Konfliktet mes Ilirëve dhe Maqedonasve

[Zero Cool]

Konfliktet mes Ilirëve dhe Maqedonasve të Filipit II


Filipi II të Maqedonisë që në fillim të mbretërimit iu desh të eliminonte kryesisht dy kërcënime: pushtimin Ilir të disa krahinave të Maqedonisë dhe rivalët e tjerë për fronin. Politika që do të ndiqte Filipi jo vetëm ndaj Ilirëve por edhe popujve të tjerë të rajonit do të ishte një politikë ekspansioniste, ashtu sic K.Grimberg e thekson në veprën e tij “Historia Botërore dhe Qytetërimi II”. Riorganizimi i ushtrisë ishte një detyrë e domosdoshme për këtë ekspansion. Kështu, Filipi krijoi një formacion të ri dhe të efektshëm taktik i cili do të quhej “Falanga Maqedonase”. Gjithashtu, përdorimi i kavalerisë ne sulm u bë i shpeshtë nën sundimin e Filipit. Duke u shquar për një disiplinë të lartë, duke e kthyer Maqedoninë në një shtet ushtarak si dhe duke pasur mbështetjen e minierave të arit dhe argjendit në Thraki, Filipi arriti të fitonte një betejë vendimtare kundër Tebës në Keronë të Beotisë i cili i lejoi atij të zotëronte krejt bregdetin Thrak, të kontrollonte me ushtrinë e tij kështjellën e Tebanëve Grekë dhe të anullonte aleancat detare të mëparshme të Athinës. Si shkëmbim, Grekërve iu ofrua paqja të cilën ata e pranuan, me përjashtim të Spartës. Filipi arriti deri aty sa të pretendonte çlirimin e Azisë së vogël prej Persëve. Të gjitha këto suksese të mbretit Maqedonas nuk do të ishin bërë të mundura nëse ai nuk do të ishte siguruar nga shpina perëndimore prej sulmeve të mundshme të Ilirëve.

Më 356 para Krishtit shënohet një aleancë mes Grabosit të Ilirisë, Likeit të Paionisë dhe Ketriporit të Thrakisë për një sulm të përbashkët kundër Filipit II të Maqedonisë. Diodori na tregon se Filipi veproi me zgjuarsi duke e bërë këtë aleancë të padobishme. Në verën e vitit 356 para Krishtit, Ilirët e Grabosit u mundën në një betejë të rëndësishme nga Parmenioni (400-330 para Krishtit), gjenerali i Filipit dhe me vonë i Aleksandrit të Madh. Pak mundësi ka që Grabosi të ketë qenë i biri i Bardhylit ndërkohë që origjina e tij mund të lidhet më tepër me fisin Ilir të Grabaejve të cilët banonin diku pranë liqenit të Shkodrës ose në zonën e Mirditës së sotme. Grabejt nëkëtë kohë ishin të organizuar si një minishtet brenda shtetit të Taulantëve. I ati i Grabosit mund të ketë qenë Grabusi i cili sundoi nga 437-423 para Krishtit mbi një mbretëri të Taulantëve duke luajtur madje dhe një rol të rëndësishëm në konfliktin që shkaktoi fillimin e luftës së Peloponezit. Kemi kështu dalëngadalë një organizim të Ilirëve nën një mbretëri të Taulantëve (Dallëndyshëve) i cili kulmoi me ardhjen në fron te Glaukut ose Glaukisë.
Duke iu rikthyer Grabosit, mbretërimi i tij u shkurtër u shoqërua me humbje të shkaktuara nga Filipi gjatë viteve 358-357 para Krishtit. Humbja e vitit 356 para Krishtit prej mosfunksionimit të aleancës me Paionët dhe Thrakët, e detyroi Grabosin t’i nënshtrohet Filipit duke i dhënë mesa duket fund mbretërimit të tij 2-3 vjeçar. Taulantët dhe Parthinët u gjendën të pafuqishëm përballë fuqisë gjithnjë e në rritje të Filipit. Kështu, rreth vitit 344 para Krishtit, Filipi ndërmorri një tjetër fushatë luftarake kundër këtyre fiseve Ilire nga ku nuk e pati të vështirë të dilte fitimtar, të plaçkiste vendin dhe të merrte nën kontroll shumë kala.

Në këtë kohë të pafavorshme mbret i Ilirëve pas Grabosit duket se u bë Pleurati i cilli po ashtu si paraaerdhësit e tij iu desh t’i bënte ballë sulmeve të vazhdueshme të Filipit mbi tokat e Ilirëve. Pak të dhëna ka mbi veprimtarinë e Pleuratit shtetit i të cilit organizohej rreth Taulantëve që mesa duket ishte edhe origjina e tij. Sipas Didimit, Pleurati pasi e kishte detyruar Filipin t’a ndiqte i kishte shkaktuar këtij të fundit një humbje thuajse fatale nga ku 150 luftëtare elitarë Maqedonas që mbronin mbretin kishin gjetur vdekjen dhe nga ku vetë Filipi u plagos. Më vonë flitet për një luftë të ndodhur mes Maqedonasve dhe Ilirëve të ndodhur mes vitit 346 para Krishtit dhe fundit të vitit 343 para Krishtit. Justini na tregon se këto Ilirë ishin Dardanët si dhe disa fise të tjera përreth tyre të cilët Filipi i mundi duke zënë rob shumë prej tyre. Gjithashtu, në një tjetër betejë midis Ilirëve Autariatë të udhëhequr nga mbreti Pleuria dhe Maqedonasve, Filipi II arriti të shpëtonte me vështirësi. Ishte njëri nga truprojat e Filipit i cili vdiq nga shpata e Pleurias duke u sakrifikuar për mbretin Maqedonas. Gjatë sundimit të Pleurias mbi Autariatët gjatë viteve 337-335 para Krishtit shteti i Autariatëve Ilirë ishte drejt rënies për shkak të dyndjeve kelte në këtë rajon derisa pushoi fare së ekzistuari papritur më 310 para Krishtit.
Sundimit të Filipit i erdhi fundi në Tetor të vitit 336 para Krishtit në Aegae, aty ku u vra nga njëri prej rojeve, Pausanias së Orestit. Kjo ngjarje ndodhi në momentin kur e bija e Filipit, Kleopatra (356-308 para Krishtit) po martohej me Aleksandrin I Molosin (370-331 para Krishtit), sundimtarin e Epirit gjatë viteve 350-331 para Krishtit. Një vit pas vdekjes së Filipit, më 335 para Krishtit në fronin e Taulantëve u ngjit Glauku.

Arsyeja e vrasjes së Filipit II nga Pausania mendohet të ketë qenë një fyerje e rëndë që ky i fundit pësoi prej një të afërmi të gruas së dytë të Filipit. Miqtë e mbretit e dënuan Pausanian me vdekje ndërkohë që Aleksandri i Madh bëri të njëjtën gjë edhe me bashkëpunëtorët e vrasësit.