Revolucioni Francez ( 1789) / Lindja e rendit te ri kapitalist

[LABI]

Shekulli XVII dhe XVIII shenuan në një anë një emancipim të madh shpirtëror; me filozofinë racionaliste e empiriste ; me idenë e racionalizmit, idenë e progresit dhe të afirmimit të potencialit njerëzor, e në anën tjetër me arsimuesit francez, të cilët e afrimuan dhe të dinjitetit njerëzor, në luftën kundër padijës dhe të traditës, ku së bashku këto ndriçuan mendjën njerzore europiane.
Në këto kushte ideore lindi Revolucioni francez i vitit 1789, i cili ndikuar nga mendimet ai shpalli rendin e ri politik të shoqërisë kapitaliste, duke i shkatërruar edhe mbeturinat e fundit të sisitemit feudal me:

• Pronën kapitaliste mbi pronën feudale.
• Të kombit mbi provincializmin dhe partikularizmit.
• Të arsimimit mbi padijën e paragjykimeve fetare.
• Të së drejtës borgjeze mbi privelegjet e trashëguara feudale.

Revolucioni francez me pronën kapitaliste e liroi fshatarin nga obligimet feudale dhe të kishës dhe i dha fund dhunës historike e shtetërore. Në lëminë e ekonomisë e arriti të shkatërroi korporatat manifakturale e në vend të tyre e zhvilloi tregun nacional kapitalist dhe duke e përshpjetuar zhvillimin drejt industrializmit. E lindi borgjezinë mbi bazat e industrisë kapitaliste dhe proletariatin si klasë punëtore industriale. E lindi organizmin e punës me meditje, si organizimi i prodhimit kapitalist industrial. Por kjo industri kapitaliste në baza racionale u tregua e ngadaltë në zhvillimin e saj, në krahasim me Anglinë, si e pamjaftueshme për një industri moderne.

Mirëpo ky revolucion arriti të krijojë kornizën për një shtet demokratik, egalitat, të barazisë dhe të unitetit nacional (kombëtar), ku të gjitha shtresat janë barazuar me pozitën e qytetarit të zakonshëm, në kuadër të shtet – kombit francez. Me këtë, ky revolucion, arriti të sigurojë një të ardhme dhe qasjës në shtetet moderne, sepse shetet e para moderne ishin shtet – kombe. Mirëpo, ky revolucion nuk solli aaritje vetëm në suazat e nacionalës, por bëri unifikimin e nacionalës dhe të liberalizmit demokratik si kusht për progresin shoqëror, apo si forcë kryesore e empancipimit shoqëror. Barazia e të drejtave, të cilat i proklamoi Deklarata e vitit 1789, ishte një faktor i fuqishëm në unitetin nacional edhe njëkohësisht i pavrësisë së një kombi. Kjo barazi ishte e drejtuar kundër kuptimit individualistik të raporteve shoqërore.
E drejta për pronësi, e drejta për jetën, për punën ishin të drejta të demokracisë politike, ndërsa liria ekonomike ishte ide e demokracisë liberale.
E drejta e arsimimit me sistemin e ri të edukimit dhe të shkollimit t përgjithëshëm, për të gjithë qytetarët, pa kompensim në të holla.

Në luftën kundër paragjykimeve fetare shumë shkolla e universitete të vjetra u mbyllën dhe janë hapur shkolla dhe universitet të reja në shërbim të arsimimit dhe të progresit, si për shembull, shkolla shumë e njohur “shkolla politeknike” (1794), e të tjera. Shtypi pej tri zyreve të gazetave u zgjerua në 1700, e qindra javore e ditore.
Libraritë, dhomat e leximit u përhapën kudo, madje edhe në fshatra, e me këtë dëshirohej të arrihet barazia e vërtet për të gjithë qytetarët, pa marrë parasyshë; fshatarin apo qytetarin; apo barazinë gjinore; përkatësinë sociale, e të tjera.
Ky Revolucion francez me radikalizmin, me fuqitë tranformuese dhe me ndikimet progresive, inicon dhe tejkalon suazat e veta kohor, spse edhe sot këto synime mund të na shërbejnë në aspiratat tona për zhvillim demokratik. Prandaj, me të drejt Tirgori e vlerësoi lartë demokracinë dhe lirinë personale bashkë me barazinë, duke thënë “çfarë përsosmërie e frymës njerëzore”.

Ky revolucion pati ndikime në rrjedhat historike shoqroro – politike edhe jashtë suazës kombëtare; në dimensione europiane.

Revolucioni amerikan i vitit 1775, në një anë arriti të shkëput Amerikën nga kolonializmi anglez dhe krijoi për herë të parë shtetë – komb të ri amerikan, në SH.B.A. Në anën tjetër, edhe ky revolucion, si ai frncez, në esencë ishte antifeudal duke i vu themelet e shoqërisë kapitaliste në SH.B.A. Ajo i shpalli vlerat e qytetërimit kapitalist, e në veçanti të drejtat qytetëruese moderne, me parullën e njohur “Në mbrojtje të të drejtave të pamohueshme; për jetën, lirinë dhe pavarsinë”.


Revolucioni socialist rus e paralajmëroi shoqërinë komuniste si shoqëri e re, duke iu kundërvu shoqërisë kapitaliste. Mirëpo, shoqëria socialiste e kuptuar si tranzicion në shoqërinë komuniste, në fund të shekullit njëzet u zhduk, sepse në kushtet e modernitetit që kaploi Europën Perëndimore, nuk mundi të ofrojë si një alternativë bindëse dhe më të zbatueshme se kapitalizmi modern.
Mënyra e prodhimit socialist nuk arriti të sjellë modernizëm në mënyrën e jetesës, por duke ia zgjatur jetën mënyrës tradicionale, paramoderne të shoqërisë. Shtetet socialiste edhe pse përfunduan në Europë, ekonomia e tyre shprehën ngecje dhe pengesa në intergrimin intensiv të tyre në Europën moderne. Pengesat u paraqitën në integrimin e tyre nëpërmjet të tregut, bashkimit politik dhe kulturor, të cilët u intensifikuan me transformimet revolucionare, tekniko – tekonologjike në shtetet e Europës Perëndimore.

[Doooni]

Ideologjia e revoluzionit e frances eshte kan nji imponim per Naim Frasheri, dhe per grekt ne revoluzionen greke 1821.


nuk behet lufte mes biznesmenat...kjo eshte forma e kapitalizimit...


por luft mes biznesmenit dhe njeriut individ...

personalisht besoj, se duhet te ket pak kapitalist pak kommunist...


eshte te njeriu, si e shef revoluzionin francez... un e shof si nji symbol he pershtetje ghandis se vetem populli mund ta ndryshoj situaten..


kjo eshte e vertet, do ta kshyr situaten ne Kosove 1980, 1985...qka u kan deshira e stuenteve?

SENSIBILISIME I PUPOLLIT! se vetem populli mun ta ndryshoh situaten..