpejti do të zhduket në vapën e këtij paralajmërimi që ka ardhur prej All-llahut xh.sh.
E vërteta e theksuar sheshazi dhe reagimi i idhujtarëve

Ngjarja paraprake ende nuk ishte qetësuar në Mekën e turbulluar, e All-llahu xh.sh. shpallë:
"Ti haptazi prediko atë që të është urdhëruar dhe shman­giu idhujtarëve." (15, 94).
Andaj Resulull-llahu a.s. u drejtua kundër bestytnive të idhujtarëve dhe pavlerësisë së tyre, duke thënë të vërtetën për idhujt dhe pavlef­shmërinë e tyre. Ai u sillte shembuj për paaftësinë e idhujve që t'i shër­bejnë vetvetes, e si atëherë të jenë zota prej të cilëve populli kërkon ndihmë dhe shërbim. Pastaj u sqaronte se ai i cili beson idhujt dhe i merr ata si ndërmjetësues mes tij dhe All-llahut, është në humbje të hapët.
Mekën e kaploi urrejtja, shqetësimi dhe frika. Kush flet kështu me zë të lartë kundër idhujve dhe popullit që i adhuron këta? A thua janë në rrugë të humbur dhe janë duke jetuar në lajthitje të madhe? Kush është duke prekur kështu në zotat e kurejshitëve dhe në fenë e tyre? Me mijëra shkrepëtima, rrufe dhe tërmete tronditën luginën e qetë, të heshtur dhe të përgjumshme të Mekës. E shakullisën ajrin e saj dhe i ngritën peshë shkretëtirat e stuhishme. U ngritën kurejshitët kundër këtij shpërthimi që i kaploi të gjithë ata, pa pritë e pa kujtuar, duke u frikësuar se do të depërtonte në zakonet dhe në trashëgiminë e tyre.

[1] Ibnu-l-Ethir - Fikhu-s-Sira, f. 77-78.

[2] Sahihu-l-Buhari: II/702, 743 dhe tek Muslimi: I/114.

[3] Sahihu-l-Muslim: I/114; Sahihu-l-Buhari: I/385, II/702; dhe Mushkatu-l-Mis'habi: II/640.

[Albanian eX|PerT]

U ngritën mekasit, sepse kuptuan domethënien e fjalës "iman" - besim i cili mohon çfarë do hyjnije tjetër përveç All-llahut xh.sh. Domethënë: Të besuarit në Shpallje dhe në Ditën e gjykimit është bin­dje e plotë dhe dorëzim i plotë kur njeriu më nuk është zotërues i vetvetes e as i pasurisë së tij, sepse kjo i takon All-llahut xh.sh. për dallim prej atyre të cilët në këtë nuk besojnë.
Të pranosh këtë, do të thoshte të heqish dorë nga zotërillëku, sundimi dhe autoriteti që gëzonin te arabët e që ishte i ndërlidhur me idhujtarinë në Mekë.
Tua ndalosh atyre kryerjen e ritualeve të veta politeiste dhe t'i lënë ato pas dore për ta bërë të kënaqur All-llahun dhe Pejgamberin e Tij, as që u binte ndërmend. Tua ndalosh të bëjnë dhunime, robërime dhe shumë vepra tjera mëkatare, në të cilat ishin zhytur thellë dhe të cilat i bënin ditë e natë, kjo ishte e pamundur. Ata nuk pranojshin kurrfarë ndryshimesh, sepse All-llahu xh.sh. thotë: "Por, njeriu dëshiron të gabojë përderisa të jetë gjallë." (75, 5).
Kurejshitët i dinin të tëra këto, por çka të bënin para këtij njeriu të sinqertë dhe besnik, njeriut i cili posedon vlerat më të larta njerëzore - sjellje të mirë? Nuk e kishin të njohur se kishte ekzistuar dikush i tillë qysh kur e njihnin historinë e popullit të vet. Çka të bëjnë? Si të veprojnë? Ishin në mëdyshje të madhe. Ani, le të jenë, kanë pasur edhe për çka të jenë!
Pas përsiatjes së gjatë dhe të mundimshme nuk gjetën zgjidhje më të mirë se të shkojnë tek xhaxhai i Muhammedit a.s. Ebu Talibi, dhe të kërkojnë nga ai që ta pengojë nipin e vet në planet e tija. Për të qenë kërkesa e tyre më serioze vendosën të veprojnë ashpër. Andaj i thanë: Thirrja që njerëzit të braktisin besimin në zotat tanë, interpretimi për pamundësinë dhe dobësinë e tyre është sharje e shëmtuar dhe nënçmim i rëndë për ta, e krahas kësaj është sharje dhe poshtërim i etërve dhe gjyshërve tanë, të cilët i kanë adhuruar ata, kanë ndjekur me besnikëri këtë rrugë dhe kanë garuar në këtë drejtim."
Delegacioni i kurejshitëve tek Ebu Talibi

Ibni Is'haku thotë: "Një grup kurejshitësh të dalluar, vajtën tek Ebu Talibi dhe i thanë: "O Ebu Talib, nipi yt është duke i sharë zotët tanë, turpëron besimin tonë, i rrënon ëndrrat tona, i përqesh të parët tanë, andaj, ose pengoje në këtë, ose largohu nga rruga jonë, ngase edhe ti mendon si na dhe beson si edhe na. Pra, ta ndalim bashkarisht." Ebu Talibi i qetësoi me fjalë të mira dhe me përgjigje të njerëzishme, e ata u kthyen në shtëpitë e tyre. Ndërsa Resulull-llahu a.s. vazhdoi interpreti­min e fesë së All-llahut xh.sh. duke bërë thirrje në Islam.
Formimi i Këshillit Konsultativ për t'i penguar haxhilerët të dëgjojnë thirrjen në Islam

Në ditët vijuese kurejshitët i mundonte një plan tjetër. Tani kishin kaluar disa muaj që Muhammedi a.s. ishte duke interpretuar fenë e re, e afrohej koha e haxhxhit. Shumë arabë do të vijnë në Mekë, andaj ishte e nevojshme t'u shpjegohej sjellja e Muhammedit a.s., kështu që mos ta kuptonin seriozisht proklamimin e tij. Ata u mblodhën për t'u konsul­tuar tek El-Velid b. Mugire. El-Velidi tha:
"Duhet të jeni të një men­dimi dhe të keni qëndrim unanim që të mos bini në kundërshtim me njëri-tjetrin e të demantoni njëri-tjetrin." Ata thanë: "Na trego ti?"
Ai u përgjigj: "Jo, thuani ju se çka mendoni, e unë do të dëgjoj." Ata thanë:
"Do të themi se është magjistar." Ai tha "Jo, pasha Zotin, ai nuk është magjistar! Ne i njohim magjistarët, kush janë dhe çka janë. Ai nuk llomotitë si magjistar, e as që e rimon fjalimin si ata." Ata thanë: "Pra, do të themi se është i çmendur." El-Velidi u përgjigj: "Ai nuk është i çmendur. Ne i kemi parë të çmendurit dhe e dimë se çfarë janë, kush janë dhe çka janë. Ai nuk ka mendje të errësuar, nuk është i sëmurë shpirtërisht, e as me nerva të çrregulluara." Ata thanë: "Do të themi se është poet." El-Velidi u përgjigj: "Ai nuk është as poet. Ne i njohim të gjithë poetët dhe poezinë e tyre. E njohim recitimin në raxhez, e e njohim edhe në hezexh (raxhez dhe hezexh janë trajta metrike në poezinë arabe, sh.p.). E dimë se ç'është poezia melankolike dhe dëfry­ese, prandaj ky nuk është as poet." Thanë: "Do të themi se është shortar." Velidi tha: "Jo, ai nuk është as shortar. Ne i njohim shortarët, i kemi parë edhe ata e edhe sehiret e tyre. Ai nuk hipnotizon e as që lidhë short." Ata thanë: "Po, çka të themi, pra?" Velidi u përgjigj:
"Pasha Zotin, fjalët e tija posedojnë bukuri, bazën e kanë të stolisur dhe të frytshme, ndërsa përmbajtjen të mençur, të arsyeshme dhe depërtuese. Ju nuk mund të thoni asnjë mendim për të e të jetë në formën e duhur. Nga e tërë ajo që that, më së miri do t'ishte të thoni se është magjistar-sehir. Fjalët të cilat i flet, janë magji-sehire, ai e ndanë babain nga i biri, vëllanë nga vëllai, burrin nga gruaja, njeriun nga familja dhe nga farefisi, andaj edhe ju vetë ruajuni dhe largohuni prej tij."[1]
Disa tradita transmetojnë se pas tërë asaj që ju tha El-Velidi, disa prej tyre e kanë pyetur: "Na thuaj se ç'mendon ti në të vërtetë për te?" Ai është përgjigjur: "Më lini të mendoj pak!" Mendoj gjatë e gjatë, e pastaj iu tha atë që u kishte propozuar atyre më në fund.[2]

Përkitazi me El-Velidin, All-llahu xh.sh. shpalli gjashtëmbëdhjetë ajete në suren El-Muddeththir dhe atë prej 11-26:
"Lemëni Mua dhe atë që e kam krijuar Unë Vetë, dhe i kam dhënë pasuri kolosale, dhe djemtë që i ka të pranishëm, dhe nder e prestigj i kam dhuruar dhe përpos kësaj - dëshi­ron, që Unë t'ia zmadhojë (të mirat). Jo, kurrsesi! Me të vërtetë, ai është mohues kryeneç i ajeteve Tona; e Unë do ta ngarkojë atë me dënime të rënda, sepse, ka paramenduar dhe ka kur­disur (kundër Kur'anit), - dhe qoftë mallkuar, si e ka kurdisur! dhe sërish - edhe një herë, qoftë mallkuar, si e ka kurdisur! - Pastaj ka shikuar e, u vrenjt dhe iu mrrol (fytyra) dhe u kthye (nga mendimi i drejtë) dhe u kapërdis, dhe tha: "Ky (Kur'ani) nuk është gjë tjetër, përpos magji trashëguese, këto janë vetëm fjalë njeriu!" Do ta hudhi (dënojë) në Sekar (Skëterrë).
Pasi që Këshilli Konsultativ u pajtua me vendimin përfundimtar, iu përvishën punës që ta realizojnë këtë në vepër. I vendosën njerëzit në udhëkryqet kah silleshin haxhilerët. Askush nuk ka kaluar pranë tyre e të mos jetë i paralajmëruar për Muhammedin a.s., dhe të mos flasin gënjeshtra për të.[3]
Në këtë plan, më së tepërmi ka kontribuar Ebu Lehebi. Resulull-llahu a.s. i vizitonte njerëzit në shtëpitë e tyre dhe në tregje: në Ukadh, Mexhneh dhe Dhu-l-Mexhaz e i thërriste në fenë e All-llahut xh.sh. kurse Ebu Lehebi shkonte pas tij dhe klithte: "Mos iu përgjigjni ftesës së tij, ai është renegat dhe gënjeshtar i madh."[4]
Ky veprim i kurejshitëve ka bërë që arabët, në këtë haxhxh ta njohin Resulull-llahun a.s. dhe që lajmi për të, të zgjerohet në tërë Arabinë.

[1] Ibni Hisham: I/271.

[2] Fi Dhilali-l-Kur'an, 29/188.

[3] Ibni Hisham: I/271.

[4] Tirmidhiu tregon për këtë ngjarje nga Jezid b. Rummani dhe Tarik b. Abdu­llah El-Muharibi, e transmeton Imam Ahmedi në Mesned: III/492 dhe IV/341.